غلامرضا تختی
اشاره
غلامرضا تَختی که با عنوان «جهان پهلوان» نیز شناخته می‌شود، کشتی‌گیر برجسته‌ای بود که در بازی‌های بین‌المللی مدال‌های زیادی را از آن خود کرد. او از چهره‌های مشهوری است که در فرهنگ ورزشی ایران، به عنوان نماد پهلوانی و جوانمردی شناخته شده است. پس از زمین‌لرزه بوئین زهرا در 1341 که ده‌ها هزار کشته و مجروح در پی داشت، فعالیت‌های او و تنی چند از پهلوانان برای امداد رسانی به زلزله‌زدگان؛ موجی از شور و وحدت ملی در ایران برانگیخت و کمک‌های فراوانی برای آسیب‌دیدگان ارسال شد. میزان کمک‌های جمع‌آوری شده او برای آسیب‌دیدگان، چندین برابر کمک‌های جمعیت شیر و خورشید حکومت پهلوی بود. به همین دلیل و به دلایل دیگر، مرگ او در دی 1346 مشکوک می‌نمود.
«گذرستان» حاضر مجموعه‌ای از مقالات در ارتباط با شخصیت جهان پهلوان غلامرضا تَختی است.
این بازخوانی قصه نشریات زمان فوت جهان پهلوان غلامرضا تختی است: پیرزن، تنها گوشه‌ای از اتاق روی مبل نشسته. ضبط می‌خواند و پیرزن غرق در افکارش، تمام خاطرات کابوس‌بار سال اول ازدواج‌اش را مرور می‌کند. یاد آن روز لعنتی... ساعت ۱۲:۳۰ ظهر بود که زنگ تلفن به صدا درآمد؛ «الو، سلام آقای تختی منزل هستند؟» - شما؟ من از روزنامه کیهان زنگ می‌زنم... - نه خیر، مگر شما خبر نداشتید که او برای مسافرت...
در تاریخ ایران علی رغم آنکه در طول نیم قرن اخیر، بسیاری تلاش کرده اند در قامت جهان پهلوانی معاصر ظاهر شوند و با گرفتن ژست های مقطعی سیاسی و مردمی، هم قد تختی شوند، اما هیچ کس نتوانست چون او ماندگار شود و بعد از پوریای ولی و سپس تختی، نامش را به کنار جهان پهلوانان پیوند دهد. اما چرا قهرمانانی که پس از او بودند، در حد او باشند؛ در این باره بسیاری نوشته اند و حتی نویسنده ای خوش قلم نگاشته بود که اگر تختی...
برای خیلی از هم‌نسلان من غلامرضا تختی سمبل مقاومت سیاسی بود؛ مقاومت علیه یک حکومت دیکتاتوری. حکومتی که سر سوزنی خرده‌گیری از سیاست‌ها، تصمیمات و عملکردش را بر نمی‌تابید، چه رسد به انتقاد و مخالفت با آن. همه مخالفانش در زندان قزل‌قلعه (که بعد از انقلاب خراب کردندش و به جای آن بازار تره‌بار ساختند) یا اوین بودند و منتقدانش هم زبان در کام و مراقب که کلامی در نارضایتی و انتقاد از «شاه شاهان»،...
امروز سالگرد مرگ جهان‌پهلوان غلامرضا تختی است، عبدالله موحد یکی از کشتی‌گیرانی بود که در اردوهای مختلف همراه او بود و با بسیاری از رفتارهای او آشنا بوده. موحد با پنج مدال طلای جهان و یک مدال طلای المپیک در فهرست مشاهیر کشتی ایران در رتبه اول و در تالار افتخارات فیلا در جایگاه یازدهم قرار دارد. اما حمید سوریان کشتی‌گیر فرنگی‌کار کشورمان با رکورد او برابری کرده و با توجه به شرایط سنی‌ای...
غلامرضا تختی فرزند رجب متولد پنجم شهریورماه 1309 شمسی به شماره شناسنامه 500 صادره از تهران در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. پدربزرگ او قلی نام داشت و شغل او بنکداری بود. قلی در سفر مکه به دست راهزنان به قتل رسید. اما پدر تختی معروف به ارباب رجب 30 هزار متر زمین و یخچال‌های طبیعی در جنوب تهران داشت. این زمین‌ها در زمان رضاخان برای احداث ایستگاه راه‌آهن تصرف گردید و بدین ترتیب خانواده تختی از...
