فرار شاه
اشاره
محمدرضا شاه پهلوی طی ۳۷ سال حکومت خود دو بار در برابر مخالفین اقدام به فرار از کشور کرد. بار اول مرداد ۱۳۳۲ بود و بار دوم دی‌ماه ۱۳۵۷. با این حال بار اول توانست به مدد کودتایی که سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس برای وی تدارک دیده بودند به کشور و به سلطنتش بازگردد ولی بار دوم به علت رهبری بیدار و به تبع آن هوشیاری مردم و همچنین فراگیری انقلاب، نتوانست به کشور بازگردد و کمتر از یک ماه پس از خروج وی، آخرین بناهای فرسوده سلطنت فروریخت و رژیم شاهنشاهی ساقط شد.
«گذرستان» حاضر موضوع «فرار شاه» و جایگاه این «استراتژی» در حکومت او را مورد بررسی قرار داده است.
خروج شاه از کشور در 26 دى 1357 واقعه ای بسیار مهم در روند پیروزی انقلاب اسلامی بود. در پی این واقعه تظاهرات سراسرى مردم ، کشور را به شادى مبدل ساخت . این خروج با سایر موارد تفاوت داشت . شاه در 37 سال سلطنت خود صدها بار از کشور خارج شده بود ، ولى در تمام موارد بازگشتش مسلم بود. اما وی در این مورد تحت فشار ملت مى رفت . نفرت از سلطنت در جامعه بسیار عمیق شده بود و فریاد مرگ بر شاه همه جا شنیده مى شد ....
در جستجوی علل خروج شاه از ایران در تاریخ 26 دی ماه یعنی درست 16 روز قبل از ورود امام خمینی به ایران، باید ابتدا وضعیت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران را در آن دوره بررسی کرد و از روی شواهد و قرائن پی به ماهیت این واقعه و اهدافی که در پشت آن وجود داشته برد و آن را درک نمود .شکی نیست که ایران از نقطه نظر راهبردی برای آمریکا به عنوان یک عامل ثبات در منطقه برای حفظ منافع آن اهمیت داشته است. خلیج...
ساعت دو بعد از ظهر بود که خبر فرار شاه از رادیو پخش شد، فریاد شادمانی جمعیت به هوا رفت، چراغ اتومبیل ها روشن شد، برف پاکن ها به رقص درآمدند، بوق ها به راه افتاد، غلغله شهر را برداشت. جمعیت به شور آمده، و هر کدام به طریقی نفرت خود را از شاه نشان دادند؛ برخی اشک شوق می ریختند، برخی عکس شاه را در اسکناس درشت پانصد تومانی و هزار تومانی سوراخ کرده بودند و بر دست گرفته بودند. گروهی هم نقل و نبات پخش می کردند....
نوشتار حاضر، با مروری بر ویژگی های روان‌شناختی و ساختار حکومت محمدرضا شاه، به بررسی پیامدهای مدیریتی رژیم پهلوی و علت ” فرار شاه از کشور ” می پردازد. رژیم پهلوی یکی ازمهم‌ترین موانع پیشرفت، توسعه و استقلال ایران، در قرن حاضر است که با پایه‌گذاری و نهادینه ساختن انحرافات اساسی در زمینه های مختلف، کشور را به سمت عقب ماندگی های مضاعف، بی هویتی فرهنگى، وابستگی های گوناگون به بیگانگان، سوق داد؛...
بعضی از تحلیل گران خارجی سال 1975، یعنی اواخر سال 1353 و 9 ماهه ی اول سال 1354، را نقطه ی آغاز افول قدرت شاه در ایران می دانند. وقایعی که در این سال رخ داد، به حسب ظاهر همه از نیرومندتر شدن موقعیت شاه و رژیم سلطنت در ایران حکایت می کرد. درآمد نفت چهار برابر شد و به مرز سالانه 20 میلیارد دلار رسید که با قدرت خرید آن روز دلار، رقم هنگفتی به شمار می آمد. شاه با اعلام یک سیستم تک حزبی در اسفند 1353، حکومت مطلقه خود را...
26 دی‌ماه مصادف با سالروز فرار محمد رضا شاه از ایران است. امام خمینی(ره) که در آن ایام در فرانسه و در تبعید به سر می‌بردند با صدور پیام تبریکی این رویداد را نتیجه شجاعت، ثبات قدم، فداکارى و استقامت ملت ایران اسلامی دانستند.ایشان در ادامه این پیام که روز بیست‌و هفتم دی ماه صادرشد، تاکید کردند: او رفت و به هم پیمان خود، اسرائیل- دشمن سرسخت اسلام و مسلمین- پیوست و جرایم و آشفتگیهایى را به جاى گذاشت که...
شهر در خود، هیجان های پنهانش را می پیچد. شهر، چشم های خواب آلودش را باز می کند، دهان غبار گرفته اش را از پس خمیازه ای دو هزار و پانصد ساله، به گِل کشیدن باز می کند، دست های در بندش را تکان می دهد، شانه های خرد شده اش را استوار می گیرد، به امید روزهای آفتابی آینده نفس می کشد. روی دو پا می ایستد و صدای خنده هایش، سکوت سرد سال ها رنج بی اندازه اش را می شکند. آن سوتر، شیطان، در آتشی سوزان، چشم هایش ذره ذره آب...
