شهید هاشمی نژاد
شهید هاشمی نژاد علاوه بر این که خطیبی توانا و سخنرانی زبردست بودند ، مرد میدان تحقیق و قلم نیز بوده اند و آثار قلمی ایشان نیز در میدان مبارزه با هجوم فرهنگی بیگانه به این سرزمین ، نقش مهمی داشته است .
• مقدمه
هنوز بسیاری از آحاد ملت حزب الله به خصوص اهالی خراسان ، فریادهای بیدارگرانه شهید جوانمرد را به گوش جان می شنوند که بر فراز منبری در مسجد یا بر سقف اتومبیلی در اوج تظاهرات قبل از انقلاب و یا راهپیمایی های بعد از انقلاب ، جان مشتاقان را از زلال چشمه اندیشه اسلام ناب محمدی (ص) سیراب می کرد و لرزه بر اندام دشمنان کور دل می افکند ؛ اما شاید به دلایل متعدد بسیاری از مردم به آثار گرانقدر به جای مانده از ایشان آشنایی نداشته باشند .
شهید هاشمی نژاد علاوه بر این که خطیبی توانا و سخنرانی زبردست بودند ، مرد میدان تحقیق و قلم نیز بوده اند و آثار قلمی ایشان نیز در میدان مبارزه با هجوم فرهنگی بیگانه به این سرزمین ، نقش مهمی داشته است . شوق و اشتیاق مردم به مطالعه آثار ایشان وسعت تأثیر این آثار را می توان از مشاهده چاپ های متعدد که از کتاب مختلف آن شهید به عمل آمده به راحتی دریافت .
آنچه قبل از معرفی آثار آن شهید قابل ذکر است این است که آن شهید بزرگوار با شناخت و درک عمیقی که از اوضاع اجتماعی زمان خویش داشت ، در صدد معرفی اسلام ناب و اصیل محمدی (ص) به جامعه برآمد و برای معرفی و شناساندن احکام و نظرات دینی به مردم و جوانان راهی را پیش گرفت که در نوع خود ابتکاری و بسیار مناسب جو غرب زده آن روز جامعه بود .
به این ترتیب که ایشان برای مبارزه با انحرافات و فسادی که به نام علم و تمدن در جامعه ترویج می شد ، قلم به دست می گرفت و با دلایل عقلی و استدلال های علمی و با بهره گیری از جدیدترین علوم روز و آخرین کتب انتشار یافته دانشمندان غربی و سایر کشورهای خارجی به مبارزه با انحرافات می پرداخت .
آشنایی عمیق ایشان با علوم حوزوی و اسلامی ، باعث می شد که مسائل دینی را با زبان ساده و همه فهم و علمی عرضه می کرد و همین مطلب نیز موجب این گردید که این آثار با اقبال عام روبرو شود و پیر و جوان با خواندن این کتب ، روح خود را از زلال معرفت آن سیراب نمایند .
آنچه در ذیل می آید معرفی کوتاهی از آثار آن شهید بزرگ است ، به این امید که جامعه ما به خصوص جوانان و نوجوانان نسبت به این آثار شناخت بیشتری پیدا کنند و برای مقابله با موج حملات فرهنگی استکبار غرب از این آثار سود جویند :
۱) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، درسی که حسین (ع) به انسان ها آموخت ، یک بررسی تحقیقی و جامع درباره اصیل ترین انقلاب های خونین جهان ، تهران مؤسسه انتشارات فراهانی ، چاپ هشتم ، ۱۳۵۲ دارای مقدمه و فهرست موضوعی در آخر کتاب ، ۴۶۳ صفحه .
این کتاب درباره نهضت مقدس حسین (ع) که نه تنها یک جنبش اسلامی بلکه حساس ترین راز تاریخ انسان است ، نوشته شده و جوانب گوناگون این واقعه را مورد بررسی قرار داده است ، مباحث این کتاب در سه بخش نگاشته شده است :
بخش اول : عواملی که که ضرورت نهضت امام حسین (ع) ایجاب می نمود ، از هنگام انعقاد نطفه آن ، قدم به قدم تعقیب و به خوبی نشان داده شده که چگونه در آن عصر ، سرنوشت اسلام و قرآن ، عدالت و آزادی ، انسانیت و فضیلت به آن قیام آسمانی به طور مستقیم بستگی داشت .