ملت ایران در بامداد روز دوشنبه 18 دی ماه 1346 (7 شوال 87)، به طور ناگهانی خبر درگذشت تختی را شنید. روزنامه‌های وابسته به رژیم شاه با تیتر درشت و تکان دهنده به دروغ نوشتند: غلامرضا تختی خود را کشتو طبق دیکته ساواک علت خودکشی او را اختلاف خانوادگیوانمود کردند و محل آن را هتل آتلانتیکواقع در خیابان طالقانی گزارش دادند. شاه به دنبال تاجگذاری که خود را امپراطوری بی‌همتا می‌دید به پایه‌ای از غرور...
غلامرضا تختی فرزند رجب در پنجم شهریور 1309 در خانواده‌ای مذهبی در خانی آباد تهران پا به عرصه وجود نهاد. در زمان رضاخان بسیاری از زمین‌های پدرش برای احداث ایستگاه راه آهن تصرف شد و به دنبال آن خانواده‌اش با شکست اقتصادی بزرگی رو به رو گشت. پدرش در مقابل مشکلات تاب مقاومت نیاورد و بدین ترتیب در کودکی از نعمت وجود پدر محروم شد. او دوره ابتدایی را در مدرسه حکیم نظامی گذراند و بعد هم به دبیرستان...
۱۷ دی سالروز درگذشت جهان پهلوان تختی است. ما خاطرات او را در هفته نامه کیهان ورزشی 23 دی ماه سال 1346 یافتیم. مهدی دری سردبیر کیهان ورزشی که دوستی نزدیکی با تختی داشت، قبل از مسابقه های جهانی 1956 از او خواست تا خاطرات خود را برای کیهان ورزشی بنویسد. در ابتدای این مطلب به نقل از خود کیهان ورزشی آمده است: "تختی روزنامه نگار و نویسنده نبود. او ده بار چرگ نویس و پاک نویس کرد تا این نوشته را نوشت. می‌گفت:...
شماره 741 هفته‌نامه روشنفکر که در روز 28 دی‌ماه 1346 منتشر شده، چند روز بعد از مرگ جهان‌پهلوان، بخش عمده‌ای از مطالبش را به این اتفاق اختصاص می‌دهد. پیش از آغاز مطالب در توضیح دلیل عدم پرداختن به موضوعی چنین مهم در شماره قبلی نوشته شده بود: «متاسفانه روز دوشنبه گذشته خبر خودکشی(!) تختی وقتی به ما رسید که مجله منتشر شده بود اما از پای ننشستیم و از همان لحظه با همه تاثر گیج‌کننده‌ای که وجود...
استادیوم تختی مشهد قبل از انقلاب «سعدآباد» نام داشت. همزمان با اوج‌گیری مبارزات انقلابی، اقشار مختلف مردم مشهد به خصوص فرهنگیان این شهر در تاریخ 16 آبان 1357 اجتماعی بزرگ در این استادیوم برگزار کردند. سخنران این برنامه آیت‌الله خامنه‌ای بودند که در بخشی از سخنان‌شان نام این استادیوم محل تجمع را به نام مرحوم «غلامرضا تختی» تغییر دادند. بعد از این سخنان، مردم با تکبیر و صلوات، این مسأله را تأیید...
حسین شاه‌حسینی، تنها بازمانده بنیانگذاران نهضت مقاومت ملی یکی از شخصیت‌های ارزشمند اجتماعی و سیاسی ایران است که بخش عظیمی از تاریخ معاصر ایران را لحظه به لحظه در سینه خود دارد. او یکی از وفاداران زنده یاد دکتر محمد مصدق، یار دیرین آیت‌الله سیدمحمود طالقانی و یکی از دوستان نزدیک جهان پهلوان غلامرضا تختی است. نشستن پای صحبت‌های او برای هر پژوهنده و علاقه‌مند به تاریخ ایران یک غنیمت است زیرا...
غلامرضا تختى فرزند رجب، در سال 1309 ش.، در خانوادهاى مذهبى در جنوب شهر تهران چشم به جهان گشود. پدر بزرگ او، قلى نام داشت و شغل او بنکدارى بود. قلى، در سفر مکه به دست راهزنان به قتل رسید. امّا پدر تختى معروف به ارباب رجب، داراى املاک وسیع در تهران بود که در زمان رضاخان، براى احداث راه آهن تصرف شد. غلامرضا، در هنگام تولد، دو خواهر و دو برادر به نامهاى خدیجه، نرگس، غلامعلى و محمّد مهدى داشت. او، دوره...
