حضرت امام(ره) محصول ملت ایران است/ شنیده‌ام کشمیری آمریکاست/ دلیل رأی پایین هاشمی در سال ۷۲
«حاضر نیستم در صدر جلسه بنشینم». این جمله‌‌ای بود که سیدمحمد غرضی هنگام ورود به اتاق مصاحبه بارها بر روی آن تأکید کرد تا نشان دهد هنوز همان سیاستمدار سختگیر و به قول خود لجباز است.
وی که برای اولین بار پس از انتخابات ریاست جمهوری 93 برخی ناگفته‌ها را بیان می‌کرد از عمر سیاسی خویش و نقشی که در توسعه کشور داشته سخن گفت و سعی کرد با همان صراحت لهجه شیرین اصفهانی پاسخگوی سؤالات ما باشد.
سیدمحمد غرضی در این گفت‌وگو حضور خود در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 را به دلیل القاء فضای ناامیدی از سوی برخی رسانه‌‌ها اعلام کرد و گفت که در یکصدسال گذشته دولت‌ها اسلامی و ملی نبوده‌اند.
وزیر پست، تلگراف و تلفن دولت هاشمی‌رفسنجانی می‌گوید اولین بار بحث تشکیل حزب کارگزاران را مطرح کرده است و امضای اولیه تشکیل حزب از آن اوست اما پس از آنکه این حزب از اهداف اولیه منحرف شد دیگر نقشی در کارگزاران نداشته است.
وی اعتقاد دارد احزاب همواره توسط دولت‌ها ساخته شدهاند و عمر آنها بین 3 تا 5 سال است.
غرضی همچنین معتقد است اعضای حزب کارگزاران از جایگاهی که دولت در توسعه پیدا کرده بود استفاده کردند و تشکیل حزب دادند اما امروز این حزب وجود خارجی ندارد.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نیز درباره دولت یازدهم نیز می‌گوید عملکرد این دولت تکراری است و ادامه این راه به شکست منجر خواهد شد.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگاران حوزه احزاب خبرگزاری فارس با سیدمحمد غرضی در ادامه از نظرتان می‌گذرد:
*تمام عمر با انقلاب بودم/ تعریف امروزی مسئولیت را قبول ندارم
فارس: در این سال‌هایی که در صحنه سیاسی کشور حضور و مسئولیت نداشتید چکار می‌کردید؟ کجا بودید؟
غرضی: تعریف شما از مسئولیت پذیری مقداری رسمی است و کلا مسئولیت پذیری سیاسی را هم رسمی تعریف می‌کنید. ما از بچگی یاد گرفتیم که مسئولیت را فطری تعریف کنیم. شما به کسی که پشت یک میز نشسته باشد مسئول می‌گویید. ولی اگر همان آدم در خیابان همان وظیفه را انجام دهد او را مسئول نمی‌دانید. اینها بحث‌های اداری است که ما اصلاً قبول نداریم. ما تمام عمرمان مسئولیت داشتیم و برای خودمان مسئولیت تعریف کردیم. خودمان ایستادیم و جزء ملت وظایفمان را انجام دادیم. بعضی وقت‌ها که یک مسئولیت رسمی هم فرضاً در یک سپاهی، در یک استانداری و غیره داشتیم. من اینها را عارضه مسئولیت می‌دانم، مسئولیت نمی‌دانم. من تمام عمر خود را با انقلاب بودم و با انقلاب کار کردم.
* بیست سال ایستادم تا نظام مهندسی به وضعیت کنونی رسید
فارس: البته سازمان نظام مهندسی را ایجاد کردید.
غرضی: وقتی وزیر نبودم به این نتیجه رسیدم که سازمان‌های اجتماعی را باید ایجاد کرد. من سال‌های زیادی دنبال تشکیل نظام مهندسی بودم. در دولت و مجلس ایستادم و مصوب کردم و قانون آن را ایجاد کردم و در انتخابات آن شرکت کردم. 20 سالی هم همین جا ایستادم تا این تشکیلات عظیم و نیروی انسانی به وجود آمد.
فارس: فکر نمی‌کنید اگر در این سالها مسئولیت رسمی برعهده می‌گرفتید، امروز نسل جوان در بخاطر آوردن شما دچار مشکل نمی‌شد؟
غرضی: این همه آدم در این کشور زحمت می‌کشد، کار سیاسی میکنند، اجتماعات را تشکیل می‌دهند و اسمشان مطرح نیست، یعنی این افراد را جزء مسئولین کشور نمی‌دانند؟
فارس: قطعا افراد فراوانی در کشور بدون نام و نشان مشغول خدمت هستند. تعریف کامل شما از مسئولیت چیست؟
غرضی: این تعریف مسئله دارد و شما را گرفتار می‌کند. اگر اسم کسی باشد، رسمش نیز هست و اگر اسم کسی نباشد، رسمش نیست. این خطرناک است، شما گرفتار می‌شوید. شما ظرف یکصد سال آینده باید کشور را به نحو مطلوب‌تری اداره کنید. اگر قرار شد کسانی که امتیاز دارند در جامعه مطرح باشند و کسانی که امتیاز ندارند مطرح نباشند آن وقت شما به گروه و حزب تبدیل می‌شوید و بعد در یک مقاطعی به طور کامل منزوی می‌شوید.
*بخاطر احساس ناامیدی در جامعه نامزد شدم
فارس: در انتخابات ریاست جمهوری سال 92، برخی از آقایانی که نام‌نویسی کردند، اعلام کردند که ما احساس خطر و مسئولیت می‌کنیم و حضور پیدا کرده‌ایم. می‌خواستم ببینم چه دلیل باعث شد حضرتعالی در انتخابات سال 92 به صحنه بیایید و چرا در دوره‌های گذشته نامزد نشدید؟
غرضی: من تقریباً تا چند ماه مانده به زمان انتخابات احساسم این شد که اداره امور کشور با یاس و ناامیدی همراه است و وقتی که مطبوعات داخلی را نگاه می‌کردم دائم این ضعف احساس می‌شد که کسی نمی‌آید و در انتخابات شرکت نمی‌کند، گرفتاری داریم و چطور خواهد شد. یأس ناشی از دولت‌های قبل خیلی قوی شده بود. وقتی هم که به رسانه‌های خارجی نگاه می‌کردم آنها می‌گفتند در نهایت 15 تا 20 میلیون نفر پای صندوق‌های رای می‌آیند، من گفتم باید این فضا را شکست و احساس کردم که بیایم و این فضا را بشکنم.
