تاریخ شفاهی علمی است که باید دور از سیاست به آن پرداخته شود

رئیس سابق کتابخانه مجلس شورای اسلامی گفت: علم تاریخ شفاهی را تنها با آگاهی و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان ایجاد و نگاه داشت.
به گزارش مرکز اسناد انقلاب اسلامی، حجت الاسلام رسول جعفریان در خصوص موضوع تاریخ شفاهی به سخنرانی پرداخت و تاریخ شفاهی را علمی دانست که در دسترس ایرانیان است و باید به دور از سیاست به طور کاملا علمی به آن پرداخته شود.
وی با بیان اینکه خاطره‌نویس باید خود را از سیاست و مناسبات سیاسی دور نگاه دارد، اظهار داشت: گاهی برخی از موسسات تدوین کننده تاریخ به صلاحدید خود تشخیص می‌دهند که تاریخ گزینشی روایت شود و مصلحت را در حذف برخی از گوشه‌های تاریخ می‌پندارند که این رسم غلط باید کنار گذاشته شود.
حجت الاسلام رسول جعفریان، مورخ و تاریخ‌پژوه در سخنانی با اشاره به جریان تالیف و تدوین آثار با موضوع تاریخ شفاهی اظهار داشت: در طول دو دهه قبل تاکنون شاهد شکل‌گیری دانش تازه‌ای به نام تاریخ شفاهی بوده‌ایم که در کشورمان این بخت با ما یار بوده که این دانش به صورتی پویا، پرتحرک و با محتوایی قابل توجه به خود شکل و ساختار بگیرد.
وی ادامه داد: انقلاب اسلامی برای ما تحولی بسیار شگرف است که درصددیم درباره چرایی آن تحقیق کنیم و در نتیجه آنچه به شکل‌گیری آن نیز منتهی شود، می‌تواند برای ما امری جذاب و قابل اعتنا به شمار بیاید. بر همین مبنا و با شکل‌گیری جریان تاریخ شفاهی در ایران، امروز شاهدیم که این علم در کنار روش‌های قدیمی در تاریخ پژوهی برای ما کاربرد پیدا کرده است وپس باید سعی کنیم تا آن را سالم نگاه داریم.
رئیس سابق کتابخانه مجلس شورای اسلامی افزود: علم تاریخ شفاهی را تنها با آگاهی و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان ایجاد و نگاه داشت. شیوه‌های تاریخ‌نگاری و دانش تاریخ توسط افرادی چون عباس اقبال در سال‌های دور به دانشگاه‌های ما وارد شد که شاید امروز نتوانیم این روند را چندان آگاهانه قلمداد کنیم. پس وقتی با دانش تازه‌ای به نام تاریخ شفاهی مواجه می‌شویم باید سعی کنیم که بفهمیم چرا دوست داریم تا این دانش را داشته باشم.
جعفریان با تاکید بر اینکه در تاریخ شفاهی باید به هدف گذاری علمی پایبند بود، گفت: در حدیث آمده است که علم نور است. ما هم از علم باید توقع داشته باشیم تا شفاف باشد و کار خودش را بکند. باید به علوممان نگاهی علمی داشته باشیم و فکر نکنیم آنها باید در خدمت تام و تمام ما باشند و یا سمت و سویی ترجیحی نسبت به ما بیابند و تنها چیزی را اثبات کنند که ما دوست داریم.
وی همچنین گفت: در طول تاریخ همواره با قصه‌پردازی در موضوع روایت تاریخی مواجه بوده‌ایم. تاریخ شفاهی نیز به تبع این موضوع از این انحراف مبری نیست. باید مواظب باشیم که در تاریخ شفاهی و نقل آن، به جای تاریخ، داستان سر هم نشود. نباید گذاشت تا تاریخ و روایت تاریخی از مسیر اصلی خود خارج شود و اگر این مساله از سوی راوی رعایت نشود بر عهده تدوین کننده است تا از عهده آن بر آید. من مطمئنم همین امروز در شهری ماند قم بسیاری از خاطراتی که درباره علما نقل می‌شود از گونه داستان‌پردازی‌های تاریخی است که من نمونه‌‌اش را به تازگی در مقاله‌ای درباره خاطرات منسوب به ملا آقا زنجانی آورده‌ام و گفتم که ایشان را در خاطرات نقل شده از نظر کرامت از انجیل و صاحبش نیز بالاتر نشان داده‌اند. خاطره نویس باید خود را از سیاست و مناسبات سیاسی دور نگاه دارد. کار او کاری است علمی و نباید با توجیهاتی از این دست به نگارش تاریخ پرداخت.
وی همچنین در بخشی از سخنان خود خواستار باب شدن خاطره نویسی به سبک «یاد» شد و گفت: دوست داشتم خاطرات اعضای مجمع خبرگان قانون اساسی با این شیوه نوشته می‌شد تا بدانیم در این مجلس در آن مقطع خاص چه اتفاق افتاد.