عملیات پنهان

از آغاز تأسیس دولت صهیونیستى در سرزمین فلسطین، سیاست برقرارى ارتباط با اقلیت‏هاى قومى و نژادى و نفوذ در درون آنها، بخشى از برنامه سران و رهبران اسرائیل را در خاورمیانه عربى تا شمال آفریقا تشکیل مى‏داد.
تحریک اقوام و طوایف گوناگون جزئى از توطئه نزاع قومى در جهان اسلام بود که در چارچوب استراتژى پیرامونى  اسرائیل قرار داشت.
در کتاب ارتباط خطرناک، در ارزیابى اهداف اسرائیل از نفوذ در میان اقوام و گروه‏هاى مختلف و دامن زدن به اختلافات و درگیرى‏هاى قومى در کشورهاى اسلامى آمده است:
بخش عمده افراد قبیله ایدى امین [دیکتاتور اسبق اوگاندا] موسوم به کاکوا در کنار مرزهاى جنوبى سودان سکنا داشتند. از اواخر دهه 1960 یک جنبش جدایى‏طلب به نام «آنیانیا» در این منطقه به تحریک اسرائیلى‏ها با دولت عرب و مسلمان مستقر در خارطوم مى‏جنگید. به گفته منابع اسرائیلى، این جریان با هماهنگى سازمان سیا انجام مى‏شد. همانند مورد کُردهاى عراق، این نیز یک کاربرد تاکتیکى از استراتژى پیرامونى [اسرائیل] بود که بر اساس آن کشورهاى عرب تضعیف مى‏شدند و ثبات خود را از دست مى‏دادند.
به نوشته نشریه عربى زبان الشروق؛ در پژوهش‏هاى انجام شده از سوى اسرائیلى‏ها آمده است که پس از تأسیس دولت یهود در فلسطین، تماس‏هاى اسرائیل براى حمایت از اقلیت‏هاى قومى متوقف نشد، چرا که دیوید بن‏گوریون تمایل شدید به حفظ و توسعه این روابط داشت و معتقد بود، کمک به این اقلیت‏ها براى آزاد شدن از سلطه عرب‏ها [مسلمانان] به منافع امنیتى و استراتژیک اسرائیل خدمت مى‏کند. جنبش‏هاى صهیونیستى و سرویس‏هاى وابسته به آن همواره چنین سیاستى را در پیش داشته‏اند. آژانس یهود تماس‏هاى خود را در این ارتباط از دهه 1930 و 1940 در جهان اسلام آغاز کرد. تل‏آویو علت اتخاذ چنین موضعى را این‏گونه توجیه مى‏کند که اقلیت‏ها در جهان اسلام و عرب با اسرائیل سرنوشت مشترکى دارند و چاره‏اى ندارند که براى مقابله با فشار اسلام و عرب‏ها در کنار دولت یهود قرار گیرند.
بر اساس منابع اسرائیلى، بن‏گوریون نخست‏وزیر و وزیر جنگ وقت اسرائیل در سال 1954-1995 با کمک موشه‏دایان رئیس ستاد کل ارتش، طرحى را براى انجام یک کودتا توسط مارونى‏هاى طرفدار اسرائیل در لبنان و حمایت از این طایفه در هر جنگى علیه مسلمانان تهیه کرد.  همین موضع را اسرائیلى‏ها در قبال کُردهاى عراق و بربرها در مغرب عربى و در قبال جنوب سودان در پیش گرفتند. در طرح اسرائیلى‏ها حتى قبطى‏هاى مصر هم گنجانده شده‏اند؛ در حالى که اسرائیل، به دشوارى اجراى چنین طرحى، به دلیل همبستگى جامعه مصر، معترف است. 

سرّى‏ترین مسأله خاورمیانه

اسرائیلى‏ها اجراى سناریوى صهیونیستى نفوذ در مناطق کُردنشین عراق و ایجاد ارتباط با سران، رهبران و اشخاص ذى‏نفوذ کُرد، در قالب «استراتژى پیرامونى» را از همان آغاز به عنوان یک عملیات سرّى و پنهانى به سرویس جاسوسى و اطلاعاتى خود واگذار کردند. آن‏گونه که از منابع غربى و اسرائیلى برداشت و استنباط مى‏شود، ارتباط اسرائیل با شمارى از رهبران کُردهاى عراق و میزان نفوذ و حضور جاسوسان و مأموران اطلاعاتى اسرائیل در مناطق کُردنشین عراق، به تدریج چنان شدت، افزایش و عمق پیدا کرد که به سرعت به صورت یکى از سرّى‏ترین امور در خاورمیانه درآمد. ملامصطفى بارزانى، رهبر حزب دمکرات کردستان (عراق) در ماه سپتامبر 1967 از اسرائیل دیدار کرد و یک خنجر انحنادار کُردى به [موشه]دایان هدیه کرد. بسیارى بر این باورند که حمله کاملاً برنامه‏ریزى شده خمپاره‏اى به پالایشگاه نفت در کرکوک در ماه مارس [1967] کار اسرائیلى‏ها بوده است. در سال 1971 به محمدحسنین هیکل، روزنامه‏نگار مصرى گفته شد که افسران اسرائیلى در کردستان پیوسته در تماس رادیویى با اسرائیل بوده و درگیر در عملیات جاسوسى در عراق هستند. مطبوعات عراق به‏طور مرتب از حضور اسرائیلى‏ها سخن به میان مى‏آوردند.
بخش عمده روابط اسرائیل با کُردها همواره در هاله‏اى از اسرار نگهدارى شده است:
جزئیات عملیاتى آنچه در کردستان صورت گرفته هنوز هم در اسرائیل پنهان مى‏شود. تحت سانسور قرار مى‏گیرد و احتمالاً براى این کار دلیل خوبى وجود دارد. شاه مسلما هیچ علاقه‏اى به اینکه کُردها واقعا پیروز شوند نداشت و به نظر غیرمحتمل مى‏رسد همدردى اسرائیلى‏ها هم از روى خیرخواهى باشد.
ارتشبد سابق حسین فردوست، در خاطرات خود درباره مسأله کُردها و کردستان مى‏نویسد:
یکى از مهمترین مسائلى که به تناوب از حدود سال 1340 تا سال 1353 مستقیما به امنیت داخلى کشور ارتباط داشت و در نتیجه ساواک درگیر آن بود، مسئله شورش و جنگ‏هاى اکراد عراق با دولت بغداد بود. علت ارتباط این مسئله با مسائل داخلى ایران روشن است.
کُردها قومى آریایى هستند که جمعیت آنها بین 8 تا 10 میلیون نفر تخمین زده مى‏شود و در کشورهاى ترکیه، ایران، عراق، سوریه و جمهورى‏هاى ارمنستان و آذربایجان شوروى پراکنده هستند. [...] در زمان جنگ جهانى اول اکراد خواستار تشکیل یک کشور مستقل کردستان بودند، ولى سیاست انگلیس در منطقه ایجاد این کشور را صلاح ندانست و بعدها نیز غرب تمایلى به این خواست نشان نداد.
[...] طولانى‏ترین شورش اکراد علیه دولت مرکزى در عراق بود که تا سال 1975 ارتش این کشور را درگیر خود نمود و تنها با معاهده الجزایر پایان یافت.
در همان زمان حکومت خودمختار قاضى‏محمد در مهاباد، گفته مى‏شد که اکراد بارزانى عراق به رهبرى ملامصطفى در جنگ با دولت نورى‏سعید، که از حمایت انگلستان برخوردار بود، شکست خورده و به مهاباد آمده‏اند. با سقوط حکومت قاضى‏محمد، ملامصطفى با حدود 500 سوار از طریق راه‏هاى کوهستانى به سمت قفقاز رفت. [...] ملامصطفى و همراهانش تا زمان دولت عبدالکریم‏قاسم در شوروى بودند [...]. قاسم فرمان عفو عمومى بارزانى‏ها را صادر کرد و ملامصطفى و همراهانش به عراق بازگشتند و تا مدتى با دولت بغداد روابط حسنه داشتند. ولى به تدریج این روابط تیره شد و مجددا جنگ اکراد عراق با دولت بغداد آغاز گردید.

پیشمرگه‏ها و ملامصطفى بارزانى

درباره پیدایش و شروع تحرکات در میان کُردهاى عراق در دهه پنجاه میلادى، مأمور اطلاعاتى سیا چنین نوشته است:
ظهور ناسیونالیسم کُرد در ایران، در عراق نیز بدون بازتاب نماند. در سال 1943 ملامصطفى با عده‏اى از هوادارانش از محل اقامت اجبارى خود در سلیمانیه فرار کردند و به موطن خود بارزان رفتند. کوتاه زمان پس از رسیدن او، درگیرى‏هایش با مقامات محلى آغاز شد. در ماه اکتبر قواى ملامصطفىـ که آن زمان از دویست تن تجاوز نمى‏کردـ در نبرد با نیروهاى پلیس محلى پیروز شد. یک ماه بعد، هنگامى که بر شمار هوادارانش افزوده شده بود، ملامصطفى یک بریگاد ارتش را شکست داد.  ملامصطفى حکومت مستقل خودش را در قلمرو ایلش علم کرده بود و عراقى‏ها در اوایل اوت 1945 قصد کردند به استحکامات او حمله کنند. رئیس هیأت نظامى بریتانیا، ژنرال رنتون معتقد بود که ارتش عراق هنوز آمادگى همچو حمله‏اى را ندارد. و وقتى به هشدارهاى او مبنى بر اینکه ارتش به همان سرنوشتى دچار مى‏شود که در سال 1943 به سرش آمده است وقعى گذاشته نشد، او مرکز فرماندهى خودش را در خط مقدم در «اربیل» ترک کرد و مشاورانش را نیز از ارتش آماده نبرد شده عراق خارج نمود.
این موضوع از سوى دیگر نشان مى‏دهد که انگلیسى‏ها نیز در واقع به مصلحت نمى‏دیدند که این گروه نسبتا تازه‏پا به دست قواى ارتش دولت عراق به کلى قلع و قمع شوند.
ملامصطفى در همان دوران براى تحکیم موقعیت خود، در صدد ازدواج با دختر رئیس ایل رقیب یعنى زبار برآمد، رهبران این ایل با بارزانى‏ها سر ناسازگارى داشتند. اما او سرانجام به این هدف نایل آمد.  اما این وصلت براى همیشه نتوانست از موقعیت بارزانى‏ها دفاع و حمایت کند. زیرا در این مقطع عراقى‏ها موفق شدند با ترغیب و تهدید و رشوه، مهمترین رهبران کُرد و از آن جمله پدرزن جدید ملامصطفى و رهبر قبیله زبارـ را از صف متحدان ملا جدا کنند[.] در طول دو هفته پایانى ماه سپتامبر رهبران ایلات دیگر نیز به ایل زبار پیوستند و به عنوان نیروهاى تهاجمى ارتش عراق، ملامصطفى و حامیانش را از استحکامات کوهستانى‏شان بیرون راندند.
اگرچه پیش از جمهورى خودمختار قاضى‏محمد در مهاباد، تحرکات قومى و ناسیونالیستى کُردى در مناطق کردنشین عراق، ترکیه و... آشکار و مسبوق به سابق بود و حتى مجامع صهیونیستى و قدرت‏هاى غربى در تحریک آن نقش قابل توجه داشتند، لیکن بعضى منابع؛ جمهورى مهاباد را الهامبخش جنبش‏هاى ناسیونالیستى کُردى در منطقه قلمداد کرده‏اند.
به هر روى ملامصطفى را بنیانگذار حزب دمکرات کردستان عراق دانسته‏اند؛ کسى که نام او با چندین دهه تاریخ و درگیرى‏هاى منطقه کردستان عراق عجین است. به دلیل این ویژگى، شاید چندان بى‏مناسبت نباشد تا به اطلاعات کاملترى از دوران حیات و مبارزات ایشان در این نوشتار اشاره شود:
ملامصطفى بارزانى پایه‏گذار حزب دموکرات کردستان عراق و کسى که بیش از چهل سال براى خودمختارى آن خطه مبارزه کرد، در 1902 میلادى [1281 ]متولد شد. او دوران کودکى و جوانى خود را در دهکده بارزان در مجاورت مرز ایران و ترکیه در داخل عراق سپرى کرد. در جوانى به رمه‏دارى مشغول بود. ملامصطفى سواد و اطلاعات مذهبى خود را در مکتب‏خانه‏هاى دهکده خویش به دست آورد. 29 ساله بود که نخستین طغیان خود را علیه حکومت بغداد آغاز کرد، ولى دستگیر شد و از بارزان و استان سلیمانیه در شمال شرقى به بغداد تبعید شد. این قیام در 1931 [1310] و به هنگامى رخ داد که انگلیسى‏ها و ایتالیایى‏ها تصمیم گرفتند ارامنه و آسورى‏هاى اخراجى از ترکیه را در منطقه بارزان اسکان دهند. در آن زمان رهبرى این مبارزه بر عهده محمود بارزانى پدر ملامصطفى بود. ملامصطفى در 1994 [1323] از نورى‏سعید نخست‏وزیر حکومت سلطنتى عراق خواستار خودمختارى کردستان عراق شد. این خواسته از سوى دولت عراق رد شد و این آغاز یک نبرد سخت و پرتلفات میان قواى ملامصطفى با دولت عراق شد. در این نبرد قسمت اعظم نیروهاى ملامصطفى تار و مار شد و وى همراه با 2000 تن از یاران باقى مانده‏اش با تحمل مشقات فراوان به سوى مرزهاى ایران گریخت. ملامصطفى پس از فرار از عراق، در ایران بیکار ننشست و به یارى تشکیلات سیاسى شورشیان کُرد در استان کردستان ایران پرداخت.
ملامصطفى توسط قاضى‏سعیدمحمد رهبر شورشیان کردستان ایران مدال شجاعت دریافت کرد و حتى مدتى نیز به فرماندهى قواى وى در ایران منصوب شد. اعزام ارتش حکومت مرکزى ایران در 1947 [1326 ]به کردستان و سپس آذربایجان که وضع مشابهى با کردستان داشت، پایان رؤیاهاى  ارزانى در ایران بود. پس از این حمله، ملامصطفى و افرادش گام به گام و شهر به شهر از برابر قواى دولتى ایران عقب نشستند. اما چون وى مورد تعقیب دولت عراق بود، چاره‏اى جز فرار به شوروى سابق از طریق راه‏هاى کور و صعب‏العبور مرزى ندید. ملامصطفى به خاطر حمایتش از جمهورى مهاباد مورد استقبال روس‏ها قرار گرفت و موفق به دریافت پناهندگى شد. او 11 سال یعنى تا زمان کودتاى عبدالکریم قاسم در شوروى سابق و پایتخت‏هاى اروپاى شرقى بود. با وقوع کودتاى 1958 [1337 ]عراق و بازگشت آرامش به این کشور وى به دعوت عبدالکریم قاسم از پراگ عازم عراق شد. او 80 روز پس از وقوع کودتا وارد بغداد شد و کاخ نورى‏سعید از سوى عبدالکریم قاسم در اختیار وى قرار گرفت. بارزانى با وجود استقبالى که از سوى قاسم شد به سرعت عازم کردستان شد و احزاب متفرق کُرد را مجددا تشکل داد و سازماندهى کرد. سپس در سال 1961 [1340 ]از قاسم خواستار خودمختارى کُردها شد. این خواسته قاسم را به خشم آورد و به 12 سال آرامش در شمال عراق پایان داد. مجددا آتش جنگ با به حرکت درآمدن تانکها و هواپیماهاى عبدالکریم‏قاسم به سوى نواحى کردنشین شعله‏ور گردید. ملامصطفى در دوران حکومت عبدالسلام عارف، عبدالرحمن عارف و حسن‏البکر نیز با تکرار برخوردهاى مشابهى کم و بیش مشغول نبرد با دولتهاى عراق بود. در این جنگها سپاه ملامصطفى تجزیه شد. با این حال در دوران حکومت حسن‏البکر وى توانست با برخوردارى از حمایت مالى و نظامى شاه مخلوع ایران تجدید قوا کند و حملات علیه عراق را شدت بخشد. پیمان 1975 [1354 ]الجزیره نقطه پایان جنگهاى طولانى ملامصطفى بارزانى علیه عراق بود. از آن تاریخ ملامصطفى تا 1979 [1358 ]در ایران تحت نظر زندگى کرد.  سپس در این سال به دلیل ابتلا به مرض سرطان عازم آمریکا شد و در آنجا در اول مارس 1979 [1358 ]درگذشت و جسدش پس از انتقال به ایران در اشنویه کردستان  دفن شد.
فردوست درباره نیروها و واحدهاى تحت فرماندهى ملامصطفى نوشته است:
نیروهاى ملا از واحدهاى پیشمرگه تشکیل مى‏شد و هر واحد تقریبا معادل یک تیپ بود. تعداد پیشمرگه‏ها حدود 30 هزار نفر بود که هر تیپ پیشمرگه بین 3 تا 5 هزار نفر نیرو داشت و بنابراین حدود 8 الى 10 واحد پیشمرگه را دربر مى‏گرفت.
به گفته فردوست، با سلب حمایت محمدرضا از اکراد، ملامصطفى راهى جز پناهنده شدن  به ایران نداشت، زیرا اگر مقاومت مى‏کرد از سوى محمدرضا با برخوردهاى تند مواجهمى‏شد. این حادثه مسلما بزرگترین ضربه را بر ملا وارد ساخت و نشان داد که طى این سال‏ها آمریکایى‏ها به سود خود با او بازى کرده‏اند. به ملا و سران کُرد در عظیمیه کرج جا داده شد.

ایران حلقه ارتباط
آنچه با تاریخ روابط اسرائیل و کُردهاى عراق پیوند ناگسستنى دارد، نقش ایران شاهنشاهى است. این نقش از جنبه‏ها و زاویه‏هاى مختلف اساسى و حائز اهمیت بود:
کُردها در سال 1961 قیام مسلحانه‏اى را علیه حاکمیت عراق آغاز کردند. آنان نسبت به سایر جنبش‏هاى آزادیبخش ملى دنیا موانع بزرگترى در راه خود داشتند، زیرا نه تنها سرزمین آنها توسط کوهستان احاطه شده بود، بلکه در همسایگى کشورهایى بسر مى‏بردند که خودشان داراى اقلیت کُرد بودند. بنابراین هر گونه موفقیتى براى کُردهاى عراق، بلافاصله سبب بروز مسائل ناراحت کننده‏اى براى دولت‏هاى ایران، ترکیه و اتحاد شوروى مى‏شد.
با تمام اینها شاه ایران [محمدرضا پهلوى] آنچنان از تهدید وجود یک عراق مسلح در پشت مرزهاى خود هراسناک بود که با اسرائیلى‏ها موافقت داشت، برپا کردن ناآرامى بین کُردهاى عراق براى رژیم این کشور چنان مشکلاتى ایجاد خواهد کرد که احتمالاً به نفع ایران و اسرائیل خواهد بود.
اما اسرارى را که حسین فردوست درباره نقش ایران برملا مى‏کند، بسیار مهم و خواندنى است:
[پس] از این مرحله [صدور فرمان عفو عمومى بارزانى‏ها از سوى عبدالکریم‏قاسم، بازگشت ملامصطفى و همراهانش به عراق و برقرارى روابط حسنه بین کُردهاى عراق و دولت مرکزى بغداد ]آمریکا نیز وارد صحنه شد و تلاش کرد با کمک محمدرضا از شورش اکراد عراق به نفع سیاست منطقه‏اى خود [و بلکه اسرائیل] و ایجاد تحولات مناسب در بغداد استفاده کند. در نتیجه محمدرضا به حمایت از ملامصطفى پرداخت و تا مدت‏ها جبهه بارزانى‏ها را علیه دولت مرکزى عراق تقویت نمود.
زمانى که قائم‏مقام ساواک شدم روزى فردى به نام سرتیپ منصورپور نزد من آمد و گفت که از طرف ساواک مأموریت تماس با ملامصطفى را دارد. [...] او ستاد کوچکى را در منطقه تحت تصرف بارزانى‏ها اداره مى‏کرد و بهترین روابط را با ملامصطفى داشت و در واقع رابط محمدرضا با او به شمار مى‏رفت [...]. در طول دورانى که جنگ ملامصطفى با دولت بغداد ادامه داشت، منصورپور به کردستان عراق مى‏رفت و در ستاد فرماندهى ملامصطفى با او و سایر سران کُرد ملاقات مى‏کرد و پیغام‏ها و خواسته‏هاى بارزانى‏ها را به تهران منتقل مى‏نمود. [...] منصورپور هر گونه سازوبرگ و تجهیزات مورد لزوم کُردها را از طریق ارتش تأمین مى‏کرد و به آنها مى‏رساند. توسط ساواک یک فرستنده قوى نیز از خارج خریدارى شده و در منطقه بارزانى‏ها نصب شده بود که از آن براى تبلیغات ملا استفاده مى‏شد.
اشاره ژنرال زامیر (ضمیر) رئیس موساد به ملامصطفى بارزانى رهبر حزب دمکرات کردستان عراق درباره نقش و جایگاه ایران در روابط آنها با اسرائیل خواندنى است:
من بارها توضیح دادم که شما فقط یک پل دارید و آن ایران است. اگر ایران نباشد براى شما اسرائیل هم وجود نخواهد داشت.
ساواک نه فقط حلقه وصل مأموران موساد با بعضى گروه‏ها و احزاب کُرد عراق بود، بلکه از طریق استخدام جاسوس از میان کُردهاى عراقى، اخبار و اطلاعات ذیقیمتى از منطقه جمع‏آورى و آنها را در اختیار سرویس اطلاعاتى اسرائیل قرار مى‏داد. این گونه اقدامات ساواک در چارچوب طرح کریستال،  پیمان اطلاعات مشترک سرویس اطلاعاتى ایران و اسرائیل بود که نمونه‏اى از گزارش ساواک در این باره چنین است:
گزارش
به عرض مى‏رساند:
با توجه به اوامر تیمسار ریاست ساواک مبنى بر: بهره‏اى که از این طرح در مدت این یک سال برده شده چیست؟ و در آینده چه امید و پیشرفتى وجود دارد؟ مراتب زیر را به استحضار مى‏رساند:
1) در شهریور ماه سال جارى دوستان بلوط مأمورى را معرفى نمودند که مترجم خاص و منحصر به فرد وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش عراق است و اسناد و مدارک و قراردادهاى نظامى براى ترجمه به عربى و انگلیسى در اختیار وى گذارده مى‏شود و مأمور رونوشتى از آن را در اختیار مى‏گذارد، به علاوه این مأمور با بسیارى از امراء و افسران شاغل و بازنشسته عراق روابط دوستانه دارد و از این نظر نیز منشاء اثر است، تاکنون 33 گزارش از منبع مذکور واصل گردیده است (برخى از این گزارشات مفصل و در چندین صفحه است) که قسمتى از آنها در زمینه اوضاع سیاسى عمومى عراق و قسمت بیشتر درباره اوضاع نظامى و میزان ورود اسلحه به عراق و قراردادهاى نظامى است.
دو گزارش این مأمور براى سرویس «س» فرستاده شده که آنها را درجه یک‏ـ موثق عالى و دقیق ارزیابى کرده‏اند و متن این ارزیابى و ترجمه آن به پیوست تقدیم گردیده است. پیوست(1)
2) در مهر ماه سال جارى منبعى نیز از طرف ساواک به دوستان بلوط معرفى شد تا پس از آنکه آماده همکارى شد در چارچوب طرح «کریستال» از وى بهره‏بردارى شود.
این منبع در استخبارات بغداد مسئول امور مربوط به اکراد است و وسیله یکى از عوامل نمایندگى بصره معرفى شده است و به اطلاعات و اسناد مربوطه دسترسى دارد و تا روز معرفى به دوستان مذکور هر چند که در کویت با او ملاقات به عمل آمده و قرار همکارى گذارده شده بود ولى آمادگى کامل نشان نمى‏داد، تا امروز نیز با آنکه اطلاعاتى در اختیار گذارده است ولى هنوز موانعى براى بهره‏بردارى کامل از او موجود است، و با آنکه دوربین در اختیار او گذارده شده تاکنون عکسى از اسنادى که در اختیار دارد نفرستاده و قرار است که در آتیه نزدیک به مرکز بیاید و اشکالات موجود در راه بهره‏بردارى کامل از او برطرف گردد.
در هر صورت تاکنون از منبع مذکور که وسیله ساواک معرفى شده 96 گزارش خبرى واصل شده که قسمتى از آنها درباره اکراد و ارتباط بین آنها و ایران بوده و قسمتهاى دیگر در زمینه اطلاعات مختلفى درباره عراق بوده است. و آن قسمت از این گزارشات که ارتباطى با کشور شاهنشاهى داشته به دوستان بلوط داده نشده و قسمتهایى که داده شده مفید و خوب تشخیص داده‏اند.
3) امید به پیشرفت این طرح در سال آینده نیز موجود است زیرا از هم اکنون تحقیقات و اقدامات لازم درباره استفاده از افراد زیر ادامه دارد:
1ـ فؤادیانى که دوستان و امکاناتى در لبنان و کویت دارد.
2ـ عبدالقادر عبدالواحد در عراق
3ـ امین زکى‏على خالوق عراقى و دوستان او
اداره کل دوم

آمریکا آتش‏افروز اصلى

اگر چه نقش ایران در ایجاد، گسترش و تداوم ارتباط اسرائیل با کُردهاى عراق اساسى و کلیدى بود، اما این ایالات متحده آمریکا بود که با چراغ سبز و دخالت مستقیم خود، این آتش را شعله‏ور و حتى تحت نظر داشت. ایالات متحده به منظور متزلزل کردن حکومت مرکزى عراق همواره از این عملیات حمایت مى‏کرد. در اوایل دهه 1970 به نظر مى‏رسید که کُردها با توجه به موفقیت‏هاى قابل توجهى که به دست آورده‏اند، احتمالاً در آستانه رسیدن به نوعى توافق با عراق هستند. نیکسون و هنرى کسینجر [یهودى] طى سفرى در سال 1972 به تهران، با شاه ایران به این توافق دست یافتند که کُردها را در حال نبرد نگه دارند. به سیا دستور داده شده مستقیما در جریان دخالت کند. طى سه سال بعد از آن، سیا 16 میلیون دلار در کردستان خرج کرد (البته شاه هزینه‏هاى بسیار بیشترى را مى‏پذیرفت) و هدف آن بود که شورشیان را
متقاعد سازد، ایالات متحده به شاه اجازه نخواهد داد آنان را تنها بگذارد و رهایشان کند. آمریکایى‏ها این عملیات را مخفى‏ترین شکل ممکن نگه مى‏داشتند.
آمریکا، اسرائیل و ایران شاهنشاهى هیچ‏کدام انگیزه و تمایل براى اعطاى خودمختارى به کُردها از سوى عراق نداشتند. از سوى دیگر با سازش میان کُردها و دولت عراق نیز به شدت مخالف بودند. زیرا وجود این معضل و بن‏بست، بهترین گزینه موجود براى اسرائیل در مسیر تعقیب استراتژى پیرامونى آن رژیم در منطقه بود:
یکى از یادداشت‏هاى سیا به تاریخ ماه مارس 1974 خاطرنشان مى‏کند: ما [مقامات سازمان سیا ] فکر مى‏کنیم که شاه نسبت به تأسیس یک دولت خودمختار کُرد هر چند به صورت ظاهرى هم باشد، نظر خوشى ندارد. شاه نیز مانند ما نفع خود را در پدید آمدن یک موقعیت بن‏بست مى‏داند... که در آن عراق از طریق امتناع کُردها از پذیرش حق خودمختارى اعطایى‏اش ضعیف مى‏شود. نه شاه و نه خود ما علاقه‏اى به حل شدن این مسأله نداریم [... ]سازمان اطلاعاتى ما حتى نسبت به معیارهاى عملیات پنهانى نیز روشى شریرانه دارد.
نمونه روش و اقدام شریرانه و توطئه‏آمیز آمریکا و اسرائیل در این زمینه به دوران سقوط رژیم سلطنتى عراق برمى‏گردد. یعنى زمان ریاست جمهورى عبدالکریم‏قاسم؛ هنگامى که وى به صراحت اعلام کرد، امتیازهایى به کُردها واگذار مى‏کند و آنها را به رسمیت مى‏شناسد.
14 ژوئیه 1958، در ساعت 2 شب، بخشى از نیروهاى نظامى ارتش وارد بغداد شدند و ظرف چند ساعت رژیم سیاه [حکومت سلطنتى ]سقوط کرد. آنگاه اولین دولت جمهورى تشکیل شد که در ترکیب آن دو تن از کُردها نیز شرکت داشتند. محمود صالح‏محمودـ وزیر بهدارى و مصطفى‏علىـ وزیر دادگسترى [... ]یکى از سه عضو متشکل در شوراى عالى دولت به نام خالد  نقش‏بندى نیز کُرد بود. با شرکت نقش‏بندى در شوراى عالى، دولت عراق آمادگى خود را براى  شناسایى حقوق ملى کُردها در جمهورى عراق اعلام داشت. بر اساس فراخوان حزب دمکرات کردستان جنوبى و نیز نیروهاى دمکرات کُرد، فعالیت و تلاش افراد دستگاه ادارى محلى و برخى از افسران در مبارزه علیه رژیم جدید خنثى شد. در شهر سلیمانیه، کُردها عناصر مخالف را از حکومت خلع و خود کنترل اوضاع شهر را به دست گرفتند [...].
طى فرمانى از سوى دولت قاسم، کلیه فعالین سیاسى که در رژیم سابق تحت تعقیب بودند و همچنین شرکت کنندگان در جنبش رهایى‏بخش سال‏هاى 1942 تا 1945 به رهبرى مصطفى بارزانى عفو شدند. این فرمان اعتماد و اطمینان مردم کُرد را نسبت به قابلیت و ظرفیت رژیم جدید در حل مسایل ملى مردم کُرد بیشتر کرد. در همین حال، یکى از روزنامه‏هاى بغداد به نام «ال‏جمهورى» متعلق به محافل رسمى دولت جدید نوشت: مردم کُرد به موازات دیگر اهالى کشور در مبارزه به خاطر آزادى و استقلال عراق شرکت جسته‏اند و مى‏توانند اطمینان داشته باشند که وضعیت آنها همواره در انطباق با وضعیت دیگر اهالى کشور مورد نظر قرار خواهد گرفت. عبدالکریم‏قاسم در هفتم اکتبر 1958 با مصطفى بارزانى و دیگر همراهان وى ملاقات کرد.
روند صلح‏آمیز مزبور براى سازمان‏هاى اطلاعاتى موساد و سیا چندان خوشایند نبود، بلکه کاملاً مغایر برنامه‏هاى و انتظارات آنها ارزیابى مى‏شد. بنابراین به‏طور سریع دست به اقدام زدند:
اقداماتى براى سازماندهى عملیات ضدکُردى و ضددولتى در کردستان جنوبى صورت گرفت. نیروهاى راستگرا سعى مى‏کردند بین دولت قاسم و مصطفى بارزانى جوّ عدم اطمینان ایجاد کنند. جاسوسان ترکیه و ایران نیز به نوبه خود به فعالیت‏هاى خرابکارانه روى آوردند [...].
یازدهم فوریه 1959 عبدالکریم قاسم و مصطفى بارزانى و احمد بارزانى با هم ملاقات کردند. طى مذاکرات، نمایندگان کُرد از سوى حزب دمکرات کردستان و تمام نیروهاى میهن‏دوست کُرد اعلام داشتند که در صورت ادامه روند سیاسى درست از جانب دولت جمهورى که منافع ملى کُرد را بازتاب مى‏نماید، آنها قاطعانه به حمایت از آن خواهند پرداخت.
در این میان سرویس‏هاى اطلاعاتى آمریکا و اسرائیل و جاسوسان کهنه‏کار آنها دست به فعالیت‏هاى پراکنده‏اى زدند:
توطئه‏گران جنایت هولناکى را مرتکب شدند. آنها دست به قلع و قمع بسیارى از دمکرات‏هاى کُرد زدند و با اشاعه اطلاعات و خبرهاى جعلى حول جدایى‏طلبى با تمام نیرو به برانگیختن احساسات ناسیونالیستى راستگرایانه عربى پرداختند. همچنین توطئه‏گران قاسم را منقسم کننده عراق خواندند و اعلام داشتند که گویا دولت قاسم مى‏خواهد عراق را به دو بخش کُردى و عربى تقسیم کند.
این نقشه توطئه‏گران نظر مساعد محافل و دولت‏هاى غربى را به خود جلب کرد. شورش در زمانى رخ داد که محافل زمامدار آمریکا و ایران فعالیت‏هایى را در زمینه اتحاد کردستان جنوبى و شرقى حول تخت سلطنت محمدرضا شاه تدارک مى‏دیدند.
لذا به دنبال قیام مسلحانه کُردها در سال 1961، در ژوئن 1963 درگیرى نظامى بین دولت  مرکزى بغداد و کُردها تشدید شد. در نوامبر 1963 عبدالسلام عارف با همکارى برادرش عبدالرحمن عارف و شمارى دیگر از افسران عراقى عبدالکریم قاسم را سرنگون کردند و قدرت را به دست گرفتند.

 پیشینه نفوذ و حضور اسرائیلى‏ها

درباره پیشینه و سابقه ارتباط صهیونیست‏ها با کُردهاى عراق در منابع غربى اخبار و اطلاعات قابل توجه و بلکه شگفت‏انگیزى به چشم مى‏خورد.
فعالان سرویس‏هاى اطلاعاتى اسرائیل از دورانى که ریوون شیلوا در سال‏هاى دهه 1930 اقامتگاه دور افتاده و کوهستانى کُردهاى عراق را درنوردید تا درباره آن اطلاعات به دست آورد، به مسأله کُردها علاقمند شده بودند.  مع‏الوصف بعضى اشخاص و محافل صهیونیست، یعقوب نیمرودى را عامل اصلى برقرارى ارتباط بین کُردهاى عراق و محافل صهیونیست دانسته‏اند که سرانجام به شورش کُردها منجر شده است:
[آریل] شارون یکبار در توصیف [یعقوب] نیمرودى از وى به عنوان معمار اصلى روابطى که اثرات اقتصادى و سیاسى وسیعى داشته و از جمله به برپایى شورش کُردهاى عراق منجر شده است یاد کرد.
برخى محافل نقش کُردهاى یهودى منطقه را در ایجاد و تقویت ارتباط بین دولت صهیونیستى با احزاب و گروه‏هاى کُرد، اساسى و مهم ارزیابى کرده‏اند.
بعضى اسناد تعداد کُردهاى یهودى در فلسطین را تا قبل از پیدایش اسرائیل حدود بیست‏هزار نفر برآورد کرده‏اند که طى سال‏هاى اولیه اعلام موجودیت دولت صهیونیستى، حدود چهل‏هزار نفر نیز به آنها اضافه شده است:
تعداد کُردهاى یهودى قبل از پیدایش دولت اسرائیل در سال 1948، بیست‏هزار نفر بود؛ در طى سال‏هاى 1950 و 1951 حدود چهل‏هزار یهودى کُرد از مناطق کردستان عراق و ایران به آن سامان مهاجرت کردند. تعداد کُردهاى یهودى که اکثر آنها از کردستان عراق به اسرائیل مهاجرت کرده‏اند در حال حاضر حدود یکصدهزار نفر تخمین زده مى‏شود که سى و پنج هزار نفر در بیت‏المقدس، پنج‏هزار نفر در طبریه، هفت‏هزار نفر در حیفا و بیست‏هزار نفر در شهرک‏هاى یهودى‏نشین [در کرانه غربى رود اردن و نوار غزه] و بقیه در مناطق مختلف زندگى مى‏کنند.
کُردهاى اسرائیلى مصرند به اینکه انگیزه مهاجرتشان صرفا به دلیل پیروى از اندیشه‏هاى صهیونیسم و نه به سبب فرار از ستم‏هاى ملى یا مذهبى بوده است؛ زیرا آنان هیچ‏گاه با تبعیض مذهبى و نژادى در کردستان مواجه نبودند و به همین علت هنوز هم خود را کُرد مى‏دانند و عادت و سنت‏هاى محیط کُردى خود را حفظ کرده‏اند [...] یهودیان کردستان فعالانه در زندگى سیاسى و اجتماعى [جامعه اسرائیلى ]شرکت دارند و چندین نماینده مجلس و اعضاى برجسته احزاب سیاسى و شهردارى‏هاى اسرائیل، کُرد هستند. حبیب شیمونى رئیس کنونى انجمن ملى یهودیان کردستان است که در شهر عقره کردستان متولد شده و به عنوان نماینده پارلمان اسرائیل از حزب کار فعالیت مى‏کند. با این حال ژنرال اسحاق مردخاى از فرماندهان ارتش اسرائیل یکى از بارزترین شخصیت‏هاى کُرد یهودى به شمار مى‏رود. وى نیز متولد شهر عقره است و از سیاستمداران کُرد اسرائیلى محسوب مى‏شود.
در آغاز قرن بیستم، تعدادى از یهودیان کردستان به فلسطین مهاجرت کردند، ولى اکثریت آنان در فاصله بین دهه 1940 و اوایل دهه 1950 و نیز بین سال‏هاى 1970 و 1973 مهاجرت کردند. کُردها به سه‏هزار یهودى عراق که همچنان در بغداد زندگى مى‏کردند کمک کرده، آنها را از طریق کردستان به ایران فرارى دادند که از آنجا به اسرائیل رفتند.
اسرائیل طى سال‏هاى 1963 تا 1974 کمک مادى و نظامى از طریق ایران در اختیار شورشیان کُرد عراق قرار مى‏داد.
طبق مدارک موجود، طى دهه شصت میلادى، حضور و فعالیت جاسوسان اسرائیلى در مناطق کردنشین عراق چشمگیر و قابل توجه بود: دیوید کیمچى (کیمخى) [از مأموران کهنه‏کار موساد] مسافرتى را به یاد دارد که در سال 1965 به  عنوان نخستین مأمور رابط اسرائیلى انجام داده و براى دیدار کُردها در موطنشان به کردستانرفته است. سال بعد [1966 ]یکى از وزیران کابینه اسرائیل سوار بر قاطر کوهستان‏هاى کردستان را در مدتى طولانى پیمود. این فرستاده که اریح الیاف  نام داشت [... ]علاوه بر بازدید این مقامات عالى‏رتبه، یعقوب نیمرودى در هماهنگى با همتایان خود در ساواک و نیروهاى نظامى ایران، مسائل کردستان را تحت نظر داشت. بخش اعظم کمک اسرائیل به این نبرد چریکى به صورت ارائه رهنمودهاى نظامى و آموزش نفرات بود.
حضور و نفوذ مأموران و مستشاران صهیونیست در میان کُردهاى عراق به گونه‏اى بود که آنها با لباس مبدل کُردى در مقام عامل و تصمیم‏گیر از ناحیه رهبران احزاب کُرد اقدام و عمل مى‏کردند:
در ماه ژوئن سال 1967، درست پیش از آغاز جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل، یک هیأت نظامى عراقى، با هدف روبرو ساختن دشمن صهیونیستى با یک جبهه واحد، از کُردها تقاضاى آتش‏بس نمود. یک چریک کُرد در طرف مقابل این تقاضا را به شدت رد کرد. اما این شخص در واقع یکى از مستشاران اسرائیلى بود.
اسرائیلى‏ها همواره تلاش کرده‏اند تا حضور و نفوذ خود در میان احزاب سیاسى کردستان عراق را در نهایت پنهانکارى و در هاله‏اى از اسرار نگه دارند.
جزئیات عملیاتى آنچه در کردستان صورت گرفته هنوز هم در اسرائیل به شدت پنهان مى‏شود، تحت سانسور قرار مى‏گیرد و احتمالاً براى این کار دلایل خوبى وجود دارد.
یادآورى این نکته ضرورى است که سرویس اطلاعاتى اسرائیل و مأموران و جاسوسان موساد در کنار فعالیت‏هاى جاسوسى، اطلاعاتى و نظامى در مناطق کردنشین عراق، در غارت آثار گرانبهاى تاریخى آن سامان نیز نقش فراوان داشته‏اند.
موزه اسرائیل در بیت‏المقدس نمونه‏هاى زیادى از آثار تاریخى کردستان را تحت عنوان آثار تاریخى کُردها در معرض نمایش قرار داده است تا از آثار تاریخى ایرانى‏ها، عراقى‏ها و ترک‏ها متمایز باشد.
در یکى از اسناد به جا مانده از دوران پهلوى به برگزارى نمایشگاه آثار تاریخى و هنرى مربوط به کُردهاى یهودى چنین اشاره شده است:
وزارت امور خارجه‏ـ اداره روابط فرهنگى و علمى و فنى
رئیس اداره خاورمیانه وزارت خارجه اینجا در ملاقات روز سى و یکم فروردین ماه جارى گفت هر دو سه سال یک بار موزه ملى اسرائیل واقع در بیت‏المقدس نمایشگاهى از آثار هنرى و فولکلوریک و لباسهاى محلى اقلیت‏هاى یهود و یکى از کشورهاى جهان را برگزار مى‏کند و منظور از برگزارى این نمایشگاه آنست که ارتباط فرهنگى و قومى آن عده از یهودیانى که به تدریج از آن کشورها به اسرائیل مهاجرت کرده‏اند با موطن اصلى آنها محفوظ نگه داشته شود و به عنوان نمونه مثال آورد که در خلال هفت هشت سال گذشته دو بار چنین نمایشگاهى از آثار یهودیان مراکش و الجزیره‏اى [الجزایرى]الاصل در آن موزه تشکیل شد و مورد استقبال و توجه عمومى قرار گرفت.
نامبرده پس از این مقدمه اظهار داشت که چون عده‏اى یهودى کُردنژاد کمتر از ایران و بیشتر از,عراق و ترکیه و سوریه به این کشور مهاجرت کرده‏اند اولیاى آن موزه در نظر دارد در طى سال جارى این نمایشگاه را به معرض آثار هنرى‏ـ موسیقى‏ـ لباسهاى محلى و فولکلر و نوع زندگى یهودیان کُردنژاد اختصاص دهند و از این رو در نظر دارند خانم  Orah Shwartzکارشناس  امور فولکلوریک در آن موزه را در معیت یک عکاس براى چند هفته به ایران اعزام دارند تا باراهنمایى سازمانها و مقامات مربوطه دولت شاهنشاهى نمونه‏هایى از لباسها و آثار هنرى کُردهاى یهودى ایرانى تهیه و از خانه و محیط زیست آنان عکسهایى بردارند و با آثارى از این قبیل که از یهودیان کُردنژاد ترکیه و سوریه و عراق تدارک شده و یا در دست تهیه است ترتیب برگزارى نمایشگاه مورد نظر را بدهند.
خواهشمند است دستور فرمایند در صورتى که حصول مقصود موزه مذکور به صدور پروانه تحقیق نیازمند مى‏باشد مراتب را تلگرافى اعلام دارند تا نسبت به تکمیل و ارسال فرمهاى مربوطه اقدام شود و در صورتى که نیازى به صدور پروانه تحقیق نیست در باب انجام سایر تشریفات و تحصیل موافقت سازمانهاى مربوطه اقدام مقتضى معمول و نتیجه را اعلام دارند.
مرتضى مرتضایى
نامه ساواک درباره تقاضاى موزه ملى اسرائیل مبنى بر همکارى با عکاس اسرائیلى اعزامى به ایران نشان از فعالیت گسترده و جدى اسرائیلى‏ها در جمع‏آورى هر گونه آثار تاریخى، هنرى و فرهنگى مربوط به کُردهاى یهودى در ایران، عراق، ترکیه و سوریه دارد:
درباره تشکیل نمایشگاه در اسرائیل
بدینوسیله فتوکپى نامه شماره 1094/4-41/17 مورخه 17/2/36 وزارت امور خارجه به انضمام دو برگ ضمائم آن درباره تقاضاى موزه ملى اسرائیل مبنى بر برگزارى نمایشگاهى از آثار هنرى و فولکلوریک و لباسهاى محلى یهودیان کُردنژاد ایران‏ـ عراق‏ـ ترکیه و سوریه و اعزام خانم  Orah-Shwartzو یک عکاس به ایران به پیوست ایفاد مى‏گردد. خواهشمند است دستور فرمایید هرگونه نظرى در مورد تشکیل نمایشگاه مزبور و مسافرت خانم یاد شده به ایران دارند مراتب را مستقیما به وزارت امور خارجه اعلام دارند.
گیرنده: مدیریت اداره کل هشتم جهت اطلاع و هر گونه اقدام مقتضى.
مدیر کل

به کام اسرائیل

درگیر کردن کشورهاى منطقه با یکدیگر، به‏خصوص ایجاد و تشدید تنش بین ایران و عراق از یک سو و نیز ایجاد جنگ و ستیز بین کُردهاى عراقى با دولت آن کشور، بخشى از توطئه اسرائیل با هدف مشغول کردن دولت‏هاى منطقه و گسترش و تعمیق اغتشاشات محلى و منطقه‏اى بود که در نهایت به سود دولت صهیونیستى تمام مى‏شد. به بیان دیگر، صهیونیست‏ها با تضعیف قواى داخلى کشورهاى مسلمان و انحراف افکار عمومى منطقه، به اشکال مختلف در صفوف مسلمانان اخلال مى‏کردند تا مانع اتحاد ضدصهیونیستى آنان شوند.
عزرا دانین از مأموران کهنه‏کار یهودى سرویس اطلاعاتى اسرائیل در خصوص شگردهاى شیطانى اسرائیلى‏ها چنین اعتراف مى‏کند:
براى من روشن بود کمک‏هایى را که ما به رزمندگان کُرد در عراق مى‏دادیم، تفسیرى جز این نمى‏توانست داشته باشد که ما از تراژدى کُردها در راه آرمان‏هاى خود بهره‏کشى مى‏کردیم. ولى به  هر حال حقیقت آن بود که ما از این راه با مشغول کردن بخش درخور توجهى از ارتش عراق دررویارویى با مسأله کُردها، مزیت‏هاى نظامى به دست مى‏آوریم.
این عملیات بخشى از سناریوى بزرگتر صهیونیستى، یعنى قسمتى از استراتژى پیرامونى اسرائیل بود. ساموئل کاتز از افسران سابق واحد اطلاعاتى نظامى اسرائیل درباره استراتژى پیرامونى اسرائیل در منطقه کردستان عراق نوشته است:سال‏ها بود اسرائیل براى رویارویى با یک جنگ تمام‏عیار با همه ملت‏هاى عرب‏ـ از مراکش در غرب تا عربستان سعودى و عراق در شرق‏ـ آماده مى‏شد. براى کسب  توانایى جهت ایستادگى در این جنگ، اسرائیل استراتژى خاصى پدید آورده بود که مى‏شد آنرا «دفاع از پیرامون» نامید. بر اساس این استراتژى، اسرائیل با دولت‏ها و ملت‏هاى غیرعرب و غیرمسلمان در خاورمیانه اتحادهایى پدید مى‏آورد. به خاطر ترس از یکى شدن نیروى اردن و عراق، تلاش‏هایى براى فعال کردن کُردها از جنبه نظامى صورت مى‏گرفت [...].
اسرائیل فهمیده بود که حمایت از کُردها فرصت عالى براى تضعیف عراق و ماشین قدرتمند نظامى آن است، از کُردها به‏طور علنى حمایت مى‏کرد. هم موساد و هم واحد اطلاعاتى نظامى از مبارزه نظامى آنها پشتیبانى مى‏کردند. ارتباط با کُردها اطلاعات ذیقیمت و دست اولى را در مورد ارتش عراق در اختیار اسرائیل قرار مى‏داد. ملاقات‏هایى پنهانى بین کُردها و افسران ارتش اسرائیل صورت مى‏گرفت. از جمله افسرانى که به ملاقات کُردها رفتند، سروان آریک رجب  از افسران واحد نخبه تجسس و سرتیپ رحیم (رفاویم) «قندى» ذهبى  (زیوى) معاون فرمانده شاخه عملیاتى را مى‏توان نام برد. واحد اطلاعات نظامى قادر بود از طریق شبکه موساد در کردستان تصویرى به هنگام از ارتش عراق به دست آورد. این اطلاعات شامل آرایش جنگى عراق و نمودار سازمانى آن تا حد دسته، تعداد هواپیماهاى جنگى قابل پرواز، و حتى نام اکثر خلبانان نظامى آن مى‏شد.
در جنگ چهارم اعراب و اسرائیل معروف به جنگ رمضان در سال 1973م/ 1352ش، وقتى جاسوسان اسرائیلى حضور و ورود ارتش عراق براى مساعدت به نیروهاى سورى و مصر علیه اسرائیل را جدى ارزیابى کردند، فورا دست به کار شدند، جبهه جدیدى را در منطقه کردستان علیه دولت عراق به‏وجود آورند تا عراقى‏ها قادر به حضور در چند جبهه به‏طور همزمان، به‏خصوص جبهه ضد صهیونیستى نباشند.
ژنرال ضمیر رئیس موساد در این خصوص چنین مى‏گوید:
25 مهر ماه/ 52 [1973]
تیمسار نصیرى عزیز مایلم بدین وسیله جنابعالى را در جریان وقایع جنگ بگذارم. در جبهه  شمالى ارتش سوریه مشغول تجدید سازمان خود به خاطر دفاع از دمشق مى‏باشد. سوریه مسئولیت منطقه جنگى را به عهده نیروهاى عراقى گذارده که قبلاً با نیروهاى ما برخورد پیدا کرده و به نحو شدیدى شکست خورده‏اند و به دلایل حیثیتى عراقیها هنوز مشغول اعزام نیروهاى بیشتر به سوریه بوده و این نیروها را در جبهه سوریه به جنگ واداشته‏اند.
همانطور که اطلاع دارید ملک‏حسین در مقابل فشارهاى وارده مقاومت نکرده و یک تیپ زرهى به سوریه اعزام نموده که اکنون در قسمت مقابل جناح جنوبى ارتفاعات جولان مستقر شده است.
این تیپ تحت فرماندهى لشگر عراقى در منطقه مى‏باشد. نیروهاى ما مشغول تقویت خود در خاک سوریه بوده و به طرف شمال و شرق پیشرفت مى‏کنند.
جنگ اصلى در جبهه سینا هنوز شروع نشده است و ما درباره آن خوش‏بین هستیم. مصریها تلفات و خسارات زیادى متحمل شده‏اند. شورویها کماکان به تلاشهاى عظیم خود در جهت تأمین مجدد سلاحهاى مختلف به مصر و سوریه از طریق هوا و دریا ادامه مى‏دهند. شورویها اینطور استنباط مى‏کنند که هر گونه موفقیت اعراب در این جنگ به عنوان موفقیت شوروى منظور خواهد شد و از اینرو شدیدا تلاش مى‏کنند تا از این جنگ به منظور توسعه منافع خود در سراسر منطقه بهره‏بردارى نمایند.
ایالات متحده آمریکا از مقاصد شوروى آگاه است و ما در مقابل فعالیتهاى آمریکا براى جلوگیرى از تحقق نیات شوروى و همچنین حمایت بیدریغى که آمریکا از ما به عمل مى‏آورد  بى‏اندازه سپاسگزاریم.
گذشته از تأمین ساز و برگ نظامى به منظور احیاء کارآیى رزمى ارتشهاى مصر و سوریه  شورویها همچنین به کشورهاى عربى فشار مى‏آورند تا بیش از پیش خود را در جنگ کنونى درگیر نمایند. در این زمینه مایلم توجه جنابعالى را به اطلاعاتى که در مورد عربستان سعودى دریافت کرده‏ایم جلب نمایم. سعودیها که قبلاً به سوریه نیرو فرستاده بودند در نظر دارند نیروهاى بیشترى شامل موشکهاى ضدهوایى از نوع «هاک» به سوریه بفرستند. سعودیها ممکن است از ایران درخواست کنند که در مورد حمل و نقل هوایى این موشکها به سوریه به آنها کمک نماید. احتمال دارد عربستان سعودى این نکته را درک نکند که درگیرى آنها به‏طور غیرمستقیم به منافع شوروى کمک مى‏کند.
امیدوارم در صورتى که عربستان سعودى از شما درخواست کمک کند جنابعالى اهمیت استراتژیکى و واقعى این درخواست را استنباط بفرمایید.
در مورد اوضاع کردستان من عقیده خود را به ملامصطفى اطلاع دادم و توجه او را به این نکته جلب کردم که بخش بزرگى از ارتش عراق به سوریه فرستاده شده و این موضوع فرصت خوبى را به دست کُردها مى‏دهد.
روز گذشته ما اطلاعاتى دریافت کردیم مبنى بر اینکه واحدهاى نظامى عراق مستقر در مناطق کردنشین تضعیف گردیده و قسمتى از این واحدها به سوریه اعزام گردیده است. تردید نیست که این تحول فرصتى عالى در اختیار کُردها به منظور شروع عملیات شدید مى‏گذارد.
خواهشمند است تشکرات قلبى مرا به خاطر کوششهایى که در راه تأمین اطلاعات بسیار مهم پیرامون وقایع جارى مبذول داشته‏اید بپذیرید.
دوستدارـ ژنرال ضمیر
دکتر افرایم سنیه  ژنرال کهنه‏کار صهیونیست در کتاب اسرائیل پس از 2000، درباره منفعت اسرائیل از کمک‏رسانى به کُردهاى عراق و تحریک و تجهیز آنها علیه حکومت آن کشور و حتى نقش افسران نظامى و اطلاعاتى اسرائیلى در مناطق جنگى مزبور مى‏نویسد:
در دهه‏هاى 1960 و 1970 افسران ارتش اسرائیل به رزمندگان ملامصطفى بارزانى در جنگ با ارتش عراق کمک مى‏کردند. همچنین راهنمایى‏هاى اسرائیل به کُردها در میادین جنگ در شمال عراق مثمرثمر بوده و خود اکراد به این امر اذعان دارند. در آن دوران اسرائیلى‏ها به خوبى دریافتند که از طریق کمک به اکراد عراق، اسرائیل در سال‏هاى آتى از یک دوست و همپیمان خوب برخوردار خواهد شد.
اشاره به این نکته خالى از فایده نیست که در آن دوران استراتژى رژیم صهیونیستى، نه تلاش براى استقرار حکومت خودمختار براى مناطق کردنشین عراق، بلکه توطئه‏اى در  جهت ایجاد و گسترش تشنج و اغتشاش در منطقه، چون آتش زیر خاکستر بود. اما آنچه امروز اسرائیلى‏ها خود را حامى و پشتیبان آن قلمداد مى‏کنند، لزوم ایجاد کشور مستقل کُرد در جهت استراتژى منطقه‏اى اسرائیل است. افرایم سنیه صهیونیست در این خصوص چنین مى‏نویسد:
در زمان نگارش این کتاب [اسرائیل پس از 2000] تلاش‏هاى جدى [از سوى محافل اسرائیلى]  به منظور رفع کدورت بین بارزانى و طالبانى در جریان بود، چه اکراد تنها با اتحاد مى‏توانند [...] اهداف خود را پیش ببرند. شکى ندارم که خاورمیانه پس از سال 2000 شاهد به‏وجود آمدن کشور مستقل یا حکومت خودمختار کُرد خواهد بود. چنانچه روابط پیشین یهودیان کردستان با همسایگانشان و نیز پشتیبانى گذشته‏ى اسرائیل از کُردهاى عراق را مد نظر قرار دهیم، مى‏توان چنین فرض کرد که کشور مستقل (یا خودمختار) کُرد، دوست اسرائیل خواهد بود و بر ما لازم است در صورت درخواست کُردها، آنان را جهت تسریع در ایجاد کشور مستقل خود کمک کنیم.
آنچه امروز، یعنى پس از سقوط صدام و حزب بعث عراق، در مناطق کردنشین آن کشور بسیار مشکوک و سؤال‏برانگیز است، تلاش پنهان و آشکار همه‏جانبه صهیونیست‏ها در راستاى استراتژى پیرامونى صهیونیسم در آن سامان است.

عملیات مشترک

در راستاى سیاست مشترکى که آمریکا و اسرائیل در منطقه پیش گرفته بودند، ساواک و موساد نیز اقدامات و عملیات مشترک خود را در میان کُردهاى عراق و علیه حکومت مرکزى بغداد، برنامه‏ریزى و به معرض اجرا گذاشتند.
توافق‏هاى به عمل آمده میان کُردها و حکومت عبدالکریم قاسم و به خصوص بازگشت ملامصطفى به عراق به هیچ وجه سازگار با سیاست شاه و اسرائیل نبود. تیمور بختیار رئیس ساواک طى مذاکراتى با ایسرهارل رئیس وقت موساد، با یادآورى اهداف و منافع مشترک ایران و اسرائیل، نگرانى خود را از شرایط به‏وجود آمده جدید به صراحت اعلام مى‏کرد:
ما صرفنظر از اطلاعات مکتسبه با چشم خود از اسکله‏هاى آبادان و خرمشهر شاهد عبور کشتیهاى روسى که اسلحه و افراد مسلح به عراق وارد مى‏کنند هستیم. بارزانیها وقتى از راه ایران به شوروى رفتند در حدود 250 تا 270 نفر بودند ولى کُردهایى که با کشتى روسى به  عراق بازگشتند در حدود 850 نفر بودند صرفنظر از این نکات که دال بر توسعه نفوذ کمونیسم در عراق است باید توجه داشت که ممکن است در آینده قاسم به عنوان حفظ صلح درخواست ورود ارتش شوروى را به عراق بکند و این زمزمه‏ایست که از هم اکنون به گوش مى‏رسد و چنین استدلال مى‏شود همانطور که دولت لبنان از آمریکا تقاضاى ورود سربازان آن کشور را نمود قاسم نیز حق دارد از شوروى چنین درخواستى را بکند.
اگر چه امروز هنوز قاسم و کمونیستها کاملاً در عراق مسلط نیستند و شاید ما و دول غربى امکاناتى در آن کشور داشته باشیم ولى در آینده نزدیکى دیگر چنین امکاناتى براى ما وجود نخواهد داشت. اگر تصور شود که امکان دارد با گذشت زمان قاسم را به سوى خود جلب کنیم خیال خامى در سر پروریده‏ایم و در حقیقت به منافع ملتهاى خود خیانت کرده‏ایم. این طرز فکر براى کسى که خانه‏اش دور از کانون آتش است امکان دارد ولى براى ما به هیچ وجه بخشودنى نیست. 
بعضى منابع غربى درباره این همکارى مشترک چنین نوشته‏اند:
سازمان‏هاى نهانى ایران و اسرائیل به همکارى نزدیک با هم پرداختند. بنابه گفته گزارشى از سى.آى.اى که در سال 1976 نوشته شده [...]: موساد براى سال‏ها دست اندرکار عملیات مشترک با ساواک شد. موساد به فعالیت‏هاى ساواک کمک کرده و از کُردهاى عراق پشتیبانى کرد.
بختیار رئیس وقت ساواک دستیابى کُردها به قدرت و پایگاه در منطقه را در شرایط جدید اتحاد اکراد با دولت عراق، تهدید و خطر براى ایران ارزیابى مى‏کرد. او براى مقابله با وضعیت و روند جدید، مشى بهره‏گیرى و تحریک طوایف و اقوام مختلف را در دستور پیشنهادهاى خود قرار داد:
ما به عراق نزدیک هستیم و اطلاعات ما درباره آن کشور تقریبا دقیق است. در چند روز اخیر  مزمه تشکیل جمهوریهاى فدرال عرب و کُرد در عراق به گوش مى‏رسد که در آن ملامصطفى رهبر جمهورى کُرد و عبدالکریم قاسم رهبر جمهورى عرب خواهد بود. این امر کاملاً موافق با  آرزوى شوروى است که مایل است عراق را به جمهوریهاى کوچک تقسیم کند تا بعدا اتحاد جماهیر شوروى بزرگترى بوجود آورد. در این صورت باید به مخاطراتى که نصیب ایران و ترکیه مى‏شود توجه کرد. اگر کُردها پایگاهى در خاورمیانه پیدا کنند مسئله دشوارى را بوجود مى‏آورند و  ما مطمئن نیستیم که دول بزرگ غربى از چنین دولتى پشتیبانى نخواهند کرد. اگر چنین فرضى بوقوع پیوندد صرفنظر از مخاطراتى که نصیب ایران و ترکیه مى‏شود باید از خود سئوال کرد روش  شوروى نسبت به مصر و بالعکس چه خواهد بود.
[...] عواملى هستند که قادر به دخالت در داخل عراق مى‏باشند. این عوامل عبارتند از: کُردهاـ طایفه شمارـ قبایل جنوبى عراق‏ـ نفوذ ایران در میان شیعیان عراق، نفوذ ترکها در میان اقلیت ترک کرکوک و موصل و همچنین نفوذ و پرستیژ ملک‏حسین در عراق.  در یکى از اسناد ساواک، یادداشتى درباره محور مباحث قابل طرح در ملاقات بین رؤساى سرویس اطلاعاتى ایران و اسرائیل به چشم مى‏خورد. در این یادداشت که ظاهرا از سوى مقامات ساواک و حول محور مطالبات و تقاضاهاى اکراد عراقى تهیه و تدوین شده، به مواردى از کمک‏هاى اسرائیل به کُردهاى عراق از کانال ایران، اشاره شده است. از سوى دیگر این سند به خوبى روشن مى‏سازد که اسرائیلى‏ها صرف نظر از ارسال تجهیزات نظامى براى کُردهاى عراق، با وساطت ساواک، شمارى از آنها را براى آموزش نظامى به مراکز آموزش نظامى اسرائیل اعزام مى‏کردند.
در یادداشت مورد نظر، با عنوان مواردى که قرار است با ژنرال زامیر (ضمیر) مذاکره شود چنین مى‏خوانیم:
مواردى که قرار است با ژنرال زمیر مذاکره شود
1ـ اکراد درخواست کمک مالى بیشترى از اسرائیل دارند. اظهار مى‏دارند در گذشته که درگیر جنگ بودیم بیشتر از سایرین به ما کمک مى‏کردند. اکنون احتیاج بیشترى داریم تا بتوانیم تشکیلات خود را توسعه داده خود را در مقابل دولت عراق قوى سازیم.
2ـ از لحاظ کمک اسلحه تهاجمى ترتیبى داده شود که از هم اکنون پیش‏بینى لازم بشود، 22 نفر  که در اسرائیل تعلیمات زرهى دیده‏اند اکنون بدون تمرین مانده‏اند پیشنهاد مى‏نمایند تانکهاىمورد نظر از اسرائیل به ایران حمل گردد تا افراد ما به تمرینات خود در ایران ادامه دهند ضمنا انتقال تانکها به ایران این حسن را دارد که در مواقع ضرورى با سرعت در دسترس خواهد بود.
3ـ درباره فروش توتون وعده شده بود از طرف اسرائیل اقداماتى بشود. مثل اینکه تاکنون به نتیجه نرسیده است.
اسرائیلى‏ها ضمن اینکه سعى مى‏کردند حضور و نفوذ خود در میان کُردهاى عراق را در  هاله‏اى از اسرار و پنهان‏کارى نگه دارند، در رسانه‏هاى صهیونیستى، ایران را تنها کشورى معرفى مى‏کردند که در امور کُردها دخالت مى‏کند. این قبیل تبلیغات، همزمان اهداف چندى را نشان مى‏گرفت. رسانه‏هاى اسرائیلى با افشاى اسرار اطلاعاتى همکارى ایران و کُردها، شکاف و اختلاف بین دولت مرکزى بغداد و بلکه بعضى دیگر از دولت‏هاى کشورهاى اسلامى و عربى را با ایران تشدید مى‏کردند. از جنبه سیاسى و روانى ایران در مقابل عمل  انجام شده قرار مى‏دادند و از آن به عنوان پاشنه آشیل، در موارد مقتضى مورد بهره‏بردارى قرار مى‏دادند. به علاوه افشاى این قبیل اطلاعات، پوششى براى تبرئه رژیم صهیونیستى و دخالت همه‏جانبه آن در امور عراق و کُردهاى منطقه بود. نمونه تبلیغات رسانه‏هاى صهیونیستى در بخشى از مقاله نشریه اسرائیلى «اورشلیم‏پست» خواندنى است:
کُردها و حزب دموکرات آنها متهم به تبانى با ایران دشمن دیرینه عراق شده‏اند. گفته مى‏شود که کُردها از نیروهاى ایران و سرویسهاى اطلاعات تعلیمات و نیز اسلحه دریافت داشته‏اند البته  کُردها این اتهام را رد مى‏کنند اما مسلم است که از خارج به آنها کمک مى‏شود و مشکل مى‏توان باور کرد که غیر از ایران کشور دیگرى در این کار دخالت داشته باشد.
رسانه‏هاى صهیونیستى در حالى به چنین تبلیغاتى مشغول بودند که سیل مهمات نظامى   از سوى سرویس اطلاعاتى اسرائیل از کانال ارتباطى ساواک، در اختیار احزاب کُرد عراقى قرار مى‏گرفت. در این باره مذاکرات ژنرال زامیر رئیس موساد با نصیرى رئیس ساواک در آذر ماه 1352 خواندنى است:
تیمسار ریاست ساواک: مى‏خواهم در مورد کردستان صحبت کنیم.
با توجه به اینکه اخیرا دارند در مرز کردستان عناصر ارتشى را تقویت مى‏کنند و فاصله کوتاهى به تمام شدن مدت قرارداد قبلى نمانده و اخطارى که روسها به اکراد داده‏اند ما باید او را از لحاظ مالى و نظامى بیشتر از گذشته تقویت نماییم. چیزهایى که در درجه اول به آن احتیاج است دفاع هوایى و زمینى است. مسعود و محمود لیستى از احتیاجات خود را در اختیار ما گذارده‏اند که ما آن لیست را به شما مى‏دهیم آنچه را که شما مى‏توانید تأمین کنید کمکى است که چیزهاى دیگر را ما تهیه نماییم. اگر از موشکهایى که به وسیله دو نفر حمل مى‏شود به دست آورده باشید براى آنها مفید خواهد بود.
ژنرال ضمیر: آنچه که مسلم است کُردها نمى‏توانند ما را مأیوس کنند چون توقعى از آنها نداریم. بخصوص که از فرصتهاى خوبى چشم‏پوشى کرده‏اند. مثل زمان جنگ که عراق وارد جنگ با ما شد.
تیمسار ریاست ساواک: ما نباید از یک مرد کوه‏نشین توقع غیرعادى داشته باشیم. بخصوص در آن موقعیت که تمام اعراب را با خود دشمن مى‏ساخت.
ژنرال ضمیر: ما در اختیار شما هستیم. مشکل ما مشکل حمل و نقل است در ضمن وزن بعضى از این تجهیزات زیاد است. شما مى‏توانید ترتیب حمل را بدهید. در ضمن اجازه بدهید من بروم برآورد کنم. یا ما تجهیزات مورد لزوم را جدا کنیم یا شما افرادى را بفرستید تا ترتیب این کار را بدهند. ضدزره و ضدهوایى دوشکا خیلى داریم. توپهاى ضدهوایى 5/14 با مهمات در هر صورت من این کار را براى شما مى‏کنم. اگر موافقت بفرمایید دو نفر بالاى تپه را بخواهیم و یک نفر در سفارت بگذاریم که مرتبا برود و تماس بگیرد.
تیمسار ریاست ساواک: راجع به حمل و یا کار براى جدا کردن تجهیزات به شما اطلاع خواهم داد راجع به گماشتن یکى از آن دو نفر در سفارت حرفى نیست این چیزى بود که خود شما مى‏خواستید.
ژنرال ضمیر: چقدر خوشحال خواهیم شد اگر تیمسار تشریف بیاورند تا شخصا از قسمتهاى افریقایى که در اختیار ماست دیدن نمایند.
اسرائیلى‏ها با ارسال انواع سلاح‏هاى جنگى، از موشک‏هاى ضدتانک و ضدهوایى گرفته تا تجهیزات گوناگون ویژه مناطق کوهستانى براى کُردهاى عراق و بهره‏گیرى از همه امکانات و توانایى ساواک، به شدت سعى در تداوم و تشدید درگیرى‏هاى نظامى بین اکراد از یک سو و دولت عراق از سوى دیگر داشتند.
مذاکرات معاون سرویس اسرائیل با رئیس ساواک در این خصوص قابل تأمل است:
ملاقات با آقاى ادمونى (معاون سرویس اسرائیل)
آقاى ادمونى: افسرى که به منطقه اعزام داشتیم نسبت به روحیه اکراد اعلام خطر نموده است. مطمئنا تیمسار از وضع نظامى منطقه اطلاع کامل دارند. عراقیها سیصد تانک در ناحیه رواندوز متمرکز کرده‏اند. و وضع اکراد به این ترتیب بحرانى به نظر مى‏رسد. پریروز ژنرال ضمیر در مورد درخواست تیمسار نصیرى با وزیر دفاع و رئیس ارتش و نخست‏وزیر ملاقات و گفتگو کردند و به این نتیجه رسیدند که نمى‏توان از تجهیزات امریکایى در منطقه استفاده نمود.
ما تعداد زیادى موشکهاى ضدتانک و ضدهوایى روسى در اختیار داریم که ارتش به دلیل خطر جبهه سوریه آنها را در اختیار ما قرار نمى‏دهد که براى اکراد بفرستیم. با اصرار زیاد ژنرال ضمیر توانسته است تعداد 30 موشک ضدتانک و 15 موشک ضدهوایى براى اکراد از ارتش بگیرد.
البته ما با امریکائیها تماس گرفته‏ایم که اگر آنها به جاى موشکهاى روسى موشکهاى آمریکایى ضدتانک TOW و موشکهاى ضدزره RED EYE در اختیار ما بگذارند تا ما بتوانیم سلاحهاى  روسى مذکور را در اختیار اکراد قرار دهیم. در ضمن امریکاییها امکان دارد به کُندى این کار را انجام دهند اگر شما خود بتوانید این تعویض را انجام دهید ما به فوریت آماده مى‏باشیم. در ضمن باید متذکر شوم که ژنرال ضمیر براى گرفتن تعداد یاد شده بالا (موشکهاى روسى) بسیار زحمت کشیده‏اند.
تیمسار ریاست ساواک: اول باید از ژنرال ضمیر در مورد همکارى ایشان تشکر نمایم ولى ارتش شما نباید فراموش کند که اگر کار اکراد تمام شود دیگر براى عراق بهانه‏اى وجود نخواهد داشت که از فرستادن ارتش خود به جبهه سوریه خوددارى نماید بخصوص با تجهیزات جدیدى که عراق در حال حاضر دارد. من تصور مى‏کنم با این تعداد موشک آنها بتوانند در وهله اول روحیه خدمه تانکهاى عراقى را که فعلاً به دلیل نبودن مانع جسور مى‏باشند ضعیف نماید و اگر بتوانیم جنگ را تا شروع باران در منطقه ادامه دهیم خواهیم توانست اکرادرا براى جنگ در سال آینده آماده نماییم. در مورد تعویض موشک باید از حضور مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر کسب تکلیف نمایم و بعد از تماس با افراد ارتش به شما جواب خواهم داد.
آقاى ادمونى: آیا به نظر تیمسار عراقیها تصمیم دارند در عرض این دو ماه کار را یکسره نمایند؟
تیمسار ریاست ساواک: صدام تا اول سپتامبر را قول داده است. اما من از اکراد خواسته‏ام که با جنگهاى گریلایى به پشت جبهه عراقیها خسارات ممکنه وارد نمایند و تانکهاى آنها را از نزدیک مورد حمله قرار دهند و یا حداقل از رسیدن مواد سوختى به تانکها جلوگیرى کنند.
البته نظر به اینکه آموزش موشکهاى ضدتانک در محل امکان‏پذیر نمى‏باشد پیشنهاد مى‏کنم کارآموزان به اسرائیل اعزام گردند.
همکارى ساواک با دستگاه اطلاعاتى اسرائیل به گونه‏اى هماهنگ و همسو بود که عملاً نشان مى‏دهد دو رژیم، پهلوى و اسرائیل برخوردار از علایق، ایده‏ها، طرح‏ها و منافع مشترک سیاسى، اقتصادى و اطلاعاتى بودند و به علاوه استراتژى واحدى را در منطقه تعقیب مى‏کردند.
همکارى، هماهنگى و ارتباط دو سرویس با خانواده بارزانى‏ها در منطقه کردستان عراق، تأمین برخى نیازمندى‏هاى نظامى کُردهاى عراق از سوى آمریکا با هماهنگى ساواک و سرویس اسرائیل، اجراى طرح حفاظت و حراست از امنیت خانواده بارزانى، تقویت تسلیحاتى کُردها به خصوص در بخش دفاع ضدهوایى از سوى رژیم صهیونیستى و آموزش کُردها در اسرائیل در زمینه صنایع تانک و حضور مستمر نماینده اطلاعاتى اسرائیل در میان کُردهاى عراقى، تنها بخشى از واقعیت‏هاست که تماما با هماهنگى ساواک اجرا و عملى مى‏شد. تشویق و تحریک کُردها براى به آتش کشیدن مناطق نفتى کرکوک آن هم با موافقت ساواک و حتى اجراى طرح تهاجم به تأسیسات نفتى کرکوک از طریق یک مأمور و جاسوس اسرائیلى به نام سامى با آگاهى قبلى ساواک، نشانگر سرسپردگى کامل این سازمان در قبال سرویس جاسوسى و اطلاعاتى اسرائیل و همسویى و همراهى ایران شاهنشاهى با رژیم صهیونیستى در تعقیب استراتژى پیرامونى صهیونیسم در منطقه است.
ساواک نه تنها اخبار جابجایى نظامى و لجستیکى ارتش عراق را به اسرائیلى‏ها تقدیم مى‏کرد، بلکه از همه طرح‏هاى اسرائیل در زمینه مقابله با گروه‏هاى مبارز فلسطین در کشورهاى اسلامى، به ویژه در لبنان حمایت به عمل مى‏آورد و از اقدامات اسرائیل به‏طور جدى پشتیبانى اطلاعاتى مى‏کرد. به علاوه ساواک از ایده اسرائیلى‏ها براى استقرار یک پایگاه اطلاعاتى در لبنان به منظور سرکوب و انهدام گروه‏هاى مبارز فلسطینى جانبدارى سیاسى و اطلاعاتى مى‏کرد، و حتى به‏طور مرموزانه سعى مى‏نمود تا از طریق اعمال نفوذ در مقامات لبنانى آنها را به سرکوب فلسطینى‏ها تشویق و وادار کند. ساواک در حالى به نیابت از اسرائیل دست به چنین اقداماتى مى‏زد که دستاوردهاى این قبیل عملیات جز منافع رژیم صهیونیستى را تأمین نمى‏کرد.
متن مذاکرات رئیس سرویس اطلاعاتى اسرائیل با نصیرى رئیس ساواک داراى نکات بسیار مهم و قابل توجه است:
متن مذاکرات تیمسار ریاست ساواک با ژنرال ضمیر رئیس سرویس اسرائیل (دوشنبه 18/4/52)
حاضران در جلسه:
1ـ تیمسار ریاست ساواک
2ـ رئیس سرویس اسرائیل
3ـ تیمسار قائم‏مقام ریاست ساواک
 4ـ مدیر کل اداره دوم
5ـ آقاى على محیط
6ـ خانم پریچهره عبادى‏فرشچى
ژنرال ضمیر: نخست‏وزیر اسرائیل بهترین سلامهاى خود را از طریق اینجانب براى تیمسار فرستاده‏اند. در جریان ملاقاتى که اخیرا نماینده ما آقاى کارون با ملامصطفى بارزانى داشت رهبر کُردها از اینجانب دعوت کرد تا با وى ملاقات کنم. البته او همیشه از همه چیز گله دارد و ناراضى است به‏خصوص اخیرا از آمریکاییها گله مى‏کند. البته من شخصا پیرامون روابط کُردها با آمریکاییها اطلاعات زیادى ندارم البته مى‏دانم که آمریکاییها به کُردها جواب داده‏اند اما نمى‏دانم که این جواب و کمک احتمالى آنها در چه زمینه‏اى و به چه اندازه‏اى است. ملامصطفى تقاضاى مقادیرى اسلحه و مهمات کرده که فهرست آن را بعدا در اختیار جنابعالى خواهم گذاشت. موضوع دیگر مربوط به سیستم دفاعى ملا مى‏باشد، چون تنها خطرى که ملا را تهدید مى‏کند حمله ناگهانى ارتش عراق از راه هوا مى‏باشد. به علاوه اخیرا ارتش عراق تعدادى هلیکوپتر الووت از فرانسه خریدارى کرده که مجهز به موشک مى‏باشد. همانطور که قبلاً موافقت فرمودید ما قدرت دفاع ضدهوایى کُردها را از طریق تحویل توپهاى 30 میلیمترى تقویت کردیم اما با وجود این کُردها خود را مصون نمى‏دانند.
موضوع دیگرى که ملا مى‏خواهد راجع به آن با من مذاکره کند مربوط به اقدامات دولت عراق مبنى بر کوچ دادن کُردها از منطقه کرکوک و اسکان اعراب به جاى آنها مى‏باشد. ضمنا مایلم به اطلاع برسانم که آقاى هلمز  از طریق رئیس نمایندگى سیاسى ما در تهران از مسافرت من به ایران مطلع شده و درخواست کرده که طى این مسافرت با ایشان ملاقات کنم. با توجه به اینکه آمریکاییها از کُردها خواسته‏اند که موضوع مناسبات فیمابین را به هیچ کس اطلاع ندهند بنابراین فکر مى‏کنم که حقایق مربوط به این کار را فقط از دهان آقاى هلمز خواهیم شنید. آنچه که کُردها اخیرا درخواست کرده‏اند عبارتست از: 100 قبضه مسلسل سبک برن ساخت انگلستان‏ـ 50 قبضه مسلسل ضدهوایى از نوع دوشکاـ نیم میلیون مهمات 303ـ یک ربع میلیون مهمات لازم براى سلاحهاى دوشکاـ 250 خمپاره‏اندازـ مهمات بازوکاـ پنج دستگاه موتور براى توپهاى 30 میلیمترى.
به نظر ما تا پایان تابستان جارى خطرى کُردها را تهدید نخواهد کرد، تنها خطر موجود مربوط به احتمال یک حمله ناگهانى به مقر ملامصطفى بارزانى مى‏باشد.
در مورد کوچ دادن اکراد از منطقه کرکوک نظرات کُردها را خواهم خواست اگر شما توافق بفرمایید و کُردها خودشان بخواهند ما کمک خواهیم کرد که آنها به تأسیسات نفتى کرکوک آتش بگشایند و براى این منظور ما مى‏توانیم 80 تا 120 راکت که شبیه راکتهاى کاتیوشا مى‏باشند آماده نماییم. بُرد این راکتها ده کیلومتر مى‏باشد. به نظر من تنها راه متقاعد کردن دولت عراق مبنى بر انصراف از کوچ دادن کُردها حمله به تأسیسات نفتى کرکوک به وسیله کُردها مى‏باشد. البته به عمل آوردن چنین پیشنهادى به کُردها منوط به موافقت قبلى جنابعالى است. طبیعى است که تحویل این راکتها به کُردها منوط به این مى‏شود که ما قبلاً مطمئن شویم که کُردها حمله مورد نظر را انجام خواهند داد چون ما نمى‏خواهیم که کُردها فقط این راکتها را در کوهستان انبار نمایند. در ملاقات آقاى کارون با کُردها به وى گفته بودند که عراقیها از طریق فشار نظامى سکنه کردنشین را به طرف کوهها مى‏رانند و از اینرو کُردها اظهار عقیده کرده بودند که شروع جنگ احترازناپذیر است.
تیمسار ریاست ساواک: قبلاً از من در مورد مقاله روزنامه واشنگتن‏پست سئوال کردید. من در این مورد با دکتر محمود و مسعود صحبت کرده‏ام آنها اظهار داشته‏اند که واشنگتن‏پست مطالبى را که آنان با خبرنگار مربوطه اظهار کرده بودند چاپ نکرده و از خود مطالبى را به چاپ رسانده است به علاوه آنها هرگز در مصاحبه خود اسمى از اسرائیل نبرده‏اند چون اگر چنین کارى را انجام مى‏دادند کلیه کشورهاى عربى علیه آنها اعتراض مى‏کردند و در مورد آمریکا گفته بودند که اگر دولت آمریکا به آنها کمک کند کمک مذکور را خواهند پذیرفت. من از کُردها سوال کردم که چرا مطالب این مقاله را تکذیب نمى‏کنید اظهار داشتند که آمریکاییها ادامه این بحث را مصلحت نمى‏دانند و به علاوه عین این مطالب را من از دهان آقاى کالاهان نماینده سرویس آمریکا در ایران شنیدم در مورد مهمات که صحبت کردید ما تصمیم داریم مقدارى فشنگ کالیشنکف [کلاشینکف] براى کُردها خریدارى کنیم که اگر شما موجود داشته باشید البته از شما خواهیم خرید.
ژنرال ضمیر: در مورد این فشنگ‏ها تحقیقات لازم را انجام داده و نتیجه را به اطلاعتان خواهم رسانید.
تیمسار ریاست ساواک: هنگامى که براى خرید این فشنگ‏ها با ارتشبد طوفانیان  صحبت کردم ایشان اظهار داشت که این فشنگ‏ها را از اسرائیل هم مى‏توان تهیه کرد. البته ما این مهمات را در ایران ذخیره مى‏کنیم و هر موقع که جنگ شروع شد آنها را به اکراد تحویل مى‏دهیم. ضمنا ملامصطفى بارزانى استدعا کرده که قبل از تشریف‏فرمایى ذات اقدس ملوکانه به آمریکا به حضور معظم‏له شرفیاب شود تا تقاضاى کمکهاى لازم را شخصا به شرفعرض برساند تا از طریق معظم‏له به آمریکاییها توصیه گردد. ما اطلاعاتى بدست آورده‏ایم که به موجب آن دولت عراق تعداد تقریبى 1000 قاطر براى جنگهاى کوهستانى علیه کُردها از هندوستان خریدارى کرده است طبیعى است که این قاطرها فقط به منظور جنگ کُردها خریدارى شده چون براى جنوب عراق فقط احتیاج به شتر است نه قاطر. ضمنا اطلاع پیدا کردیم که ارتش عراق در شمال آن کشور چند مانور انجام داده و طى آن مناطق بخصوصى را بمباران کرده و تعدادى چترباز نیز پیاده کرده است نتیجه این بمباران هوایى از نقطه نظر مانور نظامى خوب بوده است. اینها نشانه‏هایى است مبنى بر اینکه دولت عراق خیال دارد دست به یک حمله غافلگیر کننده بزند. ضمنا ما هم از موضوع خرید هلیکوپترهاى الووت که قادر به حمل تعداد زیادى از نفرات مى‏باشد مطلع هستیم. اطلاع پیدا کرده‏ایم که شوروى پیرامون استفاده از گازهاى سمى به افراد ارتش عراق تعلیم مى‏دهد و به همین دلیل کُردها از ما تقاضاى ماسکهاى ضدگاز کرده‏اند. در ملاقات دبیر اول و دبیر دوم سفارت شوروى در عراق با کُردها مسعود به آنها گفته که شما مشغول تعلیم عراقیها در زمینه استفاده از گازهاى سمى هستید دبیر اول سفارت شوروى موضوع را تکذیب کرده اما مسعود نام استادان و محل آموزش را در اختیار دبیر اول سفارت شوروى مى‏گذارد که شدیدا موجب تعجب دیپلمات روسى مى‏شود. به علاوه عراقیها در منطقه کرکوک به غیر از اعراب افراد آسورى و ارمنى را نیز جانشین اکراد مى‏کنند در مورد حمله به تأسیسات نفتى کرکوک باید بگویم که تاکنون این عمل سابقه نداشته حتى دو کشورى که در حال جنگ بوده‏اند به دلیل استفاده بعدى خود از منابع نفتى دست به چنین کارى نزدند البته ملا[،] حاشیه مناطق نفتى را بمباران کرده است. بمباران مناطق نفتى کرکوک باید مورد بررسى بیشترى قرار گیرد در ضمن چون کرکوک تنها جائیست که نفت آن در عراق ملى اعلام شده بنابراین ممکن است این کار اثرات سیاسى بدى دربر داشته باشد شاید بهتر باشد که سایر مناطق نفتى عراق مورد حمله قرار گیرد این مطلب را بررسى مى‏کنیم و بعدا با شما صحبت خواهیم کرد. اکراد از ما تقاضاى تانک کرده‏اند و بخصوص اشاره به قول شما نمودند و در این مورد باید از شما سئوال کنم که آیا موضوع قول دادن شما صحیح است؟
ژنرال ضمیر: ما در بین خودمان توافق کردیم که آنها چند تانک از عراقیها بگیرند زیرا در غیر این صورت ایران در مظان اتهام قرار مى‏گیرد.
تیمسار ریاست ساواک: من هم به آنها گفتم که چهار تانک از ارتش عراق به زور بگیرند ما هم چهار تانک دیگر به آنها مى‏دهیم که جلب توجه نکند ادریس گفت ما عواملى را آماده کرده‏ایم که تانک بیاورند ولى اگر حالا این کار انجام شود تمام افراد کُرد را از ارتش بیرون مى‏کنند و ما در مضیقه عجیبى قرار خواهیم گرفت.
چندى قبل هم یک خلبان عراقى با یک هواپیماى باجر قصد پناهنده شدن به ایران را داشت که به وسیله شکاریهاى عراقى مجبور به مراجعت شد و بلافاصله اعدام گردید.
ژنرال ضمیر: در مورد استفاده گازهاى سمى ما از یک هیئت علمى خواستیم که این مطلب را بررسى کنند گزارشى که از این بررسى به ما داده شد نشان مى‏داد که استفاده از گازهاى سمى بسیار امکان ضعیفى داشته و البته ممکن است ما اشتباه کرده باشیم. آموزش نظامى روسها همیشه استاندارد است و در مورد گاز آموزش ضدگاز داده مى‏شود نه آموزش استعمال گاز و وقتى در کشورهاى همجوار ما مثل مصر و سوریه آموزش مى‏دادند ما هم نگران شدیم ولى اینطور نبود.
فکر مى‏کنم در سال 69 یا 70 [1970-1349] موافقت فرمودید که کُردها تأسیسات نفتى کرکوک را بمباران کنند فرمانده این عملیات شخصى به نام سامى بود که بعد هم به لندن رفت و تمام مطالب را بدون بردن اسم ما در روزنامه دیلى‏تایمز به چاپ رسانید. در اثر آتش کُردها قسمتى از تأسیسات نفتى نیز آتش گرفت.
تیمسار ریاست ساواک: این واقعه در زمان جنگ بین کُردها و عراقى‏ها اتفاق افتاد و البته اگر جنگ شروع شود شاید ایجاب کند که نظیر آن تکرار شود.
ژنرال ضمیر: البته من در این مورد اصرار نخواهم کرد و فقط اگر خودشان هم مایل باشند موضوع را پیشنهاد خواهیم کرد و در مراجعت نتیجه را به اطلاعتان خواهم رسانید. تیمى که آنها براى آموزش تانک به اسرائیل فرستاده بودند بسیار تیم خوبى بود و فکر مى‏کنم فرستادن تانک براى آنها اشتباه بزرگى است و باید در زمان جنگ و غیرمترقبه این تانکها را به آنها داد که بتوانند وضع جنگ را عوض کنند در ضمن اکراد از لحاظ نگهدارى و تعمیر این تانکها ضعیف هستند [...].
تیمسار ریاست ساواک: نظر شما راجع به وقایع اخیر عراق چیست؟
ژنرال ضمیر: قصابى. اطلاعات شما در این زمینه مسلما از ما بیشتر است.
تیمسار ریاست ساواک: صدام را که رهبر کودتا بوده هنوز بر سر کار مى‏بینم.
ژنرال ضمیر: ولى مسئله‏اى که تعجب ما را برانگیخت قربانى شدن کزاز است.
تیمسار ریاست ساواک: صدام براى رفع اتهام او را از بین برده است.
ژنرال ضمیر: پسران ملا گفتند که دوباره به جان ملا سوءقصد شده است و من گفتم ما به یک [به یک] نوع مبارزه معتقدیم که به کسى که مى‏خواهد پدر شما کشته شود حمله کنید این شخص کیست؟ گفتند صدام من اضافه نمودم براى کشتن صدام به یک سلاح مخصوص احتیاج داریم و هیچ چیز در دنیا غیرممکن نیست و ما این سلاح را به شما خواهیم داد اما آنها هنوز جوابى نداده‏اند.
تیمسار ریاست ساواک: در بحثى با محمود و مسعود به این نتیجه رسیدیم که نامه تسلیتى بارزانى براى البکر بفرستد و شخصى که این نامه را به البکر مى‏دهد شفاهى به البکر بگوید که اکراد براى نجات او از دسیسه‏هاى صدام آماده هر نوع کمک مى‏باشند.
[...]
تیمسار ریاست ساواک: کُردها از ما خواسته‏اند که در مورد وعده خرید توتون که به آنها داده بودید با شما تماس بگیریم.
 ژنرال ضمیر: ما با چه وضعى مى‏توانیم این نوع توتون را که با انواع ترک و اسرائیل و ایران مغایرت دارد در بازار عرضه کنیم دو کارمند متخصص کشاورزى به منطقه اکراد اعزام نمودیم و گزارشى هم داده‏اند که هنوز من آن را مطالعه نکرده‏ام.