بخش دوم : روش و سیاست خاصی که فرزند پیامبر (ص) در آن شرایط خفقان آور و دردناک در پیش گرفت تا توانست با رهبری صحیح و همه جانبه خود ، جنبش خونین و انسانی خویش را به ثمر برساند و آن را از تحریف حکومت های فاسد و دیکتاتور محافظت نماید ، به طور کلی مورد توجه قرار داده شده است .
بخش سوم : نقش حیاتی و بزرگ کاروان اسیران در به ثمر رساندن نهضت و کوشش هایی که آن دودمان فضیلت به صورت های گوناگون برای رسیدن به این آرمان مقدس انجام داده اند ، دقیقاً بررسی شده و در پایان کتاب طرح های مفیدی به منظور بهره برداری صحیح از نهضت در شرایط حاضر ارائه شده است و بالاخره کتاب با پیش کشیدن مباحث علمی دیگر که طرح آنها ضروری به نظر می رسیده ، شده است .
مباحث مختلف کتاب که نگرش همه سویه ای است بر نهضت خنین حسین (ع) و آثار و پیامدهای آن تحت عناوین کلی زیر آمده که هر کدام مباحث گسترده دیگری را در بر می گیرد: موجبات اصلی نهضت ، شورای خلافتی با موجودی نامیمون ، تبعید اباذر ، دست انتقام از آستین ملت ، دومین پیشوای راستین ، ارزیابی صلح امام حسین (ع) ، نماز جمعه در چهارشنبه ، کشتار مردان آزاده و شریف ، فرهنگ استعماری معاویه ، یزید از خمر و غنا ستایش می کرد ، یزید خانه خدا را به آتش کشید ؛
آثار نهضت حسین (ع) ، سیاست خاصی نهضت حسین (ع) را اعزام مسلم با اولین قدم در راه نهضت ، کاروان حسین (ع) مکه را ترک می گوید ، طلیعه جنگ با برخورد با حر ، عاشورا روز سرنوشت برای اسلام و آزادی ، اسیران پیروز با سازمان تبلیغی حسین (ع) کاروان اسیران به سوی شام می رود ، نفرت و انزجار عمومی در شام ، اسیران پیروز باز می گردند ،از فاجعه خونین طف چگونه باید بهره برداشت ، نهضت حسین (ع) از نظر رهبران مذهبی علمی و سیاسی جهان .
۲) عبدالکریم هاشمی نژاد ، مناظره دکتر و پیر ، مشهد ، کتابفروشی جعفری ، چاپ ششم ، ۱۳۴۳ ، ۴۹۳ صفحه .
هدف از نگارش این کتاب رویارویی با نفوذ فرهنگ و تمدن منحط غرب و رواج غرب زدگی در کشور بوده است و مباحث فراوان دینی ، علمی و اجتماعی طی مکالمه ای که بین چند مسافر در قطار اتفاق می افتد ، به روشی بسیار جذاب و جالب بیان کرده است .
طی مباحث کتاب شهید بزرگوار با نگرش خاص و موشکافانه علمی و برهانی ، دلایل خدشه ناپذیر اسلام را در مورد مسائل دینی اسلام و برخی مسائل و گرفتاری های اجتماعی خاص آن روز جامعه ایران بیان کرده است ، مباحث کتاب تحت عناوین کلی ذیل ارائه شده است :
قضاوت بی جا ، محمد (ص) مرد بی نظیر ، قوانین اسلام همیشگی است ، نفوذ پیامبر اسلام (ص) در عصر حاضر و گذشته ، زندگی سراسر افتخار پیامبر اسلام ، معجزات از نظر دانشمندان اروپا و علوم روز ، گفتار دانشمندان اروپا درباره پیغمبر اسلام ؛
بررسی قوانین قضایی اسلام ، بررسی برخی ازقوانین جزائی در اسلام ، بررسی قوانین نظامی و جنگی در اسلام ، مسلمانان بنیانگذار تمدنند ، پیشرفت مسلمین در علوم روز ، علل ترقی و پیشرفت مسلمین ، علل عقب افتادگی و انحطاط مسلمین ، مشروبات الکلی ، قمار و زیان های گوناگون آن ، مطبوعات ، حقوق زن در اسلام ، تعدد زوجات در اسلام .