*در یکصدسال گذشته دولت‌ها اسلامی و ملی نبودند
فارس: آقای مهندس البته خودتان هم قبل از انتخابات در جایی گفتید که در یکصد سال گذشته اسلامیت حکومت از بین رفته است. خب این یأس فراوانی را القاء می‌کند.
غرضی: بله. ببینید من گفتم که ظرف 100 سال گذشته این دولت‌ها نه ملی هستند و نه اسلامی. بعد هم دلایلش را خدمتتان عرض کردم که از وقتی که این دولت‌ها تشکیل شدند، فقرا فقیرتر و اغنیا غنی‌تر می‌شوند. دولت‌ها توانایی این را ندارند که قدرت سیاسی انقلاب را افزون کنند. هر کسی آمده بخشی از قدرت سیاسی انقلاب را به خود منسوب کرده و برده و بعد فکر کرده که چون همه با شکست روبرو بودند پس حق من است که با یک استقبال وسیعی بیایم و با یک گرفتاری زیادتری بروم. این دولت‌ها به قدرت سیاسی انقلاب خدمت نکردند.
*روش دولت یازدهم تکراری است/ باید عصا بدست دولت بدهیم
فارس: دولت فعلی چطور؟ رویه‌ای که دولت در پیش گرفته است، چگونه است؟
غرضی: روش این دولت هم مانند روش‌های قبلی است. ما امیدواریم که ان‌شاءالله بتوانند کاری در حق ملت کنند. اما اگر مثل روش‌های قبل همانطور به جای اینکه تولید و صادرات و وضع معیشت عامه مردم بهتر بشود، ضعیف‌تر شود کاری جلو نخواهد رفت. دولت یک مجموعه است. این مجموعه ظرف 100-150 سال چرک گرفته است و به قدرت سیاسی مردم کمک نکرده و اکنون باید عصا به دستش بدهیم و کمکش کنیم.
*دولت‌ها با استقبال آمدند و با بی‌اقبالی رفتند
فارس: موافق هستید که همه دولت‌ها با شعار روی کار آمدند و هیچ‌گاه برنامه منسجمی نداشتند؟
غرضی: خیر. من یک کلمه قوی‌تر از شما گفتم. گفتم با استقبال وسیعی از مردم آمدند. اصلاً دلم نمی‌خواهد بگویم با شعار آمدند. با یک استقبال وسیع آمدند و با یک بی‌اقبالی رفتند. خب این نتیجه عملکرد آنهاست. شما به جریانات اجتماعی کشور نگاه نمی‌کنید؟ یعنی چه؟ یک کشور دارای منابع عظیم انسانی و انقلابی و مادی و معنوی است. همه دولت‌ها در این جریانات شکست خوردند.
* رفتار دولت‌ها «تورم» را مطرح کرد
فارس: در ایام انتخابات روی کلمه تورم مانور می‌دادید اما برنامه مشخصی برای مهار تورم ارائه نکردید.
غرضی: من مانور نمی‌دادم. اعمال دولت‌های گذشته بر روی این کلمه مانور می‌کردند.
*طفره غرضی از نداشتن برنامه مشخص در انتخابات
فارس: من قانع نشدم.
غرضی: اینها مال من نیست من شواهد اجتماعی را گفتم. من که در زمان مشروطه نبودم. شواهد اجتماعی را روی میز گذاشتم، اینها که خدشه‌پذیر نیست.
*با قدرت مردم می‌توانستم مجلس را همراه کنم
فارس: آقای مهندس من یادم هست در مناظره‌ها می‌گفتید اولین کاری که خواهم کرد این است که داخل مجلس می‌روم و می‌گویم یک دولت ضد تورم می‌خواهم تشکیل بدهم. چه ابزاری در اختیار داشتید؟
غرضی: گفتم درصورتی که رأی بیاورم. گفتم این نوع دولت‌مداری منجر به این اتفاقات میشود. این 100 ساله اینطور شد. دلیلش چه بود؟ یک قانون عام بر کشور حاکم بوده که عبارت از این بوده که این دولت‌ها آمدند بار فقرا را سنگین‌تر کردند و به اغنیا کمک کردند. اگر 55 میلیون نفر به من رأی می‌دادند من قدرتمند می‌شدم و به مجلس رفته و می‌گفتم این مردم این نوع دولت را می‌خواهند. آنوقت با قدرت مردم به مجلس می‌رفتم.
فارس: شما قطعاً قبل از این اقدامات باید مواردی را در نظر می‌گرفتید، می‌خواستم بدانم آیا شما برنامه مشخصی داشتید؟
غرضی: بله. کاملا درست است.
*اگر مردم از طرحی استقبال کنند هرکاری می‌توان کرد
فارس: و به هر حال در عرض یک ماه نمی شود این بسیج عمومی را درون دولت و مجلس تشکیل داد. کادر و یا افرادی برای اجرای برنامه‌ها در نظر گرفته بودید؟
غرضی: ببینید این ناشی از ذهنیت اداری شماست. ذهنیت من هرگز اداری نیست.من زمانی که وزیر نفت شدم. در این کشور 50 هزار بشکه گاز نبود. هفته اول آقای خادمی اصفهان زنگ زد گفت برای مردم اصفهان گاز می‌خواهیم. گفتم موجود است. گفت پس چرا نمی‌دهید. گفتم: به این اشخاص عظیمی که آنجا هستند بگویید غرضی می‌گوید گاز از من و پول از شما. همه صلوات فرستادند و کار انجام شد. شما وقتی حوائج مردم را برطرف کنید مردم وارد میدان می‌شوند. وقتی ذهنیت‌های خودت را تحمیل می‌کنی مردم وارد نمی‌شوند. اگر مردم از طرح شما استقبال کردند در عرض یک ماه هم میشود این کار را کرد.
*سرمایه‌ها تبدیل به ابزار حکومتی شدند/گروه‌ها از بین رفتند ولی مردم ماندند
فارس: می‌توانید در این مورد مثالی بزنید؟
غرضی: سال 64 که به وزارت پست، تگراف و تلفن آمدم 800هزار تلفن در کشور داشتیم. من نه یک ریال از دولت گرفتم نه به کسی حرف زدم و نه به کسی تکیه کردم. الان تلفن موبایل دست فقراست. چرا؟ این از همت مردم است. برخی آمدند و با تکیه بر چاه های نفت دولت تشکیل دادند و به جای اینکه این سرمایه‌ها را در راه توسعه کشور بکار بگیریند تبدیل به ابزارهای حکومتی کردند.
خب این رفتارها با شکست مواجه میشود. کشور به راحتی قابل اداره است. جنگ را چگونه اداره کردیم؟ خیلی خوب اداره کردیم. وقتی گروه‌بازی شد همه گروه‌ها از بین رفتند ولی جنگ و مردم در صحنه باقی ماندند.
*زمینه‌ساز توسعه در کشور هستم
فارس: به بحث پرورش مدیران که از سوی شما صورت گرفته بود اشاره کردید. الان هم به بحث توسعه اشاره کردید. خواستم گریزی بزنیم به بحث تشکیل کارگزاران. ایده تشکیل این حزب از سوی شما بود؟
غرضی: من به نحوی زمینه ساز توسعه کشور هستم و معتقدم توسعه هزینه‌های خودش را تأمین می‌کند. یعنی خداوند توسعه را در دل خلقت قرار داده و خودش هزینه خودش را در می‌آورد و انسان‌ها می‌توانند با امر توسعه به موفقیت برسند.
*حزب کارگزاران از اهداف اولیه منحرف شد
فارس: چه اتفاقی افتاد که دیگر نقشی در حزب کارگزاران پیدا نکردید؟
غرضی: ما در جریان کارگزاران به دنبال توسعه بودیم و قصد داشتیم توسعه را طوری که ما تعریف کرده بودیم شکل بگیرد ولی وقتی تبدیل به آن نوع از حزب شد دیگر کار تمام شد. من با احزاب و گروه‌ها نه آشنایی و نه رفاقتی دارم. اما روش اداره کشور را برای نجات مردم از فقر تنها توسعه می‌دانم. توسعه مدنظر من، مبتنی بر استعدادها و سرمایه‌ی مردم است. من معتقدم که کشور نیاز به سرمایه خارجی ندارد و سرمایه خارجی جز تورم چیزی درست نمی‌کند و هر نسل فعالی خودش سرمایه خودش را ایجاد می‌کند.
*با سازمان مجاهدین ارتباطی نداشتم
فارس: شما با سازمان مجاهدین همکاری داشتید؟
غرضی: من به سازمان مجاهدین نرفتم. ببینید من در تمام جریان‌های اجتماعی دخالت کردم. هر جا که روزنه‌ای برای مبارزه با رژیم بوده رفتم و تمام عمرم را صرف این کار کردم.
فارس: ماجرای اختلاف شما با شهید بهشتی و حزب جمهوری اسلامی چه بود؟
غرضی: ببینید من با تمام این گروه‌ها و احزاب آشنا بودم و کار می‌کردم. حتی با امام موسی صدر و جریان لبنان همکاری داشتم. من با این افراد آشنا و رفیق بودم و کار می‌کردم و حتی برایشان تجهیزات آماده می‌کردم. با روششان مخالف بودم ولی با اصل‌شان که مخالف نبودم.
*هیچ‌گاه از گذشته‌ام اعلام برائت نکردم/فرمانده سپاه اینقدر خفیف است؟
فارس: حقیقت دارد که در دادگاه دوران شاهنشاهی از گذشته مبارزاتی خود اعلام برائت کرده و توبه نامه نوشته بودید؟
غرضی: این خیلی ساده است. مجتبی طالقانی فراری شده است، آن آقایان امروز رفته‌اند و این حرف‌ها از زبان مجتبی زده میشود. من امروز زنده ام اما مجتبی که آن زمان بچه بوده این حرف‌ها از زبان او گفته میشود. دادگاه هیچ مدرکی علیه من در مورد این که همراه مجاهدین و عضو آنها بودم نداشت و من را آزاد کردند. مجتبی آنجا 2 تا کلمه می‌گوید؛ یکی اینکه من آنجا از گذشته خود اعلام برائت کردم درحالی‌که من بعد از آن حداقل مدت 10 سال داخل کشور فراری بودم. دیگر اینکه او گفته غرضی فرمانده سپاه بود و ما او را گرفتیم و با خفت نزد آقای طالقانی بردیم. فرمانده سپاه اینقدر خفیف است که بر سرش بزنند؟
*ماجرای اختلاف نظر با شهید بهشتی
فارس: علت اختلاف نظر شما با شهید بهشتی به کجا برمی‌گردد؟
غرضی: من با تشکیل حزب مخالف بودم. ایشان مرا دعوت کردند و من خدمتشان رسیدم. روزی که هر سه عضو بزرگ حزب جمهوری بودند به من گفتند بیا و من هم رفتم. در جریان مجتبی طالقانی نیز امام(ره) مرا مأمور کردند که برو به آقای بهشتی بگو که ایشان آقای آیت‌الله طالقانی را که به حالت قهر از تهران خارج شده بودند بیاورد. من آمدم و ایشان به من اعتراض کرد که چرا وارد حزب نشدم. من گفتم که از این منبر شما جز موریانه بالا نمی‌رود. یک سال بعد هم موریانه همه را خورد.
*افرادی که از جنگ خسته شده بودند می‌گفتند مردم خسته اند
فارس: شما به عنوان شخصی که وزیر دولت هاشمی رفسنجانی بودید فکر می کنید دولت یازدهم همان امتداد تفکرات کارگزارانی موجود در دولت سازندگی است؟
غرضی: لیبرالیسم مشکل‌گشای جامعه نیست. من با کسانی که تصورشان بر این است که با تغییر سرمایه توسعه شکل می‌گیرد مخالف هستم. من گفتم که توسعه احتیاجی به سرمایه ندارد. خود نیروی انسانی است که سرمایه می‌آفریند.
فارس: نقطه مشترک این دو دولت در چیست؟
غرضی: همه دولت‌های ایران در این 100 سال گذشته هر وقت که سراغشان رفتی گفتند سرمایه کم داریم، سرمایه بدهید کشور آباد میشود. این نقطه مشترک همه‌شان است. در جنگ هم این اواخر آقای هاشمی می‌رود مجلس می‌گوید پول نداریم بجنگیم، نجنگیم. که من در آن جریان گفتم یک عده که خودشان خسته شدهاند می‌گویند مردم خسته هستند.
*انقلابیون به رویکرد هاشمی انتقاد داشتند/ثبت نام 73 میلیون نفر برای یارانه مطلوب نیست
فارس: آن زمان به این موضع انتقادی بود؟ مثل اینکه حاج احمد آقا به این رویکرد دولت آقای هاشمی انتقادی داشتند.