تیمسار ریاست ساواک: مى‏خواستم سئوالى در مورد مطلب چاپ شده در اورشلیم‏پست که حاوى مناسبات ایران و کُردها بوده است سئوال کنم.
ژنرال ضمیر: یکى از جنبه‏هاى ضعف اسرائیل همین مسئله است البته من این خبر را بررسى خواهم کرد.
[... ]
پس از جلسه مورخ 18 تیر 1352، رئیس سرویس اطلاعاتى اسرائیل دو بار با ملامصطفى بارزانى ملاقات کرد. ژنرال ضمیر در روز 22/4/52، طى نشستى با همتاى ایرانى خود، دستاوردهاى این دیدارها را مورد بحث و مذاکره قرار داد:
ملاقات تیمسار ریاست ساواک با ژنرال ضمیر رئیس سرویس اسرائیل (جمعه 22/4/52)
حاضران در جلسه:
1ـ تیمسار ارتشبد نصیرى
2ـ ژنرال ضمیر
3ـ آقاى على محیط
ژنرال ضمیر: من دو بار ملامصطفى را ملاقات کردم ابتدا در شب اول و بعد در شب دوم از چند منطقه کردنشین و همچنین دره رواندوز دیدن کردم. در دهات بین راه همه جا نوسازى  مى‏کردند و وضع زندگى عادى بود و کسى از جنگ صحبت نمى‏کرد. البته پیشمرگ‏ها همه جاهستند. از تاریخ سوءقصد به ملا همه جا کنترل حفاظتى زیاد شده است. مهمانان تابستانى در منطقه زیاد بودند. یک هتل کوچک نزدیک حاجى‏عمران براى مهمانان ساخته‏اند ملامصطفى مثل گذشته از مشکلات اقتصادى زیاد صحبت نمى‏کرد. در بازدید از رواندوز ادریس هم با من بود و او نقشه اشغال این منطقه را به من گفت. مشکل اصلى آنها دفاع ضدهوایى است در کنار تمام  چادرها توپهاى ضدهوایى به چشم مى‏خورد. آنها به تعداد بیشترى از توپهاى 30 میلیمترىاحتیاج دارند. احتمالاً بین 6 تا 10 توپ دیگر از این نوع به آنها تحویل خواهیم داد.
 بزرگترین نگرانى ملا این است که کردستان هدف شوروى شده است. اصرار روسها براى اینکه ملا از شوروى بازدید کند از طرف وى به عنوان یک تهدید تلقى شده است و مى‏گوید با این ترتیب ما به حمایت خارجى احتیاج داریم من براى او مشروحا درباره همه چیز صحبت کردم و او در خاتمه گفت اگر شما در ارزیابى‏هاى خود اشتباه کرده باشید چه خواهد شد. ظاهرا آمریکایى‏ها آنها را تهدید کرده‏اند که اگر پیرامون کمک آمریکا و میزان آن حرفى بزنند این  کمک متوقف خواهد شد. البته ما (سرویس اسرائیل) در جریان کمکهاى آمریکا نیستیم و فقط کلیاتى از آن را مى‏دانیم من به ملا گفتم که ایران براى آمریکا از نظر استراتژیکى اهمیت فوق‏العاده دارد و منطقه شما هم از نظر استراتژیکى براى ایران مهم است پس اگر ایران از آمریکا بخواهد که از شما حمایت کند آمریکا حتما این کار را خواهد کرد. من مطمئنم که ملامصطفى در جریان شرفیابى خود به حضور شاهنشاه آریامهر این مطالب را عنوان خواهد کرد. ملا مى‏خواهد که شاهنشاه ایران به عنوان قیم و صاحب اختیار کُردها در آمریکا صحبت بفرمایند. البته من بوى [به وى ]توضیح دادم که با وضعیت فعلى[،] آمریکا خود را متعهد نخواهد کرد و او هم نباید توقعى داشته باشد. او گفت که ما نمى‏خواهیم آمریکا بطور آشکار  تعهدى در مورد ما بکند فقط در حضور شاهنشاه ایران[، ]آمریکا به ما قول بدهد که اگر شوروى به کردستان حمله کرد آمریکا از ما دفاع خواهد کرد.
روز اول بعد از شام ملا شخصا اظهار تمایل کرد که از اسرائیل دیدن نماید البته موضوع بیمارى او در کار نیست بلکه او خیال مى‏کند که من نماینده واقعى کشورم نیستم و او مى‏خواهد با مقامات بالاتر اسرائیل صحبت کند و خیال مى‏کند که اسرائیل موضوع ارتباط کُردها و آمریکا را به نحوى که کُردها مى‏خواهند حل و فصل خواهد کرد. البته او بر این عقیده است که فقط شاهنشاه ایران مى‏تواند حمایت آمریکا از کُردها را جلب بفرماید ولى بر این عقیده است که حمایت اسرائیل نیز مؤثر خواهد بود.
در حال حاضر ملا ارتباط خود را به کلى با بعث قطع کرده است و مى‏گوید در آینده نیز با بعث ارتباط نخواهد داشت. دلیل صحت ادعاى ملا در این مورد تصمیم وى مبنى به بازدید از اسرائیل است چون همانطور که مى‏دانید رفتن ملا به اسرائیل با توجه به روابط وى با عراق کار خطرناکى است. البته موضوع بازدید وى از اسرائیل منحصرا نظر شخصى خودش است و ما از او دعوت نکرده بودیم. من به او گفتم در مورد روابط کُردها با آمریکا من با نخست‏وزیر اسرائیل صحبت خواهم کرد و وقتى که به اسرائیل آمدید نخست‏وزیر به شما توضیحات لازم را خواهد داد.
حال ملا خوب بود. ادریسـ مسعود و دکتر محمود را دیدم همه راضى بودند و نسبت به ایران و اسرائیل ابراز حق‏شناسى مى‏کردند.
ملا به عربها اعتقاد ندارد او از من سئوال کرد در صورت اعلام استقلال کردستان نظر شما یعنى نظر ایران‏ـ اسرائیل و آمریکا چه خواهد بود؟ گفتم من فقط مى‏توانم نظر اسرائیل را بگویم و در این صورت ما با شما روابط نزدیکى خواهیم داشت ولى البته شرط اصلى نظر ایران است. تصور مى‏کنم نقشه‏اى در فکرش بود که نمى‏خواست بطور آشکار توضیح دهد. حتى ادریس و مسعود هم از موضوع بى‏اطلاع بودند و اظهار تعجب مى‏کردند.
تیمسار ارتشبد نصیرى: من مى‏دانم فکر او چه بوده و این موضوع ارتباط به اوامر شاهنشاه آریامهر دارد که چندین سال من در اجراى آن کوشش کرده‏ام و امروز شما بطور مبهم متوجه آن شدید. تصمیم ما این بود که بین ملا و سایر کشورهاى عربى روابط برقرار کنیم اما اعراب در این مورد دلسردى نشان دادند چون اصولاً اعراب نمى‏خواهند با مردم غیرعرب تماس بگیرند. سعودى‏ها حاضر به این کار نبودند حتى پاکستان که یک کشور غیرعرب است گفت با انجام این کار ما دوستان عرب خود را از دست خواهیم داد. در جریان بحران اخیر روابط کویت و عراق ما به کویت گفتیم که بهترین موقعیت براى تماس با کُردها همین وقت است ما به کویتى‏ها گفتیم که وجود کُردها مثل خارى در چشم دولت عراق است و باید شما این خار را بزرگتر کنید. ولى با تمام این حرفها جواب دولت کویت نامساعد بود. بعد با لبنانیها تماس گرفتیم. همانطور که
گفتم عربها از تماس با مردم غیرعرب اکراه دارند. با تمام حمایتى که ما از کویت در جریان بحران اخیر کردیم دولت کویت به حرف ما گوش نداد. عربستان سعودى البته دوست ماست. اما وقتى مى‏گوییم بیایید در خلیج فارس همکارى کنید اقدامى نمى‏کنند و این مایه تأسف است. اما ما مأیوس نیستیم و باز هم کوشش خواهیم کرد چون بالاخره دسته‏بندى و نفاق بین عربها قطعى است و برخى از آنها به ما نزدیک خواهند شد. فکر کردم لبنان با بقیه کشورهاى عربى تفاوت دارد و از این رو سعى کردیم بین آن کشور و کُردها تماس برقرار کنیم و براى این کار کامیل شمعون را انتخاب کردیم چون کامیل شمعون عرب نیست و با رئیس جمهور کنونى لبنان دوست است قرار است بعد از عزیمت شاهنشاه آریامهر به آمریکا موضوع ارتباط کامیل شمعون با کُردها را عملى کنیم. لبنان از عراق ناراحت است و دولت لبنان مى‏داند که عراق پولهایى در لبنان خرج کرده است از این رو فکر مى‏کنم که لبنانیها حاضر به همکارى در این مورد باشند.
وقتى دبیر اول و دبیر دوم سفارت شوروى در بغداد با ملا ملاقات کردند از او دعوت کردند و حتى اصرار کردند که از شوروى دیدن نماید ملا در جواب گفت من پیر شده‏ام شما به درد ما نمى‏خورید من هم به درد شما نمى‏خورم. روسها گفتند پس اجازه بده پسرانت از شوروى دیدن کنند ملا گفت من فقط دو پسر دارم یکى از آنها را مى‏خواستید از بین ببرید و از احوالات او خبرى ندارم بنابراین فقط یک پسر دیگر برایم مى‏ماند. موضوع سازش آمریکا و شوروى را خود شورویها به ملا گفته‏اند و اضافه کرده‏اند که شوروى و آمریکا درباره تمام مشکلات دنیا با یکدیگر سازش کرده‏اند ملا جواب مى‏دهد پس چطور آنها در مورد کُردها تصمیم نگرفته‏اند؟
در مورد کمک، ما به آنها کمک مى‏دهیم و از هر جا که بتوانیم ساز و برگ نظامى ساخت شوروى پیدا کنیم مى‏خریم و به آنها مى‏دهیم مقدارى اسلحه روسى از اردن براى آنها خریدارى کردیم. به آمریکاییها فشار آورده‏ایم تا کمک کنند البته اگر جنگ شروع شود به آنها همه چیز خواهیم داد. کُردها از ما سپاسگزارى کردند آنها مى‏گویند در گذشته براى جلب حمایت کشورهاى خارجى ما مستقیما نماینده مى‏فرستادیم ولى حتى دربان سفارتخانه‏هاى خارجى نمایندگان ما را نمى‏پذیرفتند ما به آمریکا رفتیم با انگلیس تماس گرفتیم اما کمکى نکردند ولى از زمانى که شما به نمایندگى از طرف ما اقدام کرده‏اید صاحب همه چیز شده‏ایم. ما به آنها توضیح داده‏ایم که کشورهاى دنیا محظوراتى دارند ولى ما تمام راهها را براى شما باز خواهیم کرد. آنها مى‏خواستند که تظلمات دولت عراق را به گوش مردم دنیا از طریق سازمان ملل متحد برسانند ما آنها را راهنمایى کردیم که بهتر است از طریق کشورهاى اسکاندیناوى اقدام کنند.
چندى قبل ملامصطفى از من خواست که به شرفعرض ذات اقدس ملوکانه برسانم که اجازه فرمایند کردستان عراق ضمیمه ایران شود. شاهنشاه مقرر فرمودند به او جواب بدهید که دنیاى ما دنیاى توسعه‏طلبى نیست شما کوشش کنید حقوق ملى خود را بگیرید ما هم در این راه از شما حمایت خواهیم کرد. در مورد احتمال حمله شوروى ملامصطفى به ما هم چیزهایى گفته ما به او گفتیم که شوروى به شما حمله نخواهد کرد البته اگر جنگ شروع شود ممکن است شوروى از عراق حمایت کند که البته این هم مشکوک به نظر مى‏رسد چون شوروى به عراق اعتماد ندارد.
 ژنرال ضمیر: کُردها از آمریکا چه توقعاتى دارند؟
تیمسار ارتشبد نصیرى: پول، اسلحه و مهمات به اضافه حمایت سیاسى آمریکا همانطور که شوروى از عراق حمایت مى‏کند. ما هم به آنها گفته‏ایم که آمریکاییها محظوراتى داخلى و خارجى دارند اما ما از شما حمایت خواهیم کرد.
ژنرال ضمیر: من بارها توضیح داده‏ام که شما فقط یک پل دارید و آن ایران است اگر ایران نباشد براى شما اسرائیل هم وجود نخواهد داشت.
تیمسار ارتشبد نصیرى: ما به ملامصطفى گفتیم که آمریکا نمى‏تواند او را بطور سیاسى و رسمى بپذیرد و توضیح دادیم که باید بداند در گذشته چه بوده و الان چه هست.
ژنرال ضمیر: من به او گفتم باید در مورد مسائل صبور باشد.
تیمسار ارتشبد نصیرى: ما اقدام به اخذ کمک جهت کُردها کردیم و تصمیم داریم سلاحها و مهمات دریافتى را در ایران انبار کنیم و در صورت بروز جنگ بتدریج به کُردها تحویل دهیم ما هم به احتیاج مالى ملا اعتقاد داریم چون عراق پولى به او نمى‏دهد سرباز کُرد فقط 5 دینار حقوق مى‏گیرد و این خیلى کم است انشاءاله با مسافرت شاهنشاه آریامهر به آمریکا کمک مالى بیشترى در اختیار او خواهیم گذاشت.
ژنرال ضمیر: در مورد پیشنهاد مربوط به گشودن آتش علیه تأسیسات نفت کرکوک ملا گفت این کار فعلاً مصلحت نیست. او درباره کوچ دادن کُردها و جایگزین کردن عربها به جاى آنها صحبت کرد من گفتم براى جلوگیرى از این کار باید تأسیسات نفتى کرکوک را آتش بزنید. ملا جواب دادکه براى این کار آماده خواهیم شد اما در حال حاضر آن را عملى نخواهیم کرد. من هم به او گفتم که ما در اسرائیل جنبه‏هاى عملى کار را بررسى خواهیم کرد و به شما اطلاع خواهیم داد. شما در مورد کشورهاى اسکاندیناوى مطالبى فرمودید. ملا گفت چرا به دنیا نمى‏گویید که عراق با ما چه کرده است. جواب دادم چرا خودتان نمى‏گویید شما با آلمان و کشورهاى اسکاندیناوى رابطه دارید. البته موضوع این است که تنها کسى که مى‏تواند این کار را براى آنها انجام دهد دکتر محمود است و او هم خیلى گرفتاریهاى دیگر دارد. مثلاً اگر بلافاصله بعد از کودتاى عراق یک نفر در تلویزیونهاى آمریکا یا انگلیس راجع به اوضاع عراق صحبت مى‏کرد خیلى مؤثر بود ولى کُردها این کار را نکردند.
تیمسار ارتشبد نصیرى: اکنون شخصیت و پرستیژ ملا در داخل عراق خیلى با گذشته فرق کرده و بالاتر رفته است شاید موفقیت ما در مورد کُردها یکى از دلایلش این باشد که من افتخار داشتم مدتى نسبتا طولانى مجرى اوامر شاهنشاه در مورد کُردها و کمک به آنها باشم. در مورد کودتاى عراق ملا چه عقیده‏اى داشت؟
ژنرال ضمیر: ملا مى‏گفت که همه کارها زیر سر صدام‏حسین است که با البکر مخالفت مى‏کند او ضمنا اضافه کرد متهمانى که دو روز قبل رسما خبر اعدام آنها از طریق دولت عراق منتشر شد یک هفته قبل اعدام شده بودند. در حال حاضر حفاظت از ملا خیلى بهتر شده.
تیمسار ارتشبد نصیرى: ما کوشش کرده‏ایم که اعراب را به حقانیت کُردها متوجه سازیم دنیا باید بفهمد که عراقیها در مورد کُردها اشتباه کرده‏اند حتى ما به ملا گفتیم که او نماینده‏اى نزد قذافى بفرستد. جواب داد که قذافى آدم سرسختى است اما ما گفتیم که اگر او سرسخت است پول هم دارد.
ژنرال ضمیر: ملامصطفى براى انجام کارهایش فقط از وجود ده نفر استفاده مى‏کند من به او گفتم که باید کارهایش را تقسیم کند و به آنهایى که اعتماد دارد استقلال عمل بدهد وسائل را با مشورت قبلى و بطور مشترک اداره نماید. ما این موضوع را تعقیب خواهیم کرد تا بعد از ملا یک کمیته کارش را انجام دهد.
تیمسار ارتشبد نصیرى: این از فرمایشات شاهنشاه آریامهر است که اکنون به نتیجه هم رسیده است کمیته مورد نظر اکنون تشکیل شده و مشغول کار است و طبق اطلاع 80 درصد کارهاى آن را ملا تأیید مى‏کند.
گزارش دیگر ساواک در خصوص ملاقات و مذاکرات ژنرال خفى (هوفى) رئیس وقت موساد با رئیس ساواک خواندنى و قابل توجه است.
در این نشست طرفین درباره همکارى ایران و اسرائیل در کردستان عراق به بحث و تبادل نظر پرداختند؛ از جمله مباحث مطروحه در این مذاکرات عبارت بود از: نقش انگلستان و شوروى در پیدایش جنبش استقلال‏طلبانه کُرد؛ میزان تلاش دولت شاهنشاهى ایران در ایجاد اختلاف بین کُردها و دولت عراق و نیز اقدام در جهت ایجاد و تشدید تفرقه و درگیرى بین آنها؛ جانبدارى تاکتیکى ایران شاهنشاهى از کُردهاى عراق؛ کمک‏هاى تسلیحاتى اسرائیل به کُردهاى عراق؛ و نیز همکارى‏ها و فعالیت مشترک حکومت پهلوى و اسرائیل در  ارسال تجهیزات نظامى براى کُردها و نیز آموزش اکراد از سوى آنها:
ملاقات ژنرال خفى با تیمسار ریاست ساواک
شرکت‏کنندگان: تیمسار قائم‏مقام ساواک‏ـ مدیریت کل اداره دوم‏ـ مدیریت کل اداره هفتم آقاى محیطـ خانم عبادى
تیمسار ریاست ساواک: دیدار از منطقه چطور بود؟ متأسفیم که مقدارى را با لندرور رفته‏اید.
ژنرال خفى: براى من بازدید جالبى بود. باید در این مورد از شما تشکر کنم. همانطور که مى‏دانید من تا چندى قبل در ارتش بودم و همیشه با این نوع وسائل مسافرت مى‏کرده‏ایم.
تیمسار ریاست ساواک: مى‏خواستم اول از روحیه بارزانى سئوال کنم.
ژنرال خفى: من اگر چه قبلاً با مسئله اکراد آشنایى داشته‏ام ولى تاکنون شخصا با اکراد ملاقات نکرده بودم. بنابراین با توجه به این که شما در مورد اکراد از من بیشتر مى‏دانید ممکن است  نتیجه‏گیرى من زیاد صحیح نباشد. من تصور مى‏کنم که رهبرى جوان کُرد مثل دکتر محمود واقعادلیل و برهانى براى ادامه جنگ پیدا نمى‏کند. ملا احساس مى‏کند که ملت خود را گمراه کرده است زیرا ملتش شدیدا در رنج هستند. اولین مسئله مشکل پناهندگان است و نیز کمبود مواد غذایى در شمال بارزان. ملا تصور مى‏کند راه‏حل تشکیل یک دولت تبعیدى است که قبلاً راجع به آن با شما صحبت کرده و مى‏خواهد که این دولت از حمایت ایران و امریکا برخوردار باشد. ملا گفت مى‏تواند نظر بعضى از اعراب را در سهیم شدن این دولت جلب کند. این دولت در حقیقت جانشینى براى دولت بغداد خواهد شد. من نمى‏دانم حقیقتا این رؤیا به حقیقت مبدل خواهد شد یا نه. تا آنجا که موضوع مربوط به ما است هر چه که اکراد تصمیم بگیرند و از حمایت شما برخوردار باشد ما نیز حمایت خواهیم کرد. به نظر من ملا از نظر جسمانى و روحى در وضع خوبى قرار دارد. دکتر محمود فکر مى‏کند ملا از نظر جسمى وضع خوبى دارد ولى نه از نظر فکر و روحى. رهبرى جوان اکراد کمى دستپاچه است و نمى‏داند چه راهى را در پیش بگیرد. فکر مى‏کنم توانایى تغییر اوضاع نظامى را نداشته باشند و تقاضاى حمایت بیشتر دارند. به علت حمایت ایران[،] کُردها موفق شده‏اند جلوى عراقیها را بگیرند. کُردها از این وحشت دارند که جنگ در زمستان هم ادامه پیدا کند و تنها مسئله‏اى که آنها را ناراحت مى‏کند حملات هوایى است. ما نزدیکیهاى صبح به کلاله رفتیم. دیدیم مردم به هوا نگاه مى‏کنند و دنبال هواپیما مى‏گردند و به علت زمستان مردم در دهات متمرکز خواهند شد و بدین وسیله هدفهاى آسیب‏پذیرى براى بمباران هواپیماها خواهند بود. آنها مطمئن نیستند بتوانند مناطق از دست رفته را بدست بیاورند. این اثرات این بازدید بر روى من است.
تیمسار ریاست ساواک: وضعیت اکراد را باید از سالها قبل و پیدایش این جنبش بررسى کنیم یعنى از زمان پادشاهى فیصل. جنبش استقلال کُرد در اکراد بوسیله انگلیسیها بوجود آمد و این سیاست قدیمى انگلستان بود که یک دولت مستقل کُرد بوجود بیاورد که در نتیجه همکارى ایران‏ـ ترکیه و عراق موجب شد که حتى بارزانى و همکارانش از داخل خاک ایران به شوروى فرار کنند و همچنین انگلیسیها این تحریکات را در کردستان ایران انجام دادند و با سرکوبى دولت مواجه شدند و قاضى محمد رهبر آنها اعدام شد.
کُردهایى که به شوروى رفته بودند بعد از تغییر سیستم در زمان عبدالکریم قاسم به عراق مراجعت کردند و در آن زمان موافقتى بین اکراد و دولت وقت بوجود نیامد. بارزانى و دوستانش از بغداد به شمال عراق رفتند مدتى که این اکراد در شوروى زندگى مى‏کردند شوروى به جاى انگلیس دنباله‏رو استقلال اکراد شد. حتى پولى را که در اختیار ملا در شوروى گذارده بودند تا سالهاى قبل به او پرداخت مى‏کردند. در تغییر رژیم بعثى عراق دولت شوروى سعى کرد اکراد را به این رژیم نزدیک کند و حتى سفیر قبلى شوروى مى‏گفت که چرا ما به اکراد کم کمک مى‏کنیم. در ابتداى کار البکر، یک موافقتنامه بین بارزانى و آنها امضاء شد. این در اثر فشار شوروى بر هر دو طرف بود. البته فکر مى‏کردند بعد از چند سال بارزانى مى‏میرد و یا ترور مى‏شود. چند مرتبه هم این کار را انجام دادند یک بار او و پسرش با شانس زیادى نجات یافتند. دولت شوروى وقتى به اندازه کافى در بعث نفوذ کرد خواست اینها را به هم نزدیک کند.
دولت ایران مواظب این اوضاع بود و با نزدیکى اکراد به رژیم بغداد تمام کشور عراق یک کشور کمونیستى مى‏شد. ما سعى کردیم او را دور کنیم. دولت عراق هم در این مدت خودش را از نظر سلاح آماده کرد و بالاخره توانستیم از نزدیکى اکراد به دولت عراق جلوگیرى کنیم و در نتیجه دولت شوروى ناراحت شد و کمک مالى خود را به اکراد قطع کرد. مستشاران زیادى
براى آموزش جنگهاى گریلائى و جنگهاى کوهستانى به عراق فرستاد. سلاحهاى سبک براى حمل در کوهستان به آنها داد. وقتى دولت شوروى از سازش اکراد با دولت عراق ناامید شد آنها را تهدید کرد و علنا اظهار کرد که اگر جنگ شروع شود از بغداد حمایت خواهد کرد.
ما از ملا خواستیم که عراقیها در مقابل درخواستهاى متعددشان براى نزدیکى، اجرا نکردن مواد موافقتنامه قبلى را متذکر شود. بار دیگر مواردى نوشته شد و براى ملا فرستاده بودند که دو ماده آن مخالف خودمختارى قبلى بود که واحدهاى مرزبانى در اختیار ملا بود و مبالغى هم به او پرداخت مى‏شد که این بار با این موارد از بین مى‏رفت و جنگ شروع شد.
در خودمختارى قبل موصل هم جزو منطقه اکراد بود و باید دولت بابت نفت پولى هم به اکراد مى‏داد و دولت عراق هم چاه را بست که منفعتى نداشته باشد که پولى بپردازد و بعد شروع به تخلیه مناطق کردنشین از اکراد و جانشین کردن آنها با اعراب نمود و یک علت دیگر براى شروع جنگ بوجود آمد. هشت ماه است که جنگ شروع شده و استنباط مى‏شود که این جنگ کاملاً با جنگ قبلى فرق دارد. وجود مستشاران شوروى کاملاً به چشم مى‏خورد تکنیک را عوض کرده‏اند و قدرت نظامى آن صد برابر شده ولى نفرات همانها هستند. تنها نقطه ضعف عراق در مورد نفرات است.
ژنرال خفى: من طى جنگ گذشته در جبهه سوریه با عراقیها جنگ کرده‏ام.
تیمسار ریاست ساواک: به تلفات و ضایعات اهمیت داده نمى‏شود. خط اول جبهه حق عقب‏نشینى ندارد. وقتى یک نقطه سوق‏الجیشى را بدست بیاورند بلافاصله شبانه مناطق استحفاظى محکمى درست مى‏کنند که اکراد با آنها بارها مصادف شده‏اند و نتوانسته‏اند کارى انجام دهند. هواپیماها در مسافات بالا بمبهاى تأخیرى چند ساعتى مى‏ریزند و مى‏روند با تمام
این موارد باید قبول کنیم که خوب مقاومت کرده‏اند. از هر جهت کمک به اینها را ما جایز مى‏دانیم زیرا اولاً از نژاد آریایى هستند دوم اینکه دولت بعث عراق براى خاورمیانه خطرناک است. شما خودتان یک مقام عالیرتبه ارتشى هستید و مى‏دانید کمک به اکراد در این وضعیت یک ریسک است زیرا مقررات بین‏المللى را در مورد سلاح مى‏دانید. برنامه‏هاى دیگرى هم
داریم. هدف ما فلج کردن ارتش بعث عراق است. نه تنها براى ما بلکه این دولت براى خاورمیانه خطرناک است. هر چند دولتهاى دوست عربى قول داده‏اند که اینها به مرور از شوروى دور خواهند شد ولى ما هنوز عملاً علامتى ندیده‏ایم. دولت عراق به دول عرب مى‏گوید از مستشاران شوروى در زمینه‏هاى کشاورزى و غیر [غیره] استفاده مى‏کنیم. ولى آنهاحتى آموزش بمبهاى گازى به افراد عراقى مى‏دهند. اکراد به این ترتیب احتیاج به کمک دارند.
سلاحهایى دارند که مهماتش در دنیاى غرب مشکل پیدا مى‏شود مثل گلوله توپ 25 تنى.
ژنرال خفى: متشکرم که مرا در مورد اوضاع توجیه فرمودید. براى من بسیار مفید بود. مى‏خواهم در چند مورد اظهار نظر کنم. به یاد میاآورم [مى‏آورم] در سال 48 که عراقیها هم در جنگ بااسرائیل درگیر بودند سربازان را براى نگهداشتن در جبهه با زنجیر مى‏بستند. اکراد عقیده دارند اینها اجساد سربازانشان را با هلیکوپتر به دریاچه مى‏ریزند. قبل از اینکه کشورم را ترک کنم اطلاعاتى در مورد کنفرانس رباط بدست آوردم. مسئله اصلى موضوع فلسطین بود. وزیر خارجه عراق همکارانش را در مورد مرز ایران توجیه کرده و اظهار نموده نه تنها فلسطین مرز اعراب و اسرائیل است بلکه مرز ایران هم‏مرز دیگرى است و از کشورهاى عرب خواست در مورد جنگ مرزى با ایران از عراق حمایت سیاسى کنند.
تیمسار ریاست ساواک: تا آنجا که من خبر دارم وزیر خارجه فوت شده و در صورتجلسه هم نامى از ایران برده نشده است.
ژنرال خفى: البته عوض کردن سلاح روسى که به اکراد داده‏ایم مشکل است.
تیمسار ریاست ساواک: باید در زمستان انجام بدهیم و هر چه در قدرت داریم انجام دهیم.
ژنرال خفى: مهمات روسى و گلوله‏هاى 25 تنى ما تمام شده است بنابراین باید با سلاحهاى غرب عوض بشوند.
تیمسار ریاست ساواک: حداقل یک توپخانه شامل 6 توپ است ولى شما دو توپ براى آنها فرستاده‏اید.
ژنرال خفى: ما این سلاحها را از واحدهاى ذخیره در ارتش مى‏گیریم و مى‏فرستیم. امیدوارم در مراجعت بتوانم چهار توپ دیگر براى منطقه بگیریم.
البته با جانشینى سلاح امریکایى با سلاحهاى فرانسوى که ما داریم و آنها را به اکراد خواهیم داد امیدواریم به زودى گلوله‏اى 25 پوندى گرفته براى اکراد بفرستیم.
تیمسار ریاست ساواک: من شاهد مبارزه کمک به اکراد بین ارتش و دستگاه امنیتى شما بوده‏ام. شما فکر جنگ آینده خود بوده‏اید که در نتیجه مى‏خواستید از سلاحهاى ذخیره‏اى کم نشود. حالا شما پشت میز امنیتى هستید و مى‏بینید که این نه تنها ذخیره شما را کم نمى‏کند بلکه یک جبهه عرب را از شما کم مى‏کند.
درست است که نفر شما با نفر عراق قابل مقایسه نیست ولى اگر عراق آزاد باشد تعداد نفرات آن تولید اشکال خواهد کرد. در اول صحبتهاى خود گفتم منظور خرد کردن ارتش عراق است زیرا با پیروزى بر اکراد به سوریه مسلط خواهد شد و آن وقت خطر بیشترى براى خاورمیانه وجود دارد.
ژنرال خفى: من فکر نمى‏کنم عراقیها در آینده لشگر زرهى خود را به جنگ به اسرائیل بفرستند. ولى در هر حال ما با دشمن مشترک مى‏جنگیم. حداکثر سعى من براى تعویض سلاح آنها انجام خواهد شد و ما از آمریکائیها تقاضاى کمک مالى و سلاحهاى جانشین کرده‏ایم.
تیمسار ریاست ساواک: شما فرمودید که از سلاحهاى ذخیره‏تان استفاده مى‏کردید ولى ما از وسائل مورد استفاده روز نه وسائل رزرو استفاده کردیم.
ژنرال خفى: کمک شما هم سخاوتمندانه بوده و هم شجاعانه، من موضوع اکراد را که نخست‏وزیر هم خیلى به آن علاقمند است قبل از آمدن، با او درمیان گذاشتم. تصور مى‏کنم وزیر دفاع هم از حقایق موضوع مطلع است اگر چه جنگ در زمستان هم ادامه پیدا خواهد کرد ولى براى آموزش اکراد باید از زمستان استفاده کنیم.
نمى‏دانم مى‏شود منطقه‏اى را نزدیک مرز براى کمپ آموزشى در نظر بگیریم؟
تیمسار ریاست ساواک:  اکیپ‏هاى 100 نفرى مى‏آیند و در کمپ آموزشى که ما در اردوگاه پسوه داریم و ارتش آن را بوجود آورده آموزش مى‏بینند.
ژنرال خفى: آیا لزومى دارد که ما برنامه آموزشى بگذاریم و استادانى هم بفرستیم.
تیمسار ریاست ساواک: البته اشکالى ندارد.
ژنرال خفى: به علت بُعد مسافت و جلوگیرى ترکیه از عبور فضایى ما پیشنهاد مى‏کنیم در نزدیکى مرز مناطقى جهت ارسال کمکهاى تجهیزاتى بوجود بیاوریم چون مسیر پرواز بسیار طولانى است.
تیمسار ریاست ساواک: این پیشنهاد من بوده و کاملاً با شما موافقم. ما انبار کوچکى در مراغه داشته‏ایم ولى این بار مقدار زیادى سلاح باید برایشان جمع‏آورى نماییم.
ژنرال خفى: در زمینه ضدتانک در موقعیت خوبى هستند.
سام 7 یک موشک بُرد کوتاه است و نباید در بُرد بیشتر از آن استفاده کرد.
تا رسیدن سلاحهاى در راه استدعا مى‏کنیم شما مقدارى گلوله‏هاى خمپاره 120 به آنها بدهید.
ژنرال خفى: منظور من از گلوله 120 میلیمترى خمپاره‏هایى است که ما و شما به آنها داده‏ایم. این یک کمک قاطع و فورى است و از نقطه نظر روحى هم مؤثر است.
همانطور که عرض کردم در آینده نزدیک تعویض سلاحها صورت خواهد گرفت.
باید به عرض برسانم گلوله 25 پوندى براى توپ را باید از ارتش افریقاى جنوبى که آن را تولید مى‏کند تهیه کنیم. به ما قول داده‏اند که بدهند.
تیمسار ریاست ساواک: از گلوله‏هاى خمپاره‏اى 120 میلیمترى 500 تا فرستاده‏ایم. 500 تاى دیگر هم تقاضا کرده‏ایم که بفرستیم.
ژنرال خفى: برنامه آموزشى را ما تهیه مى‏کنیم و براى شما مى‏فرستیم. بعد از تصویب جنابعالى معلمین را براى آموزش مى‏فرستیم.

