اصول و تشکیلات «سنتو»

اشاره: «سازمان پیمان مرکزی» موسوم به «سنتو» نام اختصاری مجموعه‌ای است که ابتدا در پنجم اسفندماه ۱۳۳۳ به صورت معاهده‌ای میان عراق و ترکیه در بغداد به امضا رسید و به «پیمان بغداد» مشهور شد. انگلستان در دهم فروردین ۱۳۳۴، پاکستان در اول مهر ۱۳۳۴ و ایران در ۱۹ مهرماه همان سال وارد این پیمان شدند. اما آمریکا که خود بانی تشکیل این سازمان بود، از ورود به پیمان بغداد خودداری کرد. با وقوع کودتای کمونیستی عبدالکریم قاسم در عراق در تیرماه ۱۳۳۷ و خروج آن کشور از این پیمان، مقر آن در اسفندماه همان سال به ترکیه منتقل شد و از این پس به نام «سنتو» (Central Treaty Organization) مشهور گردید. سنتو زنجیره‌ای از هم‌پیمانان آمریکا بود که به صورت دیواری در آسیا و در برابر کمونیسم کشیده شده بود و آمریکا نیز به صورت عضو ناظر در جلسات آن حضور داشت و کارگردانی آن را بر عهده گرفته بود. ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۲۰ اسفندماه ۱۳۵۷ با خروج از این پیمان عملاً زمینه‌ساز انحلال آن گردید.

نکته جالب توجه در سند حاضر این است که با وجود مرکزیت ایران در پیمان سنتو، تعداد پست‌های استحقاقی آن در دبیرخانه سنتو، بعد از ترکیه، پاکستان و انگلستان در رتبه چهارم! قرار دارد.

یکی از اجلاس «سنتو»