آیت الله گلپایگانى : دولت ایران از تمام دولتها بدتر است، حتى دولتهاى کافر

موضوع : اظهارات گلپایگانى

از : 21 تاریخ 25/6/48

به : 316 شماره : 2938/21

روز شنبه 22/6/48 ساعت 10 صبح گلپایگانى ضمن گفتگو با طلبه ناشناسى به عنوان درد دل کردن اظهار داشت ما شیخ على‏اکبرى داریم مى‏گفت من رفتم به آباده شیراز پلیس گفت اینجا چه کار مى‏کنى شیخ على‏اکبر[ى ]در جواب پلیس مى‏گوید مگر آمدن به این شهر ممنوع است پلیس گفته نه براى طلاب ممنوع مى‏باشد. گلپایگانى افزود دولت تا این حد روحانیت را در فشار قرار داده است طلبه ناشناس اظهار کرد دستگاه دو مرتبه شیخ نصرت را خواسته که تا سه روز دیگر خود و یا وکیلش را معرفى کند و شیخ نصرت زیاد ترسیده طلبه ناشناس از گلپایگانى خواست که اقدامى براى شیخ نصرت بکند.

گلپایگانى در پاسخ اظهار داشت الآن وضع ما با دولت درست نیست چون بعد از آنکه حاج آقا روح‏اله را تبعید کردند من براى حفظ حوزه در قم ماندم و تهران نرفتم بعد دولتیها طمع کردند و خیال کردند من با آنها موافق هستم و اهل سازش مى‏باشم و به خیال بودند از ما انتفاعى ببرند و بعد دیدند از ما آبى گرم نمى‏شود. گلپایگانى افزود این دولت ایران از تمام دولتها بدتر است حتى دولتهاى کافر زیرا تمام ممالک لااقل رعایت شهرهاى مذهبى خود را مى‏کنند مثلاً دولت عراق با اینکه سنى است در اماکن مقدسه سینما نساخته و سینما در بغداد و سایر شهرستانها است ولى دولت ایران در شهر مذهبى قم مى‏خواهد سینما باز کند وى اضافه کرد کارهایى که در اینجا مى‏کنند در هیچ یک از ممالک دنیا نکرده‏اند حتى کفار. گلپایگانى اضافه کرد این دولت اصلاً تصمیم گرفته دین را عوض کند ولى با این حرفها نمى‏شود دین را عوض نمود زیرا آتاترک1 تصمیم گرفت در ترکیه دین را بردارد ولى نتوانست بعد به محض اینکه مردم آزاد شدند ترکیه از تمام ممالک اسلامى بیشتر حجاج داشت و معلوم مى‏شود که مسلمان زیاد دارد. نامبرده اضافه کرد یک نفر طلبه به ترکیه رفته و مى‏گفت مردم تا یک اهل علم را مى‏بینند گریه مى‏کنند.

گلپایگانى افزود دولتیها از ما ناامید شدند و به بعضیها امیدوار شدند (مقصود آیت‏اله شریعتمدارى است) و در جریانات گذشته مرتب به اصناف گفته از تهران براى من تلگراف مى‏کردند که من حکم به جهاد بدهم ولى من اصلاً جواب ندادم زیرا یک رودخانه اهمیت ندارد که مسلمانها کشته شوند زیرا هر دو طرف مسلمان هستند و اگر این رودخانه را عراق بگیرد طورى نمى‏شود و چنین اهمیتى ندارد که ما حکم جهاد بدهیم و یک عده کشته شوند. گلپایگانى اظهار نمود ما که مشهد رفتیم دولت دستور داد که هیچ کس به دیدن ما نیاید ولى این باعث شد که مردم بیشتر اخلاص پیدا کنند و به عکس دولت دستور داد از شریعتمدارى استقبال و احترام کنند و تمام دولتیها دیدن او رفته و موقعى که حرم مى‏آمد احترام مى‏کردند مانند مهمانهاى شاه، گلپایگانى افزود اینها در مقامى هستند که صدمه‏اى بما بزنند و ما را ناراحت کنند و ما هم فعلاً با آنها قهر هستیم و کمال ضدیت را با ما دارند.

گلپایگانى در دنباله اظهارات خود گفت این رئیس سازمان قم در چندى قبل آمد اینجا در همین اطاق نشست و گفت شما نگذارید در مدرسه فیضیه این کارها را بکنند و من از حرف رئیس سازمان خیلى ناراحت شدم و گفتم شما مى‏خواهید دین را عوض کنید و با یک نفر کشتن دین عوض نمى‏شود شما این قوانین مخالف قرآن را به اسم دین اجرا مى‏کنید بعد رئیس سازمان گفت شما یقین دارید که ما مى‏خواهیم دین را عوض کنیم من گفتم به چشم خودم دارم مى‏بینم خلاصه من ناراحت شدم و بلند شدم رفتم و رئیس سازمان هم رفت و تا به حال با او حرف نزدم و رابطه ما قطع است. گلپایگانى به طلبه ناشناس گفت شیخ نصرت ترک است بگو برود نزد شریعتمدارى و دولتیها با شریعتمدارى خوب هستند و با او اخلاص دارند و شریعتمدارى حاضر است با آنها سازش کند و دولتیها مى‏خواهند او را بزرگ و ما را به زمین بزنند.