غرضی: نه ایشان بلکه همه انقلابیون انتقاد داشتند. مبارز کسی است که بخواهد وضع موجود را اصلاح کند و انقلابی کسی است که بخواهد وضع موجود را به وضع مطلوب تبدیل کند. بالاخره این ایراد هست، یعنی شما عنایت کنید رئیس جمهور قبلی برزیل ظرف 8 سال 30میلیون نفر را از زیر خط فقر به طبقه متوسط جامعه می‌رساند. اینها همه چپ‌های امریکای لاتین در دهه 60 بودند و حکومت را گرفتند و یک کار عظیم به این صورت انجام دادند. حالا 73 میلیون نفر امروز در کشور برای یارانه ثبت نام میکنند و این وضع مطلوبی نیست.
*احزاب حمایت نکردند،نخست‌وزیر نشدم
فارس: آقای مهندس ماجرای انتخاب شما در اوایل انقلاب به عنوان نخست وزیر چه بود؟
غرضی: من هیچ پیشنهادی نداشتم. امام چند بار مرا برای چند کار پیشنهاد کردند و احزاب و گروه‌ها موافقت نکردند و من هم پیگیری نکردم.
فارس: در دولت اول مقام معظم رهبری بعد از آقای ولایتی شما به عنوان نخست وزیر معرفی شدید؟
غرضی: خیر. من قبل از آن هم معرفی شده بودم.
*جلسه شبانه حزب جمهوری مانع نخست وزیری‌ام شد/دل هاشمی با موسوی بود
فارس: پس چه اتفاقی افتاد؟
غرضی: من که بارها توضیح دادم که تأیید شدم و به من ابلاغ شد که تو فردا نخست وزیر هستی و شب حزب جمهوری جلسه برگزار کرد و آنجا گفته شد اگر غرضی بیاید هیچ کدام از شما را بکار نمی‌گیرد.
فارس: آقای هاشمی هم تاثیری در این تصمیم گیری ها داشت؟
غرضی:بله. فردای آن جلسه آقای هاشمی به مجلس رفت و ده دقیقه نشست و بعد اعلام کرد رأی گرفتیم؛ آقای موسوی 80 رأی و غرضی 60 رأی آورده است. من بعدها گفتم که اگر مجلس بخواهد یک مسئله‌ای را بررسی کند قانون و قاعده دارد، مطلب مطرح میشود. موافق و مخالف صحبت میکنند و رأی‌گیری تأیید میشود. آقای هاشمی دلش با ما نبود و آقای موسوی را معرفی کرد.
*وقتی با گرفتاری مواجه می‌شوند می‌خواهند اعتدال را تعریف کنند
فارس: در دولت کارگزاران آن موقع هم بحث اعتدال مطرح بود. تعریف لغوی شما از واژه اعتدال چیست؟
غرضی: دولت فقط مأمور است که امور مردم را تنظیم و نظارت کند. دولت‌هایی که تصدی‌گری میکنند از اعتدال خارج می‌شوند. این اعتدال از وقتی مطرح میشود که دولت‌ها تصدی‌گری میکنند و کار بلد نیستند و طرحی که خرجش کم است خیلی برایش خرج میکنند، در آخر هم به سرانجام نمی‌شود.20-25 سال طول می‌کشد و دائم از جیب مردم هزینه میکنند و دائم هزینه تحمیل میشود و وقتی با گرفتاری اجتماعی روبرو می‌شوند می‌گویند بیایید اعتدال تعریف کنیم.
*علت فتنه 88 مشکلات اقتصادی بود
فارس: یعنی در دوران آقای هاشمی هم اعتدال سرپوشی برای سایر اقدامات بود؟
غرضی: همین بحث‌ها مفصل بود. من بارها این حرف را در دولت زدم و به این دلیل هم هیچکس با من خوب نیست. من گفتم توسعه همراه با تورم به ضد آن تبدیل میشود. نظر من این است که فتنه سال‌های 78 و 88 اصلاً سیاسی نیست. این عکس العمل اجتماعی مردم نسبت به آن دولت‌ها بود. آقای هاشمی روی کار می‌آید با دلار 150 تومان با 450 تومان می‌رود، خاتمی هم دولت را با دلار 900 تومان تحویل داد. به همین دلیل فتنه اتفاق افتاد.
*مردم فهمیدند قضیه سیاسی است کنار رفتند
فارس: پس چرا فتنه‌گران شعار اقتصادی نمی‌دادند؟
غرضی: مردم وقتی فهمیدند قضیه سیاسی است کنار کشیدند. اصلاً در سال 88 ، سه میلیون نفر آمدند و وقتی فهمیدند با نظام روبرو هستند 20-30 هزار در خیابان‌ها ماندند و بقیه رفتند.
فارس: ما پاسخی برای سؤال خود پیدا نکردیم. تعریف صریح شما از اعتدال چیست؟
غرضی: بسیار خب من می‌گویم دولت‌هایی که فقر بر جامعه تحمیل میکنند در مقابل جریان اجتماعی قرار می‌گیرند، برای اینکه از وظیفه خود عدول کنند، تعادل اجتماعی را مطرح میکنند. واژه سازی میکنند. من شواهد را می‌گویم.
*تشکیل حزب کارگزاران را من مطرح کردم
فارس: تشکیل کارگزاران هم مثل همین واژه اعتدال بود؟ فلسفه تشکیل این حزب چه بود؟
غرضی: من به عنوان یک مسلمان از آیات قرآن دریافتم که توسعه واجب اجتماعی است. من توسعه را تنها چاره اداره کشور می‌دانم و معتقدم که در توسعه نیازی به سرمایه خارجی نیست و البته نیازی نیست که در جیب فقرا دست ببریم. توسعه همه مسائل را حل می‌کند. من برای شما توسعه شبکه گاز را مثال زده ام.
فارس: از نظر تاریخی حزب کارگزاران چگونه ایجاد شد؟
غرضی: من این فرهنگ را توسعه دادم ولی در تشکیل حزب دخالت نداشتم.
