وعاظ ناراحت!

منبع: آیت الله شیخ شهاب الدین اشراقی به روایت اسناد ساواک صفحه: 19
موضوع: روحانیون افراطی
[به:] ریاست ساواک
فرستنده: اداره کل سوم 316
دوازده نفر وعاظ مشروحه زیر از جمله اشخاص ناراحتی می باشند که بایستی از منبر رفتن آنان در ایام سوگواری جلوگیری شود؛ خواهشمند است دستور فرمایید اسامی وعاظ مزبور را در لیست این قبیل وعاظ که طی شماره 45321/316- 2/10/44 به آن ساواک ارسال شده منظور نمایند.
1 . شیخ یحیی انصاری1 از وعاظ شهرستان قم
2 . سعید اشراقی2 "
3 . شهاب اشراقی "
4 . شیخ علی اکبر هاشمی "
5 . علی مشکینی4 از وعاظ شهرستان قم
6 . میرهادی خسروشاهی5 از وعاظ شهرستان قم
7 . سید محمدرضا سعیدی6 از وعاظ شهرستان قم
8 . رضا گلسرخی7 از وعاظ شهرستان قم
9 . سید محمد تسلطی8 از وعاظ شهرستان قم
10 . سید احمد کلانتری9 از وعاظ شهرستان قم
11 . شیخ جعفرمهاجری10 از وعاظ شهرستان قم
12 . محمد موسوی11 از وعاظ شهرستان خوی
مدیر کل اداره سوم . مقدم
________________________________________
1. آیت الله یحیى انصارى شیرازى فرزند محمد در سال 1306 ش در نوادیجان سرکوه از توابع داراب فارس متولد شد. پس از تحصیلات مقدماتى وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر اساتید بزرگ زمان خود بهره‌مند گردید. در مرداد ماه سال 1343 پس از منبر رفتن در مسجد امام حسن(ع)، مورد تذکّر قرار گرفت. در مورخه 12/12/43 به جرم اقدام بر ضد امنیت داخلى دستگیر و بازداشت شد و در مورخه 7/1/44 از زندان آزاد و قرار بازداشت وى به قرار التزام عدم خروج از حوزه قضایى تهران تبدیل گردید. او در پى ایراد سخنرانى‌هاى افشاگرانه در مورخه 2/10/44 از سوى ساواک ممنوع‌المنبر شد. در یکى از گزارشهاى ساواک درباره وى چنین آمده است : «نامبرده بالا از روحانیون ناراحت و اخلالگر و طرفدار خمینى در شهرستان قم بوده که در فعالیت‌هاى ضد امنیتى و تحریک طلاب علوم دینى و متعصبین مذهبى به شورش و بلوا دخالت داشته که به همین جهت وضعیت یاد شده در کمیسیون امنیت اجتماعى مورخه 22/5/52 شهرستان قم مطرح و نتیجتاً به سه سال اقامت اجبارى در کوهدشت لرستان محکوم گردیده که در حال حاضر متوارى مى‌باشد.»
آیت الله انصارى پس از پیروزى انقلاب اسلامى، مدافع آرمان‌هاى انقلاب اسلامى بوده و از حمایت و پشتیبانى امام خمینى(ره) و رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت الله خامنه‌اى، دریغ نورزیده و همواره جوانان را به حراست از انقلاب و مبارزه با التقاط و انحراف دعوت کرده است.
2. حجت‌الاسلام سعید اشراقى فرزند مرحوم حاج میرزا محمد در سال 1297 ش در خانواده‌اى روحانى در قم تولّد یافت. در زادگاه خویش به تحصیل علوم دینى پرداخت و از محضر اساتیدى چون آیات عظام: سید محمدتقى خوانسارى، سید صدرالدین صدر و بروجردى بهره‌مند گردید و از سال 1327 به وعظ و خطابه روى آورد و امامت جماعت مسجد سیّدان را به‌عهده داشت. بر اساس اسناد ساواک، در سال هاى تبعید حضرت امام، در منزل ایشان به سخنرانى مى‌پرداخت و چند بار از جمله در سال 1345 به همراه جمعى از بزرگان چون: آیت‌اللّه‌ شهید سعیدى، مشکینى و هاشمى رفسنجانى ممنوع‌المنبر گردید. آقاى اشراقى که بنا به گفته ساواک «در حوادث سیاسى و مبارزات روحانیت و طلّاب، طرفدار [امام]خمینى و از مخالفین دستگاه به شمار مى‌رفت»، بار دیگر در سال 1346 نیز ممنوع‌المنبر شد. وى به مناسبت هفتمین روز شهادت آیت‌اللّه‌ حاج شیخ حسین غفّارى در روز 12/10/53 در مسجد اعظم قم به منبر رفت و از مقام آن شهید تجلیل کرد. پس از سخنرانى وى، مأموران به صف تظاهر کنندگان حمله‌ور شده، 17 نفر را بازداشت و عده‌اى را مضروب کردند و ایشان نیز مجدداً ممنوع‌المنبر گردید. وى عموی مرحوم آیت الله اشراقى مى‌باشد.