۳) عبدالکریم هاشمی نژاد ، پاسخ ما به مشکلات جوانان ، کانون بحث و انتقاد دینی ، مشهد ، انتشارات توس .
این کتاب حاوی مجموعه پاسخ هایی است که دانشمند و استاد گرانقدر شهید هاشمی نژاد در موضوعات مختلف علمی و دینی در جلسات کانون بحث و انتقاد دینی به انبوه جوانان روشنفکری که در آنجا اجتماع کرده بودند ، داده است . این کتاب موضوعات ذیل را شامل می شود :
طول عمر امام زمان (عج) ، انتظار فرج ، گناه محدود و مجازات نامحدود ، آیا نجاست کفار علت بهداشتی دارد ، آگاهی امام از حقایق علمی جهان ، عدالت در تعدد زوجات ، چرا باید از خداوند بترسیم ، فرضیه داروین ، متعه یا ازدواج موقت ، داستان زید و انتقاد مسیحیان از آن ، نقاطی که تقریباً شش ماه شب و شش ماه روز دارد ؛
سن ازدواج دختر و پسر در اسلام ، جهان اسلام و آزادی انتخاب مذهب ، چرا تنها کعبه خانه و قبله مسلمین است ، آزادی علمی و حرمت خواندن نشریات گمراه کننده ، فرزندان نامشروع و مسائل مربوط به آن ، محرومیت های ناقص الخلقه ها ، چرا همه پیامبران از مشرق زمین ، پیروان مذاهبی که از اسلام بی خبرند .
۴) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، اصول پنجگانه اعتقادی ، چاپ اول ، مشهد انتشارات توس ، ۱۳۵۲ .
شهید بزرگوار هاشمی نژاد در مورد هدف از نگارش این کتاب در صفحه ۲۰ همین کتاب می فرماید : " جمعی از دوستان دانشجوی من مرکب از دانشکده های الهیات ، علوم پزشکی و ادبیات از من خواستند که جلسات بحثی را درباره شناخت مسائل انتقادی و قوانین عملی اسلام برای آنان به وجود آورم تا بر ایمان خلل ناپذیر آنها نسبت به اصالت همه جانبه این مکتب افزون شود و هم آنان را برای دفاع مستدل و منطقی از واقعیات و حقایق اسلام در برابر افکار مادی و ماتریالیستی و آراء و عقاید گوناگون آماده سازد ."
این کتاب که بر اساس بحث های فوق الذکر شکل گرفته ، مباحث زیر را شامل می گردد :
چرا باید خدا را بشناسیم ، خداشناسی با اولین اصل اعتقادی ، شگفتی های خلقت در بدن انسان ، حیوانات و نظامی که بر آنها حکومت می کند ، نگاهی به دنیای اسرارآمیز میکروب ها و گیاهان ، نگاهی به آفرینش گیاهان ، کرات آسمانی و اسرار آفرینش آنها ، زمین یا بستر زندگی ما ، این همه نظم در پدیده های جهان از کجاست ، نکته ای جالب در برهان نظم ، فطرت یا طبیعی ترین راه برای شناخت خداوند ، حادث بودن جهان ، ممکن و واجب .
۵) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، راه سوم بین کمونیسم و سرمایه داری ، مشهد ، کتاب فروشی جعفری ، ۱۳۸۴ قمری ، ۷۵ صفحه .
