تاریخچه پلیس در ایران
5096 بازدید
ایران در بیش از دو هزار سال قبل و در دوران سلسله هخامنشیان اولین بنیانگذار سیستم حکومتى گسترده امپراطورى مى باشد. از آنجا که هر حکومتى نیازمند به نظم و امنیت مىباشد در نتیجه کشور ما انواع سیستمهاى ایجاد نظم و امنیت را در طى تاریخ مورد آزمایش قرار داده است.
اما سیستم نوین ایجاد نظم و امنیت داخلى یعنى سازمان پلیس در ایران به حدود یکصد سال پیش مربوط مىباشد. شاه قاجار ناصرالدین شاه در سفرهاى سه گانه خود به اروپا و مشاهده پلیس نوین در آن کشورها و با استخدام یک مستشار بلژیکى به نام کنت دو بینو اولین سیستم پلیسى جدید را در ایران پایه گذارى نمود. این پلیس در طى یکصد سال گذشته و تا پیروزى انقلاب اسلامى در بهمن سال 1357 از فراز و نشیبهاى متفاوت برخوردار بوده است.
پلیس ایران براى مدتهاى طولانى از دو قسمت مهم پلیس شهرى و ژاندارمرى ( مرزى و روستایى ) تشکیل شده بوده، کمیته انقلاب اسلامى نیز به عنوان یکى از ارکان مهم حفظ نظم و امنیت داخلى و دفاع از ارزشهاى انقلاب در داخل کشور در بعد از پیروزى انقلاب به این مجموعه افزوده شد. کثرت نیروهاى پلیس در بعد از انقلاب و ضرورتهاى ادغام این نیروها باعث شد تا در سال 1370 با تصمیم مجلس شوراى اسلامى این سه نیرو در یکدیگر ادغام و سیستم پلیس واحد به وجود آید. براساس قانون جدید، پلیس ایران جزیى از ستاد نیروهاى مسلح و وابسته به وزارت کشور و در تبعیت از رهبرى معظم انقلاب قرار دارد.
پلیس جدید ایران در سه بخش تقریباً مستقل فرماندهی، حفاظت و اطلاعات و سازمان عقیدتى سیاسى تشکیل شده است. حوزه فرماندهى و حفاظت و اطلاعات تقریباً در ساختار سیستم پلیس کلیه کشورهاى جهان مشترک مى باشد. اما وجود سازمان عقیدتى سیاسى از ویژگیهاى سیستم پلیس ایران محسوب مىگردد. این سازمان موظف است تا در بعد اعتقادی، سیاسى نسبت به حفظ دستاوردهاى ارزشهاى انقلاب و ایجاد روحیه دیندارى و اخلاق متناسب با تعلیم دین اسلام که حفظ حرمت انسانها از جمله اصول اساسى است اقدام نماید.
پلیس در مقاطع مختلف
دوره آریایىها: شهریار ریش سفیدان و پیران
دوره مادها: واسطه
دوره هخامنشیان: خشترپاون، شهربان، نگهبان، کاراون، ارک پات، ارکبند، بازرسان شاهی، استخبارات
دوره سلوکىها: به سبک دوره هخامنشیان
دوره اشکانیان: سازمان پولیس
دوره ساسانیان: شهریک، دیهیک، کوئپان، دیوان حراس، نیزهداران
دوره اسلام: محتسب، شرطه، شحنه، معاون، متوالیالشرطه، صاحبالجسر، امرالجسر(امرالجسرین)، درابون، عامله الشرطه، والى الحرب، عسس، عسشباشی، حاکم، حافظ، صاحبالمدینه، صاحباللیل، طوافاللیل، احداث
دوره افشاریه: داروغه، کدخدا، سرهنگ، خلیفه، نواب، پاسبان
دوره زندیه: داروغه،کلانتر، محتسب، نقیب، میرشب، گزمه
دوره صفوی: دیوان بیگى داروغه، میرشب گزمه، شبگرد، پاکار، کشیکچیان دربندها، محتسبالممالک، کلانتر، ادارهاحداث
دوره قاجاریه: نسقچی، فراشباشی، دهباشی، پنجاهباشی، یوزباشی، میرغضب (ماموراعدام)، گزمه، میرشب شبگرد، داروغه، کلانتر
تاریخچه افسران نظمیه(از زمان ناصرالین شاه تا انقراض سلسله قاجاریه(
• کنت دمونت فورت:
کنت در پی درخواست ناصر الدین شاه از دولت اطریش به عنوان کارشناس امور پلیس به امنیت شهری به ایران آمد و پس از بررسی اعلام کرد که با 400 پلیس پیاده و 60 پلیس سواره می تواند امنیت تهران را تأمین نماید و پس از تدارک مقدمات کار روز 16 ذیقعده سال 1295 هجری قمری اولین تابلوی شهربانی تهران نصب گردید که عبارت بود از (اداره جلیله پلیس دار الخلافه و احتسابیه) و به این ترتیب تهران برای نخستین بار دارای پلیس شد.
