از منتقدان دیپلماسی ایران در دوران دفاع مقدس تا بررسی نگاه سلیقه‌ای به کتاب

مهم‌ترین عناوین این هفته نشریه کتاب هفته، به شرح زیر است: «دیپلماسی ایران و قطعنامه 598»، «وقتی ناشران پیش قدم نمی شوند»، « تجربه نگاری شیوه ای برای دانش افزایی»، « نگاه سلیقه ای به کتاب، مخاطب را دور می کند!» و « گرایش جهانی به پویایی زندگی مسلمانان».

دیپلماسی ایران و قطعنامه 598

«کتاب هفته» در صفحات این شماره خود گفت و گویی با ایرج همتی یکی از نویسندگان کتاب «دیپلماسی ایران و قطعنامه 598» داشته است. این کتاب اثر جدیدی درباره سال‌های پایانی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و سپس مذاکرات صلح میان دو کشور تا معرفی عراق به عنوان آغازگر جنگ است که توسط ایرج همتی و داود صفایی فسخودی نوشته و از سوی انتشارات صفحه جدید منتشر شده است.

همتی دریاره دلیل نگارش این کتاب به دیگر آثاری که در این حوزه توسط دیگر مولفان به نگارش در آمده اشاره می کند و می گوید: یکی از مهم‌ترین نارسایی هایی که در این اثر دیده می شود این بود که نویسندگان کمتر به بررسی انتقادی رفتار دیپلماسی ایران پرداخته بودند. به عنوان نمونه کتاب منوچهر پارسادوست با عنوان «ما و عراق از گذشته دور تا امروز»یک اثر انتقادی در این باره است، ولی نقد نویسنده محدود به نادیده گرفتن دو چیز است؛ یکی فرصت خاتمه دادن به جنگ از موضع کسب امتیاز پس از آزادسازی خرمشهر و دیگری تحریم جلسات شورای امنیت سازمان ملل توسط ایران که به عقیده مولف امکان بهره گیری مناسب از این نهاد جهانی را سلب کرد. بیش از این دو مورد چیزی در نقد دیپلماسی ایران دیده نمی شود.

وقتی ناشران پیش قدم نمی شوند

این هفته نامه همچنین در صفحه «نشر» خود گزارشی از اجرا نشدن طرح کاربری فرهنگی تحت عنوان «وقتی ناشران پیش قدم نمی شوند» را منتشر کرده است. به گفته «هفته کتاب» طرح «کاربری فرهنگی» برای مشاغل سه گانه کتابفروشی، دفاتر توزیع و نشر کتاب در سال 1388 توسط شورای اسلامی شهر تهران به تصویب رسید. آیین نامه اجرایی این طرح هم مصوبه سال 1391 را دارد. بخشنامه اجرایی طرح مذکور هم از سوی شهرداری تهران به شهرداری های مناطق 22 گانه تهران ابلاغ شده است. بر اساس این مصوبه، اگر کسی بخواهد ساختمانی بسازد و در آن ساختمان فضایی را به کتابفروشی یا دفاتر توزیع و نشر کتاب اختصاص دهد تنها باید عوارض کاربری فرهنگی را پرداخت کند که 10 درصد عوارض تجاری است. به عبارت دیگر، کسانی که در واحدهای جدیدالاحداث، کتابفروشی ایجاد کنند، از پرداختن 90 درصد عوارض تجاری معاف خواهند شد. همچنین بر اساس مصوبه «کاربری فرهنگی» کسانی که به احداث مجتمع های تجاری انبوه می پردازند، در صورتی که 10 درصد فضای زیرساخت را به مشاغل کتابفروشی، دفاتر نشر و پخش کتاب اختصاص دهند، ضمن بهره مندی از معافیت پرداخت 90 درصد عوارض تجاری، در 90 درصد بقیه ساختمان مشمول 10 درصد تخفیف عوارض تجاری هم خواهند شد. ابتدا پیش بینی می شد با اجرای این طرح زمینه های ایجاد کتابفروشی ها، دفاتر توزیع و نشر کتاب در شهر تهران تسهیل شود اما اکنون کمتر ناشر و کتابفروشی است که از مزایای این طرح بهره مند شده باشد.

تجربه نگاری، شیوه ای برای دانش افزایی

هفته نامه «کتاب هفته» در صفحه «جامعه» خود نیز گفت و گویی با حمیدرضا مختارسلکی کارشناسی ارشد امور کتابداری و اطلاع رسانی درباره کمبود منابع برای روش های مطالعه و تحقیق داشته است. وی در این زمینه به این هفته نامه می گوید: وقتی افراد به ویژه دانشگاهیان و پژوهشگران با حجم گسترده ای از اطلاعات مواجه می شوند باید برای مدیریت زمان و بازاریابی اطلاعات مهارت هایی مانند تند خوانی را بیاموزند. شاید در کشور ما این مهارت چندان جدی گرفته نشود اما در سایر کشورها به آن بها داده می شود زیرا فرد وقت ندارد برای مطالعه هر متنی زمان زیادی صرف کند. او می تواند مطالب ساده تر روزنامه را به سرعت مطالعه کرده و از کنار موارد غیر ضروری بگذرد تا زمان بیشتری برای مطالعه مطالب عمیق تر بگذارد.