این کتاب متن یک سخنرانی است که توسط سید هاشمی نژاد در مجلس جشنی که به مناسبت ولادت حضرت رضا (ع) در مدرسه میرزا جعفر مشهد برگزار گردیده ، ایراد شده است. در این کتاب شهید جوانمرد به بررسی اختلافات طبقاتی در جوامع انسانی و تاریخ و علل این امر پرداخته و ضمن برشمردن عوارض و نتایج آن ، اختلافات طبقاتی را تحت سه عنوان کلی ذیل مورد بحث قرار می دهد :
راه اول : سرمایه داری و انتقاد به روش آن . راه دوم : کمونیسم و اعتقاد وارده بر آن .
راه سوم : مواضع اسلام در برابر اختلاقات طبقاتی و راههایی که برای از بین بردن آن در اسلام پیشنهادشده است .
۶) عبدالکریم عبداللهی ، کمونیسم از دیدگاه نظام اقتصادی و اجتماعی اسلام ، با مقدمه سیدعبدالکریم هاشمی نژاد ، مشهد ، کتاب فروشی جعفری ، ۱۳۵۱ .
در این کتاب به نظام اقتصادی و اجتماعی اسلام و نقش آن در پایه گذاری اجتماع سالم به بحث پرداخته شده است و علاوه بر آن به انجمن دینی که سید جمال الدین حدود یک قرن پیش آن را در مصر تأسیس کرده بود و اثر آن انجمن در سراسر جهان ، اشاره شده است .
شهید هاشمی نژاد مقدمه بسیار فاضلانه و نسبتاً مفصلی بر این کتاب نگاشته و زیر عناوین : غارتگری در قالب های گوناگون ، استعمار در شکل های تازه اش ، کمونیسم یا همان امپریالیسم دیروز ، اسلام و خط مشی اقتصادی و اجتماعی آن ، به بحث درباره مسائل و مشکلات جهان اسلام پرداخته است .
۷) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، مشکلات مذهبی روز ، تهران ، مؤسسه فراهانی ، ۱۳۲۸ ، ۲۰۰ صفحه .
با توجه به توطئه های استعماری که در رژیم گذشته برای دور کردن مردم از مسائل مذهبی و زشت جلوه دادن چهره اسلام انجام می گرفت ، شهید هاشمی نژاد برای مقابله با این جریانات و روشن کردن اذهان مردم نسبت به مشکلات مذهبی که در اثر القائات فرهنگی رژیم به وجود آمده بود ، قسمتی از این مشکلات را در این کتاب به صورت پرسش مورد بحث قرار داده و به آنها پاسخ گفته است .
در این کتاب سعی شده تا پاسخ ها تنها بر مبنای منطق و علم باشد ، تا به خوبی بتواند نقش خود را در حق مشکلات به صورت قانع کننده ای ایفا نماید . مباحث اصلی کتاب عبارتند از :
حکومت جهانی امام زمان (عج) ، طول عمر امام زمان (عج) از نظر زیست شناسی و پزشکی ، مشکل پیری ، چگونه امام زمان (عج) بر جهان غلبه می یابد ، انتظار فرج یعنی چه ، در حکومت امام (عج) چه کسانی محکوم به مرگ می شوند ، کتاب جدید چیست ، سن ازدواج برای دختر و پسر ، آیا وجدان می تواند جایگزین دین شود ، آیا تربیت می تواند نقش دین را ایفا کند ، آزادی علمی و حرمت خواندن نشریات گمراه کننده .
۸) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، ضرورت تشکیلات ، حزب جمهوری اسلامی ، بی تا ، ۳۳ صفحه .
مباحث این کتاب عبارتند از سخنرانی استاد شهید در مجمع اصناف تاریخ ۱۹/۱/۶۰ ، ایراد شده است و طی آن در مورد ضرورت و نقش تشکیلات و پیشبرد اهداف انقلاب و خدمت به نظام جمهوری اسلامی و راههای دستیابی به آن بحث شده است .