کنت برای حفظ نظم و امنیت تهران مقرراتی وضع کرد که به کتابچه قانون کنت معروف گردید. چندی بعد اداره پلیس تهران به صورت وزارت نظمیه در آمد و چهره تازه ای به خود گرفت و دارای سازمان منظم و ادارات ثابتی شد وی بر مبنای مقررات مصوبه با شدت و قدرت کامل در حفظ امنیت شهر می کوشید و در برابر خلاف کاران فوق العاده سختگیری نشان می داد او همچنین ترتیبات منظم و مقررات تازه ای برای زندان و زندانیان وضع و به مورد اجرا گذاشت.
کنت از سال 1295 تا سال 1309 هجری قمری در انجام وظایف خود کوشید و سرانجام بر اثر دسیسه و تحریک درباریان و به ویژه کامران میرزا فرزند شاه و حاکم تهران از سمت خود معزول گردید.
• سید عبدالله خان نظام السلطنه
وی در سال 1309 که کنت دمونت فورت از سمت وزارت نظمیه معزول شد، رئیس نظمیه تهران شد دکتر فوریه پزشک مخصوص ناصرالدین شاه در باره وی می نویسد (ابوتراب خان به من گفت رئیس تازه پلیس ، سید عبدا... برادر میزرا عیسی وزیر ناب الحکومه تهران این مقام را که تیول نایب السلطنه است از او به ماهی هزار تومان اجاره کرده و انصاف این است که این مبلغ برای چنین مقامی بسیار کم است)
در کتاب (شرح حال رجال ایران ) آمده است ( ریاست شهربانی یا وزارت انتظام السلطنه بیش از 7 ماه طول نکشید و به جای او میرزا ابوتراب خان نوری که قبلاً معاون کنت دمونت فورد بود به سمت وزیر نظمیه تعیین شد)
• میرزا عیسی خان وزیر
بعد از نظم الدوله، میرزا عیسی خان وزیر رئیس نظمیه شد و بر یک عده ای افسران ارشد و رصد باشی و داروغه و سایر عواملی که آسایش و امنیت شهر را تأمین و با متخلفین در مبارزه بودند ریاست داشت. گفته شده وی وظایف خود را به دقت انجام می داد و در اجرای دستورات مقامات بالا بسیار جدی بود.وی در سال 1288 شمسی در وبای اولی که در تهران شیوع یافت بدرود حیات گفت.
• کریم خان مختار السلطنه
پس از درگذشت میرزا عیسی خان وزیر، کریم خان مختارالسلطنه به سمت «وزیر نظمیه» منسوب گردید و شروع به اصلاحات این دستگاه کرد. مختارالسلطنه نظمیه را به صورت سازمان منظم و صحیحی در آورده و دو اثر مربوطه را تشکیل و شهر تهران را به چهار ناحیه (کمیساریا) تقسیم نمود و آمار جمعیت تهران را که در آن تاریخ 160000 نفر بود با نقشه محلات پایتخت و تعداد خانه ها و دکاکین و کلیه ابنیه تهیه و آماده ساخت.
وی علاوه بر این واحدی به نام ژاندارمری که تا آن زمان اسمی از آن برده نمی شد ترتیب داد و با تصویب دولت وقت هنگهای افشار ـ بکشلو ـ فیروزکوه و تهران و سوادکوه را تحت فرماندهی خود گرفت و چون فرد کاردانی بود اداره بلدیه را به عهده گرفت و چندی نگذشت حکومت تهران را هم به او واگذار کردند و بدین ترتیب کلیه امور انتظامی و حل مسائل حقوقی و کیفری به عهده او گذاشته شد.
وی دو بار به حکومت تهران و ریاست نظمیه منصوب شد.