تسلیح و تعلیم کُردها

بخش عمده همکارى و فعالیت مشترک موساد و ساواک در میان کُردهاى عراق، موضوع کمک‏هاى سرشار تسلیحاتى و نیز آموزش نظامى کُردهاست.
اسرائیلى‏ها اگر چه بخش عمده کمک‏هاى نظامى را از طریق ایران براى کُردها ارسال مى‏کردند، اما این بدان معنى نبود که تمامى این فعالیت‏ها را با کسب مجوز از ساواک و با واسطه آنها انجام مى‏دادند. آن گونه که از اسناد ساواک معلوم مى‏شود، اسرائیلى‏ها در پاره‏اى مواقع بدون اطلاع و هماهنگى با ساواک خود مستقیما اقدام به این کار مى‏کردند. در بخش آموزش نیروهاى کُرد عراقى نیز در بسیارى موارد، مأموران اطلاعاتى موساد بدون اطلاع ساواک کُردها را تحت آموزش نظامى و اطلاعاتى قرار مى‏دادند. البته اسرائیلى‏ها در این زمینه به دو شکل اقدام مى‏کردند. اسرائیلى‏ها با گزینش بعضى از کادرها و نیروهاى کُرد، آنها را به فلسطین اعزام مى‏کردند و در مراکز اطلاعاتى و نظامى اسرائیلى تحت تعلیمات نظامى و اطلاعاتى قرار مى‏دادند. به علاوه مأموران اطلاعاتى موساد خود نیز با حضور در مناطق کردنشین، به آموزش نظامى و اطلاعاتى کادرهاى کُرد اقدام و مبادرت مى‏کردند.
براى نمونه، رئیس موساد در مذاکرات مورخ 18 تیر ماه 1352 با رئیس ساواک، درباره آموزش گروه‏هاى کُرد در فلسطین اشغالى، مى‏افزاید:
تیمى که آنها [کُردها] براى آموزش تانک به اسرائیل فرستاده بودند، تیم بسیار خوبى بود.
نامبرده در نشست اطلاعاتى دیگر با رئیس ساواک از او مى‏خواهد که منطقه‏اى نزدیک مرز ایران و عراق به عنوان کمپ آموزشى در اختیار آنها قرار گیرد:
ژنرال خفى: من موضوع اکراد را که نخست‏وزیر هم خیلى به آن علاقمند است، قبل از آمدن با او درمیان گذاشتم. تصور مى‏کنم وزیر دفاع هم از حقایق موضوع مطلع است. اگر چه جنگ [بین کُردها و دولت عراق] در زمستان هم ادامه پیدا خواهد کرد ولى براى آموزش کُردها باید از زمستان شروع کنیم. نمى‏دانم مى‏شود منطقه‏اى را نزدیک مرز براى کمپ آموزشى در نظر بگیریم؟
تیمسار ریاست ساواک: اکیپ‏هاى 100 نفرى مى‏آیند و در کمپ آموزشى که ما در اردوگاه پسوه داریم و ارتش آن را بوجود آورده آموزش مى‏بینند.
ژنرال خفى: آیا لزومى دارد که ما برنامه آموزشى بگذاریم و استادانى هم بفرستیم؟
تیمسار ریاست ساواک: البته اشکالى ندارد.
اگر چه طبق پاره‏اى اسناد، سابقه حضور و ورود مأموران اسرائیلى در میان کُردهاى عراقى به دهه 1930 برمى‏گردد، اما برخى منابع غربى درباره آغاز آموزش نظامى و اطلاعاتى کُردهاى عراقى از سوى مأموران صهیونیست نوشته‏اند:
شیمون‏پرز که در مقام معاونت وزارت دفاع باقى مانده بود، به‏طور نهانى با کومران على بدیرخان، رهبر پیر کُرد که از دهه‏هاى 1940 و 1950 براى اسرائیلى‏ها جاسوسى مى‏کرد، دیدار به عمل آورد. نخستین دوره آموزشى افسران پیشمرگ کُردـ با نام رمز «مرواد» (قالى) در اوت 1965 [1344 ]آغاز و به مدت سه ماه ادامه یافت. در تابستان بعد، لوى اشکول و امیت از اریه «لیووا» ئلیاف، معاون پرتلاش وزارت امور صنایع و توسعه، از حزب کار خواستند که به منطقه کردستان رفته و با ملامصطفى بارزانى دیدار کند. در آغاز کار حیم لواکف، عرب‏شناس کهنه‏کار پالماه [گروه تروریستى پالماخ]، مسئول کمک اسرائیل به این برنامه بود، و یکى از نخستین کمک‏هاى غیرنظامى، ایجاد یک بیمارستان صحرایى بود. خود اشکول در ژوئن 1966 [1345 ]و نیز آبااِبان وزیر خارجه، در پایان همان سال از تهران دیدار کردند. گزارش شد زمانى که بارزانى حمله بزرگ عراقى‏ها را در ژوئن 1966 درهم شکست از کمک اسرائیل برخوردار بود.
در یکى از اسناد ساواک، متن نامه رئیس نمایندگى اسرائیل در خصوص عزیمت یکى از مستشاران اسرائیلى به تهران به چشم مى‏خورد. در این نامه ضمن معرفى مستشار اسرائیلى به ساواک، تصریح و تأکید گردیده که فرد یاد شده بنا به درخواست رئیس ساواک و در ارتباط با موضوع کُردها به ایران اعزام شده است:
سازمان اطلاعات و امنیت اسرائیل جهت آقاى ژوزف لوینتس دارنده گذرنامه عادى اسرائیلى 559462 درخواست صدور روادید کرده است. طبق اظهار سازمان اطلاعات و امنیت اسرائیل قرار است آقاى ژوزف جهت انجام اوامر تیمسار ریاست ساواک مربوط به اکراد در 10/2/53 به تهران عزیمت نماید. خواهشمند است دستور فرمایید سریعا نظر مرکز را ابلاغ فرمایند تا طبق آن عمل گردد.
رئیس نمایندگى اسرائیل
اما درباره کمک‏هاى تسلیحاتى براى کُردهاى عراقى، نمونه گزارش ساواک در خصوص مهمات مورد نیاز درخواستى از سوى کُردها چنین است:
اظهارات آقاى بهار در مورد مهمات درخواستى دوستان شمال
موشکهاى فرانسوى 10کک‏ـ 11کک ضد تانک
12 عدد توپ ضدهوایى 30 میلیمترى
4000 مهمات دارد
50 دوشکا و مهماتش
3000 مهمات براى خمپاره‏انداز 120
1000 مین ضدتانک
1000 گلوله براى بازوکاى مدل 5/3
مهمات انگلیسى براى 303 تفنگهاى برنگ‏گان و تفنگهاى معمولى مهمات 62/7
توپهایى که مثل هوتزر عمل مى‏کند 122 میلیمترى با مهمات
یک تن وسائل طبى و بهداشتى (که ممکن است از سفارشات قبل از جنگ خودمان باشد) و وسائل براندازى و مخرب
جمعا 3000 تن مى‏شوند که 250 تن آن آماده براى حمل مى‏باشد.
راجع به تاریخ احتمالى کنفرانس تیمسار فرمودند اواسط فروردین 53.
موضوع ارسال تجهیزات موشکى از سوى اسرائیل براى کُردهاى عراق از فرازهاى برجسته همکارى موساد و ساواک در تسلیح اکراد و پشتیبانى همه‏جانبه نظامى از آنها براى جنگ علیه دولت و حاکمیت عراق است. نامه ناهوم ادمونى معاون وقت موساد به رئیس ساواک که از سوى نمایندگى آن سرویس، مستقر در تهران، با نام رمز بهار به ساواک ارایه شده، حاوى اطلاعات صریح و روشنى در این باره است:
موضوع موشک براى امام
1ـ بنا به تقاضاى شما من پیغام شفاهى را که روز یکشنبه 26 اوت وسیله آقاى ادمونى به اطلاع آن عالیجناب رسید خلاصه کرده‏ام.
الف‏ـ وضعیت نظامى امام ما را به این نتیجه رساند که تجهیز کردن امام به صلاحهاى [سلاح‏هاى ]مدرن ضدتانک و ضدهوایى حائز اهمیت مى‏باشد.
ب‏ـ موشکهاى ضدتانک «ساگر» و موشکهاى ضدهوایى «استرلا» که ساخت شوروى هستند در واحدهاى ارتش اسرائیل مورد استفاده قرار مى‏گیرند (این موشکها در خلال جنگ به غنیمت گرفته شده‏اند).
ما فکر مى‏کنیم که تدارک موشکهاى (ساگر و استرلا) ممکن است افراد امام را قادر سازند که تعدادى از تانکها و هواپیماهایى را که در ارتفاع کم پرواز مى‏کنند منهدم سازند و بدین وسیله حمله عراقیها را حداقل تا پایان فصل زمستان متوقف نمایند.
ت‏ـ ما فکر کردیم که ایران به علت محدودیتهاى سیاسى نمى‏تواند موشکهاى ساخت امریکا در اختیار امام بگذارد.
ث‏ـ با وجودى که موشکهاى استرلا و ساگر در ارتش اسرائیل در واحدهاى رزمى که به حالت آماده بسر مى‏برند مورد استفاده مى‏باشد، ما از ارتش اسرائیل 15 موشک استرلا و سى موشک ساگر دریافت نمودیم که مستقیما از واحدهاى ما اخذ و به امام تحویل خواهد شد. ما آماده‏ایم که افراد امام را براى به کار بردن این موشکها آموزش دهیم.
ج‏ـ بدیهى است که براى گرفتن نتیجه در ایجاد وقفه در حمله عراقیها این موضوع حائز کمال اهمیت است که امام با تعداد خیلى بیشترى از 15 موشک استرلا و سى موشک ساگر تجهیز شود. متأسفانه به علت شرایط موجود در منطقه ما قادر نیستیم که موشکهاى بیشترى را از بین واحدهاى خود بدون دریافت موشکهاى ساخت امریکا براى جایگزین کردن آنان خارج نماییم.
چ‏ـ جایگزین موشک ساگر موشک «تو» و جایگزین موشک استرلا موشک «چشم قرمز» مى‏باشد.
SAGER STRELLA TOW THE EYE
ح‏ـ ما با آمریکایى‏ها تماس گرفته و آنها را در جریان کامل وضعیت گذارده‏ایم. اگر امریکاییها موافقت نمایند که جایگزین موشکهاى مذکور را در اختیار ما بگذارند ما قادر خواهیم بود که امام را با تعداد زیادى موشکهاى روسى (استرلا و ساگر) که از واحدهاى خود خواهیم گرفت تجهیز نماییم.
خ‏ـ پیشنهاداتى که وسیله آقاى ادمونى ارائه شده به شرح زیر است.
که آن عالیجناب امکان اینکه موشکهاى «تو» و «چشم قرمز» را به عنوان جایگزین موشکهاى روسى که به وسیله ما در اختیار امام گذارده خواهد شد. (بیشتر و بالاتر از 15 استرلا و 30 ساگر) بررسى نمایند.
اگر شما آماده باشید که موشکهاى جایگزین را در اختیار ما بگذارید ما قادر خواهیم شد که امام را با صدها موشک ساخت شوروى تجهیز نماییم. همچنین خاطرنشان شد که اگر ما تعداد کافى موشک از آمریکاییان دریافت نماییم دیگر احتیاجى به موشکهاى ایران نخواهد بود.
2ـ از جوابى که از گرین دریافت داشته‏ایم (وسیله بهار) چنین درک کردیم که شما آماده‏اید به عنوان جایگزین موشکهایى که ما براى امام ارسال خواهیم نمود موشک «تو» در اختیار ما بگذارید و همچنین متوجه شدیم که داراى موشکهاى «چشم قرمز» نمى‏باشید.
3ـ همزمان با این موضوع ما جواب آمریکا را دریافت کرده‏ایم مبنى بر اینکه ایالات متحده آمریکا بطور کلى حاضر است جایگزین موشکها را در اختیار ما بگذارد ولى فعلاً به تعداد محدود.
4ـ ما آماده‏ایم که امام را با هر اسلحه‏اى که جایگزین آن را دریافت نماییم تجهیز کنیم.
5ـ ما هم اکنون مشغول آماده کردن تعدادى موشک استرلا و یک مربى هستیم که آنان را در اسرع وقت به منطقه خواهیم فرستاد.
6ـ آموزش موشک ساگر باید در اسرائیل صورت گیرد و ما ترتیباتى داده‏ایم که این دوره در ظرف چند روز شروع شود.
7ـ از آنجایى که ما مجبوریم تمام عملیات تدارک و آموزش را طرحریزى نماییم بسیار ممنون خواهیم شد اگر آن عالیجناب بر اساس این نامه بتوانند به ما پاسخ بدهند که آیا از طریق ایران نیز موشکهایى به عنوان جایگزین ساگر در اختیار گذارده خواهد شد. یعنى اگر شما آماده باشید که براى موشکهاى اضافى «ساگر» که بلافاصله وسیله ما براى امام ارسال خواهد شد موشکهاى «تو» به عنوان جایگزین در اختیار ما بگذارید. البته این تعداد بیشتر و بالاتر از تعداد موشکهایى است که وسیله آمریکاییها در اختیار ما گذارده خواهد شد.
گزارشى را که سرویس اطلاعاتى اسرائیل از طریق رابط خود با ساواک، براى ارتشبد نصیرى (رئیس ساواک) ارسال کرده، عمدتا درباره چگونگى تجهیز کُردهاى عراقى به سلاح‏هاى جنگى و پشتیبانى و تقویت نظامى آنها در مقابل حکومت عراق از سوى اسرائیل است.
نکته قابل توجه که در این گزارش به صراحت به آن اشاره شده، هماهنگى اسرائیل با ایالات متحده آمریکا در این باره است. در ادامه گزارش مزبور، لیست انواع سلاح‏هاى جنگى مورد نیاز براى کُردهاى عراقى ضمیمه شده است. این لیست از سوى سرویس اطلاعاتى اسرائیل و با همکارى ساواک تهیه و به وزیر امور خارجه آمریکا تسلیم شده است:
تیمسار ارتشبد نصیرى
درباره: اسلحه براى امام
عالیجناب
1ـ گزارش مربوط به تماس ما با وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا به پیوست تقدیم مى‏گردد.
2ـ به نظر ما وزیر امور خارجه امریکا ضمن بازدید خود از ایران موضوع را با اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر مورد بحث قرار خواهند داد.
3ـ خوشحال خواهم شد که هر گونه اطلاعات تکمیلى در این مورد را شفاها به عرض برسانم.
با تقدیم احترام‏ـ بهار
تاریخ: 7 آبان ماه 53
در یادداشت دستنویس حاشیه سند چنین آمده است:
این گزارش را رابط اسرائیل در غیاب تیمسار ریاست ساواک و قبل از سفر وزیر خارجه آمریکا  به ایران بنا به تصویب قبلى تیمسار ریاست ساواک از طریق ساواک به شرف عرض پیشگاه مبارک ملوکانه رساند. تیمسار ریاست ساواک بعدا در تاریخ 18/1/54 ضمن اینکه گزارش مربوطه رابه اینجانب دادند امر به ترجمه آن فرمودند که ترجمه به عرض رسید و اوامرى فرمودند.
24/1/54
انتظار مى‏رود با آغاز زمستان از شدت جنگ در کردستان کاسته شود. از این موقعیت براى تقویت نیروهاى کُرد مى‏توان استفاده نمود بطورى که آنها در صورت بروز جنگهاى گسترده‏اى که قرار است در اوایل بهار 1354 آغاز گردد آماده باشند.
سفارش مى‏کنم جزئیات مربوط به طرح تجهیزات‏ـ ملزومات و آموزش و غیره هر چه زودتر بین ما مورد بحث واقع شود.
نکته مهمى را که باید در نظر داشت اینست که چند نوع از سلاحهاى مشخص ساخت روسیه را که ما آماده مى‏کردیم رو به اتمام است. ذخائر سایر سلاحهایى که در حال حاضر در دست کُردها است به سرعت در حال تمام شدن است. باید منابعى براى جبران سلاحهاى اساسى پیدا نمود. همچنین سلاحهایى را که نمى‏توان مهمات براى آنها پیدا کرد باید با سلاحهایى عوض نمود که بتوان براى آنها بر اساس روش جارى ملزومات مهمات تهیه نمود.
یک منبع احتمالى براى تهیه سلاحهاى یدکى، نیروهاى دفاعى اسرائیل مى‏باشد که حاضر خواهد بود از ذخایر خود سلاحهاى لازم را تحویل دهد به شرط آنکه ایالات متحده آمریکا قبول نماید آنها را جبران نماید. انواع مشخصى از سلاحها را نیز مى‏توان توسط واسطه‏هاى اسلحه از بازارهاى جهانى تهیه کرد.
ما از وزیر امور خارجه امریکا تقاضا نموده‏ایم که موضوع تعویض سلاحهاى امریکائى را با آن قسمت از سلاحها و مهماتى که ساخت امریکا نیست و نیروى دفاعى اسرائیل حاضر است از محل انبارهاى خود به کُردها تحویل دهد مورد مطالعه قرار دهد. علاوه بر این ما از وزیر امور خارجه امریکا تقاضا نموده‏ایم که موضوع کمک پولى به خرید سلاحهایى را که مى‏توان از
بازار خریدارى نمود مورد بررسى قرار دهد.
فهرست تجهیزاتى که به نظر ما باید در طول مدت زمستان در دسترس کُردها گذاشت به وزیر امور خارجه امریکا تسلیم شده است.
به نظر ما وزیر امور خارجه ایالات متحده در دیدار آینده خود از ایران موضوع را با اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر در میان خواهد گذاشت.
رونوشت فهرستى که به وزیر امور خارجه ایالات متحده تسلیم شده به پیوست تقدیم مى‏گردد.
اسلحه براى کردستان
1ـ فهرست سلاحها، مهمات و تجهیزات جایگزین سلاحهاى شوروى در کردستان به قرار زیر است.
2ـ اینگونه سلاحها باید در اروپا یا در اسرائیل و در صورت امکان از مازاد و قسمتى بطور مستقیم از کارخانجات تولید کننده خریدارى شود. قیمتها بر همین اساس محاسبه شده‏اند.
3ـ از آنجا که هنوز به درستى معلوم نیست کلیه این اقلام در دسترس باشد این فهرست بر اساس شرایط موجود در بازار تغییرپذیر است.
4ـ چند قلم از این سلاحها را که خریدارى آنها در بازار مشکل است مى‏توان از نیروى دفاعى اسرائیل خواست که در مقابل سلاحهاى مشابه ساخت آمریکا معاوضه نماید.

5ـ توپخانه

نوع    سلاح تعداد  قیمت ‏هرواحد به دلار  جمع
 الف  توپ 155 میلیمترى کششى1815000270000
ب  مهمات 155 میلیمترى200002304600000
پ  توپ 105 میلیمترى کششى1210000120000
ت م همات 105 میلیمترى1200050600000
ث خمپارانداز 160 میلیمترى625000150000
ج  مهمات 160 میلیمترى60002001200000
چ  خمپاره‏انداز 120 میلیمترى247000168000
ح  مهمات 120 میلیمترى 240008090280001920000
خ  لوازم یدکى106200رلوازم نگهدارى35400
6ـ سلاحهاى ضدتانک
نوع  سلاح  تعداد قیمت هرواحدبه دلار جمع
الف  توپ بدون عقب‏نشینى 106 میلیمترى 50900045000
ب  مهمات 1 06 میلیمترى2500 150375000
پ بازوکا50060030000
ت مهمات بازوکا25000 د701750000
ث  راکت ضدتانک اس‏اس‏ـ 11500350046250001750000
ج  لوازم یدکى112500
چ  لوازم نگهدارى37500150000

7ـ سلاحهاى ضدهوایى

نوع سلاح   تعداد    قیمت‏هرواحد به دلار   جمع
الف مهمات توپهاى ضدهوایى 30 میلیمترى250000205000000
ب توپهاى 20 میلیمترى ضدهوایى50400020000
پ مهمات توپهاى 20 میلیمترى500000892000004000000
ت  لوازم یدکى30000ثوسائل نگهدارى40000100008

ـ  تجهیزات رادیویى

نوع سلاح  تعداد  قیمت هر واحدبه دلار  جمع
الف  سیستم PRC-7750120060000
ب  لوازم یدکى و باطرى12000پوسائل780006000

9ـ وسائل نقلیه

نوع سلاح   تعداد   قیمت هر واحد به دلار   جمع
الف  کامیون سبک براى مهمات حمل1212000144000
ب جیپ براى توپهاى بدون عقب‏نشینى12600021600072000
 پ32400
10ـ مین و نارنجک
نوع سلاح   تعداد   قیمت هر واحد  به دلار   جمع
الف مین ضدتانک1000030300000
ب  مین ضدنفر10000550000
پ نارنجک دفاعى500007350000
ت نارنحک تهاجمى500005250000
جمع کل 24461000 دلار
ژنرال (زامیر) ضمیر رئیس موساد، در سال 1353، طى نامه‏اى به نصیرى رئیس ساواک، ضمن اشاره به درگیرى قریب‏الوقوع بین کُردها و دولت عراق، به‏طور تلویحى از موقعیت ملامصطفى بارزانى اظهار نگرانى کرد. نامبرده با یادآورى کمک‏هاى نظامى ارسالى اسرائیل  براى کُردها به منظور تقویت و پشتیبانى از آنان در جنگ با دولت عراق، درخواست کرد کهایران عهده‏دار کمک‏هاى اقتصادى ویژه به بارزانى شود:
جناب تیمسار نصیرى16 مارس 1974
من از تصمیم یک‏جانبه دولت عراق که ناقض موافقت‏نامه مارس 1970 [1349 ]است اطلاع پیدا کردم. از گزارشهایى که به وسیله نمایندگان خود دریافت کرده‏ام چنین به نظر مى‏رسد که ملامصطفى بارزانى تصمیم گرفته به مبارزه خود در راه حقوق ملت کُرد و به منظور مخالفت با سیاستهاى دولت عراق ادامه دهد. این تحول بحران بین کُردها و دولت عراق را تشدید نموده و برخوردهایى بین آنها بوقوع پیوسته است. باید تیره‏تر شدن اوضاع را که منجر به تجدید جنگ گردد به عنوان یک احتمال در نظر داشت. به نظر ما ملامصطفى بارزانى احتیاج فورى به کمکهاى اقتصادى و نظامى دارد. ما تلاش ویژه‏اى را در این زمینه شروع کرده و هر چه زودتر یک یا دو هواپیما حامل مهمات و یا تجهیزات ضرورى‏تر با توجه به نیازمندیهاى فورى اعزام خواهیم داشت. من مى‏دانم که نگرانى اصلى ژنرال بارزانى ناشى از فشار سنگین اقتصادى مى‏گردد که به دلیل زیاد شدن هجوم پناهندگان به اراضى تحت کنترل وى هر لحظه بیش از گذشته مى‏شود این موضوع مى‏تواند به عنوان عامل  مهمى در توانایى بارزانى و پیروانش براى ادامه مبارزه محسوب شود. با توجه به موقعیت ما درزمان حاضر مشکل است کمک اقتصادى مهمى به بارزانى به عمل بیاوریم و من راهى ندارم جز  اینکه از جنابعالى خواهش کنم که این کار را خود به عهده بگیرید البته اطمینان دارم که جنابعالى به خوبى از موقعیت ما در زمان حاضر آگاه هستید. امیدوارم هنگامى که اواخر این ماه با هم ملاقات
مى‏کنیم بتوانیم بطور مشروح پیرامون مسئله کُرد و نیازمندیهاى آنها براى آینده نزدیک مذاکره نماییم.اجازه بدهید خدمت جنابعالى و سرکار خانم نصیرى گرمترین تبریکات نوروزى خود و همسرم را تقدیم نمایم.دوستدارـ ژنرال ضمیر
بر اساس یادداشت دستنویس حاشیه این سند، پاسخ رئیس ساواک که به صورت تلگرام در تاریخ 25/12/1353 براى رئیس سرویس اسرائیل ارسال شده، به شرح ذیل است:
مشکلات اقتصادى و مالى براى بارزانى بیش از آن حدیست که اشاره فرموده‏اید. ما آنچه از دستمان برمى‏آید کوتاهى نخواهیم کرد، ولى جوابگوى احتیاجات آنها نیست. تصور مى‏کنم با تهیه و تمرکزى که ارتش عراق در شمال مى‏دهد در خاتمه پانزده روز مهلت دولت عراق درگیرى سخت شروع شود و باید کمک‏هاى نظامى قبل از آن روز به منطقه برسد. لذا خواهشمند است مقدار کمکى که باقیمانده زودتر ارسال دارید موجب امتنان و تشکر است. با عرض تشکر از تبریکات نوروزى آن تیمسار و بانو سپاس خود و خانم را متقابلاً معروض مى‏دارم.[محل امضاى رئیس ساواک ]