بـا روشـن شـدن جـرقه هاى اولیه انقلاب و فشار نیروهاى مخالف رژیم و هماهنگى قیامهاى مردمى به رهبرى امام خمینى (ره ) و کشتار 17 شهریور و بـرگـزارى مراسم چهلم هاى مختلف شهدا در شهرهاى تهران ، تبریز، اصفهان و مشهد و اعتصاب کارگران شرکت ملى نفت و از همه مهمتر چاپ اعلامیه تـوهـیـن آمـیـز احـمـد رشـیـدى مـطـلق کـه در آن مـطـالبـى را عـلیـه امـام (ره ) کـرده بـود، کنترل امنیت کشور از دست نیروهاى رژیم و حتى...
مرضیه حدیدچی دباغ گفت: با شنیدن خبر فرار شاه، خدمت حضرت امام (ره) رفتم و به ایشان گفتم «آقا، شاه رفت!» به رغم تصور من، گفتن این پیام در نگاه پر معنا و چهره آرام امام، هیچ تغییری به وجود نیاورد و ایشان با آرامش همیشگی‌شان فرمودند «خُب.» متن زیر خاطره‌ای کوتاه اما خواندنی از بانوی مبارز انقلاب و یار و همراه خمینی کبیر(ره) در سالهای سخت تبعید و مبارزه است؛ خاطره روزی که با مقاومت و جانفشانی ملت...
شاه پس از خروج از ایران عملا به صورت مهره ای سوخته درآمده بود که حتی ثروت افسانه ای که به همراه خود از ایران برده بود هم نتوانست برای او مامن و پناهگاهی بسازد زندگی شاه پس از گریختن از ایران را تنها می توان به عنوان یک تنبه وتجربه تاریخی مورد مطالعه قرار داد زیرا پس از ان او هیچ گونه تاثیری بر وقوع حوادث اطراف خویش نمی توانست بگذارد و حتی در مورد مکان زندگی هم به صورت آواره ای در امده بود که با داشتن...
شکست طرح آشتی ملی و رسوایی این حربه ، تردید و اختلاف درونی سران در بکارگیری سیاست سرکوب در نزد رژیم، به بن‌بست رسیدن خط سازش و انفعال ملی گرایان در برابر مردم پیرو امام خمینی (ره)، فلج شدن اقتصاد فاسد رژیم ، انقلاب درونی در نیروهای نظامی و فرار سربازها و درجه داران و چندین مورد دیگر، از جمله پیامدهای این جنایت بودند قطعا تمام ایرانیان بارها و بارها تصاویر خروج شاه را که عمدتا در 26 دی ماه و دهه فجر هر...
ساعت دو بعد از ظهر 26دی ماه بود که خبر فرار شاه از رادیو پخش شد، فریاد شادمانی مردم ایران به هوا رفت، چراغ اتومبیل ها روشن شد، برف پاکن ها به رقص درآمدند، بوق ها به راه افتاد، و غلغله شهر های ایران را برداشت.برخی عکس شاه را در اسکناس درشت پانصد تومانی و هزار تومانی سوراخ کرده بودند و بر دست گرفته بودند. جمعی نیز عکس های حضرت امام خمینی (ره) را بین سرنشینان اتومبیل ها پخش می کردند. پس از شکست جمشید...
شکست طرح آشتی ملی و رسوایی این حربه، تردید و اختلاف درونی سران در بکارگیری سیاست سرکوب در نزد رژیم، به بن‌بست رسیدن خط سازش و انفعال ملی گرایان در برابر مردم پیرو امام خمینی (ره)، فلج شدن اقتصاد فاسد رژیم ، انقلاب درونی در نیروهای نظامی و فرار سربازها و درجه داران و چندین مورد دیگر، از جمله پیامدهای این جنایت بودند قطعا تمام ایرانیان بارها و بارها تصاویر خروج شاه را که عمدتا در 26 دی ماه و دهه فجر هر...
حکومت محمدرضا، از سال1320 تا1357، که یک دوره طولانی سی‌وهفت‌ساله را شامل می‌شود، در نوسانات و التهابات بسیاری غوطه‌ور گشت. در مقاله حاضر رویدادهای سیاسی عمده در دوران پهلوی دوم و بازیگران دوران حکومت سی‌وهفت‌ساله او مورد مطالعه و بازگویی تاریخی قرار گرفته است. سرنوشت نظام سیاسی ایران پس از انقلاب مشروطه با پریشانی های بسیاری رقم خورد و در فاصله کوتاهی به تغییر خاندان سلطنت و برقراری حکومت...
گذری بر سالهای آخر سلطنت شاه ایران در سالهای آخر سلطنت خود به طرز تأسف باری شاهد سقوط پرشتاب حکومت خود بود. وقایعی که در سالهای 1354 و بعد از آن اتفاق افتاد، حکومت محمدرضا پهلوی را به سرنگونی نزدیک‌تر می‌کرد؛ اما افزایش در آمد سالانه نفت تا مرز 20 میلیارد دلار در سال او را امیدوار می‌ساخت. همچنین توسعه روابط کشور با همسایگان غرب و شرق و بهبود رابطه ایران با عراق، اوضاع را بیش از پیش خوشایند ساخته...