• معاون الدوله
محمد ابراهیم خان معاون الدوله پسر فخر خان امین الدوله کاشانی پس از مختارالسلطنه به وزارت نظمیه و احتسابیه منصوب شد . وی قبل از ریاست نظمیه در مسئولیتهای نظیر وزارت تجارت ، معاونت وزارت عدلیه، کارگزار آذربایجان، کنسول و کارپرداز اول دولت ایران در قفقاز و ... داشت و در اواسط 1314 هجری قمری به ریاست نظمیه منصوب و در اوایل سال 1316 هـ .ق از این سمت استعفاء داد.
گفته شده وی فرد کارآمدی بود که بعدها به سمت وزارت امور خارجه انتخاب شد. ظاهراً معاون الدوله اولین فرد غیر نظامی است که به سمت وزارت نظمیه منصوب شده است.
• آقابالا خان(سردار افخم)
آقابالا خان صاحب لقبهای معین نظام ، وکیل الدوله و سردار افخم است. وی ابتدا سرتیپ فوج کامران میرزا بود که در سال 1303 هـ . ق لقب صارم السلطنه درخواست کرد لاکن در جمادی الثانی سنه 1304 به درجه میر پنجی ارتقاء یافته و به معین نظام ملقب گردید . گفته شده وی در سال 1327 هجری قمری پس از برکناری از ریاست نظمیه درحالی که حکومت گیلان را بر عهده داشت در شهر رشت به دست مشروطه طلبان و آزادی خواهان کشته شد.
آقابالاخان مورد لطف خواص کامران میرزای نایب السلطنه پسر ناصر الدین شاه و پدر زن محمد علی شاه بود .
• فتح ا... سعید السلطنه
فتح ا... سعید السلطنه فرزند میرزا رفیع نظام العلماء تبریزی در سال 1288 قمری در تبریز متولد شد. در دوران سلطنت مظفر الدین شاه مدتی رئیس فوج توپچی مقدم مراغه و سپس رئیس فوج پیاده نه خوی شد . در سال 1313 هجری قمری مدتی معاون استانداری فارس بود و در سال 1315 قمری به پیشکاری حکومت تهران منصوب شد . در سال 1322 قمری عهده دار ریاست نظمیه تهران بود و در سال 1324 قمری به حکومت بوشهر رسید. در سال 1325 قمری در زمان نخست وزیری ابوالقاسم ناصر الملک رئیس نظمیه تهران شد.
انتصاب وی به ریاست مقارن با وضع بسیار آشفته کشور بود و مشروطه طلبان و آزادی خواهان از یک طرف و طرفداران استبداد از طرف دیگر صف آرایی نموده و اوضاع سیاسی کشور به شدت مخشوش بود. در چنین وضعیتی نه تشکیلات نظمیه و نه رئیس نظمیه هیچ یک نمی توانستند عامل مؤثری در استقرار نظم و امنیت عمومی باشند.
• اعظم السلطنه
وزارت نظمیه اعظم السلطنه در تهران مصادف بود با شورشهای پیاپی مردم (در آستانه پیروزی مشروطه طلبان) که دیوانه خانه عدلیه می خواستند تحصن کسبه و دانش آموزان مدرسه دارالفنون در سفارت انگلیس و مهاجر علماء از تهران و ترور میرزا علی اصغر خان اتابک و عزل عین الدوله و صدارت میرزا نصرا... خان مشیرالدوله و صدور فرمان مشروطیت ، گفته شده وی از امور انتظامی اصلاً اطلاع نداشت . از وقایع مهم دوره ریاست اعظم السلطنه ترور امین السلطان و واقع معروف به توپخانه است.
• معتضد دیوان
معتضد دیوان روز بیست وهشتم ذیقعده 1325 هجری قمری به دستور محمد علی شاه به وزارت نظمیه تهران منصوب شد از وقایع مهم عهد و زمان وزارت معتضد دیوان وکیل واقعه تکیه دولت و دیگری واقعه پرتاب نارنجک به سوی اتومبیل محمد علی شاه، شش نفر مقتول و عده ای مجروح می شوند معتضد دیوان 3 نفر از جمله حیدر خان عمواوقلی را به اتهام ساختن بمب دستگیر می نماید و همچنین اقدام به علت اعتراضاتی که به عمل آمد باعث عزل معتضد دیوان گشت.
• عبدل الحسین خان (سردار سالارالمک گروسی)
از دوران ریاست نظمیه عبدل الحسین خان (سردار سالارالمک گروسی ) حسن علی خان امیر نظم و کارهای وی در نظمیه اطلاع چندانی در دست نیست.