۹) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، مبارزه با جهل و مادیت ، قم ، مؤسسه قدس ، ۱۳۶۰ ، ۲۴ صفحه .
این کتاب حاوی دو مقاله است به نام های " مادیات یا سیل بنیان کن " و " فرهنگ را دریابید " ، که طی این دو مقاله مسائل دینی و اجتماعی و گرفتاری های جامعه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است .
۱۰) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، قرآن و کتاب های دیگر آسمانی ، تهران ، انتشارات فراهانی ، چاپ دوم ، ۳۰۸ صفحه .
مسائلی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته موضوع یک سلسله سخنرانی است که در مدت ده شب در حسینیه ارشاد تهران ایراد گردیده است . در این گفتار بین قرآن و کتاب های دیگری که اکنون به نام کتاب های آسمانی در دسترس ماست ، مقایسه ای کوتاه انجام شده و مباحثی چند مورد بررسی قرار گرفته است .
سید هاشمی نژاد طی این سخنرانی ها ضمن بحثی مقدماتی درباره نبوت و لزوم اعجاز انبیاء ، جنبه های مختلف اعجاز قرآن و نیز چگونگی جمع آوری قرآن را مورد بحث و بررسی قرار داده ، سپس به انتقاد و بررسی کتب دیگری که به عنوان کتب آسمانی مطرح هستند پرداخته و انحرافات و تحریف هایی را که به آن کتب راه یافته است ، بیان می نمایند و با بیان اعترافات دانشمندان درباره قرآن به بحث خاتمه داده اند .
عناوین کلی کتاب مذکور که هر عنوان به نوبه خود سرفصل های بسیاری را در بر می گیرد به شرح زیر است :
دعوت انبیاء ، چرا معجزات انبیاء گوناگون است ، قرآن یا معجزه دائمی پیغمبر اسلام ، اعجاز قرآن از جنبه های گوناگون ، آیا قرآن تحریف شده است . کتاب های عهد جدید هم آسمانی نیست ، محتویات عهدین درباره خداوند ، قرآن خداند را چگونه می شناسد ، پیامبران از دیدگاه قرآن و کتاب های دیگر آسمانی ، عهدین درباره انبیاء چه می گویند .
آیا قرآن به انبیاء گناه نسبت داده است و گسترده ای را در بر می گیرد و مسائل مختلف را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و در ادامه مباحث کتاب راه سوم بین کمونیسم و سرمایه داری چاپ شده است .
۱۱) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، رهبران راستین ( اصول پنجگانه اعتقادی ، نبوت و مباحث مربوط به آن) ، تهران ، انتشارات صبا ، ۱۳۶۱ .
این کتاب که جلد دوم " اصول پنجگانه اعتقادی " است ، به بحث درباره نبوت و مسائل و مباحث مربوط به آن اختصاص داده شده و با دیدی وسیع و روشن و متناسب با پیشرفت های فرهنگی روز ، مسائل موجود در این زمینه را در مقایسه با حوادث و تفکرات جدید مورد بررسی قرار داده است .
عناوین سرفصل های اصلی کتاب به شرح زیر است :
ظلم چیست و غفران یعنی چه ؟ ، مقصود از ذنب در سوره فتح ، گناه بخشی در کلیسا ، اعترافات مهم دانشمندان درباره قرآن .
۱۲) سید عبدالکریم هاشمی نژاد ، مسائل عصر ما ، تهران ، مؤسسه مطبوعاتی فراهانی ، ۲۰۲ صفحه .
مسائلی که در این کتاب بحث شده و موضوع دو سخنرانی است ، یکی تحت عنوان قسمتی از مشکلات بزرگ نسل ما در انجمن اسلامی مهندسین در تهران و دیگری تحت گفتار راه سوم بین کمونیسم و سرمایه داری در مجمع عمومی صندوق قرض الحسنه مشهد که توسط شهید هاشمی نژاد ایراد شده است .
