مصاحبه با متصدیان سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در یک کتاب

کتاب «تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» حاصل مصاحبه‌ها و گفتگوهایی با متصدیان و مسوولان سیاست خارجی جمهوری اسلامی است که بعد از انقلاب اسلامی در دستگاه سیاست خارجی منشا اثر بودند.

 انتشار این کتاب سابقه چهارساله دارد و از سال 1389 این گفت‌وگوها شروع شده است.

در این کتاب با بیش از 20 دیپلمات‌های جمهوری اسلامی مانند دکتر علی‌اکبر ولایتی، منوچهر متکی، علی‌اکبر صالحی، حسین شیخ‌الاسلام، سیدهادی خسروشاهی، جواد منصوری، ناصر نوبری، حسن کاظمی قمی، ناصر نوبری، ابوالفضل زهره‌وند و... گفتگو شده است. 

برخی از این مصاحبه‌ها در روزنامه ایران و در ویژه‌نامه رمز عبور منتشر شده است و برخی نیز مصاحبه‌هایی است که محمد رحمانی طی سال‌های گذشته با این افراد داشته است. بنا به گفته نویسنده کتاب تعدادی از دیپلمات‌ها حاضر به مصاحبه نشده‌اند. 

عملکرد کارگزاران نظام در دوره‌های مختلف انقلاب، رویکرد سیاستمداران در قبال سیاست خارجی در این سال‌ها، نحوه‌ شکل‌گیری سیاست خارجی ایران، موضع‌ کشورهای مختلف در قبال جمهوری اسلامی ایران، فعالیت سفرا برای رساندن پیام انقلاب به اقصی نقاط جهان و فراز و نشیب‌های سیاست خارجی در زمان جنگ تحمیلی، دولت سازندگی، دولت اصلاحات و دوره‌ حاکمیت اصول‌گرایان از جمله مسایلی هستند که از لا به لای این مصاحبه‌ها روشن می‌شود. 

به طور کلی، این کتاب حاوی ناگفته‌های خواندنی از روند دیپلماسی در جمهوری اسلامی در مقطع (1358-1389) است. 

در بخشی از کتاب آمده است: «بسیاری می‌پنداشتند وادادگی ایران در مقابل بیگانگان و این نوع سیاست با پیروزی انقلاب اسلامی به نقطه آخر رسیده است. انتظار می‌رفت انقلابیون در قامت دیپلمات‌هایی باهوش و با درایت با آزمون و خطا به الگویی نو از راهبرد سیاست خارجی برسند. اما سال‌ها بعد از پیروزی انقلاب یکی از مسوولان ارشد نظام که سال‌ها وظیفه‌ مدیریت پرونده‌های حساس را به عهده داشته است و در مقطعی از تاثیرگذارترین افراد در تبیین سیاست خارجی کشور به حساب می‌آمد، بارها در مصاحبه‌ها و حتی کتاب خاطرات خود تاکید می‌کند: آمریکا بنز، اروپا پیکان و کشورهای عدم تعهد دوچرخه هستند و نگذاشتند ما سوار بنز شویم؟!
یعنی باز هم همان نگاه دیپلماسی قجری و تکیه به نیروی سوم!
گویا مسوولانی نظیر ایشان تا به حال به سر در وزارت خارجه نگاهی نیفکنده‌اند که «نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی.»

چاپ نخست کتاب «تاریخ شفاهی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» به قلم محمدحسن روزی‌طلب و محمد رحمانی در 544 صفحه،‌ شمارگان دو هزار نسخه و بهای 17 هزار تومان از سوی انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است