گفته شده چون دوره کشمکش بین محمد علی شاه و مشروطه طلبان پیش آمد شاه یکی از خاصان خود یعنی (رضا بالا) را به ریاست نظمیه گماشت.
• رضا بالا
وی آخرین رئیس نظمیه دوران استبداد صغیر (زمان محمد علی شاه) می باشد وی از ایادی محمد علی شاه بود و موظف بود که آزادی خواهان و مشروطه طلبان را تحت فشار و شکنجه قرار دهد ولی چون محمد علی شاه از سلطنت خلع شد و قوای مجاهدین در سال 1307 هجری قمری وارد تهران شدند رضا بالا ناچار پست خود را ترک گفت .
• یپرم خان
اولین رئیس نظمیه تهران در عصر مشروطیت از ارامه قرباق گنچه و از اعضای مرموز حزب ارتجاعی داشناکستیون بود و در ایران تشکیلات داشناک را به وجود آورد او به ظاهر داعیه آزادی خواهی داشت و با عواملی که داشت خود را شبه انقلابی نشان می داد و به هنگام حمله به تهران فرماندهی گروهی از داشناکها را به عهده گرفتن و بعد از سقوط محمد علی میرزا و فتح تهران توسط مجاهدین به ریاست نظمیه تهران برگزیده شد.
یپرم خان پلیس های سوار مخصوص گشت شبانه در شهر و دسته جات پیاده پلیس برای مراقبت از نقاط مهم پایتخت به وجود آورد و کلانتری ها را ازخانه کدخدا به مرکز مشخصی به نام کمیساریا انتقال داد و اداره ای به اسم اداره تحقیق که معادل اداره اطلاعات بود تأسیس کرد و عمارت و میدان توپخانه را به محل جدید نظمیه اختصاص داد . روی هم رفته اقدامات وی در زمینه سرو سامان بخشیدن به نظمیه تهران قابل توجه بود . نظم بخشی و سازمان دهی از ویژگی های یپرم است .
یپرم خان یک بار از ریاست نظمیه استعفاء کرد . ولی پس از شکست دادن سالارالدوله به ریاست نظمیه منصوب شد و بعدها در جنگ با سالارالدوله در هشت فرسنگی همدان از پای درآمد گفتنی است یپرم خان بودجه پرسنلی کارکنان نظمیه را از محل درآمد با ندرول مشروبات و تریاک و عوارض قیان تصویب و تأمین نمود و درجه داران نظمیه را به این صورت تأمین کرد. رصد باشی، یوزباشی، کمیسر، سرکمیسر، کلانتر.
• مظفر اعلم
وی یکی از معاونین یپرم خان بود . از کارهای یپرم خان در زمان ریاستش بر نظمیه تشکیل پلیس سوار بود که آن را به مظفر خان اعلم داده بود و برای آنکه بین پلیس سوار و پلیس عادی تفاوتی باشد این گروه را ژاندارم نامید این ژاندارم ها وظایف ژاندارمهای بعدی را که حفظ امنیت در راه ها و روستاها باشد نداشتند و به منزله کلانتریسوار سالهای بعد بودند . پس از استعفای یپرم خان از ریاست نظمیه (دوره اول) مظفر اعلم به ریاست نظمیه برگزیده شد و چون یپرم بازگشت اعلم به ارتش منتقل گردید در زمان ریاست نظمیه اعلم حادثه قتل صنیع الدوله اتفاق افتاد و هر چند قاتلین به وسیله شهربانی دستگیر شدند ولی سفارت روسیه مداخله کرده آنها را از نظمیه ایران گرفت و برای محاکمه و مجازات به روسیه فرستاد.
• سردار نظام(سردار شوکت)
وی از فارغ التحصیلان دارالفنون و از مشروطه خواهان به شمار می رفت و در زمان استبداد صغیر فراری و مخفی بود . او نخستین کسی است که به باسواد کردن افراد پلیس توجه کرد و معتقد بود که پلیس باید آموزش کافی ببیند لذا آموزشگاه هایی برای تربیت افسران تشکیل داد ولی ریاست او زود گذر بود.
