روزنامه «انقلاب اسلامی»

روزنامه انقلاب اسلامی به صاحب امتیازی و مدیر مسئولی سید‌ابوالحسن بنی‌صدر در سی‌ام خرداد 1358 در تهران منتشر شد.
هم‌زمان با پیروزی انقلاب اسلامی، شمار زیادی از گروهها، احزاب و شخصیتهای سیاسی، فرهنگی و مذهبی برای بیان دیدگاههای خود،‌ دست به انتشار نشریه‌هایی زدند. به گونه‌ای که تا تیرماه 1358 تعداد نشریاتی که به صورت روزانه، هفتگی و ماهنامه منتشر می‌شد به 222 عنوان رسید.
این در حالی بود که با وجود دو روزنامه قدیمی اطلاعات و کیهان،‌سایر نشریات از قدمت انتشار زیادی برخوردار نبودند و بسیاری از مردم ایران به دنبال صداهای تازه‌ای بودند. روشهای تازه در روزنامه‌نگاری و خبر رسانی. این میل موجب افزایش شمارگان و عناوین جراید گردید.
پیش از این، روزنامه جمهوری اسلامی، ارگان حزب جمهوری اسلامی در نهم خرداد سال 1358 منتشر شده بود و دیدگاههای نزدیک به رهبری انقلاب را ارائه می‌داد.
سیدابوالحسن بنی‌صدر که در آن تاریخ عضو شورای انقلاب اسلامی بود و هیچ گونه سمت دیگری در دولت موقت نپذیرفته بود، اقدام به انتشار روزنامه‌ای به نام انقلاب اسلامی کرد. استفاده از نام «انقلاب اسلامی» برای این روزنامه، با گسترش شهرت بنی‌صدر در میان مردم که از طریق پخش سخنرانیهایش در رادیو و تلویزیون و مناظره‌های او با برخی از نظریه‌پردازان و اعضای گروههای مارکسیستی همراه بود، بزودی شمارگان این روزنامه را افزایش داد.
اداره این روزنامه بر عهده دوستان بنی‌صدر قرار داشت که با وی از دوران اقامت پانزده ساله‌اش در فرانسه آشنا بودند؛ از جمله علیرضا نوبری (سردبیر روزنامه) که چندی بعد رئیس کل بانک مرکزی شد. روزنامه انقلاب اسلامی در قطعی که اندکی کوچک‌تر از اندازه روزنامه‌های اطلاعات و کیهان بود، در هشت صفحه و به بهای پانزده ریال منتشر می‌شد.
در دی 1358 که موضوع انتخاب نخستین رئیس جمهوری مطرح شد، بنی‌صدر با استفاده از روزنامه انقلاب اسلامی و برخی نشریات دیگر، تبلیغات گسترده‌ای برای پیروزی در انتخابات صورت داد و پس از انتخاب به این سمت، محمد‌ جعفری، یکی از نزدیکان بنی‌صدر، مدیر مسئولی روزنامه را بر عهده گرفت و سید جمال‌الدین موسوی سردبیر روزنامه شد.
این روزنامه تا هفدهم خرداد 1360، 557 شماره منتشر کرد و به دستور دادستان انقلاب اسلامی مرکز توقیف شد.
علت توقیف این روزنامه که با نظر هیئت سه نفره حل اختلاف صورت گرفته بود، «نشر مقالات تشنج‌زا و مخل به مبانی اسلام و حقوق عمومی جامعه نوپا و انقلابی مردم مسلمان ایران بویژه در زمان جنگ» عنوان شده بود.
هیئت سه‌نفره متشکل از محمد‌رضا مهدوی‌کنی، به نمایندگی از سوی امام خمینی، محمد‌یزدی به نمایندگی از رؤسای دیوان عالی کشور و مجلس شورای اسلامی، و نخست‌وزیر، و شهاب‌الدین اشراقی به نمایندگی از سوی رئیس‌جمهور برای حل اختلاف موجود میان سران قوای مملکتی تشکیل شده بود.
از مهمترین مطالبی که بنی‌صدر پس از انتخاب به ریاست جمهوری در روزنامه انقلاب اسلامی منتشر می‌کرد، «گزارش به مردم» یا «کارنامه رئیس‌جمهور» بود که در آن، بنی‌صدر، یادداشتهای روزانه خود را منتشر می‌کرد. این گزارشها، معمولاً به اختلاف میان سران کشور می‌پرداخت که انتشار آن به اختلافات دامن می‌زد. و وحدت عمومی را از بین می‌برد.
این اختلافات از زمان انتخاب بنی‌صدر به ریاست جمهوری نمایان شده بود. با ‌آن که قانون اساسی نخست‌وزیر رامسئول اجرایی کشور معرفی می‌کرد، بنی‌صدر در پی کسب اختیارات بیشتر برای خود بود و حتی اصرار داشت که نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز با او «هماهنگ» باشند. او که مطابق قانون موظف به ابلاغ مصوبات مجلس به دولت برای اجرا بود، عملاً از این کار سرباز می‌زد و کشور را همواره در حالت انتظار برای اجرای قوانین نگه می‌داشت. حتی در انتخاب و معرفی وزرای کابینه نیز تعلل می‌کرد. این رفتار، موجب تشدید اختلاف میان او از قوه مجریه در یک سو و نخست‌وزیر و رؤسای قوای مقننه و قضاییه از دیگر سو شده بود.
سه روز پس از توقیف روزنامه انقلاب اسلامی، بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا عزل شد و چهارده روز پس از این، یعنی در سی‌ام خرداد ماه، مجلس شورای اسلامی رأی به عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر داد و فردای آن روز (اول تیرماه 1360) نیز، امام خمینی در بیانیه‌ای، بنی‌صدر را از ریاست جمهوری عزل کردند.

به نقل از: دایره‌المعارف انقلاب اسلامی، وابسته به حوزه هنری

موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی