روزنگار اوایل سده سیزدهم در نمایشگاه سی‌و ششم
گذری بر کتاب روزنگار میرممتاز
کتاب«روزنگار میرممتاز»، حاوی دست‌نوشته‌های میرممتاز در اوایل قرن سیزدهم به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران رسید.
کتاب«روزنگار میرممتاز»، یادداشت‌های روزانه «سیدحسین میرممتاز» طی سال‌های ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۹ است. شروع کتاب از دوره نمایندگی او از سوی مردم مشهد در مجلس شورای ملی است. اگرچه او در ۱۳۰۴ عضو مجلس موسسان بود، اما با پایان مجلس ششم در مرداد ۱۳۰۷ دیگر به مجلس راه نیافت. پس از دوره‌ای بیکاری و همنشینی با نخبگان تازه رسته در دوره پهلوی، حاکم چهار محال بختیاری، لارستان و فیروزآباد فارس شد و روزنگارهایش روایتی کم‌نظیر از نگاه کارگزاری میانی از آن دوره کمتر روایت شده است. مجموعه یادداشت‌هایی که در این کتاب آمده اگر چه ناقص و نامنظم است؛ اما تصویری زنده و گویا از گذران روزگار و کیفیت زندگی آحاد مردم و کارگزاران دولتی در دوران سلطنت رضاشاه را نشان می‌دهد و از جهات گوناگون داری اهمیت است. گونه‌ای از تاریخ نگاری اجتماعی و محلی که آگاهی‌های متنوع و جالبی را از آنچه که در آن روزگار سپری شده است، به خواننده عرضه می‌کند.
میرممتاز، همچون بسیاری از فرهیختگان زمان خود، این عادت پسندیده را داشت که وقایع روزانه را در دفترچه‌ای، بی‌کم و کاست، می‌نوشت. آنچه که باعث اهمیت این یادداشت‌ها شده این است که میرممتاز نوشتن وقایع روزانه را نه برای عرضه به دیگران که برای ثبت یاد و ذکر خویش انجام می‌داد.
بنابراین خاطرات او را می‌توان فارغ از شائبه‌ها و ملاحظه‌کاری‌های معمول دانست. بخش اول یادداشت‌های او شامل بهمن ۱۳۰۸ تا آذر ۱۳۰۹ است. در این بخش تصویر آئینه‌واری از تهران در آن روزها دیده می‌شود.
در بخش‌های دیگر این یادداشت‌ها؛ کیفیت زندگی اجتماعی، به‌ویژه شکل‌گیری دیوان‌سالاری پهلوی منعکس شده است. پیش‌از انتشار این کتاب، بخشی از روزنوشت‌های «سیدحسین میرممتاز» در گاهنامه‌ای در سال ۱۳۷۲ توسط موسسه مطالعات پژوهشهای سیاسی منتشر شده بود که مورد توجه و تحسین مقام معظم رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای قرار گرفت و ایشان بر آن گاهنامه تقریظی نوشتند و ضمن اظهار خشنودی از مطالب آن نشریه، در مورد این روزنوشت‌ها فرمودند: «از خاطرات میرممتاز در این کتاب درباره تنقیح چند موضوع، می‌شود خوب استفاده کرد:
۱. وضع انتخابات در زمان رضاخان.
۲. وضع روحی و شخصیت رجال رضاخانی.»
اطلاعی در دست نیست که آیا میرممتاز پس از ۱۳۱۹ همچنان به روزنگاری ادامه داده است یا خیر اما او تا ۱۳۲۷ در مسند قدرت باقی بود. او در ۱۷ آبان ۱۳۴۷ در تهران درگذشت و در ابن بابویه به خاک سپرده شد. یادداشت‌های این کتاب به کوشش مرحوم علی‌اکبر رنجبر کرمانی از داخل و خارج کشور جمع‌آوری و تصحیح شد و توسط مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی منتشر و در سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب از آن رونمایی شد.
نظرات