ملاقات با آیت الله گلپایگانی

موضوع : ملاقات با آقاى گلپایگانى



شماره : 1770/ق م تاریخ 23/7/43

گیرنده : ریاست ساواک تهران

مدیریت کل اداره سوم بخش 321



ساواک قم گزارش مى‏نماید

ساعت 2000 روز 22/7/43 ضمن ملاقات با آقاى گلپایگانى مشارالیه مطالبى به شرح زیر اظهار نمود : در وضع فعلى و با توجه به وضع بعضى از کشورها از جمله عراق که شنیده مى‏شود اغتشاشاتى در آنجا هست و حتى مى‏گویند سربازان مصرى در آنجا هستند ایجاب مى‏کند که آرامش در کشور ایران بیش از مواقع دیگر رعایت شود. من فکر مى‏کنم که این موضوع را به وسیله شما بازگو کنم. در حال حاضر به طورى که مشاهده مى‏کنید بعضى از روحانیون افراطى دستاویزى براى تحریکات سوء ندارند و حداکثر مطالب مجملى در کلیات گفته مى‏شود دستگیرى و بازداشت شیخ عباسعلى اسلامى که گفته مى‏شود به وسیله ارتش در مشهد دستگیر شده و به پرونده او رسیدگى خواهد شد. در صورتى که نسبت به آن شدت عملى به خرج داده شود دستاویز و منبع تحریکاتى در طبقه روحانیون خواهد بود که نه به نفع روحانیت است و نه دولت از آن سودى خواهد برد. من استنباط مى‏کنم که بعضى از مخالفین دولت از این عمل خشنود مى‏باشند که دولت مستمسکى براى مخالفت به دست آنها بدهد به طور معترضه مى‏گویم وقتى در مدرسه فیضیه زد و خورد شد یک نفر از همین مخالفین در همین اطاق که الآن شما نشسته‏اید به من اظهار مى‏داشت حیف شد که به شما آسیبى نرسید والا ما در مقاصد خود موفق مى‏شدیم در این موقع سیدمهدى پسر گلپایگانى اظهار داشت حتى این شخص به‏آقا اظهار داشت اگر شما کشته شده بودید موفقیت ما حتمى بود. سپس اظهار داشت این شخص را که من وساطت مى‏کنم نزدیکى با من ندارد و حتى شاید اظهار تشکرى هم نکند کما اینکه یکى از اشخاصى که دستگیر شده بود به من نامه نوشته بود تا من براى آزادیش اقدام کنم پس از آزادى در مجلسى گفته بود خوب بود آقاى گلپایگانى قبلاً از من سؤال مى‏کرد آیا میل به آزادى دارم و بعد اقدام مى‏کرد. شیخ عباسعلى اسلامى1 هم با من آشنائى زیادى ندارد ولى از نظر روحانیت شخص استخواندارى نیست و اعمال و گفتار ریشه‏اى ندارد لکن در موقع صحبت بعضى مواقع تندرویهایى مى‏کند از تنبیه شدید و تسلیم به دادگاه اگر به منظور ارعاب روحانیت باشد چون زیاد عنوانى ندارد اثر مطلوبى به دست نمى‏آید لکن مستمسکى براى مخالفت با دولت و اظهار همدردى در بین کلیه روحانیون خواهد بود که مخالفین به شدت آن را دامن خواهند زد. شیخ عباسعلى اسلامى تقریبا یک فرهنگى است که مدارس زیادى تأسیس نموده و در حقیقت کمک غیرمستقیم است که به فرهنگ و دولت مى‏شود و شایسته است که اقدام مفید او نیز مورد توجه باشد و اظهار نمود که مطالب بالا به عرض تیمسار ریاست ساواک برسد. ضمنا متذکر شد که در وضع شهر قم دقت شود که به منهیات توجه شود مثلاً شراب آزاد نفروشند یا رادیوها صداى بلند نداشته باشند و زوار یا مسافرین زن محجوب باشند در این مورد به ایشان اطمینان دادم که مطلب تازه‏اى نیست و وضع تغییرى ننموده.

