روزنامه "خورشید ایران"


5441 بازدید

روزنامه

روز 19 دی 1302 روزنامه خورشید ایران با مدیرمسئولی و صاحب امتیازی بهاءالدین حسام زاده پازارگاد در شیراز انتشار یافت. روزنامه مزبور در دو دوره منتشر شد. دوره اول از 1302 تا 1309 که در طول این مدت چند بار توقیف شد و از انتشار بازماند؛ دوره دوم از 1321 که این بار در تهران انتشار و تداوم یافت.  
  در شماره دوم دورة جدید این روزنامه، درباره پیشینه انتشار آن و چگونگی توقیفش چنین آمده است:
...روزنامه خورشید ایران در 19 دی 1302 با روحی جوان و فکری اصلاح طلب و تجددخواه و لهجه تند و بیانی صریح در شیراز به عالم مطبوعات قدم نهاد. این روزنامه غالباً در هشت صفحه و گاهی در چهار و شش و دوازده صفحه منتشر می شد. مندرجات روزنامه جدی ولی همیشه حاوی دو یا یک صفحه کاریکاتورهای سیاسی و اجتماعی و اخلاقی جالب بود. در اوایل انتشار روزنامه نغمه جمهوری در تهران برخاست. روزنامه خورشید ایران به تصور این که تغییر رژیم از مشروطیت به جمهوریت به نفع ایران و مفید به حال ایران است طرفداری از جمهوری نمود. به مجردی که نغمه جمهوری به نغمه سلطنت تبدیل یافت این روزنامه نسبت به اوضاع بدبین گشت و با تبدیل جمهوریت به سلطنت مخالفت ورزید و کاریکاتورهایی چند و مقالات و اشعاری بدبینانه نسبت به اوضاع و خفه شدن آزادی به دست حکومت استبداد و دیو ارتجاع نشر داد. در شماره 28 فروردین 1303 مقاله ای شدیداللحنی در ذیل عنوان « حتماْ جمهوری وگرنه انقلاب والّا مرگ » و در شماره 12 اردیبهشت 1303 مقاله ای با عنوان «جمهوری و تأسف شدید از مرگ آن و تأثر از نغمات جدید» درج نمودیم. در شماره 30 اردیبهشت همان سال مقاله ای در باب فساد مجلس پنجم که بازیگر این تئاتر بود در زیر عنوان «خائن به کمک خائن و جانی به کمک جانی» چاپ کردیم و در شماره 7 خرداد، مجلس پنجم را مورد حمله قرار دادیم و در شماره های بعد که اوضاع را دریافتیم و مقصد اکثریت و اقلیت مجلس را دانستیم، نوشتیم «به دست ملت کودتا لازم است» در طی یک سلسله مقالات و کاریکاتورها تمام ایادی و دستهایی را که در آن اوضاع دخالت داشت صریحاً گفتیم. هنگامی که شهربانی آن دوره به صورت حربه قاطع و آلت قتاله ای در دست دیکتاتور عصر قرار گرفت مقاله ای در ذیل عنوان «اصلاح نظمیه شوم» نگاشتیم. روزنامه به واسطه کاریکاتور مهمی که در شماره 21 شهریور 1303 درج کرده بود از طرف کوتوله شهوتران، امیرلشکر محمود آیرم متوفی، مالک رقاب جنوب ایران که تازه جانشین جادوگر جنوب شده بود با اخذ حکم و اجازه تلگرافی دولت مرکزی توقیف گردید. پس از نُه ماه توقیف روزنامه پارسنامه را در خرداد 1304 به جای آن دایر کردیم. در تاریخ 28 مهر 1304 روزنامه خورشید ایران را در تهران از توقیف خارج کرده و یک شماره در پایتخت نشر دادیم و مجدداً در شیراز آن را هفته ای سه شماره تا سال 1309 منتشر نمودیم. روزنامه ما به رضاخان تا هنگامی که سردارسپه بود خوش بین بود و چون سردارسپه به اعلیحضرت رضاشاه پهلوی تبدیل یافت دیگر نامی از او نبرد و ذکری از او ننمود و اگر به دوره روزنامه نظر کنید می بینید که از خرداد سال 1304  تا سال 1309 که روزنامه نشر می شده است دیگر نامی از اعلیحضرت پهلوی و دولت او در این روزنامه حتی به صورت اخبار هم دیده نمی شود....
روزنامه خورشید ایران مجدداً در تیر 1321 در تهران پا به دایره انتشار نهاد.
محمد حسین رکن زاده آدمیت در باره بهاءالدین حسام زاده پازارگاد صاحب امتیاز روزنامه خورشید می نویسد : در سالهای 1304 و 1305 و 1306 شمسی به اتفاق او و آقای حسنعلی حکمت و مرحوم لطفعلی معدل و سید نورالدین گلستانه و سرود حسرت زاده و حاج میرزا احمد کاشف، روزنامه های خورشید ایران، آدمیت، گفتار راست، ظریف و حریف را به صلاحدید جمع اداره و با خرافات و موهومات و استعمار و مفاسد مبارزه می کردیم، یاد آن ایام به خیر که اوان جوانی و توانایی ما بود و نام نیک را در خدمت انام می خواستیم و از دل و جان می کوشیدیم...


روزشمار تاریخ معاصر ایران، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، ج 3، 1302، ص 609