3. حجت الاسلام شیخ علی اکبر هاشمی رفسنجانی فرزند میرزا علی در سال 1313 ش در روستای بهرمان رفسنجان متولد گردید. در سال 1327 وارد حوزه علمیه قم شد و از محضر اساتید بزرگی چون حضرات آیات عظام: بروجردی، طباطبایی و امام خمینی(ره) بهرهمند گردید. با شروع نهضت انقلابی حضرت امام (ره)، فعالیتهای سیاسی خود را آغاز نمود و به حمایت از ایشان پرداخت. وی در طول مبارزه با رژیم شاه، بارها دستگیر شد، به زندان افتاد و تحت شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفت؛ که آخرین بار آن، در سال 1354 بود و به سه سال زندان محکوم شد. او از اعضای مؤثر و از تصمیم گیرندگان اصلی کمیته استقبال از امام در کنار شهیدان رجایی و بهشتی بود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، از سوی حضرت امام به عضویت هیأت اعزامی نفت به آبادان و تأمین مصارف داخلی منصوب شد. در سال 1358 به همراه شهیدان آیتالله بهشتی و باهنر و حضرت آیتالله خامنهای (مدظله العالی)، حزب جمهوری اسلامی را پایهگذاری کردند. وی در اولین دوره از استقرار مجلس شورای اسلامی به نمایندگی از سوی مردم تهران به مجلس راه یافت که این انتخاب، سه دوره بعد نیز صورت گرفت. در 4 خرداد 1358 به دست گروه فرقان مورد اصابت چند گلوله قرار گرفت و به شدت مجروح گردید. حجت الاسلام هاشمی از سوی حضرت امام به امامت جمعه موقت تهران، نمایندگی در شورای عالی دفاع، عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام، جانشینی فرماندهی کل قوا در طول جنگ، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی و بازنگری قانون اساسی منصوب شد. ایشان در سال 1368 به ریاست جمهوری رسید و این انتخاب باردیگر در سال 1372 تکرار گردید. حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی در حال حاضر از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده دارد و دارای تألیفاتی از جمله: «امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار» و «عدالت اجتماعی» که حاصل سخنرانی‌های ایشان در خطبه‌های نماز جمعه تهران است،میباشد.
4. آیت‌اللّه‌ علی اکبر فیض مشکینی فرزند علی در سال 1300 ش در روستاى « آلنى» واقع در یک فرسخى مشکین‌شهر به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایى و علوم قدیم را در مشکین شهر انجام داد. سپس به قم رفت و در حوزه علمیه آن شهر مشغول تحصیل شد و دوره خارج فقه و اصول را نزد مدرسان سرشناس حوزه علمیه قم از جمله آیات عظام محقق داماد، حجت کوه‌کمره‌اى، بروجردى و امام خمینى (ره) فرا گرفت. بعد از قیام 15 خرداد 1342 سالهائى از عمر خود را در زندان و تبعید گذراند. وى یکى از مدرسین برجسته علم اخلاق و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم مى‌باشد. آیت‌اللّه‌ مشکینى پس از پیروزى انقلاب اسلامى، مسئولیتهاى زیر را به عهده گرفت : حاکم شرع دادگاههاى انقلاب، امام جمعه قم، امام جمعه موقت تبریز در مدت کوتاهى از سال 1360، سه دوره نماینده مجلس خبرگان رهبرى که همواره ریاست آن مجلس را عهده‌دار بود، عضو و رئیس شوراى بازنگرى قانون اساسى در سال 1368. آیت الله مشکینی در سال 1386 ش دار فانی را وداع گفت و در جوار حضرت فاطمه معصومه (ع) در شهر قم آرمید.
