مصاحبه با محمد کریمی مترجم کتاب «قحطی بزرگ»
آقای محمد کریمی مترجم کتاب «قحطی بزرگ» در مصاحبه‌ای با سردبیر سایت موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی به چرایی اقدام دکتر محمد قلی مجد نویسنده این اثر، در تدوین نسخه تکمیلی کتاب اشاره کرد.
آقای کریمی گفت پس از انتشار نسخه اول کتاب «قحطی بزرگ»، منتقدین داخل و خارج از کشور توجهی جدی به این اثر نشان دادند. اما نقدهای متعددی نیز درباره این اثر در معتبرترین نشریات پژوهشی جهان و ایران منتشر شد و نویسنده نیز به فراخور، پاسخ خود را در قبال این نقدها منتشر ساخت. بر اساس نقدهای منتشر شده می توان گفت درباره دلایل، ابعاد و گستره بروز قحطی میان متبحرین این حوزه اختلاف نظرهایی هست.
مترجم کتاب «قحطی بزرگ» گفت : مثلاً خانم دکتر الهام ملک زاده (عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) که در مورد جنگ جهانی اول کار تحقیقی انجام داده معتقد است آمار تلفات مردم ایران در قحطی پس از جنگ جهانی اول چیزی بین یک میلیون تا یک میلیون و پانصد هزار نفر است و بیش از اینها نیست. یا آقای کاوه بیات (تاریخ نگار و پژوهشگر ایرانی) معتقد است قدرت و توانی که کتاب «قحطی بزرگ» برای انگلیس در پایان جنگ اول جهانی ترسیم کرده اغراق آمیز است و انگلیس به قول ایشان در پایان جنگ اول به خاک سیاه نشانده شده بود. بعضی مورخان آلمانی نیز مدعی شده‌اند که آمارهای ارائه شده در این کتاب راجع به تعداد آلمانی ها در ایران، بیشتر منطبق بر ادعاهای غربی هاست.
آقای کریمی می‌افزاید : از جمله دیدگاههای محققان منتقد این است که می‌گویند سوزاندن غلات را نباید صرفاً یک اقدام خصمانه از طرف انگلیسیها علیه مردم ایران در سالهای جنگ جهانی اول تصور کرد. زیرا در بسیاری موارد این اقدام با هدف اعمال فشار بر دولت اشغالگر دیگر صورت گرفته است. مثلاً انگلیسیها این کار را در غرب کشور در متصرفات عثمانی و برای فشار بر آنها انجام می‌داده اند چنانکه عثمانی ها هم از این روش علیه روسها استفاده کرده اند. نیروهای اشغالگر، همه علیه یکدیگر از اینگونه حربه‌های فشار استفاده می‌کرده‌اند.
وی ادامه داد: این اختلاف دیدگاهها نشان می‌داد که این مقوله همچنان جای کار بسیار دارد و می باید در پژوهش هایی که در آینده به چاپ می‌رسند، آنها را دنبال کرد.
آقای محمد کریمی افزود: دکتر مجد در نسخه تکمیلی کتاب، علاوه بر بازآرایی همه فصول نسخه اول، یک فصل دیگر به کتاب افزوده و در پایان نیز تصویر شماری از اسناد جدید مورد استفاده خود را آورده تا با این اضافات بتواند بخشی از ابهامات ذهنی پژوهشگران منتقد را بزداید.
مترجم کتاب «قحطی بزرگ» در پایان گفت اهمیت کتاب دکتر محمدقلی مجد در این است که برای اولین بار افکار عمومی جهانیان را متوجه یک قحطی بزرگ در ایران که قدرتهای بیگانه مولد آن بوده‌اند کرد. این بلیه به مدت بیش از هشت دهه در جهان مغفول مانده بود. تا آن زمان موضوع قحطی محور اساسی یک پژوهش جدی دانشگاهی قرار نگرفته بود . گویی خاطره ای تلخ در زیر لایه ضخیمی از خاک فراموشی تاریخی پنهان شده بود و پژوهش محمدقلی مجد گرد این خاطره تلخ را قدری گرفت و آن را بازگو کرد. ایشان با این اثر خود ذهن کارشناسان و محققان را به این تراژدی سوق داد . کار ایشان از آن جهت با ارزش است که توانست تصویری روشن و متکی بر اسناد غیر قابل انکار در باره فاجعه ای که تا پیش از آن یا به فراموشی سپرده شده بود و یا نسبت به آن نگاهی جزئی وجود داشت ، ارائه نماید.
نظرات