مراسم سالمرگ بنیانگذار اسرائیل در تهران عصر پهلوی!

 روز 30 آبان 1353 سفارت رژیم صهیونیستی در تهران به مناسبت سلگرد مرگ بن‌گوریون موسس این رژیم و اولین نخست‌وزیر اسرائیل، مراسم بزرگی برپا کرد. بسیاری از مقامات رژیم شاه در این مراسم شرکت کردند.

  در عصر پهلوی دوم دفتر نمایندگی اسرائیل در ایران در حکم یک سفارت‌خانه عمل می‌کرد و مثل همه سفارت‌خانه‌ها اقدام به برگزاری مراسم جشن و بزرگداشت روزهای خاصی که در تقویم سیاسی و تاریخی هر کشوری وجود دارد، می‌نمود. اسرائیلی‌ها سعی می‌کردند، از این فرصت‌ها نیز علاوه بر کسب اطلاعات و برقرار کردن روابط با افرادی که به دردشان می‌خوردند، برای عادی‌سازی خود و احیاناً علنی کردن روابط استفاده نمایند. جمع‌آوری کمک و اعانه برای اسرائیل نیز البته فراموش نمی‌شد؛ به طوری که کارشناس ساواک چنین ابراز عقیده می‌کند: «از طرف مؤسسات وابسته به کلیمیان در هر فرصتی برای جمع‌آوری اعانه کمک به اسرائیل استفاده می‌گردد».

در گزارش سال 1351 ساواک، با اشاره به حضور مقامات ایرانی در جشن سالگرد تأسیس اسرائیل در نمایندگی رژیم صهیونیستی و تلاش عمدی اسرائیلی برای اعلان و آشکار شدن هر چه بیشتر این مجلس، چنین آمده است:

 «...در نمایندگی اسرائیل به مناسبت جشن ملی این کشور ضیافتی ترتیب داده شده بود که اکثر رجال ایرانی و مقامات مختلف دولتی و نظامی شرکت داشتند. بن امی از نمایندگی اسرائیل در این جشن اظهار داشت مدت مأموریت او در ایران به پایان رسیده و تا یک ماه و نیم دیگر به اسرائیل مراجعت می‌کند[...].

نظریه منبع: آقای نیکوخواه معاون وزارت اطلاعات قبل از تشکیل این ضیافت تلویحاً اظهار داشته بود که بر اساس سیاست دولت بهتر است خبر مربوط به میهمانی و شرکت‌کنندگان در آن اشاعه نیابد ولی رفتار پلیس و ذکر اسامی مدعوین با بلندگو در خیابان کاخ، به نحوی بود که علی‌رغم خواسته ایشان، عکس‌العمل خوبی نداشت و عابری که از آنجا عبور می‌کرد، اگر هم بی‌اطلاع بود متوجه این مراسم می‌شد...»

در بیست‌وپنجمین سالگرد تأسیس دولت نامشروع اسرائیل، بسیاری از مقامات بلندپایه کشوری و لشکری و نمایندگان مجلس به دعوت مئیر عزری در مراسم ویژه نمایندگی رژیم صهیونیستی شرکت داشتند.

در گزارش سرّی ساواک با اشاره به «دعوت حدود یکهزار نفر از مقامات عالی رتبه دربار شاهنشاهی، وزارتخانه‌ها و نمایندگان سیاسی مقیم و افراد سرشناس یهودی از سوی مئیر عزری، برای شرکت در جشن سالگرد تأسیس اسرائیل، اضافه شده است:

 «مراتب به نخست‌وزیری، وزارت امور خارجه و شهربانی کل کشور منعکس گردید.  بهتر است روز مذکور از محل نمایندگی اسرائیل به وسیله مقامات انتظامی مراقبت بیشتری به عمل آید.

سیاست رسمی دستگاه سلطنت این بود که مقامات رسمی کشور بر اساس مصالح سلطنتی در این مجالس شرکت نکنند. آنچنان که در حاشیه سند از سوی مقام بلندپایه کشور  خطاب به آقای هدایتی  تأکید شده بود:

«شرکت مقامات ایرانی صلاح نیست.»