گلپایگانى افزود این رئیس سازمان آدم بدى است مى‏خواهد ناز شصت نشان دهد لذا اگر من در مورد کسى تلفن کنم آنها بدتر مى‏کنند ولى به حرف شریعتمدارى گوش مى‏کنند نامبرده اضافه کرد که این تولیت آستانه آمد به دیدن من ولى من نرفتم به دیدن او و حتى حاضر شدند که حاج آقا مهدى برود من قبول نکردم و آنها خیلى ناراحت شدند و گفتند تولیت نماینده شاه است و ادامه داد که من اصلاً با آمدن تولیت به منزلم موافق نبودم منتها مردم گفتند عیبى ندارد و بیاید من هم موافقت کردم.

نظریه منبع : نظرى ندارد.

نظریه رهبر عملیات : مفاد گزارش صحت دارد آیت‏اله گلپایگانى در همه حال و نزد همه فقط مسائلى از این قبیل مطرح مى‏نماید و منظورش از گفتن این مطالب که من با دستگاه مخالفم فقط بزرگ جلوه دادن خود در انظار و بهره‏بردارى کردن از آن است. مدرس

نظریه امنیت داخلى : مفاد گزارش صحیح است ـ گلپایگانى حساسیت عجیبى روى سینما در قم دارد زیرا به خوبى واقف است که سینما در تنویر افکار قاطبه اهالى قم و دانش‏آموزان و فرهنگیان و دیگر طبقات چقدر مؤثر است و به همین نسبت در اضمحلال موقعیت آنان و عوامفریبى روحانیون در منطقه تأثیر به سزائى دارد. گلپایگانى با دستگاه قهر باشد فعلاً مانعى ندارد ولى به طریقى بایستى تا افتتاح سینما ذهن وى را مشغول به مسائلى از قبیل اینکه قرار است نماینده‏اى از دربار با او ملاقات کند نمود. و در واقع بایستى باجى به او داده شود. روحانى

نظر رئیس ساواک : چون اهمیت موضوع کاملاً روشن شده نظرى نیست. مهران

آقاى اوانى

گزارش عرضى تهیه شود2 31/6



1ـ در ترکیه پس از آنکه در سال 1922 میلادى (1301 ش) مصطفى کمال پاشا که بعدا به آتاترک (یعنى پدر ترک) لقب یافت توانست سلطان ششم پادشاه عثمانى را شکست داده و رهبرى ترکها را در جنگ استقلال به دست گرفته و بالاخره در سال مذکور جمهورى ترکیه را تأسیس کند، شروع به اسلام زدایى کرد. اول امر خلافت را منسوخ ساخت سپس دادگاههاى شرع را منحل و قوانین غربى را جایگزین نظام شریعت کرد، پس از آن مدرسه‏هاى دینى را تعطیل و موضوعهاى اسلامى را نیز از برنامه درسى دانشگاهها و دبیرستانها حذف نمود و قانون اساسى کشور را زیر و رو کرد و کشور را لامذهب معرفى کرد سپس دستور داد زنها کشف حجاب و مردان تغییر لباس و کلاه به سبک اروپایى دهند. تعطیلى روز جمعه را لغو و یکشنبه را جایگزین آن نمود، خط ترکى را که با حروف عربى و فارسى نوشته مى‏شد به خط لاتین تغییر داد، حتى تاریخ هجرى را به میلادى تبدیل کرد (کشف حجاب و تغییر لباس به روایت اسناد، مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات، صفحه 79)

علاوه بر همه اینها روحانیت را سرکوب و مرعوب نموده آنها را وادار به کناره‏گیرى از سیاست کرد و لباس رسمى روحانیت ترکیه را بالاجبار تغییر داده و آنها را هم متحدالشکل ساخت. این سیاست اسلام زدایى ابتدا توسط رضاخان در ایران در حال اجرا بود محمدرضا نیز آن را دنبال مى‏کرد که به خاطر پایدارى روحانیت مجاهد همچو امام و عالمان بیدار و مبارز و امت مسلمان ایران هیچ گاه موفق به اجراى کامل برنامه‏هاى استعمارى خود نشدند.

2ـ نصیرى رئیس ساواک، در ذیل گزارش مذکور در تاریخ 10/7/48 دستور داده است ساواک اعلامیه‏یى به این مضمون تهیه نماید: «از گفته‏هاى یکى از پیشوایان مذهبى ما حضرت آقاى گلپایگانى در قم در جلسه مورخه... مردم میهن پرست ایران پیشوایان مذهبى خود را بشناسند که تا چه حد بیگانه‏پرست هستند» سپس دستور داده است «بررسى کنید اگر ایرادى نیست روى برگ آگهى چاپ در قم، تهران، مشهد. چاپ و منتشر شود.»