مختاری به دوره های تندخوانی یکی از موسسه ها اشاره می کند که مورد استقبال قرار نگرفتند و پس از مدتی روی کنکور و آموزش ربان متمرکز شدند؛ همین مساله نشان می دهد در کشور ما مهارت تند خوانی هنوز جایگاه مناسبی پیدا نکرده است. وقتی از کمبود منابع حرف می زنیم نباید از معرفی منابع خوب و مفید غافل باشیم.

وی همچنین به معرفی کتابی در این زمینه با نام «راهنمای کامل شیوه نگارش مقالات پژوهشی» نوشته جیمز دی لستر می پردازد که بارها ویرایش شده و بخشی از آن به تکنیک های یادداشت برداری می پردازد و به باور مختاری برای مبتدیانی که می خواهند پژوهش کنند بسیار مناسب است.

نگاه سلیقه ای به کتاب، مخاطب را دور می کند!

این هفته نامه همچنین در صفحات خود گفت و گویی با محمدعلی علومی نویسنده، منتقد و پژوهشگر در زمینه طنز و فرهنگ مردم، در رابطه با وضعیت امرار معاش نویسندگان و شغل نویسندگی ترتیب داده است. وی در پاسخ به این سوال که آیا می توان به نویسندگی به عنوان یک شغل نگاه کرد؟ می گوید: در اصطلاح فرهنگ مردم می گویند «مدینه گفتی و کردی کبابم». این اصلاح را می توان به وضع بسیار نابسامان، بحرانی و تراژیک سرگذشت اهل فرهنگ و هنر در ایران تعمیم داد.

دهه ها پیش شادروان صبحی در مقدمه یکی از مجموعه های «افسانه های کهن» که با خون دل آن را فراهم آورده و در جهت حفظ فرهنگ بسیار کهن آریایی-ایرانی کوشیده بود نوشته بود، روزگاری که ما در آن به سر می بریم، بسیار روزگار سخت و دردناکی است و هر کس که رذل و پست باشد به جایی می رسد و هر کس که در حفظ ارزش های انسانی و اخلاقی مندرج در فرهنگ مردم می کوشد، باید خون دل بخورد، صبوری کند و در حاشیه قرار بگیرد. اگر این جمله ها عین جمله های صبحی نباشد، اما همان مفهوم را منتقل می کند.بعدها مرحوم جلال آل احمد با استناد به گفته های صبحی، نقد و انتقادی به وضع فرهنگی خود داشت. سال هایی که بر فرهنگ وهنر گذشت جدا از مسائل اجتماعی نبودند. این گفته استاد محمدرضا شفیعی کدکنی که جامعه بحران زده ادبیاتش هم بحران زده است، دلالت بر موضوعی واقعی دارد. به عبارتی زمانی که انبوه مردم در امرار معاش روزانه فرومانده اند و اگر بتوانند با چند شیفت کار نان و نیمرویی بر سر سفره های خانواده هایشان ببرند، آن روز، روز جشن و سرورشان است به طرز بدیهی فرهنگ و هنر امری بسیار تجملاتی محسوب می شود.

گرایش جهانی به پویایی زندگی مسلمانان

«کتاب هفته» همچنین در صفحه «بین الملل» خود گزارشی درباره دانشگاهیان و پژوهش آن‌ها در اندیشه های اسلامی منتشر کرده است. این هفته نامه می گوید: با گسترش و پیشرفت فناوری و دیدگاه های مدرن در رشته های گوناگون و به وجود آمدن روش های نوین و مدرن انتقال پیام و تفکرات میان انسان‌ها و جوامع، ترویج تفکرات اسلامی هم همگام با علم روز، روش ها و سبک های امروزی را به خود گرفته است. امروزه مطالعه و درک اسلام و زندگی معاصر مسلمانان از نظرگاه جامعه شناسی و علمی، مهمتر از همیشه به نظر می رسد. البته در حال حاضر مجله یا روزنامه خاصی برای ارائه چارچوب و موقعیتی مناسب در زمینه ابعاد و جنبه های معاصر اسلام و مسلمانان وجود ندارد اما دیدگاه های تاریخی، سیاسی و مقایسه ای نسبت به اسلام در پژوهش های جامعه شناختی و علمی از منظرهای با اهمیت امروزی محسوب می شوند.