شاه‌حسینی از جمله افرادی است که نه قتل و نه خودکشی، هیچ‌یک را محتمل نمی‌داند. کسی چه می‌داند. شاید آنچه او می‌گوید، درست باشد: «او انسان معتقدی بود اما احتمال سکته مغزی بر اثر فشار روحی و روانی را می‌توان داد. او شاید در هتل آتلانتیک سابق و هتل استقلال امروز سکته کرده بود...»سرویس ورزشی مشرق - «...من بیشتر وقت‌ها با کتاب‌های پلیسی و یادداشت‌های فاتحین و مغلوبین جنگ‌های گذشته، خود را سرگرم...
با این که تنها ۳۷ بهار، تمامی سهم و فرصت او از زندگی و حیات این دنیایی بود، اما در همین اندک بهاران که البته ده ها و بلکه چند صد پاییز و زمستان بی مهری بر خاطر و دل همیشه بهاری اش تحمیل شد، چه بسیار «خانه محبت» و «کلبه الفت» در دل مردمان برپا کرد و چه زود و مهربانانه، عزیز دل و محبوب ایرانیان و بلکه بسیاری از جهانیان شد و با این که امروز ۴۳ سال از غروب خورشید گرم و ناز وجودش می گذرد و دیگر سرو قامت و...
پهلوانی و عیاری آیینی مختص به ایرانیان است که در هیچ کجای تاریخ جهان، این رفتار و منش اجتماع محور و جامعه شناختی مبتنی بر مروت و مردانگی یافت نمی شود. تمدن ایران همواره با نام پهلوانان خویش عجین بوده چه این که شاهنامه به عنوان شناسنامه ادبیات ایران سرشار از رشادت پهلوانانه است و کشتی گرفتن پهلوانان، سنتی دیرینه و دیرپاست که خاستگاه آن ایران زمین بوده است. در کتاب " مینوی خرد " برای جوانمردی سه اصل...
نیم قرن پس از زلزله بوئین‌زهرا هنوز تصاویر تلخ ۲۰ هزار خانه ویران و بیش از ۱۲ هزار کشته از یاد مردم منطقه پاک نشده است. بعد از آن زمین بار‌ها لرزید و مردم ایران بار‌ها سیاه‌پوش شدند؛ اما نام حادثه بوئین‌زهرا با نام دیگری گره خورد: غلامرضا تختی معروف به جهان پهلوان.نیمه‌شب شنبه ۱۰ شهریور ۱۳۴۱ زلزله‌ای ۷ ممیز ۱ ریشتری بوئین‌زهرا را طوری لرزاند که در فهرست مهیب‌ترین زلزله‌های قرن ثبت شد. با روشن...
در زمانی که خیلی‌ها برای دست بوسی شاه و چاپلوسی سر از پا نمی‌شناختند تختی هنگام دریافت مدال پهلوانی روبروی شاه ایستاد. سران کشوری و لشکری و امرای ارتش هم دور تا دور ایستاده‌اند. تختی قرار است بازوبند و مدال پهلوانی کشتی ایران را از شاه کسب کند، در حالی که بسیاری از سران به محض رسیدن به شاه ابتدا دست وی را می‌بوسیدند و خم می‌شدند اما تختی در ابتدا ایستاد تا شاه، مدال را دور گردنش بیاندازد و برای...
صاف و محکم راه می‌رود و لبخند دائمی صورت سفیدش را جذاب‌تر کرده است. اما دقیق‌تر که نگاه می‌کنی دست‌هایش می‌لرزد و دست راستش بیشتر. از بیماری‌های عمومی که صرفنظر کنیم این لرزش جدی‌ترین نشانه پیری در اوست: الکساندر مدوید، اسطوره کشتی جهان و المپیک. مدوید در سال ۱۹۳۷ در بیلا در اتحاد جماهیر شوروی به دنیا آمد و از سال ۱۹۶۱ به تیم ملی کشورش پیوست و تا سال ۱۹۷۲ بی‌وقفه در میدان‌های جهانی و...
غلامرضا تختی، نوه جهان پهلوان تختی چند سالی است که همراه با مادر و پدرش بابک تختی در امریکا زندگی می‌کند. یادداشت زیر، آخرین نوشته نوه نوجوان برای پدربزرگ است. البته او در مطلب کوتاهی نوشته بود: شبی به بوستون رسیدیم، در فرودگاه پلیسی که مهر ورود را می‌زد به مامانم گفت: «نویسنده مشهوری هستی» ولی به پدر به انگلیسی گفت: «پدر شما بهترین کشتی‌گیر در جهان بود». آن وقت فهمیدم در هر گوشه دنیا که کار کنی...
