نظمیه در عصر قاجار؛ سوئدیان و تأمین نظم


نیلوفر کسری
855 بازدید
نظمیه

نظمیه در عصر قاجار؛ سوئدیان و تأمین نظم

 در سال 1291ق دولت مرکزی جهت برقراری نظم و امنیت جامعه تصمیم به استخدام مستشاران در ادارات نظمیه گرفت. در ابتدا کشورهای فرانسه و ایتالیا مورد توجه قرار می‌گیرند، اما به دلیل اینکه آنان نمی‌خواستند در درگیریهای دو قدرت بزرگ عصر (انگلیس و روسیه) وارد شوند، از قبول این امر خودداری می‌ورزند. بدین جهت دولت ایران به آمریکا و سوئد مراجعه نموده از آمریکا مستشار عالی و از سوئد مستشار نظامی خواست. بدین ترتیب مستشاران سوئدی جهت ترتیب بخشیدن و منظم نمودن نظمیه وارد ایران شده. این گروه مستشاران به ریاست وستداهل به ایران آمدند.
در ابتدا، ورود این مستشاران با مخالفت روبه‌رو شد و قاسم خان پوروالی سردار همایون که در آن زمان ریاست نظمیه را داشت و عده‌ای از صاحب‌منصبان آن با ورود سوئدیان مخالفت کردند و حتی عده‌ای استعفای خود را نوشتند، اما عین‌الدوله وزیر کشور وقت خواهان انسجام بخشیدن به امور نظمیه بود. بدین ترتیب وستداهل و همراهانش به ایران وارد شدند و مدت سه ماه درباره نظمیه ایران مطالعه کردند و سپس طرح خود را ارائه دادند.
وستداهل در یک اقدام فوری 60 تن از صاحب‌منصبان نظمیه را اخراج کرد و پلیس سوار و دسته موزیک را به یالمارسن ریاست ژاندارمری تحویل داد. کمیسرهای موجود را در یکدیگر ادغام و محافظت از منطقه تجریش و شاهزاده عبدالعظیم را به ژاندارمری واگذار نمود. سپس دو ساخلو یکی در یوسف‌آباد و دیگری در باغشاه آماده ساخت. ساخلوی اول جهت تعلیم پاسبانهای جدید و ساخلوی دوم محل آموزش افسران بود. بدین ترتیب به طور همزمان و ظرف مدت شش ماه ششصد نفر نیروی جدید آموزش دیده برای نظمیه فراهم شد. ریاست این دو آموزشگاه برعهده ارفانس قرار داشت. در این دو دوره شش ماهه صاحب‌منصبان سوئدی به کمک مترجم به پاسبانها و افسران ایرانی آموزش می‌دادند. پس از تهیه نیروی جدید ارفانس ریاست پلیس، برگدال ریاست تأمینات ویژه و وستداهل ریاست نظمیه را برعهده گرفت. اندکی بعد بین ارفانس و وستداهل اختلاف افتاد و ارفانس کشور را ترک کرد.
وستداهل نیروهای جدیدی از سوئد وارد نمود. اریسکون، بیورلینگ، فوگل کلو، مادمورل گاد (تشخیص هویت) و شوبرگ (زندانبان). اداره تأمینات شامل دوازده کمیسری می‌شد که هر یک از آنها حداقل ده نفر مأمور داشت و حوزه استحفاظی آنها مشخص بود. این حوزه ها بنابر تقاطع کوچه‌ها و خیابانها پایه‌گذاری شده بودند. بدین ترتیب افرد متخلف در هر یک از این حوزه‌ها دستگیر و به زندان نظمیه که در آن زمان در زیرزمین اداره نظمیه در میدان سپه واقع بود برده می‌شدند و پس از تنظیم پرونده به دادگستری ارجاع می‌گشتند. این سیستم همچنان تا پایان عصر قاجار ادامه داشت.