5 . حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادى خسروشاهى به سال 1317 در شهر تبریز متولد شد. مقدمات دروس را در زادگاه به پایان رسانید سپس عازم حوزه علمیه قم شد.و از محضر اساتیدی چون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی (ه) و علامه طباطبایی بهره‌مند گردید. با آغاز نهضت امام خمینی (ره) در مسیر مبارزه قرار گرفته و چندین بار بازداشت، زندانی و تبعید گردید. آخرین بار به سه سال تبعید در انارک یزد محکوم گردید که با پیروزی انقلاب اسلامی خاتمه یافت. ایشان در کنار تحصیل به تألیف و ترجمه و تحقیق مشغول شد. تألیفات و ترجمه‌هاى ایشان افزون از شصت مجلد مى‌باشد که از سال‌هاى 1340 تاکنون به عنوان کتب ارزشمند مورد استقبال نسل جوان قرار ‌گرفته و امروز به عنوان منابع و مأخذ انقلاب اسلامى مى‌باشد.
حجت‌الاسلام خسروشاهى از سال 1362 به مدت 5 سال نماینده ایران در واتیکان بود. پس از بازگشت فصل‌نامه فرهنگ و تاریخ معاصر ایران را منتشر نمود. ایشان در سال 1352 « مرکز بررسی‌های اسلامی قم» را تأسیس و به ثبت رساند که تاکنون ده‌ها اثر ارزشمند را منتشر ساخته است. از آثار ایشان: 1ـ اسلام و صلح جهانى 2ـ ما چه مى‌گوییم 3ـ گفتارى در باب استعمار 4ـ امام على (ع) صداى عدالت انسانیت 5ـ شخصیت موعود(عج) 6ـ انقلاب اسلام / کلیم صدیقى 7ـ فدائیان اسلام 8ـ امام موسى صدر 9ـ آیت‌اللّه‌‌کاشانى10ـ شیخ محمد خیابانى. ایشان هم‌اکنون به امر تحقیق و پژوهش اشتغال دارد.
6. شهید آیت‌اللّه‌ سید محمدرضا سعیدى خراسانى در دوم اردیبهشت ماه 1308 ش در منطقه « نوغان» مشهد دیده به جهان گشود. دروس ابتدایى را نزد پدرش سید احمد آموخت و در دوران نوجوانى به لباس روحانیت درآمد. او براى ادامه تحصیل به مشهد رفت و منطق و اصول را نزد عالمان برجسته‌اى چون: ادیب نیشابورى، شیخ هاشم قزوینى، شیخ کاظم دامغانى و شیخ مجتبى قزوینى فرا گرفت. پس از پایان دروس سطح به شهر قم هجرت کرد و از محضر آیات عظام بروجردى و میرزا هاشم آملى کسب فیض نمود. با راه یافتن به محضر درس حضرت امام خمینى(ره)، جزو نامدارترین شاگردان ایشان شد و با دریافت لبّ اسلام ناب محمّدى، تلاشهاى سیاسى‌اش آغاز گردید. اولین بار در آبادان به خاطر سخنرانى علیه حکومت دستگیر شد که با وساطت آیت‌اللّه‌العظمى بروجردى آزاد گردید. پس از آن به فرمان ایشان براى تبلیغ و تدریس به کویت رفت و چند سال در این کشور اقامت گزید. در حادثه 15 خرداد 1342 که منجر به دستگیرى امام خمینى(ره) گردید، در کویت رژیم شاه را به باد انتقاد گرفت و با ارسال نامه براى مراجع مقیم نجف، آنان را از خطرى که جان امام را در ایران تهدید مى‌کرد، مطلع نمود. پس از چند ماه به قصد زیارت حضرت امام با لباس مبدل وارد ایران شد و به دنبال تبعید ایشان از ترکیه به نجف، خود را به آنجا رسانید و براى بهتر شناساندن امام به علماء و مدرسین حوزه‌ی علمیه، تلاش فراوانى کرد. او در مسیر مبارزه علیه رژیم شاه بارها توسط ساواک تحت تعقیب قرار گرفت، دستگیر شد و ممنوع‌المنبر گردید. وى در ماجراى کاپیتولاسیون، به شدّت علیه مستشاران آمریکایى به انتقاد پرداخت. پس از بازگشت به قم، به دعوت عده‌اى از مؤمنین جنوب شرقى تهران، به مسجد موسى‌بن‌‌جعفر (علیه‌السلام) آمد و ضمن اقامه جماعت در آنجا، مسجد را به صورت پایگاهى قوى علیه رژیم شاه درآورد. در سال 1345 به اتهام اقدام علیه امنیت کشور دستگیر و 66 روز بازداشت بود. سال بعد به طور مخفیانه به عراق رفت. در سال 1347 به فرمان امام مأمور جمع‌آورى کمک براى فلسطینیان شد. در اردیبهشت 1349 در اعتراض به مشارکت سرمایه‌داران آمریکایى در اقتصاد ایران سخنرانى کرد. او ورود سرمایه‌گذاران آمریکایى به ایران را خیانتى بزرگتر از کاپیتولاسیون و قراردادى استعمارى‌تر از تنباکو مى‌دانست و با سخنان تند، نامه‌ها و بیانیه‌هاى افشاگرانه، رژیم شاه را سخت به وحشت مى‌انداخت. به همین دلیل در روز 11 خرداد 1349 مأموران با هجوم به منزل وى، او را دستگیر و به زندان قزل‌قلعه بردند. مدت 10 روز تحت شدیدترین شکنجه‌ها قرار گرفت و استقامت نمود تا آن که سرانجام مأموران ساواک با طرح مرموزى در روز 20 خرداد 1349 با قطع برق زندان و یورش به سلولش، با پیچیدن عمامه به دور گردنش، وى را به شهادت رساندند. در تاریخ 21 خرداد، جنازه شهید براى مراسم کفن و دفن به قم انتقال یافت. ساواک براى جلوگیرى از حرکت مردم، به طور مخفیانه جنازه را دفن کرد؛ در حالى که در مراسم دفن، به غیر از چند نفر ساواکى و شاهد محلى تنها سید محمد سعیدى، فرزند آن شهید حضور داشت. رئیس ساواک براى جلوگیرى از شرکت مردم و روحانیون در مراسم ترحیم شهید آیت‌اللّه‌ سعیدى، دستور داد کسانى که در این زمینه تبلیغ یا فعالیت کنند به مدت سه سال تبعید گردند. در حالى که جو خفقان و وحشت در همه جا حاکم بود و ساواک از تشکیل مجالس ترحیم براى شهید ممانعت مى‌کرد، جمعى از مردم تهران، در حالى که روحانى مجاهد آیت‌اللّه‌ سید محمود طالقانى و دکتر عباس شیبانى در جلو جمعیت در حرکت بودند، با بازگشایى مسجد موسى‌بن جعفر (علیه‌السلام) که از تاریخ بازداشت شهید بسته بود، اولین مجلس ترحیم را براى او برگزار کردند. به همین علت در تاریخ 22 خرداد، آیت‌اللّه‌ طالقانى و دکتر شیبانى بازداشت شدند و در قم، طلاب حوزه علمیه با انتشار اطلاعیه‌اى از کیفیت شهادت مرحوم شهید آیت‌اللّه‌ سعیدى، توطئه‌ها و اقدامات اخیر رژیم پرده برداشتند.
یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت‌اللّه سیدمحمدرضا‌ سعیدى، 1376.
