جنگ جهانی اول و دوم در ایران به روایت اسناد
«جنگ جهانی اول و دوم در ایران به روایت اسناد» از سوی کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی منتشر شده است.
بازخوانی رخدادهای جنگ های جهانی در ایران از خلال اسناد آرشیوی، از جنبه های گوناگون در خور توجه و حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با اتکای به اسناد مجلس شورای اسلامی، روایتی اسنادی از جنگ جهانی اول در ایران را ارائه می کند. در این روایت اسنادی ضمن بازخوانی عریضه های مردم به مجلس شورای ملی، تأثیرات حضور بیگانگان و مداخلات آنها در زندگی روزمره مردم مورد ارزیابی قرار گرفته است. شایان ذکر است پیش از بررسی اسناد مذکور کلیاتی در باب جنگ شناسی، موقعیت استراتزیکی ایران و تأثیرات اقتصادی جنگ جهانی آمده است.
عریضه های ارسالی به مجلس که با جنگ جهانی و پیامدهای حضور متفقین ارتباط دارد را می توان از جنبه های گوناگون به شرح زیر طبقه بندی کرد:
نویسندگان عریضه ها
مورد شکایت
طرف خطاب
هر یک از موارد فوق نیز قابل دسته بندی است برای نمونه دسته اول یعنی نویسندگان نامه ها را می توان به لحاظ طبقه و پایگاه اجتماعی در دسته های جدا جای داد. برخی از نویسندگان نامه ها از سوی وعاظ و روحانیون نگاشته شده است و تعدادی هم مربوط به اعضای اتحادیه ها و برخی تشکلات صنفی و حزبی می باشد.
اسناد مجموعه حاضر اعم از عریضه ها، شکایات، مکاتبات دولتی میان دستگاه های مختلف درگیر تبعات جنگ و ... دارای نکات دقیق و ظریفی از روند حضور منفی و موثر دول متفق از جمله انگلستان و شوروی است که در قالب مجموعه ای از اسناد واصله از شهرهای مختلف ایران و یا پاسخ و گزارش های مجلس به شاکیان و متظلمین بوده است.
نکته بارز در این مجموعه خلأ معنادار اسناد مربوط به جنگ جهانی اول است که طبیعتاً ناشی از دوران فترت مجلس شورای ملی پس از انحلال و تعطیلی آن رخ داده است. از این روی بیشترین حجم اسناد مذکور به دوران مربوط به جنگ جهانی دوم و حتی سالهای پس از پایان جنگ باز می گردد.
در پایان کتاب نمایه ها شامل اصطلاحات، نام ها، جای ها، پیشه ها، مناصب، ملل و نحل و خاندان ها، کتاب ها و نشریات، سازمان و نهادها و گوناگون آمده است.
این کتاب بیست و پنجمین شماره از مجموعه اسناد بهارستان است که به کوشش الهام ملک زاده، زهرا حامدی و زهرا علیزاده بیرجندی منتشر شده است.
جنگ جهانی اول و دوم در ایران به روایت اسناد را انتشارات کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی در 556 صفحه منتشر کرده است و در غرفه کتابخانه مجلس واقع در شبستان، سالن ناشران عمومی، انتهای راهروی هفت بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران عرضه شده است.
ical.ir
نظرات