• قاسم پوروالی
قاسم پوروالی یا قاسم والی، فرزند علی خان در سال 1271 خورشیدی متولد شد وی تحصیل کرده فرانسه بود و در سال 1291 خورشیدی به ریاست کل نظمیه و درجه سرداری رسید و ملقب به سردار همایون گردید. در دوران ریاست کوتاه وی هیچ تحولی در نظمیه روی نداد تا اینکه سوئدی ها کار نظمیه را بدست گرفتند . قاسم پوروالی سپس به حکومت تهران ، ریاست بریگاد مرکزی ،کفالت وزارت جنگ، ریاست تفتیش قشون، حکومت اراک و در سال 1299 خورشیدی به ریاست دیوزیون قزاق منصوب شد .
گفته شده بیشتر سمت هایی که به پوروالی داده شد به اشاره و پشتیبانی بیگانگان بود .
• سرهنگ وسته(اهل سوئد)
در پی موفقت مجلس دوره دوم با استخدام مستشاران خارجی وسته اهل سوئد با درجه سرهنگی به ریاست نظمیه تهران رسید وی در اولین گام حدود 60 تن افسران شاغل را در نظمیه را اخراج نمود و در گام بعدی پس از پاکسازی نظمیه و بررسی موفقیت به آموزش افسران و افراد پلیس همت گمارد.
وستداهل تعدادی از افراد نظمیه را رای اخد تعلیمات به پادگاه های باغشاه و یوسف گسیل داشت و قزوین بر این نقطه دو آموزشگاه اختصاصی پلیس دایر کرد. یکی از این آموزشگاهها به آژان ها (افراد پلیس را آژان می گفتند) سواد خواندن و نوشتن زبان فارسی و شیوه کار پلیس انتظامی را یاد می داد و دیگری که به مدرسه آسپیرانی موسوم بود افراد پلیس را در رشته های آگاهی و کشف جرایم و کارآگاهی تغییر مجرمین سیاسی تعلیم می داد. وستداهل به همراه مشاوران خود تهران را از نظر انتظامی به ده ناحیه تقسیم بندی و در هر ناحیه یک کلانتری که آن روزها کمیساریا خوانده می شد تأسیس نمود .
شهربانی وستداهل نقش عمده در دستگیری اعضاء کمیته مجازات بر عهده داشت. وستداهل و هیئت سوئدی همراه وی در پی به قدرت رسیدن رضا خان با دسائس وی از کار برکنار شدند.
فرماندهان شهربانی در دوره انقلاب اسلامی(از پیروزی انقلاب اسلامی تا ادغام نیروهای انتظامی 12 فروردین 1370)
• سرهنگ ستاد ناصر مجللی
که در واقع اولین رئیس شهربانی پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی می باشد از افسران قدیمی ارتش بود که در زمان حکومت دکتر محمد مصدق ریاست شهربانی شیراز را به عهده داشت و بعد از کودتای 28 مرداد دستگیر شد و به زندان افتاد وی در سال 1340 به علت مخالفت با رژیم پهلوی بازنشسته و مجدداً روانه زندان گردید او مدتها در زندان قزل قلعه در زندان انفرادی به سر برد و پس از آن توسط رژیم سابق ممنوع الخروج بود و تحت نظر قرار داشت گفتنی است در فاصله پیروزی انقلاب اسلامی (22 بهمن57) تا زمان انتصاب سرهنگ مبعلی (28بهمن57) سرلشگر محمدعلی نوروزی که قبلاً ریاست شهربانی اصفهان را برعهده داشت به عنوان سرپرست موقت شهربانی مامور سر و سامان دادن به اوضاع آشفته شهربانی شده بود.
• سرتیپ مصطفی مصطفایی
که پس از به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی ایران در پست سرپرستی پلیس تهران و سپس معاونت انتظامی شهربانی کل کشور خدمت می نمود در تاریخ 29/3/58 به ریاست شهربانی کل جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد وی متولد 1306 شهرستان کرمانشاه و دارای مدرک کارشناسی (لیسانس) در رشته حقوق قضایی بود.
• مهندس مصطفی میرسلیم
که در تاریخ 28/11/57 به عنوان سرپرست شهربانی کار خود را آغاز کرد در سال 1326 در تهران متولد شد وی دوره متوسطه را در دبیرستان البرز به پایان رساند و سپس برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت میرسلیم در سال 1354 به ایران بازگشت و در دانشکده پلی تکنیک تهران مشغول به تدریس شده و با دانشجویان و دانشگاهیان مسلمان همکاری سیاسی خود را شروع کرد و در سال 1355 به عنوان کارشناس و مسئول آموزش و مدیر بهره بردرای متروی تهران شروع به کار نمود پس از پیروزی انقلاب اسلامی در شکل دادن به اولین گروه مسلح سپاه و آموزش و تربیت آنها مشارکت کرد و در اسفندماه 1357 به عضویت شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی درآمد وی در اواخر سال 1358 از سوی آیت ا...مهدوی کنی وزیر کشور وقت با حفظ مسئولیت معاونت سیاسی و اجتماعی وزارت کشور به سرپرستی شهربانی جمهوری اسلامی منصوب گردید پیشنویس طرح سازمان شهربانی در زمان سرپرستی مهندس میرسلیم تهیه شد.