فارس: هیچوقت دخالتی در تشکیل این حزب نکردید؟
غرضی: از لحاظ تاریخی من در سال 60 مسئله توسعه را مطرح کردم و پشت آن ایستادم. به محض اینکه وارد دولت شدم، نفت و گاز و بنزین و غیره همه کوپنی بود. پالایشگاه را توسعه دادم و همه را ظرف 6 ماه آزاد کردم. عده ای به امام(ره) شکایت کردند که غرضی بنزین و گازوئیل را آزاد کرده، بعد مرا خواستند، من رفتم و گفتم بله آزاد کردن بهتر است. من مبشر توسعه هستم. وقتی وارد وزارت نفت شدم پالایشگاه 200 هزار بشکه نفت در روز تولید می‌کرد اما این رقم را به 500 هزار بشکه در روز رساندیم.
*پول بنزین را به فقرا دادیم و مشکلی ایجاد نشد
فارس: در اصل نوعی هدفمندی انجام دادید؟
غرضی: شهید رجایی را خدا رحمت کند، گفت چکار کنیم. گفتم بنزین 1 تومان است بکنیم 3 تومان، 2 تومان به فقرا بدهیم. رفت در دولت تصویب کرد من هم اجراء کردم. هیچ‌گونه اتفاقی هم نیفتاد. مبلغ بدست آمده را به افراد بالای60 سال در روستاها دادیم. هیچ تغییری هم بوجود نیامد و هیچ مشکلی هم ایجاد نشد. قیمت بنزین سه برابر شد اما هیچ موردی پیش نیامد. بالاخره پرداخت یارانه اگر واجب شد بایستی گرفتاری درست نکند. مخصوصاً نباید به تورم کمک کند. می‌خواهم بگویم در مسئله کارگزاران همه به دنبال توسعه بودند بعد یک عده‌ای می‌خواستند آن ایده ها را در قالب حزب دنبال کنند و من دیگر با آن ها نبودم.
*تشکیل حزب با پول‌های دولت
فارس: افرادی که قصد داشتند حزب تاسیس کنند، همان توسعه و شیوه مد نظر شما را می‌خواستند دنبال کنند؟
غرضی: نه. آنها از پول‌های دولت می‌گرفتند. جهاد سازندگی که نمی‌رفت درآمد کسب کند.
فارس: یعنی از رانت استفاده می‌کرد؟
غرضی: از پول دولت استفاده می‌کرد. از دولتی که خودش مقروض بود. یک کلمه را باید بپذیریم که توسعه همراه تورم به ضد آن تبدیل میشود.
فارس: نه این اصل را پذیرفتیم؛ اما اینجا یک بحث تاریخی مطرح است که ما به یاد نداریم.
غرضی: چرا تاریخ بگویم، من شواهد را می‌گویم. همین دولت یا دولت قبل برای پرداخت یارانه قرض نمی‌کرد؟
فارس: اما دولت با حزب فرق می‌کند. درست است؟
غرضی: در آن دولت کلمه توسعه طرفدار پیدا کرد و می‌خواست به یک حزب تبدیل بشود یعنی موافقت کرد به یک جریان سیاسی تبدیل بشود.
*کارگزارانی‌ها حزب تشکیل دادند چون طرفدار اجتماعی پیدا کردند
فارس: چرا می‌خواستند تبدیل به یک جریان سیاسی بشوند؟
غرضی: برای اینکه طرفدار اجتماعی پیدا کرده بود. امضای اول نامه‌ای که برای تشکیل حزب کارگزاران نوشته شده بود نام غرضی پای آن است. چون آن موقع وجهه اجتماعی من در توسعه بسیار بالا بود. یعنی من یک دفعه گفتم 1=55 و ظرف یکسال، یک میلیون تلفن در تهران زده بودند.این ها موارد مهمی بود. من دنبال اهداف خودم بودم و آنها دنبال اهداف خودشان بودند.
فارس: خب همین اهدافی که می‌گویید می‌خواهم یک مقدار باز کنید. اهداف آنها چه بود؟ آیا اهدافشان مشخص بود؟
غرضی: هدف تشکیل حزب بود اما به عکس آن تبدیل شد. برای اینکه در دولت‌های بعد به جای اینکه توسعه غمخوار مردم باشد به تورم تبدیل شد.
*دلیل رای پایین هاشمی‌رفسنجانی در دوره دوم ریاست جمهوری
فارس: در خود آن دولت چطور؟
غرضی:در خود آن دولت هم همانطور شد. در سال 72 که آقای هاشمی برای بار دوم ثبت نام می‌کند 9 میلیون رأی می‌آورد در حالیکه در سال 68 ، 16 میلیون رأی دارد. یعنی پیدا بود که این به عکسش تبدیل شده است.
* تمام احزاب «دولت‌ساخته» هستند
فارس: یعنی تمام احزاب دولت ساخته هستند؟
غرضی: بله. تمام احزابی که در کشور بوده را دولت‌ها ساختند. جبهه ملی و نهضت آزادی نیز توسط دولت‌ها ساخته شدهاند.
فارس: در مورد حزب توده نیز همین نظر را دارید؟
غرضی: حزب توده را دولت ساخته و هیچ حزبی بدون دولت بوجود نیامده و بعد هم از بین رفت. عمر احزاب بین 3 تا 5 سال است.
*کارگزاران وجود خارجی ندارد
فارس: حالا کارگزاران هم به نظر شما ازبین رفته است؟
غرضی: به لحاظ جریان اجتماعی که به طور کامل از بین رفته است. به لحاظ جریان سیاسی خب در محافل و جاهای دیگر حضور دارند.
فارس: یعنی دیگر جایگاه اجتماعی ندارد؟
غرضی: هیچ حزبی جایگاه اجتماعی بدست نمی‌آورد.
فارس: اما شما گفتید از جایگاه اجتماعی که داشت آمد که یک حزب سیاسی بشود.
غرضی: از جایگاهی که دولت در توسعه پیدا کرده بود، آن کلمه مقدس شده بود و مؤسسین کارگزاران هم از آن استفاده کردند.
*احزاب از جریان اجتماعی سوءاستفاده کردند
فارس: یعنی همه در سوءاستفاده از یک واژه خلاصه میشود؟
غرضی: خیر. از جریان اجتماعی سوءاستفاده کردند، تشکیل قدرت سیاسی دادن است. تمام احزاب همانطور که توضیح داده شد بعد از مشروطه، بعد از ملی شدن صنعت نفت، بعد از انقلاب این احزاب از فرصت استفاده کردند و تشکیل قدرت سیاسی دادند و بعد هم از بین رفتند.
