ملاقات عده ‏اى از عناصر جبهه ملى با آیت ‏الله سیدرضا موسوى فرید زنجانى

شماره : 16751/20 الف تاریخ 6/7/1344



ساعت 1500 روز 5/7/44 عده‏اى از عناصر جبهه ملى به ملاقات آیت‏اله زنجانى رفتند. ملاقات کنندگان حسین شاه حسینى. ابوالفضل قاسمى و محمد شانه‏چى بودند. ابتدا قاسمى گفت حضرت آقاى زنجانى شاید در هیچ دوره از ادوار 24 ساله اخیر مبارزات ملى ایران. نیروهاى ملى مثل امروز دچار فقدان کادر رهبرى نشده باشد. مردم در هر طبقات آمادگى براى مبارزه دارند ولى کسى نیست آنها را هدایت و رهبرى کند ما که مدتى است به اتفاق عده‏اى از دوستان جمع شده‏ایم نتیجه مطالعات ما بدین جا رسیده که احساس مبرم به یک کادر رهبرى مینمایم تا در یک سپاه پرچم مبارزه نباشد مردم را نمیتوان به خوبى متشکل کرد. امروز شما که داراى خصائل رهبرى کامل هستید تنها مشعلى میباشد که میتوانید فرا راه ملت را روشن کنید ما از شما میخواهیم رهبرى مبارزات را بپذیرید تا بتوانیم نیروى لازم را براى اینکار متشکل کنیم. آیت‏اله زنجانى گفت آقا چه باید کرد کسى پیدا نمیشود. من مدتى است میکوشم عده‏اى را متشکل سازم تا این رهبرى را به عهده بگیرند ولى کسى نمیآید من معتقدم شما بیشتر دنبال جستجوى رهبر یا رهبران نباشید مبارزات خود را آنهم به طور سرى شروع کنید ما هم کم‏کم تائید خواهیم کرد. من با مبارزات علنى موافق نیستم چه نتیجه اینهمه مبارزه آنهمه داد میزدند چهارچوبه قانون اساسى یکجا کشید؟ بنابراین باید مبارزات سرى را پیش گیریم که آزاد خواهیم بود هر روشى را اتخاذ کنیم.

شاه حسینى گفت حضرت آقاى زنجانى با اختلافاتیکه دو سال پیش بین رهبران جبهه ملى افتاده در نتیجه مبارزه متوقف شد ما دنبال کسى میگردیم که هم وجهه مذهبى و هم ملى داشته باشد به اصطلاح هم طرفداران دکتر مصدق و هم هواخواهان آیت‏اله خمینى او را بپذیرند شما تنها کسى هستید که این دو صفت را دارید بنشینید وضع ما را روشن کنید. هدف و خط مشى مبارزه را تعیین نمائید ما حاضریم تا پاى جان در راه ملت بکوشیم.

آیت‏اله زنجانى گفت تنها با من کار درست نمیشود و اگر من علنى شروع به کار کنم سازمان امنیت مرا در زنجان مقیم میکند نتیجه‏اى نمیگیریم. یک کار خوبى که الان میشود کرد این است شمار کادرى درست کنید که اسناد و مدارک و اطلاعات مفید و مهم را بدست آورد و سپس سازمانى ایجاد کنید این اطلاعات را چاپ و نشر دهد بنابراین از این راه شروع به کار کنید. بهتر است ما هم که تکذیب نکنیم کم‏کم پیش میروید آنوقت همه دوروبر شما جمع میشوند.

بالاخره بعد از بحث‏هاى زیاد بنا شد درباره پیشنهاد آیت‏اله زنجانى تهیه یک کادر جمع‏آورى اطلاعات و اخبار و چاپ و نشر آن مطالعه شود و امکانات کار گزارش گردد.

عینا اقدام به اداره 1 ارسال میگردد شماره 8/7

در بولتن روز 8/7/44 درج شد. دستور داده شد مطالب کلى و لازم جهت بولتن آماده شود.

مفهوم مخالفت این است که کادر رهبرى مفهوم ندارد.

















* در سالهاى پس از قیام 15 خرداد 1342 سه گروه مختلف در بین مذهبیها شکل گرفت گروه نخست افرادى همچون آیت‏اللّه‏ خویى. مرعشى و خراسانى که اعتقاد به دورى روحانیون از سیاست داشتند. گروه دوم روحانیان مخالف میانه رو بودند این گروه توسط آیت‏اللّه‏ محمدرضا گلپایگانى، محمد مهدى میلانى در مشهد و کاظم شریعتمدارى رهبرى مى‏شد. از افراد برجسته این گروه نمى‏توان به آیت‏اللّه‏ زنجانى اشاره کرد روحانى آذرى زبان که از مصدق و نهضت مقاومت ملى پشتیبانى کرده بود و با جبهه ملى و نهضت آزادى رابطه نزدیک داشت.

این گروه گرچه در مسایل راجع به راى زنان و اصلاحات ارضى مخالف رژیم بودند ولى ترجیح مى‏دادند با شاه ارتباط داشته باشند و از این طریق سیاستهاى حکومت را تعدیل کنند پس از شکست جبهه ملى دوم و تشکیل جبهه ملى سوم رهبران این جبهه در صدد یافتن پارامترهاى مناسب براى ادامه مبارزه بودند و در این میان مى‏خواستند با تمسک به رهبرى مذهبى از طریق آیت‏اللّه‏ زنجانى بتوانند پیوندى با مذهبیون و توده مردم برقرار کنند که این امر با مخالفت وى روبرو شد.

براى اطلاع بیشتر رجوع کنید به جلد 2 کتاب تاریخ 25 ساله ایران تالیف سرهنگ نجاتى (تهران : رسانه 1371)