آغاز استبداد مدرن
در این دوره 132 تن از حوزه‌های انتخابیه سراسر کشور در مقام نماینده در مجلس شورا حضور پیدا کرده بودند. رئیس سنی مجلس ششم در روز افتتاحیه، آیت‌الله سید حسن مدرس بود. پس از آن، همچنان که رضا شاه می‌‌خواست، سیدمحمد تدین که در صعود دیکتاتور به تخت سلطنت و انقراض قاجار نقش قابل توجهی ایفا کرده بود، به عنوان رئیس موقت و سپس دائمی مجلس ششم برگزیده شد.
از فروردین 1306 تا پایان دوره ششم، میرزا حسین‌خان پیرنیا موتمن‌الملک رئیس مجلس بود.
آگاهان به امور می‌دانستند انتخابات دوره ششم، نظیر انتخابات دوره پنجم، با تقلب و اعمال نفوذ گسترده عمال رضاخان در سراسر کشور برگزار شده بود و به تبع آن، اکثریت تقریبا قاطعی از راه‌یافتگان به مجلس، از میان وفادارترین عناصر به حکومت و شخص رضاخان انتخاب شده بودند و در راهیابی اکثریت قابل توجه آنان، خیل گسترده همراهان دیکتاتور به مجلس ششم، رای مردم دخیل نبود و فقط «برای خالی نبودن عریضه» و این که تصور نشود انتخابات، ساختگی است چند تن از مخالفان و احیانا محافظه‌کارانی که در میان مردم تهران از شأن و اعتبار کافی برخوردار بودند، با رای طبیعی مردم راهی مجلس ششم شدند.
آیت‌الله سیدحسن مدرس که طی سال‌های گذشته حضورش در مجلس چهارم و پنجم شورای ملی دلیرانه با رضاخان، مخالفت و مبارزه کرده بود، شاخص‌ترین نماینده مجلس ششم بود که با آرای مردم تهران به مجلس راه یافت و همو بود که در هنگام بررسی اعتبارنامه راه‌یافتگان به مجلس، شجاعانه با اعتبارنامه بسیاری از مجلس‌نشینان دوره ششم مخالفت کرد و صراحتا تقلب و دخالت ناروای عمال نظامی و سیاسی رضاخان را تنها دلیل حضور نامشروع آنان در مجلس دانست که البته به دلیل کثرت قاطع طرفداران دیکتاتور در مجلس، به اعتراضات ایشان ترتیب اثری داده نشد و اعتبارنامه همه آنان تصویب شد، اما ادامه مخالفت شهید مدرس با رضاخان باعث ترور نافرجام ایشان در 7 آبان 1305 شد.
مـخـالـفـت‌های آیت‌الله مدرس با حکومت، کماکان ادامه پیدا کرد. پس از انقضای دوره ششم مجلس دیگر حتی یک تن از مخالفان و منتقدان رضاخان به مجالس آن روزگار پرادبار راه نیافت.
حسین مکی، مدرس قهرمان آزادی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1358، 2/ 717 ــ 766 و اسامی نمایندگان مجلس شورای ملی تا دوره 24 قانونگذاری، تهران، بی‌نا، 1356، صص 68 ــ 81.
نظرات