مصاحبه با مهندس مهدى بازرگان

س ـ مشخصات کامل خود را مرحوم فرمائید:

ج ـ مهدى بازرگان در سال 20674 تهران متولد 8621. آدرس خیابان ظفر بن‏بست وحدتى تلفن 772998

س ـ خواهشمند است اطلاعات خود را درباره چگونگى و تاریخ تشکیل انجمن اسلامى مهندسین مرقوم دارید و مشخص کنید که افراد تشکیل‏دهنده و هدف این انجمن چه بوده است.

ج ـ انجمن اسلامى مهندسین در سال 1436 از طرف عده‏اى از مهندسین مسلمان طبقاساسنامه‏اى با ذکر مؤسسین و اهداف انجمن میسر شده است و ده سال قبل نسخ آن به وزارت کشور از طریق کلانترى داده شده است) تشکیل گردید و بنده یکى از مؤسسین آن بودم. (همچنی آقایان مهندس کتیرائى، منصور عطائى، عباس تاج، احمد زنگنه ـ ذبیح‏اله دبیر) و تا بحال به صورت علنى جلسات مرتب است و همچنین در جشن‏ها مراسمى داشته و با مقامات رسمى از تشکیل نخست‏وزیرى، شهربانى، امنیت بهدارى، را تامین و علت تبادل مکاتبات ... هدف انجمن همانطور که از اسم آن پیدا است هدف انجمن اسلامى در زمینه تبلیغات، تنظیم شعائر اسلامى، و ارتباط اعضاء و احیانا سخنرانى‏ها و خدمات کمکى و فنى انجمن است، در ضمن به عرض مى‏رساند و هیئت مدیره‏اى دارد که از زمان تأسیس، ایجاد و تشکیل شده است.

س ـ محل تشکیل انجمن از ابتدا تاکنون در کجا بوده است ضمنا استحضار دارید که تشکیل هر انجمن و موسسه‏اى احتیاج به مجوز قانونى دارد در اینمورد توضیح بفرمائید که انجمن مذکور اجازه قانونى دارد یا خیر.

ج ـ محل تشکیل جلسات انجمن در کانون مهندسین (خیابان جنوبى پارک شهر) بوده است و پس از... کار را از... پیوسته... شخصیت حقوقى براى انجمن در حوالى سالهاى 1339 از طرف وزارت کشور شد و حتى... درخواستى به انضمام مدارک... شد ولى تا آنجا که اطلاع داریم جوابى دریافت نشده است.

س ـ وابستگى انجمن اسلامى مهندسین به احزاب رسمى و گروه‏ها و اجتماعات و جمعیت‏ها به چه ترتیب است و اعضاء مؤثر و هیئت مدیره آن چه وضعى نسبت به گروه‏هاى مذکور دارند؟

ج ـ انجمن اسلامى مهندسین از ابتدا جمعیت اسلامى مستقلى بوده و به هیچ یک از احزاب و جمعیت‏ها و اجتماعات اعضاء مؤثر انجمن وابستگى ندارد البته چون مقام دوستى و برادرى و خصوصى واحدى دارند مورد عنایت بیشتر شاید باشیم. ضمنا اداره انجمن طبعا به افراد جوانتر واگذار شده است. گردانندگان هیئت مدیره آقایان حسیبى، معین‏فر، صباغیان و... مى‏باشند. آقایان تا آنجا که بنده اطلاع دارم عضویت یکى از گروهاى سیاسى...، ندارند و غیر از اهداف و سیاست جمعیت آزادى ایران نبوده‏اند.

س ـ سازمان انجمن اسلامى را تشریح فرمائید و بنویسید که در کدامیک از شهرستانها شعبه و نمایندگى دارد و فعالیت تبلیغاتى این انجمن و نحوه عضوگیرى آن چگونه است؟

ج ـ انجمن اسلامى در همین راستا اقدام و تشکیل شد در شیراز و مشهد بوده است و این انجمن ضمن اجازه‏اى را مى‏دهد ولى داوطلب و ... قبلاً جز در تهران عنوان و محل ندارد فعالیت تبلیغات انجمن طبق مجالس جشن و همکارى و سخنرانى بوده است که از دو سال قبل ... پیدا کرد سازمان انجمن به طورى که در اساسنامه ذکر شده است در ضمن همه کاره مجمع عمومى است و شورایى است و هیئت مدیره پاره‏اى کمیسیونها براى برگزارى جشن‏ها،... و گردشهاى دسته جمعى... مساجد و ابنیه‏سازى...

س ـ رابطه انجمن مذکور با شرکت سهامى انتشار و شرکت‏هائى از قبیل یاد ـ صافیاد و غیره چگونه بوده و ضمنا وضعیت سهام شرکت مذکور که در اختیار انجمن بوده چه شد

ج ـ انجمن با شرکت‏هاى یاد و صافیاد و سایر موسسات ... ارتباط کافى ندارد جز دوستى و ... ولى در شرکت انتشار همین که اعضاى انجمن سهامى داشته و نامى ... انجمن سهامى را که ... منتقل کرده‏ام ...

س ـ تعداد اعضاء انجمن چند نفر است ضمنا اعضاء شورا همچنین هیئت مدیره را با ذکر اسم معرفى نمائید.

ج ـ اعضاء انجمن در حدود شصت نفر باید باشد و شاید کمى بیشتر از اعضاء شوراى اسلامى آقایان تاج، دبیر، کیهانى، ابراهیمى، صباغیان، ... را مى‏توانم اسم ببرم ... آقایان معین‏فر، دبیر، صباغیان، عبدالعلى بازرگان و حریرى... عضوگیرى در اساسنامه معین شده است تابعیت ایران مسلمان با تقوى ... است و ما در صورتى که دو نفر از اعضاى سابق را باید به عنوان معرف معرفى نماید پس از تصویب هیئت مدیره به عضویت در مى‏آید.

س ـ مخارج انجمن از چه محلى تأمین مى‏شود و حق عضویت هر یک از اعضاء چه مبلغى است و فعالیت انتشاراتى آن در کدامیک از چاپخانه‏ها به عمل مى‏آید.

ج ـ مخارج انجمن اسلامى اول از حق عضویت که مبلغ آن یکصد ریال در ماه است تأمین مى‏شود ضمنا براى مهمانى‏ها و جشن و غیره سالى به صورت ... یا داوطلبانه مى‏پردازند. فعالیت ... انجمن اصلاً زیاد نشده است و بیشتر آنچه حساب مى‏شده است شرکت انتشار داده مى‏شد اخیرا هم یک سال مى‏شد که چیزى بیرون نداده است.

س ـ باتوجه به اینکه استحضار دارید که انجمن تولید بدون مجوز قانونى به فعالیت خود ادامه مى‏دهد در لذا مقرر است که برچیده شده و از این ... هیچ عنوانى در هیچ جا اعم از تهران و سایر شهرستان‏ها و منازل جلسات انجمن مورد بحث تشکیل مى‏گردد از اینجا ابلاغ مى‏شود که ضمن تعطیل از انحلال انجمن مراتب را به هیئت مدیره ابلاغ فرمائید.

ج ـ به همین ترتیب به اطلاع دوستان خواهم رساند و فکر مى‏کنیم آقایان امتناعى ندارند و براى کسب مجوز مراجعاتى به مقامات مربوطه ننمایند.