فارس: می‌خواستم این سؤال را خدمتتان مطرح کنم که به هرحال شما می‌گوئید مخابرات را گسترش داده اید ، ولی همان زمان شاید قیمت یک باب منزل 50 هزار تومان بود و خط تلفن 300 هزار تومان فروخته می‌شد. فکر نمی‌کنید این یک فرهنگ غلط ایجاد کند که مردم باید هزینه زیاد و هنگفتی بدهند که مثلاً صاحب تلفن یا خودرو بشوند؟
غرضی: این حرف کاملاً درست است. حرف من این است که می‌گویم علت اینکه 300هزار تومان شده این است که در جامعه نیاز بوده و نیاز برطرف نشده و قیمت بالا رفته، تو به عنوان یک دولت موظفی که آن نیاز را برطرف کنی. آن نیاز به خاطر اینکه نیاز عامه بوده است من آن را به یک حرکت تبدیل کردم. به یک مسجدی رفتم برای شورای شهر صحبت کنم یک نفر بلند شد و گفت غرضی تلفن زمان شاه 15 هزار تومان بود تو 100 هزار تومان کردی. یک نفر دیگر ایستاد و گفت آقایان حرف ایشان درست است اما من در اینجا یک آپارتمان خریدم 600 هزار تومان، یک تلفن هم خریدم 600 هزار تومان، حالا غرضی کرده 100 هزار تومان. حالا نتیجه را ببینید که بعد از سی سال آن قیمت ثابت است. 50 هزار تومان امروز دستمزد یک‌روز بنا است. آن موقع 100 هزار تومان پول 5 تا پیکان بود.
*شورای شهر اول «دسته‌ای» شده بود
فارس: آقای مهندس همانطور که خودتان اشاره کردید شما یک مقطعی از شورای شهر کنار رفته و استعفا دادید و می‌خواستید برای مجلس فعالیت کنید. چه اتفاقی افتاد که فضای دوره اول شورای شهر برای شما مطلوب نبود؟
غرضی: ببینید پانزده نفر عضو شورای شهر بودند و تبدیل به 5 دسته سه نفری شدند. یعنی چپ و راست بودند و بین آنها هم اختلاف بود و من دیدم مفید نیستم؛ من هم رها کردم و رفتم.
*ماجرای رای نیاوردن در انتخابات مجلس
فارس: در مجلس چه اتفاقی افتاد؟
غرضی: نتوانستم به مجلس بروم. رأی نیاوردم.
فارس: دلیلش چه بود؟
غرضی: برای اینکه دیگر من انفرادی شرکت کرده بودم. آن اوایل خیلی هم رأی خوبی داشتم ولی چون احزاب و گروه‌ها بالاخص کارگزاران رأس امور بودند، من در هیچ کدام از لیست‌ها معرفی نشده و رأی نیاوردم.
*احزاب وقتی در حکومت امتحان می‌شوند طلبکار می‌مانند
فارس: در صحبت‌هایتان به نهضت آزادی هم اشاره داشتید، حالا با توجه به اینکه در دولت جدید هم اعضای نهضت آزادی نسبت به گذشته فعالتر شدند و با توجه به بیانات صریحی که حضرت امام(ره) در قبال این گروه داشتند، ارزیابی شما از فعالیت دوباره این گروه چیست؟
غرضی: فقط آنها فعال نشدند. گروه ها و افراد دیگری هم فعال شده اند. من اصولاً اعتقادم بر این است که جریان‌های اجتماعی فعال باید در جامعه مورد امتحان قرار بگیرند. وقتی در حکومت مورد امتحان قرار می‌گیرند، همیشه طلبکار خواهند ماند و این اشکال در مجموعه ما در یکصدسال گذشته بوده که احزاب و گروه‌ها را از طریق قدرت حکومتی به اصطلاح ساقط کردیم. در حالی که اگر همه اینها به حکومت هم می‌رسیدند ساقط می‌شدند. کما اینکه هم حزب توده به حکومت رسیده و ساقط شده، هم جبهه ملی و هم نهضت ملی و هم حزب جمهوری به حکومت رسیده و ساقط شدند. وقتی اینها این ابزار را دارند که مظلوم شدند و گرفتار شدند، این است که فعالیتشان خیلی چشمگیر بنظر می‌رسد. جامعه ایرانی که من می‌شناسم پاسخگوی همه این مسائل است.
*امیدواری غرضی به دولت یازدهم/روش اداره دولت تکراری است
فارس: شما به دولت یازدهم امیدی دارید؟
غرضی: بله.
فارس: هشت ماهی که از عمر دولت تدبیر و امید گذشته را چطور می بینید؟
غرضی: روشی که بکار گرفته اند مانند روش‌های قبل است.
فارس: آیا تدبیری درون دولت مشاهده می‌کنید؟
غرضی: بالاخره برای رأی آوردن باید شعار بدهند و کاری کنند. من روش اداره این دولت را با دولت‌های قبل متفاوت نمی‌بینم. سرنوشت این دولت هم مثل آنها میشود. شما اگر تفاوتی می‌بینید اعلام کنید.
*اصل بر اقتدار اجتماعی است/ استاندار را مردم انتخاب کنند
فارس: شباهت آن به کدام دولت است؟
غرضی: همه دولت‌ها هیچ فرقی نمی‌کند. ببینید من یک موردی گفتم. آن چیزی که برای من اصل است اقتدار اجتماعی است. من گفتم حداقل بگذاریم استاندارها را مردم انتخاب کنند. روز از نو روزی از نو. یک نفر را به سیستان بلوچستان، یکی را به فارس و ... می‌فرستیم و بعد از 4 سال بدون هیچ تغییری بر می‌گردند. یعنی تو به منطقه حاکم می‌فرستی و باید هزینه‌اش را بدهی. در یک استان ظرف 6 ماه 3 تا استاندار عوض میشود. تغییر روش این نیست.
فارس: آقای مهندس دولت چند خانم را در سیستان و بلوچستان به عنوان فرماندار منصوب کرده است، آیا این اقدام تبلیغاتی است؟
غرضی: نه من به آن تبلیغاتی نمی‌گویم. من می‌گویم روش اداره کشور اگر از پایین به بالا باشد تغییر روش است ولی اگر از بالا به پایین باشد تغییر روش نیست.
*سیاست خارجی انعکاس استعداد داخلی است
فارس: من می‌خواهم وارد سیاست خارجی دولت یازدهم بشوم. اگر شما الان رئیس جمهور بودید چه برنامه ای در برابر تحریم‌ها داشتید؟
غرضی: شما تعریف من را از سیاست خارجی به یاد دارید ؟
فارس: بیشتر انتقادی صحبت می‌کردید.
غرضی: انتقاد نکردم. سیاست خارجی انعکاس استعداد داخلی است. آنجا هم توضیح دادم که اگر راه‌آهن، دانشگاه، ارتش، گندم و برنج داشته باشیم احتیاج به خارج نداریم. می‌گویم این یک دولت کامل است. ولی وقتی همه اینها نباشد تو دیگر دولت نیستی. به این ترتیب هر چه در استعداد داخلی کوشش کنید در سیاست خارجی موفق‌ترید.
انرژی هسته‌ای یک استعداد داخلی است. وقتی این امکانات را داشته باشیم، یعنی میگویی من هستم پس با تو معامله میکنند. ولی اگر نداشته باشی کسی با ما وارد تعامل نمی‌شود.
*روش دولت قبلی شکست خورد
فارس: گفتید که رفتارهای دولت جدید ادامه رفتار دولت‌های گذشته است. یکی دو مصداق میشود بفرمایید؟ کدام مسئله و به کدام دولت شباهت دارد؟
غرضی: به همین مسئله روز یعنی پرداخت یارانه اشاره می‌کنم. دولت گفت من ندارم. چکار کنم؟ پس گران می‌کنم.
فارس: این روش کدام دولت است؟
غرضی: روش دولت قبلی است. نمی‌خواهم اسم بیاورم. اسم او را اصلاً نمی‌خواهم بیاورم. ببینید روش دولت قبلی است و شکست خورد و از بین رفت. حیف جامعه است. شما دلتان برای فقرا باید بیشتر بسوزد. این روشی که شکست خورده را چرا باید دنبال کنیم؟
*حجت ناقص دشمن درست می‌کند/ باید بتوانیم مجلس را همراه دولت کنیم
فارس: البته قانون هدفمندی یارانه‌ها، مصوبه مجلس است و همه دولت‌ها باید این قانون را اجرا کنند، چه فکری باید برای این مسئله کرد؟
غرضی: من گفتم به مجلس می‌روم و می‌گویم من رأی آورده ام و قوانین را به این صورت عوض می‌کنم. مجلس است که قانون را عوض می‌کند. دولتی که نتواند مجلس را با خود همراه کند شکست می‌خورد. در جمهوری اسلامی باید بتوانی در مجلس اقناع ایجاد کنی. بگویی اگر این کار را کردم اینطور خواهد شد. کلمه حجت بالغه یعنی دلیل مشهود. یعنی وقتی میگویی همه می‌پذیرند. یعنی دلیل روشن، می‌گویند وقتی امام زمان(عج) تشریف می‌آورند و پشت به مکه صحبت می‌فرمایند همه متوجه می‌شوند. حجت باید بلیغ باشد که هم مردم و هم مجلس بپسندد و مقام معظم رهبری از آن حمایت کنند. حجت ناقص دشمن درست می‌کند.
*برای تشکیل دولت ضدتورم باید اجماع باشد/کسی به من ایراد نگرفت
فارس: عده ای اعتقاد دارند دولت و مجلس یکدست آسیب ایجاد می کند و باعث میشود مجلس از ابزارهای نظارتی استفاده نکرده و قانون‌گریزی درون دولت بیشتر بشود. شما چه راه حلی برای این مشکل دارید؟
غرضی: قرار نیست یکدست بشوند، قرار است عامه مردم دلیل آنها را بپسندند. وقتی به عنوان نماینده به شهرستان می‌رود باید بگوید مردم من به این دولت به این دلیل رأی دادم که حرفش درست است، هم خودش و هم مردم قبول کنند. شما فرق جمهوریت را با دموکراسی نمی‌دانید. دموکراسی نصف به علاوه یک است. جمهوریت اجماع است. در فقه اسلامی این کلمه به کمال رسیده و در موضوعاتی که بین فقها اجماع است این مورد پذیرش همه است و احتیاج به بحث خیلی زیادی ندارد. مثلاً من می‌خواهم دولت ضد تورم را اجماع کنم. دارم در رابطه با آن فعالیت می‌کنم. یک سؤالی شما فرمودید که چرا آن سالها نیامدید، خب آن زمان نمی‌توانستم درباره اینکه دولت متورم اسلامی نیست اجماع کنم ولی حالا حرفم را می‌زنم و شخصی هم ایراد نمی‌گیرد.
*واکنش به کاندیداتوری درانتخابات مجلس: بی‌برنامه نیستم
فارس: برای انتخابات مجلس آینده برنامه‌ای دارید؟
غرضی: من در طول عمرم بی‌برنامه نبوده و نیستم.
فارس: وارد کارزار هم می‌شوید؟
غرضی: من همیشه در کارزار هستم.
فارس: به صورت مشخص در انتخابات نامزد می‌شوید؟
غرضی: من انقلاب اسلامی و سربازی آن را رها نمی‌کنم.
*دنبال شناساندن خودت باشی کار سیاسی است/ نقشی در انتشار روزنامه رسالت نداشتم
فارس: نسل جوان کمی با شما ناآشنا است. این مشکل را چطور حل می‌کنید؟
غرضی: این که دنبال شناساندن خودت باشی کار سیاسی است و اینکه دنبال تکلیف خودت باشی چیز دیگریست. من هرگز کار سیاسی نکردم. نه روزنامه داشتم نه مجله، ولی تا بخواهی کار انقلابی کردم.
فارس: ولی شما به عنوان یکی از مؤسسین روزنامه رسالت شناخته می‌شوید.
غرضی: این مطلب درست نیست. من هیچ وقت با برادران عسگر اولادی ارتباطی نداشته‌ام.
*فرزند آیت الله طالقانی را بدلیل قتل دستگیر کردم
فارس: ماجرای دستگیری فرزند آیت الله طالقانی چه بود؟ آقای بشارتی به شما دستوری در این خصوص دادند؟
غرضی: بشارتی آن موقع در سپاه نبود. این اتفاق این طور می‌افتد که ما در جریان مجاهدین هستیم و یک عده چپ میکنند، یک عده ما کشته می‌شویم. من هم جزء کسانی هستم که باید کشته می‌شدم. بعد از پیروزی انقلاب مجتبی را جلوی سفارت فلسطین می-گیرند و به سپاه می‌آورند. و من هم به جرم اینکه در آن 17 فقره قتل شرکت داشت او را نگه می‌دارم. بعد برادرانش می‌آیند می‌گویند مجتبی اینجاست؟
فارس: کسی از این ماجرا خبری نداشته است؟
غرضی: خیر. همان ساعت 7 بعدازظهر که او را به سپاه آوردند ساعت 8 یا 9 برادرانش آمدند. گفتند اینجاست؟ گفتم بله، گفتند تحویل می‌دهید؟ گفتم بروید نزد آقای طالقانی. چون آقای طالقانی مرا می‌شناختند و با ایشان کار کرده بودم. به آنجا رفتم و بحث‌های مفصل شب تا صبح ادامه پیدا کرد. آنجا احتمال اینکه من هم اعدام بشوم وجود داشت ولی به هرحال نشد.