لازم به تذکر است که هر یک از این دو سخنرانی قبلاً جداگانه تحت عناوین ذیل منتشر گشته است و سپس در این کتاب تحت عنوان " مسائل عصر ما " در یکجا چاپ شده است :
۱) مشکلات بزرگ نسل ما ، ۲) راه سوم بین کمونیسم و سرمایه داری . با توجه به این که به مبحث دوم که به صورت کتاب جداگانه ای منتشر شده ، قبلاً اشاره کرده ایم و مورد معرفی قرار گرفته است ، در اینجا مبحث اول این کتاب تحت عنوان مشکلات بزرگ نسل ما معرفی می گردد .
سید هاشمی نژاد در این مبحث به سبک برخی دیگر از آثار خود با روش پرسش و پاسخ مطالب مهمی را در مورد علل پیشرفت و رشد تمدن غرب و نقش مذهب موجود مغرب زمین در این تطورات و علل انحطاط و عقب ماندگی کشورهای اسلامی بیان فرموده اند و در خاتمه به بحث درباره راههای مبارزه با انحطاط در کشورهای اسلامی پرداخته اند . عناوین کلی بحث به قرار ذیل است :
پرسش اول : آیا مسیحیت و آئین کلیسا در پیشرفت و موفقیت های کشورهای مغرب زمین مؤثر است ؟
پرسش دوم : آیا تعلیمات اسلام و قرآن موجب عقب افتادگی و انحطاط کشورهای اسلامی گردیده ؟
پرسش سوم : عوامل پیشرفت و موفقیت های مادی و اجتماعی کشورهای مسیحی چیست ؟ و آیا این عوامل در اسلام وجود دارد ؟
پرسش چهارم : عواملی که موجب عقب ماندگی کشورهای اسلامی گردیده کدام است ؟
پرسش پنجم : آیا راه نجاتی برای اجتماع اسلامی از این وضع دردناکی که اکنون به آن دچارند یافت می شود ؟
۱) نبوت یا سومین اصل اعتقادی اسلام ، ۲) نارسایی فکری انسان ها ، ۳) حسن نفع طلبی، ۴) خاصیت رنگ پذیری در انسان ها ، ۵) تأثیر دگرگونی های زندگی در عقاید انسان ها ، ۶) ضمانت اجرایی یا امتیازی بزرگ در قوانین آسمانی ، ۷) نیاز به وساطت پیامبران با خداوند ، ۸) وحی یا چگونگی ارتباط پیامبران با خداوند ، ۹) عصمت ، ۱۰) اعجاز ، ۱۱) اعجاز قران ، ۱۲) بشارت مسیح (ع) درباره پیامبر اسلام (ص) .
شهید بزرگوار علاوه بر آثار فوق آثار دیگری نیز دارند که به دلیل عدم دسترسی نگارنده به آن کتاب ها امکان معرفی آنها در این مقال فراهم نیامد ، فهرست این آثار به قرار ذیل است :
زهرا مکتب مقاومت ، رسالت انقلابی امام حسین (ع) ، تقریرات اصول آیت الله شیخ علی کاشانی ، ولایت فقیه .
بحث در مورد معرفی آثار این شهید گرانقدر را با تذکر و نکته به پایان می بریم :
۱. لزوم چاپ آثار شهید در قالب یک مجموعه آثار با کیفیت نفیس و در خود مقام علمی و تحقیقاتی آن شهید بزرگوار .
۲. لزوم معرفی و شناساندن آثار شهید به نسل جوان و نوجوان برای مقابله با هجوم فرهنگی جدید غرب علیه فرهنگ اسلامی جامعه امروز ما ؛
زیرا در سال های اخیر اندیشمندان کمی فرصت یا توجه کافی نسبت به تحقیق و مطالعه و ارائه کتب و مقالات مفید مستدل در مقابله با تهاجم فرهنگی استکباری داشته اند و این حد کاملاً محسوس است ، آثار شهید هاشمی نژاد می تواند به مقدار زیادی این فضای خالی را پر نماید و نسل جوان جامعه را از سقوط به دره انحرافات فرهنگی نجات بخشد .
نظرات