• شهید سرتیپ هوشنگ وحیدی دستگیری
در سال 1340 در تهران و در خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود وی تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدارس تهران به پایان برد و سپس به دانشگاه پلیس راه یافت و پس از طی دوره دانشکده افسری به خدمت شهربانی درآمد و در سمت های مختلف به کار پرداخت وی مدتی قبل از انقلاب تقاضای بازنشستگی کرد و از خدمت در شهربانی معاف شد پس از پیروزی انقلاب اسلامی سرهنگ هوشنگ وحیدی دستگردی به خدمت فرا خوانده شد و با سمت ریاست شهربانی اصفهان به کار پرداخت و به شهربانی آنجا سرو سامان بخشید و سپس به معاونت کل شهربانی و در تاریخ 14 بهمن 59 به ریاست شهربانی کل جمهوری اسلامی ایران منصوب شد سرهنگ وحید دستگردی در روز 7 شهریور 1360 در حادثه انفجار نخست وزیری مجروح و پس از 7 روز بستری شدن در بیمارستان به دعوت پروردگارش لبیک گفت و به خیل شهدای انقلاب اسلامی پیوست.
• سرهنگ سیدابراهیم حجازی
در یک خانواده کارگری در آغاجری تولد یافت وی سالهای جوانی و تحصیل را در مناطق نفت خیز جنوب گذرانید و در اهواز تحصیلات دوره دبیرستان را به پایان رسانید و سپس به دانشگاه پلیس راه یافت وی تا قبل از انقلاب در شهرهای تهران، اهواز، دزفول، خرمشهر با سمت افسر راهنمایی و تا قبل از پیروزی انقلاب با سمت رئیس راهنمایی و رانندگی خرمشهر و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به انتخاب روحانیت مبارز و مرد قهرمان پرور خرمشهر به عنوان اولین رئیس شهربانی خرمشهر منصوب گردید وی بعد از یکسال خدمت در این سمت به تهران منتقل شد و در پست های رئیس کلانتری 14، عضو کمیته پاکسازی و بازسازی شهربانی، رئیس پلیس هواپیمایی کشوری، رئیس پلیس تهران، رئیس اداره اطلاعات شهربانی خدمت کرد و در تاریخ 18 شهریورماه 1360 به سرپرستی شهربانی کل جمهوری اسلامی منصوب شد.
• سرهنگ جلیل صمیمی
در سال 1336 وارد دانشکده افسری شهربانی شد و پس از طی دوره دانشکده مدت 9 سال در کلانتری های تهران خدمت کرد وی سپس به استان کرمانشاه منتقل شد و حدود 9 سال نیز در کلانتری های مختلف شهر کرمانشاه انجام وظیفه نمود وی پس از آن به سمت رئیس آگاهی و رئیس پلیس این شهر منصوب شد سرهنگ صمیمی پس از پیروزی انقلاب اسلامی مدت یک سال معاون انتظامی شهربانی در استان کرمانشاه بود و بعد به ریاست شهربانی این استان و پس از آن به ریاست شهربانی استان خراسان منصوب شد سرهنگ جلیل صمیمی در تاریخ 23 دی 61 به ریاست شهربانی کل کشور منصوب گردید از عمده فعالیت های وی در دوره ریاستش در شهربانی می توان به فعال نمودن دانشگاه پلیس و مراکز آموزش شهربانی، تشکیل تیپ رزمی ایثار برای حضور پرشورتر کارکنان شهربانی در جبهه ها و بالا بردن سطح کارآیی سازمان شهربانی رسیدگی به مسایل رفاهی کارکنان و بخصوص مسکن، احداث شهربانی در شهرها، شرکت در سمینارهای پلیس بین الملل، تشکیل جهاد بازسازی در شهربانی و ... اشاره کرد. سرهنگ صمیمی در تاریخ 30 تیر 1366 پس از 5 سال خدمت در این پست به سمت مشاور وزیر کشور در امور انتظامی منصوب شد.
