استبداد ، ساده‌اندیشی و عدم دسترسی به اسناد پنهان ، عوامل رشد بهائیت در ایران بوده است

آقای قاسم تبریزی از پژوهشگران و نویسندگان تاریخ معاصر ایران، در مراسم رونمایی از کتاب « واکاوی در لجنه » که در جبهه فکری بانوان انقلاب رونمایی شد به سخنرانی در باب خصوصیات مورخین و وضعیت تاریخ نگاری معاصر پرداخت. واکاوی در لجنه جلد 49 از سری کتب تاریخ نگاری معاصر با نام نیمه پنهان است که از سوی انتشارات کیهان منتشر می‌شود.
قاسم تبریزی با اشاره به وضعیت راکد تاریخ نگاری در کشور گفت: یکی از مسائل مهمی که در مباحث تاریخ معاصر باید مورد توجه ویژه‌ قرار گیرد بررسی تاریخ نگاری این دوره و مورخین آن است. ما در تاریخ اسلامی با رشد تاریخ نگاری عظیمی مواجهیم. رشدی که هم در عرصه کمیت و هم در عرصه کیفیت به وضوح دیده می شود. نقشی که این تاریخ نگاری در تمدن اسلامی و حفظ ارزش های اسلامی بر عهده داشته را نمی توان نادیده گرفت. اما به تعبیر استاد مطهری تاریخ نگاری در سه قرن اخیر رشد منفی داشته است تا جایی که در برخی حوزه ها این امر به طور محسوسی مورد غفلت واقع شده است. این مهم در دورانی صورت گرفته است که ما بیش از هر دوره نیاز به تاریخ و تاریخ نگاری داریم. اولین شخصیتی که در دوران معاصر به مباحث تاریخی و خصوصیا به مسائل شناخت و ایدئولو‌ژیکی توجه خاصی داشته علامه اقبال لاهوری بود. این بزرگوار تاریخ را به عنوان منبع شناخت مطرح می‌کرد.
این پژوهشگر تاریخ معاصر افزود: در قرآن کریم هم به تاریخ اهمیت ویژه داده شده است. گرچه این کتاب آسمانی کتابی تاریخی نیست اما نگاه قرآن به تاریخ چند جهت پراهمیت دارد. از جمله آنها می توان از اشاره قرآن به زندگی فراعنه و ... به عنوان عبرت‌گیری نام برد. مطرح کردن زندگی انبیا و خوبان به مناسبت آموزش و درس زندگی گرفتن و اسوه سازی در جامعه٬ از دیگر توجهات قرآن به تاریخ است. همین طور قرآن با استفاده از تاریخ به انسان بینش و نگرش جهان شناسی ٬ جامعه شناسی و خود شناسی عطا می کند. اما با این همه توجه قران به تاریخ و تاریخ نگاری، جامعه علمی دوقرن اخیر ما به این مسئله توجه وافی و کافی نکرده است.
قاسم تبریزی با بیان این که شکل ظهور استعمار در کشور ما متفاوت ظهور این پدیده در دیگر کشورهاست توضیح داد: شکل ظهور و بروز استعمار در تاریخ ایران وضعیت نوینی به تاریخ کشورمان داد. با ظهور استعمار در ایران با جنبه جدیدی از حکومت ها درگیر شدیم. استعمار به دو شکل خود را در حکومت ها نشان می دهد. استعمار آشکار و استعمار پنهان. متعاقبا با این وضع حکومت ها تاریخ ما هم به دو نیمه آشکار و پنهان تقسیم می شود. با توجه به حکومت ها و اتفاقاتی که در زمان آنها رخ داده است در مواردی نیمه پنهان تاریخ ما مهم تر از نیمه روشن و آشکار است.
استعمار خصوصا به سبک انگلیسی ها سه دوره مهم را در کشور ما گذرانده است. دوران شناسایی از اواخر دوره تیموریان و صفویه٬ دوران نفوذ در هنگام حکومت قاجار و دوران سلطه در زمان پهلوی ها. پهلوی اول زیر سلطه انگلیس بود و پهلوی دوم زیر سلطه آمریکا. باید توجه کرد که نیمه پنهان تاریخ کشور ما بیش از کشور های دیگر است چرا که استعمار در جاهایی مانند هند و آفریقا مستقیم وارد شد و به موجب آن هم نیمه پنهان تاریخ این کشور ها نسبت به ایران ضعیف تر است.
 اما استعمار نتوانست در ایران به طور مستقیم وارد شود به خاطر همین مسئله از چند روش بهره برد. استعمار رجالی تربیت کرد که به واسطه آنها بتواند در دولت نفوذ کند و در طی این فرآیند بود که جریان سازی‌های خاص صورت گرفت و مرور زمان چهره رجال وابسته را روشن ساخت. تحولات اجتماعی توانستند دست این افراد را رو کنند. از مشروطه به بعد افراد فراوانی مانند ملکم خان و فروغی و دیگران نقش وابسته را ایفا می‌کردند. اما یکی از کارهای مهمی که در مورد جریان ها غربی ها از آن بهره بردند جریان بهائیت است که در کنار فراماسونری مورد استفاده قرار گرفت.
رئیس بخش تخصصی مطالعات انقلاب اسلامی کتابخانه‌ مجلس در ارتباط با بهائیت و نقش آن در ارتباط با قدرت‌های استعماری تصریح کرد: البته برخی به اشتباه ، بهائیت را به تنهایی جریان مستقل می‌دانند و معرفی می کنند در صورتی که بهائیت وابسته است و تشکیلاتی است که به دست انگلیسی ها تاسیس شده است. اگرچه در سخنرانی ها از بهائیت به عنوان یک تشکیلات نام برده می‌شود اما آنها یک جریان مستقل فکری نیستند تا در مقابل آن به ادله‌ها کلامی احتجاج شود. انگلیسی‌ها یهود را در پوست بهائیت معرفی می کنند.
وی در خصوص علل رشد بهائیت در دوره‌ای خاص از تاریخ ایران گفت: این عملکرد غربی ها به خاطر چند مسئله که در فرهنگ ما نهادینه شده بود اثر ساز شد. وجود استبداد و یا ساده نگری و ساده اندیشی و همین طور عدم دسترسی به اسناد پنهان و در نهایت متاثر شدن از تبلیغات و جوسازی را می توان از دلایل این مسئله دانست.