بر اساس تذکر یاد شده، هادی هدایتی طی نامه‌ای به نخست‌وزیر اعلام کرد:

 «روز گذشته با جناب آقای وزیر امور خارجه ، مذاکره شد. مراتب را تلفنی به شرفعرض مبارک ملوکانه رساندند. امر مطاع مبارک شرف صدور یافت که مانند پارسال در نتیجه چون جنابان وزیران سال گذشته شرکت نکرده‌اند امسال هم شرکت نخواهند کرد. در مورد سایر مقامات هم به آقای رئیس تشریفات وزارت امور خارجه ابلاغ شد، به وزارت‌خانه‌ها هم تلفنی ابلاغ شد.»

علی‌رغم همه سفارش‌ها و مصلحت‌اندیشی‌های دستگاه سلطنت، مقامات بلندپایه دولت شاهنشاهی در جشن مزبور شرکت کردند و با بدمستی بیست‌وپنجمین سال تأسیس رژیم جعلی اسرائیل و اشغال سرزمین فلسطین را هم‌نوا و همراه با اشغالگران یهودی جشن گرفتند و پایکوبی کردند. گزارش ساواک در این باره خواندنی است:

 «از ساعت 17 روز 17/2/1352، به مناسبت بیست‌وپنجمین سالگرد استقلال اسرائیل، ضیافتی در محل نمایندگی اسرائیل در ایران، واقع در خیابان کاخ شمالی، پلاک 145، با حضور قریب 1000 نفر برگزار گردید.  در این جشن آقای دکتر اقبال  و عده‌ای از نمایندگان مجلسین [سنا و شورای ملی] و رئیس شهربانی کل کشور و تیمسار جعفری و سفرای مقیم دربار شاهنشاهی و یهودیان سرشناس و اسرائیلی‌های مقیم ایران حضور داشتند و مدعوین به وسیله مشروبات الکلی و میوه و شیرینی پذیرایی می‌شدند و هیچ‌گونه سخنرانی به عمل نیامد و ضیافت مزبور در ساعت 19:30 خاتمه پذیرفته است.

نظریه: [...] با مراقبتی که به وسیله مأمورین انتظامی به عمل آمد ضیافت مزبور با کمال آرامش به پایان رسیده است.»

در اردیبهشت سال 1353 نیز به دعوت اوری لوبرانی و همسرش، عده‌ای از مقامات کشور، از نمایندگان مجلس سنا و شورای ملی و رهبران و سران و ثروتمندان قوم یهود در مراسم بیست‌وششمین سالگرد تأسیس رژیم صهیونیستی شرکت کردند. به گزارش ساواک، قبل از برگزاری مراسم یاد شده «از سوی مقامات نمایندگی اسرائیل در ایران و نیروهای انتظامی کشور اقدامات حفاظتی و امنیتی لازم برای برپایی این جشن به عمل آمد. در این مراسم که روز 5/2/1353 در محل نمایندگی اسرائیل و با حضور قریب 500 نفر از نمایندگان سیاسی خارجی مقیم ایران، یهودیان سرشناس، نمایندگان مجلس سنا و شورای ملی و شماری دیگر از مقامات کشوری برگزار شد، اوری لوبرانی و همسرش به همراه کارمندان نمایندگی از میهمانان پذیرایی کردند.

به گزارش ساواک «در این مجلس بین تیمسار سرتیپ بازنشسته رشید نادرخانی رئیس انجمن شهر تهران و عباس شاهنده مدیر روزنامه فرمان مشاجره تندی به علت اختلافاتی که قبلاً با یکدیگر داشتند، روی داد.»

همزمان با مراسم یاد شده در روز 5/2/1353، مراسم دیگری به همین مناسبت، در محل کنیسه ابریشمی در خیابان کاخ شمالی از سوی آژانس یهود و شرکت سران و رهبران و اشخاص متنفذ یهودی برگزار شد. در این مجلس مردخای زر رئیس آژانس یهود طی سخنانی، افزود: «هر ملتی برای استقلال خود باید کوشش و فداکاری کند. همان‌طور که کورش کبیر پادشاه ایران به ملت یهود آزادی داد، ما نیز در لوای سلطنت اعلیحضرت همایونی از همه‌گونه آزادی در ایران برخوردار بوده و از این بابت شکرگزار هستیم».