• سرتیپ رضا نیک نژاد
در سال 1314 در شهر کرمانشاه متولد شد. قبل از انقلاب اسلامی در استان های کرمانشاه و خوزستان مشغول خدمت بود و پس از پیروزی انقلاب اسلامی عهده دار ریاست شهربانی کردستان گردید و در جهت بازسازی مجدد شهربانی این شهر در غائله کردستان به مدت دو سال و نیم فعالیت نمود. سرتیپ نیک نژاد سپس به ریاست پلیس تهران منصوب شد و بعد از آن به سمت معاونت اداری و قائم مقام رئیس شهربانی انتخاب و بالاخره به ریاست شهربانی جمهوری اسلامی ایران منصوب گردید. از مهمترین کارهای سرهنگ نیک نژاد که در آذرماه 1366 بنا به درخواست وزیر کشور وقت و موافقت حضرت امام (ره) به درجه سرپرستی نایل آمد. حضور بیشتر در صحنه جامعه و ایجاد ارتباط نزدیک با مردم و ارتباط با مسئولین و سروسامان دادن به وضعیت لجستیک شهربانی و ... را می توان نام برد. سرتیپ نیک نژاد در 9 تیرماه 1369 جای خود را به سرتیپ مرتضوی داد و به سمت مشاور وزیر کشور در امور انتظامی منصوب گردید.
• سرهنگ امان الله مرتضوی
در تاریخ 9 تیرماه 1369 با حکم مقام معظم رهبری سرهنگ امان الله مرتضوی به درجه سرپرستی مفتخر و به ریاست شهربانی جمهوری اسلامی ایران منصوب شد. سرتیپ مرتضوی قبل از انتصاب به ریاست شهربانی ریئس شهربانی استان هرمزگان بود. وی قبل از آن نیز در حفاظت اطلاعات شهربانی خدمت می کرد. سرتیپ مرتضوی در طول ریاستش در شهربانی در هماهنگی جهت طرح ادغام نیروی انتظامی تلاش بسیار کرد. وی تا زمان شروع اجرای طرح ادغام نیروی انتظامی در سمت ریاست شهربانی بود و در واقع وی آخرین رئیس شهربانی قبل از ادغام نیروهای انتظامی بوده است.
فرماندهان نیروی انتظامی از سال 1370 تا کنون
• سرتیپ محمد سهرابی
در سال 1319 در طبس متولد شد و پس از اتمام دوره متوسطه وارد دانشکده افسری نیروی زمینی شد وی پس از فارغ التحصیلی از دانشکده افسری به خدمت ژاندارمری جمهوری اسلامی درآمد و به خدمت در این سازمان پرداخت. سرتیپ سهرابی در بهمن ماه 1357 به فرماندهی ژاندارمری استان گیلان منصوب شد و از آن پس در مسئولیت ها و رده های مختلف فرماندهی خدمت کرد. سرتیپ سهرابی در تاریخ 20/11/63 طی حکمی از سوی وزیر کشور وقت به سمت فرماندهی ژاندارمری برگزیده شد و تا ادغام نیروی انتظامی در این سمت باقی بود. سرتیپ محمد سهرابی در تاریخ 12/1/70 با حکم مقام معظم رهبری با عنوان اولین فرمانده نیروی انتظامی منصوب گردید. سازماندهی طرح ادغام و برنامه ریزی جهت پیشبرد ماموریت های نیروی انتظامی از عمده عملکرد سرتیپ سهرابی در زمان فرماندهی در نیروی انتظامی بود.
• سرتیپ سیف ا.. اللهی
در سال 1336 در خانواده مذهبی متولد شد.وی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در رشته فیزیک دانشگاه صنعتی شریف تحصیل کرد و همزمان با آن در مدرسه حقانی فقه نیز به تحصیل حوزوی پرداخت. سرتیپ سیف اللهی از مؤسسین سپاه پاسداران اصفهان بود و طی حکمی از سوی حضرت امام جهاد سازندگی این استان را نیز تاسیس کرد. وی جزء گروه دانشجویان مسلمان پیرو خط امام بود و مدتی مسئولیت اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ریاست ستاد مرکزی سپاه و همچنین فرماندهی سپاه دوم سیدالشهدا را برعهده داشت. آخرین سمت 12/1/70 فرماندهی حفاظت اطلاعات این نیرو بود. سرتیپ سیف اللهی در دوم مهرماه 71 با حکم رهبر معظم انقلاب به سمت فرماندهی نیرو منصوب شد وی در طول فرماندهی اش در نیروی انتظامی در انجام این نیرو و سروسامان دادن به طرح ادغام نیروهای انتظامی تلاش بسیاری کرد.