*امام(ره) قضیه مجتبی را حل کرد/ امام فرمود احمد را هم دستگیر کنند حرفی نمی‌زنم
فارس: حضرت امام(ره) در این موضوع دخالت کردند؟
غرضی: صبح که میشود و اخبار پخش میشود، حضرت امام(ره) که می‌بیند پسر آقای طالقانی دستگیر شده و شهر بهم خورده، آقای جنتی و مرحوم عراقی نشسته بودند، امام(ره) می‌پرسند غرضی کیست؟ مرحوم عراقی می‌گوید همان حیدری خودمان است(اشاره به نام مستعار غرضی). امام بلافاصله به آقای اشراقی می‌گویند برو بگو آقای حیدری را بیاورند. آقای اشراقی می‌آید به زندان و آنجا من را آزاد کردند و بردند نزد ایشان. حضرت امام فرمودند شما هیچ نگویید. یک کلمه‌ای که معروف است که ایشان می‌گویند اگر احمد من را هم بگیرند من چیزی نمی‌گویم. قضیه به همین سادگی حل شد.
*امام(ره) از من گلایه نکرد/رسانه‌های بیگانه فرافکنی میکنند
فارس: اینکه خانواده وی می گویند که تا سه روز خبری نداشته اند، صحت دارد؟
غرضی: این فرافکنی‌ها از سوی صدای آمریکا و بی‌بی‌سی فارسی مطرح میشود.
فارس:امام(ره) از شما گلایه‌ای کرد؟
غرضی: آنها می‌گویند که امام(ره) از من گلایه دارد. پس چرا من را آزاد کرد؟ من در دستگاه انقلاب به عنوان یک سرباز در همه زمینه‌ها آماده بودم، کار کردم. حالا اشخاص حرف می‌زنند. خب بزنند هیچ ایرادی ندارد.
فارس: مرحوم آقای طالقانی شما را احضار کردند؟
غرضی: خیر. من به جاهایی که رفتم دعوت شده‌ام.
فارس: ابراهیم یزدی در مصاحبه‌ای گفته است که شما شهید چمران را اذیت می‌کردید، چنین موضوعی صحت دارد؟
غرضی: مگر آقای یزدی در جنگ حضور داشته است؟ اصولا خلاف شرع است فردی بخواهد علیه دشمن بجنگد و من با او مخالفت کنم. در زمان جنگ که استاندار خوزستان بودم سعی کردم برای جنگ نیرو جمع کنم، آیا امر خداپسندانه‌ای است که در زمان جنگ با کسی که قصد جنگیدن داشته باشد مخالفت کنم؟
*رفتار منافقین را از قبل پیش‌بینی کرده بودم
فارس: در جریان انفجار حزب جمهوری بودید؟
غرضی: زمان حادثه من وزیر بودم. در وزارت نفت نشسته بودم دیدم یک دفعه دود به هوا رفت. پرسیدم چه اتفاقی افتاده است؟ گفتند انفجار شده است.
فارس: آیا شخصی به درون حزب نفوذ پیدا کرده بود؟
غرضی: شخص کلاهی و منافقین بودند که در حزب رسوخ کردند و بهشتی و رجایی را شهید کردند.
فارس: در آن ایام چه اتفاقاتی رخ داد؟
غرضی: خیلی به دستگاه حزب و اینها آشنایی نداشتم، چون عضو حزب هم نبودم. اما آن چیزی که من می‌گویم مصداق پیدا کرد و نامطلوب بودن حزب مشخص شد. احساس من این بود که یک اتفاقات اینگونه دارد روی می‌دهد. چون منافقین را می‌شناختم و می‌دانستم که این اتفاقات می‌افتد ولی کسی گوش به حرف من نمی‌داد.
*اعضای حزب جمهوری با نبوی اختلاف داشتند/از وضعیت کشمیری بی‌اطلاعم
فارس: بهزاد نبوی نقشی در این ماجرا نداشت؟
غرضی: بالاخره بین حزب و نبوی خیلی اختلافات بود و حزب از دست بهزاد ناراحت بود. بالاخره این ماجرا را به بهزاد نسبت دادند و امام هم دستور داد و قضیه تمام شد.
فارس: چرا اعضای حزب جمهوری با بهزاد نبوی مشکل پیدا کردند؟
غرضی: چون بالاخره بهزاد جزء نیروهای تند چپ حزب بود.
فارس: مسعود کشمیری به عنوان عامل این انفجار شناخته میشود. از سرنوشت وی اطلاعی دارید؟
غرضی: شنیده‌ام که کشمیری در آمریکا است.
فارس: چرا پرونده او مختومه اعلام شد؟
غرضی: آن وقت‌ها می‌گفتند کشمیری در آن جریان کشته شده، اما بعداً کشف شد که نه کشته نشده است.
فارس: شما به خاطر دارید که چه حزب یا افرادی کشمیری را معرفی کرده بود؟
غرضی: خیر . من در حزب نبودم و نمی‌دانم.
*پاسخ غرضی به سؤالی که دوست داشت پرسیده شود: امام(ره) محصول ملت ایران است
فارس: در انتخابات و بعد از انتخابات چه سؤالی را دوست داشتید از شما بپرسند ولی هیچوقت نپرسیدند؟
غرضی: علاقه داشتم تعریف امام(ره) را از من بپرسند.
فارس: بفرمائید.
غرضی: دو تا تعریف دارم. یکی اینکه امام(ره) محصول ملت ایران است. دیگر اینکه امام شخصیتی است که تمام جریان‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی را به نفع خود و انقلاب مصادره کرد و رفت.
فارس: ممنون از وقتی که در اختیار ما قرار دادید.
غرضی: خواهش می‌کنم. موفق باشید.
فارس
نظرات