مراسم جشن سالگرد تأسیس اسرائیل در سال 1354 نیز چون سال‌های قبل، البته این بار در منزل اوری لوبرانی برگزار شد.

در سال 1355 نیز این مراسم ابتدا در روز 15/2/1355، در منزل لوبرانی در خیابان ونک برپا گردید که به علت حریق سینمای ونک در نزدیکی منزل نامبرده، ساواک این حادثه را عمدی و ناشی از خرابکاری مخالفان ارزیابی کرده بود.  پس از این، مراسم دیگری، این بار در باغی خارج از شهر، در کیلومتر سیزده جاده چالوس و با حضور بیش از سیصد نفر از اسرائیلی‌های مقیم ایران، یهودی‌های سرشناس و متنفذ ایرانی و بعضی مقامات دولت شاهنشاهی برگزار شد.

در سال 1356، نیز اوری لوبرانی جشن تأسیس اسرائیل را در خانة خود برگزار کرد. در این میهمانی بعضی از سران و مقامات دولت شاهنشاهی، از جمله ارتشبد ازهاری رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران شرکت داشتند. در این مراسم از میهمانان با شیرینی، میوه و مشروبات الکلی پذیرایی شد.

برگزاری جلسات مختلف برای جمع‌آوری پول به منظور کمک به خزانه جنگی اسرائیل، از دیگر فعالیت‌های نمایندگی اسرائیل بود که نه فقط در محل دفتر نمایندگی بلکه در اماکن گوناگون تحت اختیار اسرائیلی‌ها یا سازمان‌های یهودیان ایرانی تشکیل می‌شد.

در یکی از اسناد به جا مانده از آن زمان چنین آمده است:

«روز 15/9/1350 طبق دعوت مئیر عزری نماینده سیاسی اسرائیل در ایران در سالن انجمن کلیمیان تهران تعدادی از کارمندان [کلیمی] بانک‌ها و شرکت ملی نفت که در حدود 157 نفر بودند تشکیل جلسه دادند. پس از سخنرانی آقایان موره و اعتصامی و شایان که درباره جمع‌آوری اعانه [برای اسرائیل] صحبت کرده بودند، آقای ربی مئیر عزری نماینده سیاسی اسرائیل اظهار داشت که موضوع بحث امروز مگبیت است. افراد یهودی تا اندازه‌ای که برایشان امکان داشته باشد تعهداتی بنمایند.»

بر اساس گزارش ساواک، در این نشست از حاضران در مجلس برای کمک به اسرائیل پول جمع‌آوری شد.

 در یک مجلس دیگر، به بهانه نمایش فیلم ساخته سازمان سینمایی اسرائیل، در محل نمایندگی اسرائیل در تهران، 600 نفر از یهودیان ایرانی، هر یک مبلغی بین یک هزار تا ده هزار تومان به عنوان خرید بلیط پرداخت کردند. به گزارش ساواک، در این مجلس اعلام شد که وجوه حاصله از فروش بلیط جهت کمک به نهضت جهانی یهود به اسرائیل ارسال می‌گردد.

معرفی افراد سرشناس اسرائیلی و سران یهود ایران، از دیگر فعالیت‌های نمایندگی اسرائیل در تهران بود:

برابر دعوت قبلی آقای مئیر عزری نماینده سیاسی اسرائیل در ایران، مجلس کوکتلی از ساعت 45/18 روز 25/3/1351 در محل نمایندگی اسرائیل برگزار گردید. این جلسه برای معارفه و آشنایی با اسحق کنان معاون دفاع نظامی اسرائیل در امور مگبیت و سفیر سیّار دولت اسرائیل و آقای شالیت بازرس مگبیت بوده است. در محل درب ورودی نمایندگی، آقایان عزری، اسحق کنان و شالیت و موره به مدعوین خوش‌آمد می‌گفتند و اسحق کنان را به مدعوین معرفی می‌کردند. از مدعوین به وسیله مشروبات الکلی و غیرالکلی، پسته و میوه پذیرایی به عمل آوردند.