• سرتیپ هدایت لطیفیان
در تاریخ 27 بهمن75 با حکم مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا به سمت فرماندهی نیروی انتظامی ایران منصوب شد. وی قبل از انتصاب به این سمت در مسؤولیت های حساس نظامی و انتظامی از جمله در قرارگاه حمزه سیدالشهداء تلاش ها و فداکاری های زیادی از خود نشان داد و در دوران دفاع مقدس منشاء خدمات مؤثری گردید. وی از فرماندهان عالی رتبه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود و آخرین سمت وی در سپاه مسئولیت معاونت برنامه و بودجه ستادکل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. سرتپ لطیفیان در طول زمان تصدی فرماندهی نیروی انتظامی در اجرای نظم و انضباط در ناجا ساماندهی پاسگاهها و کلانتری ها و همچنین تجهیزات و تقویت نیروی انتظامی گسترده ای را انجام داد و مقام معظم رهبری در مورد ایشان فرمودند: در دوران مسئولیت امیر سرتیپ هدایت لطیفیان تلاش ارزنده و کم سابقه ای در اعتلای نیروی انتظامی به کار رفته و برنامه ریزی امیدبخش و کارآمد در کنار مجاهدت های شبانه روزی امیر نامبرده نقش بسزایی در افزایش موفقیت و کاهش مشکلاتی که به عوامل بیرون از آن نیرو وابسته نیست ایفا کرده است.
• سرتیپ پاسدار خلبان محمدباقر قالیباف
در سال 1340 در مشهد متولد شد. وی دوران تحصیل را در این شهر سپری کرد همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی سردار قالیباف فعالیت خود را در بسیج آغاز کرد و با شروع غائله کردستان به آن شهر و سپس با آغاز جنگ تحمیلی به جبهه های جنوب عزیمت نمود وی در طول مدت جنگ و در همان اولیه تاسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عضویت سپاه درآمد. وی در جبهه های جنگ اغلب مسئولیت اطلاعات عملیات جنگ را به عهده داشت بعد در مسئولیت فرماندهی گردان و فرماندهی تیپ امام رضا(ع) نیز فعالیت کرد. وی در سال61 به فرماندهی لشکر نصر خراسان منصوب شد و سپس در فرماندهی لشکر 25 کربلا کار خود را دنبال کرد. سرتیپ قالیباف بعد از پایان جنگ تحمیلی فرمانده قرارگاه نجف بود و سپس به جانشینی نیروی مقاومت بسیج منصوب شد. وی قبل از انتصاب به فرماندهی نیروی انتظامی فرمانده نیروی هوایی سپاه پاسداران بود.
رسیدگی به وضعیت معیشت کارکنان ناجا، ارتباط گسترده با مسئولین نظام، ایجاد پلیس 110، جلب مشارکت همگانی، مبارزه با ناامنی و بازسازی وجهه ناجا از عمده کارهای سرتیپ قالیباف تاکنون بوده است.
• سرتیپ پاسدار اسماعیل احمدی مقدم
سردار اسماعیل احمدی مقدم در سال 1340 در محله نارمک تهران متولد شد. در سال 56 برای گذراندن دروس حوزوی عازم قم و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عضو کمیته انقلاب اسلامی وپس از آن در سال 1358 وارد سپاه شد. سردار مقدم مدرک کارشناسی (لیسانس) خود را در رشته علوم اجتماعی ازدانشگاه تهران گرفت.وی همچنین مدرک کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی خود را در دوره فرماندهی و ستاد ارتش اخذ و دوره دکترای علوم استراتژیک را در دانشگاه عالی دفاع ملی گذراند. سرتیپ پاسدار اسماعیل احمدی مقدم ،حضور 8 سال در جبهه های حق علیه باطل، فرماندهی سپاه سردشت،فرماندهی دانشگاه علوم انتظامی، معاون هماهنگ کننده ناجا،جانشینی نیروی مقاومت بسیج وفرمانده بسیج تهران بزرگ را در کارنامه خدمتی خود دارد. سردار مقدم در تیرماه سال 1384 با حکم فرمانده معظم کل قوا حضرت آیت الله خامنه ای به سمت فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.
نظرات