غرفه پر بازدید «موزه عبرت»

از جمله غرفه های پر بیننده در بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران غرفه موزه عبرت است . غرفه ای که اگرچه کتابهای چندانی در خور ارائه به «نمایشگاه کتاب» ندارد ولی به دلیل آنکه در فضای محدود و تاریک خود افشاگر یکی از سیاه ترین مقاطع تاریخ عصر پهلوی یعنی دوره بازداشت و شکنجه وحشیانه و آزار زندانیان مسلمان آن زمان می باشد همه روزه با استقبال مردم و مراجعین به نمایشگاه مواجه است . غرفه موزه عبرت در حقیقت مکانی برای بیان سرنوشت تلخی بوده که برای انقلابیون بازداشتی در ساختمان موسوم به «کمیته مشترک ضد خرابکاری» رخ می داده است . عملیات اجرایی این ساختمان در سال 1311به دستور رضاخان پهلوی و با نظارت و طراحی آلمانیها آغاز شدو در سال 1316 با کاربری زندان و به نام توقیفگاه به بهره برداری رسید . پس از سالها در بهمن 1350در اجرای دستور محمدرضاشاه کمیته مشترک ضد خرابکاری ساواک در این مکان که محل موقت اطلاعات شهربانی نیز بود تشکیل شد . با انحلال دو کمیته ساواک که در اوین مستقر بودند و با تشکیل کمیته مشترک ، کلیه سرنخ های عملیاتی در اختیار این کمیته قرار گرفت و کلیه مامورین دو کمیته قبلی ساواک مامور به خدمت در این مکان شدند . در اوائل خرداد 1352 با اوجگیری مبارزات مردم و گروهها ، ساختار کمیته مشترک تجدید و توسعه یافت و با اصلاحاتی به تصویب شاه رسید . از اوائل همان سال این مکان مهمترین محل بازداشت ، شکنجه و تخلیه اطلاعاتی انقلابیون به ویژه انقلابیون مسلمان بوده است . به تصریح گزارشهای ساواک و با توجه به اسناد تاریخی موجود طی سالهای 1350 تا 1357 هزاران نفر از مبارزین و انقلابیون زن و مرد در عملیاتهای کمیته مشترک دستگیر و بازداشت شده اند . کمیته مشترک محل فعالیت خشن ترین ، بی عاطفه ترین و عقده ای ترین شکنجه گران رژیم شاه بوده است . این کمیته با سه واحد اطلاعاتی ، 357 پست سازمانی و 188 پست موقت برای بخش بهداری و زندان اداره می شده است . جمعاً 563 نفر ، کار سرکوب گروههای انقلابی و مخالفین حکومت پهلوی را دنبال می کرده اند . از مهمترین مسائلی که باید به آن اشاره کرد لزوم آموزش تخصصی شکنجه در ساواک بوده که بازجوها برای کسب مهارت ها به اسرائیل و آمریکا و انگلیس می رفتند و با ادوات و ابزار شکنجه آشنا می شدند . زندان کمیته مشترک که در سه طبقه بنا شده دارای شش بند عمومی و انفرادی بوده و زندانیان به محض ورود از مسیر تعریف شده و مشخص عبور داده می شدند . همه زندانیان با چشمان بسته به کمیته مشترک آورده می شدند . آنان پس از ورود به اتاق افسر نگهبان با ثبت نام در دفتر مخصوص ، کلیه لوازم و وسایل مخصوص خود را تحویل داده و به جای آنها یونیفورم مخصوص زندانیان دریافت می کردند . متهمان را سپس به اتاق عکاسی برده و پس از تهیه عکس از او ، وی را به سلولش می بردند و شکنجه از این مقطع آغاز می شد . اتاق های شکنجه به انواع و اقسام وسایل شکنجه مجهز بود .

 پس از پیروزی انقلاب اسلامی ، ساختمان کمیته مشترک به موزه عبرت تغییر کاربری داد و کار بازسازی و آسیب شناسی ساختمان آن با نظر سازمان میراث فرهنگی آغاز و با اخذ نظریات کارشناسی ، امکانات فرهنگی وسیع و خدمات رفاهی فراوانی به عنوان امکانات جانبی پیش بینی گردید که از مهمترین موارد باید به کتابخانه تخصصی و فروشگاه محصولات فرهنگی اشاره نمود .

موسسه «موزه عبرت» با استفاده از اسناد و مدارک موجود و مصاحبه با زندانیان سیاسی که از سال1350 تا 1357 در بازداشتگاه‌های رژیم منحوس پهلوی حضور داشته‌اند اقدام به انتشار آثار فرهنگی از جمله کتاب و فیلم می‌کند. این موسسه با چهار عنوان کتاب تازه در نمایشگاه شرکت دارد که این آثار عبارتند از : «شکنجه‌گران می‌گویند» اثر قاسم حسن‌پور، «آن روزهای نامهربان» اثر فاطمه جلالوند، «از دانشگاه تهران تا شکنجه‌گاه ساواک» که مصاحبه‌ای با جلال رفیع است و نیز کتاب «یادداشت‌های زندان» که توسط خود موزه تالیف شده است. مسئول این غرفه از استقبال علاقمندان کتاب به این آثار و فروش بالای خود به ویژه در روز اول نمایشگاه خبر داده است. غرفه موزه عبرت در بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در فضایی حزن انگیز برپا گردیده و در آن علاوه بر کتاب های یاد شده ، تصاویر زندانیان سیاسی ، تصاویر شکنجه گران همراه با نرم افزارهای مربوطه به نمایش درآمده و همه روزه میزبان بازدید کنندگان نمایشگاه است . این غرفه در سالن 27 نمایشگاه قرار گرفته و تا پایان کار نمایشگاه به روی بازدیدکنندگان باز خواهد بود .