در یک سند مشابه، به مناسبت حضور معاون وزیر امور خارجه اسرائیل در تهران، به کمک نمایندگی اسرائیل و بعضی یهودیان ذی‌نفوذ، مجلس ویژه‌ای در منزل نماینده یهود ایران در مجلس شورای ملی برپا شد. ساواک در بخشی از گزارش خود در این باره نوشته است:

 «ساعت 19:30 روز 11/4/1353 مجلس کوکتل به افتخار آقای ابراهام کیدرون معاون وزارت امور خارجه اسرائیل و همراهان با حضور قریب چهل نفر در منزل آقای لطف‌الله حی نماینده اقلیت یهود در مجلس شورای ملی برگزار گردید. در این مجلس آقایان لوبرانی و لوین نماینده سیاسی اسرائیل و معاون وی و عده‌ای از کارمندان نمایندگی اسرائیل و کارمندان آژانس یهود و عده‌ای از اعضای انجمن کلیمیان تهران و یهودیان سرشناس شرکت داشتند. در این مجلس ابتدا آقای مردخای زر رئیس آژانس یهود در ایران به طور خیلی مختصر به معاون وزیر امور خارجه اسرائیل و همراهان خوش‌آمد گفت و بعد آقای ابراهام کیدرون، ضمن اظهار تشکر، اظهار داشت[:] اجداد من اهل بابل بودند و من خیلی خوشحال می‌شوم که به زبان خارجی صحبت کنم.»

در سند نمونه دیگر چنین گزارش شده است:

«شلمو دایان دیپلمات اسرائیلی مجلس ضیافتی به افتخار لوین که جهت بازدید از منطقه مورد مأموریت خود به ایران آمده است، برگزار نمود که عده‌ای از اربابان جراید از جمله شاپور نمازی از کیهان انگلیسی، بهروز مدیر اکواف ایران، غفاری از کنسرسیوم، مهندس بازرگان مدیر مجله دهقان در آن شرکت داشتند.»

 جنگ چهارم اعراب و اسرائیل و پیروزی‌های ارتش‌های مصر و سوریه در روزهای آغازین جنگ، به ویژه عبور نیروهای مصری از کانال سوئز و درهم شکستن خط دفاع اسرائیلی بارلو، می‌توانست موجب تضعیف روحیة پشتیبانان محلی اسرائیل شود. لذا نمایندگی اسرائیل در ایران بر خود لازم می‌بیند که جلسه‌ای تشکیل دهد؛ و با یک تیر دو نشان بزند؛ هم برای اسرائیل کمک جمع کند و هم بر شکست‌ناپذیر بودن ارتش اسرائیل تأکید کند.

 بر اساس گزارش ساواک در یکی از این جلسات که در خلال جنگ چهارم اعراب و اسرائیل، در 15/7/1352، با حضور موسی کرمانیان، ابراهیم موره، دکتر حشمت‌الله کرمانشاهچی، لطف‌الله حی، اوری لوبرانی نماینده سیاسی اسرائیل در ایران، اریه لوین معاون نمایندگی، زرانین [عزرا دانین] از آژانس یهود، شم‌طوب کارمند آژانس یهود و وابسته نظامی اسرائیل در ایران تشکیل شد، موضوعات زیر مورد بحث قرار گرفت:

 «ابتدا وابسته نظامی اسرائیل از روی نقشه‌ای که روی دیوار نصب شده بود موقعیت جنگی اسرائیل را در دو جبهه سوریه و مصر تشریح نمود و اظهار داشت[:] آن طوری که از رادیو انتشار داده‌اند که اسرائیل تلفات سنگین داده و در جبهه‌ها شکست خورده، صحیح نبوده است. البته تلفاتی داشته‌ایم و تا دو سه روز دیگر تکلیف جنگ روشن خواهد شد. آقای موسی کرمانیان اظهار داشت که بایستی کمیته‌های جمع‌آوری پول جهت کمک به اسرائیل تشکیل دهیم و ابراهیم موره سخنان نامبرده را تأیید و در این زمینه سخنانی ایراد نمود. سپس آقای لطف‌الله حی نماینده اقلیت یهود در مجلس شورای ملی اظهار داشت[:] در موقعیت فعلی صلاح بر این است که ما سکوت نموده و چنین کمیته‌هایی را تشکیل ندهیم، زیرا انعکاس آن در شهر به ضرر کلیمیان ایران و اسرائیل تمام می‌شود و کلیمیانی که به نمایندگی مراجعه و سئوالاتی درباره جنگ می‌نمایند بهتر است به آنها گفته شود که اخبار مربوط به جنگ را از رادیوها و خبرگزاری‌ها کسب نمایند[...] »

همچنین در مجلس دیگری به تاریخ 21/2/1353، در محل نمایندگی اسرائیل، که سرهنگ بن‌داوید وابسته نظامی اسرائیل در ایران، برای شماری از اشخاص سرشناس یهود ایران، درباره جداسازی نیروها و مناطق استراتژیک اعراب و اسرائیل، خطوط تدارکاتی و کنترل نیروهای طرفین درگیر در جنگ از روی نقشه سخن گفت. پس از بن داوید، اوری لوبرانی درباره موقعیت منطقه جنگی و پیامدهای جنگ و وضعیت اسرائیل و نقش آمریکا و شوروی در این حوادث سخنرانی کرد.

برگزاری مراسم به مناسبت بعضی اعیاد قوم یهود در نمایندگی اسرائیل از دیگر فعالیت‌های مقامات نمایندگی رژیم صهیونیستی در ایران بود که در اکثر آنها به غیر از یهودیان متنفذ و سرمایه‌دار ایرانی، مقامات بلندپایه دولت شاهنشاهی نیز شرکت می‌کردند.

بر اساس گزارش دیگر ساواک:

«ساعت 20 روز 13/2/1352، به مناسبت عید گلریزان (شابوعوت) [شاو وعوت]  مجلس ضیافت شام از طرف انجمن فرهنگی و بهداشت یهود وابسته به انجمن کلیمیان تهران با حضور 500 نفر در هتل هیلتون برگزار گردید.»

در این ضیافت تیمسار سپهبد صدری، تیمسار جعفری، مئیر عزری، و کارمندان نمایندگی اسرائیل در ایران و عده‌ای از سرشناسان یهودی شرکت داشتند. مدعوین به وسیله مشروبات الکلی و شام پذیرایی شدند. عده‌ای از خوانندگان ایرانی و خارجی مدعوین را سرگرم می‌نمودند. این ضیافت بر حسب ظاهر از طرف انجمن فرهنگی و بهداشت یهود برگزار شد ولی در باطن عواید حاصله از ضیافت به نفع مگبیت بود.

برگزاری مراسم ویژه به مناسبت تولد یا مرگ بعضی سران و دولتمداران اسرائیلی از دیگر فعالیت‌های دفتر نمایندگی اسرائیل در تهران بود که برگزاری مراسم سالمرگ بن‌گوریون نخست‌وزیر پیشین رژیم صهیونیستی یک نمونه آن است. ساواک در این خصوص چنین گزارش کرده است:

 «به مناسبت سالگرد درگذشت بن‌گوریون نخست‌وزیر اسبق اسرائیل، مجلس یادبودی از ساعت 18:30 روز پنج‌شنبه 30/8/1353، با حضور 120 نفر در محل نمایندگی اسرائیل در ایران، واقع در خیابان کاخ برگزار گردیده است. در این مجلس یادبود اسرائیلی‌های مقیم تهران و مدیران شرکت‌های اسرائیلی و کارمندان نمایندگی اسرائیل در ایران و آژانس یهود حضور داشتند. آقای لوبرانی نماینده سیاسی اسرائیل ضمن تجلیل از خدمات بن‌گوریون، به احترام وی یک دقیقه سکوت اعلام نمود. ضمناً ادامه داد که باید در زمینه جمع‌آوری کمک [پول] به اسرائیل از خود تلاش بیشتری به عمل آورند.» 

