آیت اللّه العظمی سید شهاب الدین مرعشی نجفی

  حضرت آیت اللّه سیّد شهاب الدین مرعشی نجفی در سال ۱۲۷۶ ش در نجف اشرف، شهر علم و ولایت، و در خاندان علم و تقوا و فقاهت پا به دایره هستی نهاد. او مهم ترین گام های اخلاق و معنویت را در دامان تربیت پدر و مادری متقّی برداشت؛ خانواده ای که عشق به خداوند و اهل بیت اطهار علیه السلام در اعمال و رفتارشان هویدا بود؛ مادری که هیچ گاه او را بدون وضو شیر نداد و پدری که مواظب بود تا لقمه ای حرام و حتّی مشتَبَه در جان او ریخته نشود. با چنین پایه های استوارِ عشق و ایمان پای به دایره دانش نهاد و شهابی فروزان در عرصه شریعت شد.
آیت اللّه مرعشی نجفی با توجّه به محیط خانواده اش که از دیرباز به عنوان خانه علم و فقاهت معروف بود، قسمتی از تحصیلات مقدّماتی حوزه را نزد خاندان خویش فرا گرفت و پس از آن وارد مدارس جدید غیر حوزوی شد و علوم ریاضی و هندسه و جغرافی و دیگر علوم رایج را با نمرات بسیار عالی به پایان رساند. پس از آن نزد دانشمندان بزرگ در رشته های ریاضیات و هیأت و طب به صورت خصوصی دانش اندوخت و روز به روز به اشتیاقش به فراگیری علوم مختلف بیشتر می شد و با چنین شور و شعفی پای به عرصه عظیم علم دیانت نهاد.
آیت اللّه مرعشی نجفی پس از آن که توشه فراوانی از علوم مقدّماتی و پایه برگرفته بود، قدم به تحصیلات دوره سطح فقه و اصول نهاد. نخستین استاد وی در این زمینه پدر بزرگوارش بود. وی علاوه بر تحصیل در علوم فقه و اصول در حلقه های درسی دیگر علوم رایج حوزوی مانند حدیث درایه، رجال و تراجم نیز شرکت می نمود. پس از اتمام تحصیلات سطح و بهره گیری از علوم مختلف قدم به مرحله نهایی تحصیلات حوزوی نهاد و از محضر فقها و مراجع عالی قدر بسیاری سود جست تا جرعه ای از چشمه بی کران علوم الهی در جانش ریخته شود و او را شهابی فروزنده در آسمان علم و فقاهت گرداند.
کوشش های عظیم علمی آیة اللّه مرعشی چنان گسترده بود که تمام بزرگان زبان به ستایش او گشوده اند. عالمان وارسته ای چون شیخ عباس قمی صاحب مفاتیح الجنان، علاّمه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان، مرحوم میرزای نائینی، حاج آقا بزرگ تهرانی و بسیاری دیگر او را با القاب سیّد علمای اعلام، فاضل، متّقی و دارای کمالات معنوی خطاب کرده اند.
 
کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی در قم
حضرت آیت اللّه مرعشی نجفی پس از بهره گیری از مشایخ بزرگ نجف اشرف، کربلا، کاظمین و سامرا و تلاش های مداوم در کسب علم و تقوا و آشنایی با علوم و فنون مختلف در سال ۱۳۴۳ ق، به قصد زیارت آستان مقدّس امام رضا علیه السلام و دیدار با آشنایان به سوی ایران مسافرت کرد؛ به این امید که بار دیگر به نجف اشرف برگردد. امّا به امر آیت اللّه حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی، مؤسّسِ حوزه علمیه قم، در شهر مقدّس قم رحل اقامت گزید تا منبعی شود برای گسترش فیوضات علمی و معنوی.
در زمان رژیم ستم شاهی رضاخان مرحوم آیت اللّه مرعشی نجفی همدوش با علمای دیگر، با تقویت روحیه معنوی و علمی روحانیت و صبر و مقاومت در برابر بهانه جویی های رژیم فاسد، تمام نقشه های آنان را نقش بر آب کرد تا چون همیشه سنگر نگهبانی از دین و اخلاق پابرجا بماند.
آیت اللّه مرعشی نجفی که عشقی سرشار به کتاب و کتابخانه ها داشت، از آن زمان که در نجف اشرف مشغول به تحصیل بود، به فکر جمع آوری کتب و آثار دانشمندان و میراث بزرگ جهان اسلام و تشیع افتاد. او که شاهد به غارت رفتن منابع اسلامی و نسخه های خطّی با ارزش توسّط بیگانگان بود، نمی توانست ساکت بنشیند. به همین خاطر برای خریداری و جمع آوری این کتاب های ارزشمند شب ها کار می کرد و روزها روزه و نماز استیجاری به جا می آورد تا بلکه با مبالغ آن از تاراج کتاب ها جلوگیری کند و گاهی به سبب این کارها به زندان هم می افتاد. امّا با همین تلاش های به ظاهر ناچیز، و در واقع بسیار عظیم خود، توانست بسیاری از کتاب ها و نسخه های خطّی ارزشمند را جمع آورد. بعدها این کتاب های ارزشمند همراه با هزاران کتاب دیگر گنجینه ای عظیم در کتاب خانه ای به نام خود معظم له شد که اکنون نیز منشأ خیرات و برکات بسیاری برای محقّقان و دانشمندان می باشد.
 
مرقد آیت الله سید شهاب الدین مرعشی نجفی در محل کتابخانه ایشان در قم (عکس: مصطفی معراجی)
عشق و علاقه مردان الهی به عبادت و شب زنده داری و دعا از مطالبی نیست که بتوان آن را ترسیم کرد؛ زیرا این موضوع رابطه ای ناپیدا میان خداوند و بنده است. آیت اللّه مرعشی نجفی نسبت به نماز اوّل وقت مخصوصا نماز جماعت بسیار حسّاس و دقیق بودند و بنیان گذار ادای نماز جماعت در حرم حضرت معصومه(س) نیز ایشان می باشند. آن بزرگوار نسبت به نماز شب تأکید فراوان داشتند و در ادای آن بسیار مقیّد بودند و این را از جمله معروف وی در وصیّت نامه الهی او می توان دریافت که فرموده بودند: «سجّاده ای را که بر روی آن هفتاد سال نماز شب خوانده ام با من دفن کنید».
عالم فرزانه و عارف زاهد حضرت آیت اللّه مرعشی نجفی که عمری را در راه دین مقدس اسلام و مذهب جعفری قلم و قدم زده بود و نزدیک به هشتاد سال به تدریس و تربیت شاگردان اهل بیت علیه السلام ، تألیف و تصنیف، و نیایش گذرانده و آثار خیریّه فراوانی به وجود آورده بود، سرانجام در هفتم صفر ۱۴۱۱ ق پس از ادای نماز جماعت مغرب و عشاء دیده از جهان فرو بست و به ملکوت اعلی پیوست.
پیکر مطهر ایشان به وصیت خودشان در کتابخانه معظم له در خیابان شهدا (صفائیه) قم دفن گردید.