7. حجتالاسلام شیخ غلامرضا گلسرخی کاشانی از فضلا، گویندگان و نویسندگان حوزه علمیه قم و اساتید دارالتبلیغ اسلامی در سال 1312 ش در شهر کاشان دیده به جهان گشود. دروس ابتدایی و متوسطه را در مدارس آن شهر آموخت. آنگاه به تحصیل علوم اسلامی پرداخت و وارد حوزه علمیه قم گردید. تبعید آیت‌الله خالصی زاده از علمای مبارز عراق که با استعمار انگلیس در ستیز بود به کاشان، زندگی وی را با سیاست گره زد. بعدها به قم آمد و به صف فدائیان اسلام پیوست. او اول بار نواب صفوی را در زندان قصر دید و پس از آن در سازماندهی مبارزه، به ویژه در شهر کاشان، تلاش کرد. پس از شهادت نواب صفوی، به زندگی مخفی روی آورد و بعد از مدتی، در حوزه علمیه قم به تحصیل پرداخت و از درس خارج آیات عظام بروجردی و امام خمینی(ره) بهرهها برد. سپس به تبلیغ و تألیف پرداخت و مقالات ارزندهای در مجله مکتب اسلام به یادگار گذاشت. اثر دیگر وی «بازیگران قرون» میباشد. حجتالاسلام گلسرخی همگام با آغاز نهضت امام خمینی(ره) به مبارزه علیه رژیم ستمشاهی پرداخت و از سوی ساواک، مورد تعقیب قرار گرفت. او در دوران رژیم پهلوی بارها به زندان و تبعید محکوم گردید. در جریان قیام 15 خرداد و دوران پیروزی انقلاب اسلامی با انجام سخنرانیهای انقلابی به فعالیت میپرداخت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در شبه جزیره هندوستان و برخی از کشورهای دیگر به فعالیت فرهنگی روی آورد و سفرهای تبلیغی متعددی انجام داد. در جریان جنگ تحمیلی نیز در جبهههای جنوب و غرب فعالیتهای پیگیری برای رفع نیازهای فرهنگی و تدارکاتی جبهه داشت. وی سرانجام پس از یک دوره کوتاه بیماری، در روز 22 مهر ماه 1369 به دیار باقی شتافت. گنجینه دانشمندان، محمد شریف رازی، ج 2، ص 394 . سعید نوری، گلزار مشاهیر، ص 69
8. آقای سیدمحمد تسلطی شناخته نشد.
9. حجتالاسلام سیداحمد کلانتر فرزند سلطان در سال 1314 ش در تهران متولد شد. تحصیلات حوزوی را در حوزههای علمیه قم و نجف اشرف انجام داد. در تاریخ 20/6/44 به اتهام نشر اکاذیب و شایعات بی اساس دستگیر و با قید کفیل آزاد گردید. چهار ماه بعد به دلیل عدم توجه به دستور مأمورین، مجدداً دستگیر و به سه ماه حبس محکوم و در سال 1345 به اتهام فعالیتهای مضره برای مدت 4 ماه به فردوس تبعید گردید. او در تاریخ 18/9/48 به اتهام ایراد مطالب تحریکآمیز درباره آزادی زنان در ساوه دستگیر و به چهارماه و پانزده روز حبس محکوم شد. در خرداد سال 1349 به اتهام تحریک مردم در مدرسه فیضیه قم، برای سه سال به زابل تبعید گردید که به علت فعالیت در آنجا، به سراوان منتقل شد و در آنجا نیز به اتهام اهانت به شاه دستگیر و به دو سال حبس تأدیبی محکوم و در تاریخ 10/7/51 به زندان رفت و در روز 29/6/53 آزاد شد. در خرداد 1354 به اتهام شرکت در تظاهرات مدرسه فیضیه دستگیر، ولی تبرئه گردید. او در سال 1357 که به همراه تعداد دیگری از مبارزین روحانی در انارک نائین تبعید بود، جهت حضور فعال در صحنه انقلاب اسلامی، محل تبعید را ترک و به قم وارد شد. وی در تاریخ 14/9/57 در تظاهرات قم بر اثر برخورد گلوله از ناحیه پا مصدوم گردید.

10. آقای شیخ جعفرمهاجری شناخته نشد. شاید منظور شیخ جعفر مهاجرانی است که نام او به عنوان یکی از امضاء کنندگانِ اعلامیه ی « نامه سرگشاده حجج اسلام و فضلا و محصلین حوزه‌ی علمیه قم به پیشگاه مرجع تقلید مسلمانان حضرت آیت الله العظمی آقای خمینی » قرار دارد. امام خمینی در آینه اسناد . ج 5 . ص 369
11. آقای محمد موسوی شناخته نشد؛ ولی در گزارش دیگری که دارای تاریخ 30 خرداد 1346 است، آمده است: « سید محمد موسوی در حضور شیخ جلیل هنرور، شیخ اسماعیل فلاح کوه کمری، سیدعلی اکبر مهرداد، سیدکاظم روضه خوان و شیخ محمد مبلغی در مدرسه نمازی خوی اظهار داشته: راجع به جنگ اعراب و یهودیان آقای حکیم و آقای خوئی در نجف اشرف صحبت کرده اند و سخنرانی های آنان را رادیو بغداد پخش کرده و خمینی هم صحبت کرده و گفته: من حمد و ثنا می کنم و شادم بر اینکه در مملکتی هستم که خون و رگ و روح افراد آن با اسرائیل مخالف هستند...» امام خمینی در آینه اسناد . ج 20 . ص 344