برپایی نمایشگاه عکس و آثار هنری در مسیر تبلیغات صهیونیستی، یکی دیگر از فعالیت‌های دفتر نمایندگی اسرائیل در تهران بود. در یکی از گزارش‌های ساواک که به عنوان نمونه در این بحث یادآوری می‌شود، چنین آمده است:

 «نمایندگی اسرائیل در ایران از ساعت 18:30 الی 20:30 روز 18/12/1353، نمایشگاه عکسی از خانم نیسان تبعه اسرائیل در محل آن نمایندگی ترتیب داده بود که تعدادی از اتباع ایرانی از جمله کیخسرو مقدم وکیل دادگستری، ابراهیم شل تاجر و خانم عمید که خود را شاعر و نویسنده معرفی می‌نمود در آن شرکت داشتند. از شرکت‌کنندگان با مشروب پذیرایی نمود.»

در بخش «نظریه» ساواک اضافه کرده است: خانم نیسان مدت یک سال است که در ایران به سر می‌برد.

ساواک در گزارشی دیگر از شرکت عده‌ای از چهره‌های مطبوعاتی و روشنفکری ایران در میهمان‌خانة اریه لوین وزیرمختار نمایندگی اسرائیل نام می‌برد. نام یکی از روشنفکران مشهور که به گزارش ساواک «قبلاً با سرویس در تماس بوده» نیز در این سند به چشم می‌خورد:

« 1- خانم مهین پزشکپور، روزنامه اطلاعات بانوان؛ 2- آقای وحیدنیا، مدیر انتشارات وحیدنیا (خیابان شاه، خیابان جم)؛ 3- خانم ظهیر، انجمن حمایت کودکان؛ 4- داریوش آشوری، سازمان برنامه (قبلاً با سرویس در تماس بوده)؛ 5- محمدعبدالله گرجی، نخست‌وزیری؛ 6- گیتی سیمانطوب، مجله زن روز؛ 7- هما سرشار، روزنامه کیهان؛ 8- فیروز مجللی (جنب هتل میامی، کوی حبیب‌زاده، پلاک 13، طبقه آخر؛ 9- حسین شیدا (در تماس با سرویس انگلیس)؛ 10- جهانگیر بهروز، اکواف ایران؛ 11- بهروز شاهنده، انجمن توانبخشی (خ شاهرضا، خیابان سرشار، پلاک 42-32)؛ 12- محمود آزاد، کانون پرورش فکری [کودکان و نوجوانان]؛ 13- سیمین دانشور؛ 14- خانم سمیعی، وزارت تعاون و امور روستاها (روبروی سینما آتلانتیک)؛ 15- دکتر معنوی؛ و... »

برگزاری این قبیل مجالس و برنامه‌های سیاسی، تبلیغاتی، اقتصادی و حتی اطلاعاتی تا آخرین سال حضور اسرائیلی‌ها در ایران از سوی دفتر نمایندگی دولت اسرائیل در تهران استمرار داشت. در یکی از گزارش‌های سال 1357 ساواک درباره فروش بلیط نمایش فیلم در محل دفتر نمایندگی رژیم صهیونیستی چنین آمده است:

نمایندگی اسرائیل طبق معمول گذشته به منظور جمع‌آوری کمک از یهودیان ایرانی مبادرت به فروش بلیط فیلم‌های تبلیغاتی می‌نماید. محل نمایش فیلم، نمایندگی اسرائیل است و بلیط‌ها بین صد تا هزار تومان به فروش می‌رسد. واسطه فروش بلیط‌های موصوف یکی از کلیمیان ایرانی به نام ربیعی می‌باشد که در خیابان شاه جنب فروشگاه معرفی فروشگاه لوازم خانگی دارد.