به طورى که استنباط شد نظر ایشان در مورد شیخ عباسعلى اسلامى که در مشهد بازداشت شده این است که بدون تسلیم ایشان به دادگاه به بازداشتى که تاکنون بوده است و تا موقعى که دستور آزادى ایشان صادر خواهد شد اکتفا شود.

ضمنا در مورد آقاى ابوالفضل تولیت سئوال کردند که آیا مطلب تازه‏اى نیست به ایشان جواب دادم همانطورى که قبلاً هم گفته شد از مرکز اعلام شده که ایشان در بازداشت نیستند و مطلب تازه‏اى نیست.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم. ح بدیعى.

امور اجتماعى

فورى

به اداره کل سوم گزارش شود 27/6/43

رئیس ساواک استان مرکزى ـ مولوى

محترما به عرض مى‏رسد 25/7/43

--------------------------------------------

1ـ حجت‏الاسلام والمسلمین آقاى حاج شیخ عباسعلى اسلامى (ره) در سال 1323 ه.ق در سبزوار متولد شد و پس از آموختن مقدمات و ادبیات رهسپار مشهد مقدس گردید و سطوح را در محضر آیات بزرگ مرحوم حاج میرزا مهدى اصفهانى، آقازاده کفائى، مرحوم حاج حسین قمى و مرحوم آشتیانى، فرا گرفت، سپس به جهت تکمیل اندوخته‏هاى علمى خود به نجف اشرف هجرت کرده و از محضر مرحوم آیت‏اللّه‏ العظمى سیدابوالحسن اصفهانى و دیگران بهره‏مند شد، آنگاه به خدمات و مجاهدات دینى و اجتماعى پرداخت، به منظور خدمات دینى سفرهاى زیادى به کشورهاى مختلف کرد. مدتى در هند در مدرسه‏الواعظین به انجام وظائف روحانى و علمى پرداخت، چندى به برمه رفت، خدمات قابل توجهى به مسلمانان آن دیار نمود، ضمن تبلیغات مذهبى به بناى چندین مسجد، حسینیه، دارالایتام، احداث مزرعه، کمک‏رسانى به فقراء و محرومین آنجا، توفیق یافت، نتیجه تجارب سفرها باعث شد، که با مراجعت به ایران به خدمات خود پیوسته ادامه دهد تا آنکه از راه منبر و دعوت مردم مسلمان به احیاء آموزشهاى مذهبى و تربیت جوانان و نوجوانان موفق به تأسیس 180 باب مدرسه اسلامى در سراسر ایران گردید، مرحوم آقاى اسلامى با بنیانگذارى «جامعه تعلیمات اسلامى» خدمات کم‏نظیرى را در عرضه فرهنگ و نظام تعلیم و تربیت ایران نمود، آن هم در جوّ خفقان و آزادى‏کش نظام ستمشاهى و استعمارى پهلوى که هر طرح و برنامه‏یى که از صبغه دینى و اجتماعى برخوردار بود با موانع عدیده و تهدیدات ساواک مواجه مى‏گردید، این خطیب مبارز بیش از 65 سال به اسلام و ملت مسلمان خدمت کرد، با احداث کتابخانه و بیش از 57 مسجد و... سخنرانیهاى غراء و صریح به افشاگرى اهداف استعمارى رژیم شاه مى‏پرداخت، در این راه متحمل رنجهاى و شکنجه‏هاى طاقت فرسائى گردید، بیش از ده بار توسط عناصر ساواک دستگیر و زندانى شد، از آثار قلمى آن مرحوم علاوه بر یادداشت دفتر خاطراتش که اینک چاپ و منتشر شده است نوشته‏هایى همچون، دو از یاد رفته (درباره امر به معروف و نهى از منکر) راه حسین (ع)، على و سقیفه، على و شورى، على و غدیر، رساله‏اى درباره حجاب و... مى‏باشد، او سرانجام کوله‏بار مسئولیت را با تمام شرایط امانت‏دارى و خلوص در عمل در 28 رجب 1405 مطابق با 28 فروردین 1364 بر زمین نهاد و به ملکوت اعلى پیوست.