پس از قرارداد 1975 الجزایر

امضاى پیمان موسوم به «قرارداد الجزایر» بین دو دولت ایران و عراق در سال 1975، شرایط و وضعیت جدیدى را در تعامل ایران و اسرائیل با کُردهاى عراق به وجود آورد. وضعیت جدید، اگر چه محدودیت‏هایى را براى فعالیت اسرائیلى‏ها در منطقه به دنبال داشت، اما در مجموع مغایر با آنچه که در استراتژى پیرامونى اسرائیل تعقیب مى‏شد، نبود.
به نوشته بعضى منابع غربى در اوایل سال 1975 عراقى‏ها پیشنهاد ایران را براى توقف پشتیبانى از کُردها در قبال سازشى در شط‏العرب [اروندرود ]پذیرفتند. شورش کُردها با فروپاشى روبه‏رو شد و درخواست اضطرارى بارزانى از کسینجر [وزیر امور خارجه وقت  آمریکا] نادیده انگاشته شد. ویلیام کلبى رئیس [سازمان جاسوسى ]سى.آى.اى در این باره وزیر خارجه را مورد پرسش قرار داد و رک و راست به وى گفته شد که عملیات سازمان نهانىکار تبلیغى نیست. راز پشتیبانى اسرائیل از کُردها، به هر اندازه که آشکار شده بود همچنان مسأله‏اى بسیار حساس قلمداد مى‏شد.
در شرایط و موقعیت جدید، اسرائیلى‏ها به شدت در تلاش بودند تا براى مقامات ایرانى اهمیت و ضرورت تداوم همکارى با اسرائیل را در حمایت و پشتیبانى از کُردهاى عراق بیش از پیش توجیه کنند. نامه ژنرال هوفى رئیس وقت موساد به نصیرى رئیس ساواک در این باره خواندنى و قابل توجه است. او در این نامه با بزرگنمایى خطر شوروى در منطقه، ضرورت  حمایت از کُردها را یادآورى مى‏کند و در پایان به‏طور تلویحى هشدار مى‏دهد که چنانچه در این باره مطابق خواست و تمایل اسرائیل عمل نشود، ممکن است رسانه‏هاى اسرائیلى درباره همکارى دولت ایران با احزاب کُرد عراقى در سال‏هاى پیش از این، افشاگرى کنند:
استحضار تیمسار ریاست معظم ساواک
ترجمه و عین نامه واصله از رئیس سرویس اسرائیل (جمعا در 4 برگ) به عنوان تیمسار ریاست معظم ساواک که در تاریخ 29/12/53 از رابط سرویس مذکور در مرکز دریافت گردیده به پیوست تقدیم مى‏گردد.
حوزه تیمسار ریاست ساواک
تیمسار نصیرى عزیز
از شنیدن خبر بیمارى شما متأسف گردیدم و امیدوارم زمانى که این نامه به شما مى‏رسد سلامتى خود را بدست آورده و فعالیت خود را مجددا شروع نموده باشید. ما از نزدیک آثار توافق ایران و عراق را در کادر جهانى بطور کلى و در محدوده خاورمیانه بطور دقیق دنبال مى‏نماییم. احتیاجى به ذکر این مسئله نیست که به نظر ما این قرارداد مانند کلیه قراردادهاى صلح که به مخاصمات بین کشورها به وسیله مذاکرات مستقیم خاتمه مى‏دهد اقدام مثبتى محسوب مى‏گردد و ما امیدواریم کشورهاى عربى که با ما مرز مشترک دارند از این مورد سرمشق گیرند و با انجام مذاکرات مستقیم با ما موافقت نمایند. در حال حاضر باید مراقبت بسیار دقیقترى در مورد میزان وفادارى عملى عراق نسبت به تعهداتش و دست کشیدن از دشمنى و پیروى از خطوط همکارى و صلح صورت گیرد.
در موافقتنامه‏اى که تنظیم گردیده قسمتى مربوط به اکراد مى‏شود که ما سالها در مورد آنان با یکدیگر همکارى مى‏کردیم. ما عقیده داریم که به دنبال قطع کمک به جنبش مقاومت ملابارزانى و همچنین عدم امکان رسانیدن مواد و ملزومات آنان به علت بسته شدن مرز ایران توانایى جنگى اکراد به سرعت خاتمه خواهد یافت و طولى نخواهد کشید که مقامات عراقى خواهند توانست پیروزى خود را اعلام نمایند.
بدون احتساب مفهوم پیروزى رژیم عراق (حتى اگر فقط یک پیروزى نسبى باشد) ما از آن مى‏ترسیم که اتحاد شوروى که در حال تحکیم موضع‏گیرى خود در منطقه مى‏باشد و از هیچ کوششى در راه تقویت قواى نظامى عراق مضایقه نمى‏نماید، قادر گردد از پیروزى عراق بر اکراد براى پیشبرد مقاصدش در منطقه بهره‏بردارى نماید.
ما اخیرا شاهد مقاصد شوروى در این جهت بوده‏ایم. آنها کوشش مى‏کنند سوریه را وادار کنند که موانعى بر سر راه کوششهایى که وزیر امور خارجه امریکا دکتر کیسینجر براى پیشرفت صلح بین اسرائیل و مصر مى‏نماید ایجاد کنند.
بازدید اخیر هیئت پارلمانى شوروى از اردن و مسافرتهاى «وینوگرادوف» به اردن و سایر کشورهاى عرب شاهدى بر مقاصد شوروى مى‏باشد.
اگر موفقیت عراق به شورویها نسبت داده شود، این عامل مشوق همکارى عراق و شوروى در زمینه سیاسى و نفوذ شوروى در خلیج فارس به شمار مى‏رود.
فکر مى‏کنم که این موضوع احتیاج به کوششهاى جمع‏آورى بیشترى درباره اهداف شوروى و عراق و همچنین فعالیتهاى براندازى آنان دارد. چون در نتیجه بسته شدن مرز ایران و عراق چند شبکه مهم جمع‏آورى از بین رفته است، من پیشنهاد مى‏کنم که لزوم طراحى کوششهاى جمع‏آورى را به زودى و تحت شرایط جدید مورد مذاکره قرار دهیم. از آنجایى که مأمورین ما کردستان را ترک کرده‏اند ما اطلاعات قابل قبول و جدیدى از اوضاع منطقه در دست نداریم. ما گزارشات ناقصى از جنگ و موقعیت، اهداف و طرحهاى رهبران اکراد دریافت کرده‏ایم. ما عقیده داریم که آتش‏بس دقیقا رعایت نمى‏شود و در بعضى از نقاط عراقیها دست به حملاتى زده‏اند. بنابر اطلاعاتى که ما در اختیار داریم اکراد در مقابل حملات عراقیها پایدارى مى‏کنند و لطمات سنگینى به آنها مى‏زنند با وجود این، علیرغم پیروزیهاى منطقه‏اى کُردها و با آگاهى از سطح موجودى مهمات آنان، مایلم اعتقاد راسخ خود را به اینکه شما از اقدامات عراق براى قتل زنان و کودکان و قتل‏عام ملت کُرد جلوگیرى خواهید کرد ابراز دارم.
در خاتمه مایلم به این نکته اشاره نمایم که من از حساسیت شدید مردم اسرائیل نسبت به وضع جامعه کُرد که حتى در مطبوعات داخلى ما منعکس گردیده است آگاه مى‏باشم. نشریات مذکور در غالب موارد از مطبوعات خارجى نقل قول مى‏نمایند و به کلماتى که در مقاله ذکر مى‏گردد توجه نمى‏نمایند، حتى اگر از مساعدت دولت ایران نسبت به جامعه کُرد در سالهاى پریشانى آن ملت نیز آگاه باشند.
آرزو مى‏کنم و امیدوارم که شما، تیمسار نصیرى، این حساسیت را با تفاهم نسبت به توضیحاتى که بیان نمودم قبول فرمایید.
دوستدار همیشگى شما
ژنرال خوفى       
آیا قرارداد الجزایر رویکرد جدیدى بر خلاف استراتژى مشترک پیشین آمریکا و صهیونیسم در منطقه بود؟ ارتشبد سابق حسین فردوست در این خصوص نوشته است:
به هر حال، سال‏ها این نبرد اکراد بارزانى ادامه داشت و دولت عراق هیچ امیدى به پیروزى نداشت [...] منصورپور معتقد بود [...] دولت بغداد بالاخره مجبور به پذیرش خواست و حقوق اکراد است. در چنین شرایطى ناگهان آمریکا وارد عمل شد و به محمدرضا دستور انعقاد قرارداد 1975 با عراق داده شد. قرارداد فوق با وساطت بومدین در الجزایر میان محمدرضا و صدام به امضاء رسید و محمدرضا پذیرفت که در مقابل تعدادى ارتفاعات در باختران و قطعى شدن مرز آبى اروندرود حمایت خود را از بارزانى‏ها سلب کند. به اعتقاد من این قرارداد فقط به سود عراق بود و مانند این بود که محمدرضا 1000 دلار بدهد و 5 دلار بگیرد. چرا آمریکا تا سال 1975 محمدرضا را به حمایت از اکراد تشویق کرد و دولت مرکزى بغداد را تضعیف نمود و در این سال خواستار پایان شورش بارزانى‏ها و تثبیت دولت بغداد شد؟! توضیح خواهم داد که این مسئله فقط به خاطر صدام بود و اکنون که مهره مورد نظر آمریکا، یعنى صدام در جاى مناسب قرار داشت، لازم بود که وى به عنوان ناجى ارتش عراق از جنگ فرسایشى با اکراد وارد میدان شود.
چرا آمریکا در سال 1975 خواهان پایان شورش کُردهاى عراق شد و محمدرضا را براى انعقاد قرارداد 1975 تشویق کرد؟ چرا انعقاد این قرارداد مصادف با زمانى بود که صدام در نقش نفر اول و قدرت فائقه عراق ظاهر مى‏شد؟ چرا و به توصیه که محمدرضا پذیرفت که به جاى البکر، رئیس جمهور، با صدام قرارداد مهم فوق را امضاء کند؟ پاسخ به همه این پرسش‏ها روشن است: تا زمانى که هنوز صدام ـ مهره مورد نظر آمریکاـ قدرت کافى نداشت، محمدرضا عملیات اکراد عراقى را علیه دولت بغداد تقویت مى‏کرد. فعالیت اکراد بارزانى یک خطر جدى بالفعل براى دولت مرکزى عراق به شمار مى‏رفت و بیش از 10 سال حداقل 31 ارتش عراق را به خود جلب نمود. در این میان ارتش عراق تلفات انسانى و تسلیحاتى زیاد دارد.
ویلیام شوکراس درباره نقش فریبکارانه، تاکتیکى و خیانتبار آمریکا، اسرائیل و حکومت پهلوى در خصوص مسأله کُردهاى عراق در زمان قبل و بعد از قرارداد 1975 ایران و عراق  تصریح کرده است که شاه از سازمان سیا تقاضاى کمک نمود تا بتواند کُردهاى عراقى را درقیام دیرینه‏شان علیه عراق مساعدت و پشتیبانى کند.  شوکراس در این باره مى‏افزاید:
به سازمان سیا دستور داده شد کُردها را مسلح کند. نماینده سیا در ایران اعتراض کرد و پیش‏بینى فاجعه‏اى را نمود. در واقع سیاست جدید براى کُردها فاجعه‏آمیز بود. زیرا پس از آنکه شاه از آنان براى نیل به مقاصدش بهره‏بردارى نمود، آنان را به حال خودش رها کرد.
این منبع با استناد به مدارک دیگر در این باره اضافه مى‏کند:
تصمیم نیکسون و کسینجر دایر بر اینکه سازمان سیا مقادیر زیادى اسلحه به کُردها برساند مورد مخالفت سفیر آمریکا و نماینده مقیم سیا در تهران قرار گرفت. در واشنگتن کمیته 40 نفره گروه  ناظر بر عملیات پنهان هیچ فرصتى نیافت که درباره این سیاست بحث و آن را تأکید کند. فقطپس از آنکه جان کانالى به ایران اعزام شد تا شاه را از اینکه طرح در دست اقدام است مطمئن سازد، یک صفحه پلى‏کپى شده شامل خلاصه طرح براى امضا به اعضاى کمیته داده شد.
کاخ سفید و شاه مایل نبودند کُردها به خودمختارى که براى آن مى‏جنگیدند دست یابند. هر دو مى‏خواستند مادام که شاه براى منافع ایران [و در واقع اسرائیل ]لازم مى‏دانست، از کُردها به  عنوان وسیله فشار و درگیر شدن سربازان عراقى استفاده کنند. کُردها این موضوع را نفهمیدند.رهبرشان مصطفى بارزانى اغلب به مأموران سیا مى‏گفت که به شاه اعتماد ندارد ولى کاملاً به  ایالات متحده معتقد است. اگر به هدفش نایل مى‏شد حاضر بود پنجاه و یکمین ایالت آمریکابشود.
در مارس 1975 شاه به توافقى با عراقى‏ها نایل شد. کمک به کُردها را قطع کرد و در حالى که  عراق دست به حمله گسترده‏اى به کُردها زده بود مرزهایش را بست. بارزانى تلگرام‏هاى نومیدانه‏اى براى نمایندگى سیا در تهران فرستاد و تقاضاى کمک کرد. نمایندگى سیا این تلگرام‏ها را به واشنگتن فرستاد و نگرانى خودش را درباره اوضاع منطقه متذکر گردید. نیز بارزانى به کسینجر نوشت: نهضت و ملت ما در برابر سکوت همگان به طرز باور نکردنى در شرف نابودى است. عالیجناب، ما احساس مى‏کنیم که ایالات متحده مسئولیت اخلاقى و  سیاسى در قبال ملت ما دارد که خودش را به سیاست کشور شما متعهد ساخته است. از سوى نمایندگى سیا در تهران تقاضاى دیگرى ارسال شد ولى هیچ پاسخى از واشنگتن نرسید. حمله عراقى‏ها نهضت بارزانى را خرد و نابود ساخت. دویست‏هزار پناهنده کُرد به ایران گریختند. ایران به زور چهل‏هزار کُرد را به عراق برگرداند. از قول کسینجر مى‏گفتند: عملیات پنهانى را نباید با کار مبلغین مذهبى اشتباه کرد.
به نوشته کاکبورن درباره قرارداد ایران و عراق و موقعیت جدید منطقه کردستان عراق:
شاه ایران در ماه مارس 1975 با صدام‏حسین معامله‏اى کرد و مرزهاى ایران را فورا به روى کُردها بست. با وجود خاطرات رومانتیکى که [دیوید ]کیمچى، الیاف و نیمرودى درباره کُردها نوشته‏اند، این قوم خیلى سریع دوستان اسرائیلى خود را از دست داد (ظاهرا هدیه عروسى رهبر کُردها به نانسى کسینجر که یک گردنبند ساخته شده از طلا و مروارید بود، هنرى را به وجد نیاورد...)
على‏رغم بعضى پنهان‏کارى‏ها از سوى محافل سیاسى و اطلاعاتى اسرائیل، اسناد و مدارک و شواهد موجود حکایت از آن دارند که موساد پس از قرارداد سال 1975 نیز به شکل مرموزانه و اسرارآمیزى همچنان برنامه‏هاى خود را چون گذشته در مناطق کردنشین عراق دنبال مى‏کرد. در عین حال، اسرائیلى‏ها به شدت سعى و تلاش داشتند تا در این مسیر از سوى ایران نیز مانع و مشکلى وجود نداشته باشد و ساواک همچون گذشته با آنها همراه و همکار باشد. گزارش طبقه‏بندى ساواک در این خصوص چنین مى‏گوید:
منظور: استحضار تیمسار ریاست ساواک و صدور اوامر.
پیشینه: برابر اظهار نظر نماینده سرویس زیتون در مذاکرات دوجانبه آتى که قرار است در تهران تشکیل گردد سرویس زیتون در نظر دارد سه مورد مشروحه زیر را مطرح نماید.
1ـ استفاده مجدد از شبکه اطلاعاتى شمال.
2ـ همکارى در زمینه نفوذ در اعراب از طریق اروپا.
3ـ استقرار مجدد نماینده دوستان زیتون در جنوب.
بررسى، نظریه و پیشنهاد:
شبکه اطلاعاتى شمال
از سال 1346 شبکه‏هایى در شمال عراق جهت کسب اخبار داخلى عراق توسط عناصر بارزانى در سازمانهاى لشگرى و کشورى عراق تشکیل و زیر نظر یکى از فرزندان بارزانى (مسعود)  شروع به بهره‏بردارى نموده بود که ضمن تماس نمایندگان مرکز و دوستان زیتون قرار شد باتأمین قسمتى از هزینه‏هاى این شبکه و تکمیل آن اطلاعات مکتسبه از شبکه تکثیر و در اختیار مرکز دوستان زیتون گذارده شود (که از سال گذشته یک نسخه در اختیار سرویس الف گذارده مى‏شد).
ضمن اینکه اخیرا به علت توافق ایران و عراق فعالیت این شبکه‏ها نیز متوقف گردیده است. تجدید و برقرارى ارتباط با مأموران مستلزم یک سلسله فعالیت‏هایى در داخل و خارج عراق و همچنین برآوردن توقعات بیش از حد اکراد خواهد بود زیرا فعلاً کلیه سوابق منهدم و فعالیتهاى کلى متوقف مى‏باشد و معلوم نیست به وسعت گذشته بتوان شبکه ایجاد نمود که مانند گذشته قابل بهره‏بردارى باشد. ضمنا نادیده نباید گرفت که علاقمندى دوستان زیتون به تجدید فعالیت این شبکه اصولاً ناشى از عدم رضایت آنان از سازش ایران و عراق مى‏باشد و احیاى این شبکه چه از طریق کشورهاى اروپایى و همجوار عراق و چه از طریق ایران وسیله دوستان زیتون بالاخره به حساب ایران گذارده مى‏شود و اثرات سویى در روابط بین ایران و عراق خواهد داشت لذا در شرایط کنونى بهتر است در این زمینه اقدام نشود.
آن گونه که اسناد گواهى مى‏دهند، ساواک على‏رغم قرارداد سال 1975، به خواست موساد مبنى بر تداوم همکارى پنهان و اطلاعاتى در مناطق کردستان عراق پاسخ مثبت داد و به مثابه آلت دست اسرائیل در این حوزه عمل کرد. بخشى از مذاکرات ژنرال هوفى رئیس موساد با رئیس ساواک مبنى بر ضرورت تداوم همکارى اطلاعاتى چنین است:
ژنرال خوفى: [...] در مورد کسب اطلاعات از آن کشور [عراق] تا قبل از خاتمه جنگ اکراد با ارتش عراق به راحتى مى‏توانستیم عمل کنیم؛ ولى پس از پایان جنگ استفاده از پوشش اکراد براى ما کمتر شده [... ]پس از پایان جنگ اکراد بطور مستقیم به ما گفته شد استخدام و یا هرگونه تماس با اکراد از نظر شاهنشاه و دولت ایران به مصلحت نیست بدین جهت ما قطع رابطه با مأمورین خود نمودیم. در اروپا فعالیت ما محدود است خیلى به سختى مى‏توان با آنها تماس گرفت، در حال حاضر خیلى مشکل است که با اکراد تماس حاصل کرده و آنها را خریدارى نمود زیرا یک نفر افسر مراقب آنها است. در گذشته پناهندگان اکراد گروه گروه به سفارتخانه‏ها مى‏رفتند، بعد اطلاع حاصل شد بعضى از آنها به سفارت عراق بعضى هم به سفارت اسرائیل مى‏رفتند و بدین جهت ضمن تماس با سفارت عراق اطلاعاتى در اختیار مى‏گذاشتند. و در اروپا هم همینطور عمل مى‏کردند. آیا تیمسار مصلحت مى‏دانند که این چنین امکاناتى در اینجا بوجود آوریم و آیا مشکلاتى پیش مى‏آید. نظر تیمسار در مورد تماس با اکراد اروپا چیست؟
تیمسار ریاست: دوستان ما مى‏خواهند مى‏توانند نیازمندیهایشان را بدهند، ما بر علیه عراق محدودیت نظامى داریم این آن را نمى‏رساند که محدودیت اطلاعاتى داشته باشیم شما  مى‏توانید با اکراد اروپا تماس حاصل کرده اقدامات مؤثر و لازم را انجام دهید، ما از هر گونهکمکى که باشد استقبال خواهیم کرد.
اسناد به جا مانده از ساواک حکایت از آن دارند که سیاست ساواک و حتى نظر رئیس وقت  آن پس از قرارداد سال 1975 ایران و عراق، مبنى بر عدم موافقت در راه‏اندازى مجدد شبکه اطلاعاتى شمال، مطابق آنچه اسرائیلى‏ها مى‏خواستند، بود. اما همان دست‏هاى مرموزى که ساواک و موساد را به هم پیوند مى‏زد، وضعیت را به گونه‏اى تغییر داد تا مطالبات اسرائیلى‏ها
تأمین شود. بر این اساس رؤساى ساواک فورا ناگزیر به تغییر موضع شدند و موافقت خود را با فعالیت مجدد شبکه اطلاعاتى شمال، مطابق خواست موساد، اعلام کردند. سند اداره کل دوم ساواک در این باره بسیار مهم و حائز اهمیت است:
جهت استحضار تیمسار ریاست معظم ساواک و صدور اوامر عالى.
پیشینه: قبلاً سرویس زیتون پیشنهاد کرده بود که از شبکه‏هاى اطلاعاتى شمال مجددا بطور مشترک استفاده گردد که مراتب طى گزارشى به عرض تیمسار ریاست معظم ساواک رسید پى‏نوشت فرمودند شبکه اطلاعاتى شمال دیگر معنایى ندارد (پیوست الف).
متعاقبا تیمسار ارتشبد ریاست معظم ساواک در تاریخ 34/7/54 مقرر فرمودند که در مورد ستفاده از عوامل شبکه‏هاى اطلاعاتى شمال با دوستان زیتون همکارى شود.

بررسى و نظریه:
همانطورى که استحضار دارند عوامل شبکه‏هاى اطلاعاتى شمال راسا از طریق مسعود بارزانى استخدام و همکارى آنان جلب و فقط از اسناد و اخبار واصله فتوکپى یا رونوشت در اختیار ساواک وسیله سرویس زیتون قرار مى‏دادند و چندین مرتبه از مسعود بارزانى خواسته شد که بیوگرافى این مأمورین را در اختیار بگذارد ولى نامبرده به دلائل حفاظتى هیچ گونه اطلاعى از مشخصات این منابع در اختیار نگذاشت و هزینه اداره این منابع نیز از طریق دوستان زیتون در شمال تأمین مى‏گردید و چه بسا دوستان زیتون از مشخصات این منابع اطلاع داشتند و شکیب عقراوى نیز در جریان همکارى این منابع بوده است با عطف توجه به مراتب فوق چنانچه مقرر است مجددا از این شبکه‏ها بطور مشترک استفاده گردد لازمست که از طریق مسعود و شکیب عقراوى اقدام گردد و بالطبع مصطفى بارزانى نیز به نحوى در جریان قرار گیرد و چه بسا که عراقى‏ها هم از جریان امر مطلع شده و مسائل دیگرى بوجود آید معهذا به هر نحو که مقرر است اوامر عالى را ابلاغ تا اقدام گردد. ضمنا دوستان زیتون در نظر دارند که موضوع استفاده  مجدد از عوامل شبکه‏هاى اطلاعاتى شمال و نحوه ارتباط با آنان را در مذاکرات سه‏جانبه در اسرائیل مطرح نمایند.
اداره کل دوم
یادآورى این مهم بى‏فایده نیست که على‏رغم تلاش اسرائیل در جهت کسب رضایت و موافقت ساواک مبنى بر حضور مأموران و جاسوسان موساد در مناطق کُردنشین عراق و نیز مساعدت و همکارى ساواک در این زمینه، واقعیت این است که سرویس اطلاعاتى و جاسوسى رژیم صهیونیستى، همواره بدون اطلاع مقامات این سازمان، با جذب و استخدام جاسوس از میان یهودیان محلى ایرانى به عملیات جاسوسى در راستاى برنامه‏ها و اهداف خود مبادرت مى‏کرد. بازداشت و افشاى فعالیت‏هاى جاسوسى دو نفر یهودى ایرانى براى موساد، تنها یک نمونه آشکار در سابقه تاریخى فعالیت موساد در این باره است:
ریاست اداره دوم
درباره: دو نفر کلیمى به نام‏هاى سیروس فرزند براخاص شهرت امیدى و رحمت‏اله فرزند مهدى شهرت ذبیحى
با ایفاد عین نامه شماره 686/ح -2/3/37 ساواک کردستان و عین نامه شماره 7840/178/1ص 37-12/3/37 ستاد بزرگ ارتشتاران و دو برگ نامه آقاى مراد اریه  نماینده مجلس[،] نظر به اینکه اتهام دو نفر نامبرده بالا جاسوس مى‏باشد علیهذا خواهشمند است دستور فرمایند با توجه به پى‏نوشت تیمسار معاونت دوم سازمان که در ذیل نامه ستاد بزرگ ارتشتاران مرقوم فرموده‏اند، فورى اقدامات مقتضى معمول و نتیجه را نیز به این اداره اعلام فرمایند.
[امضا] رئیس اداره‏ـ صمدیانپور
لازم به یادآورى است، موساد، بدون هماهنگى ساواک، یهودیان مهاجر عراقى مقیم تهران را جذب و به استخدام درمى‏آورد و پس از آنها در جهت اهداف اطلاعاتى خود، به‏ویژه کشورهاى عربى، از جمله عراق بهره‏بردارى مى‏کرد. نامه اداره کل هشتم ساواک به رئیس آن تشکیلات در این باره اطلاعات قابل توجهى دارد:
به: تیمسار ارتشبد ریاست ساواک
از: اداره کل هشتم موضوع: فعالیت‏هاى اطلاعاتى سرویس زیتون در ایران
محترما به استحضار مى‏رساند:
نمایندگى اسرائیل در ایران داراى 25 دیپلمات و 20 نفر کارمند محلى که تماما کلیمى و اقوامشان در اسرائیل مى‏باشند و یا خود مدتى در اسرائیل بوده مى‏باشد که از این تعداد 11 نفر افسر اطلاعاتى هستند که سه نفر از آنان در وابستگى نظامى مى‏باشند. بقیه اعضا و نمایندگى اسرائیل از آموزشهاى لازم برخوردار بوده و در مسیر اهداف سرویس فعالیت‏هایى دارند که قرائنى موجود است لیکن دلایل مستحکمى وجود ندارد. سرویس اطلاعاتى اسرائیل با توجه به تسهیلات موجود علاوه براینکه در طرح کریستال و منطقه شورش فعالیت‏هاى وسیعى دارد،  بدون اطلاع ساواک مبادرت به اقدامات یک‏جانبه‏اى مى‏نمایند که ذیلاً نمونه‏هایى از اینفعالیت‏ها به استحضار مى‏رسد:
1ـ سرویس زیتون از بین کلیمیان عراقى که به مرور به ایران مهاجرت و به تابعیت دولت  شاهنشاهى درآمده و داراى مشاغلى در بازار از قبیل صرافى و تبدیل ارز و شرکتهاى صادراتی و وارداتى مى‏باشند مبادرت به استخدام منابعى نموده که این افراد با توجه به حرفه و شغل مناسب و پوششى که دارند ضمن کسب اطلاعاتى پیرامون مسائل سیاسى روز وظایفى از قبیل نشان کردن افراد واجد شرایط و آماده نمودن آنها جهت همکارى با سرویس اطلاعاتى اسرائیل را به عهده دارند و بعضا از وجود عده‏اى دیگر نیز با توجه به حرفه بازرگانى به عنوان آدرس واسطه براى تماس با مأمورین خود در کشورهاى عربى استفاده مى‏نمایند.
عده‏اى از این کلیمیان که به کار صرافى اشتغال دارند سرویس زیتون را از نظر مالى پشتیبانى نموده و همه ماهه مقدار زیادى دینار عراقى و کویتى و ریال عربستان سعودى و سایر ارزهاى خارجى براى سرویس تهیه و در اختیار قرار مى‏دهند.
نمونه بسیار جذاب و خواندنى دیگر در این زمینه، ویکتور مناحیم جاسوس یهودى عراقى‏الاصل است که به عنوان مأمور موساد در ایران و عراق شبکه جاسوسى دایر کرده بود و به فعالیت‏هاى اطلاعاتى و جاسوسى مبادرت مى‏ورزید:
به: تیمسار مدیریت کل اداره هشتم
از: اداره دوم عملیات 821  موضوع: ویکتور (فیکتور) مناحیم
محترما به استحضار عالى مى‏رساند:
نامبرده فوق طى تقاضاى پیوست درخواست نموده چون احتیاج به معالجه دارد لسه‏پاسه براى وى به منظور مسافرت به اسرائیل صادر گردد.
سابقه:
مشارالیه از پناهندگان عراقى است که داراى سوابق به شرح زیر مى‏باشد:
الف‏ـ نامبرده اولین بار با گذرنامه عراقى در تاریخ 30/10/2514 [1334 ]از طریق مهرآباد به ایران وارد و تحت عنوان انجام امور بازرگانى و تجارت پروانه اقامت تحصیل و چندین بار با اخذ روادید خروج از کشور خارج و مجددا به ایران مراجعت مى‏نماید. آخرین بار در تاریخ 7/1/2522 [1342 ]از کشور خارج و در 18/8/2524 [1344] بطور غیرمجاز از طریق مرز خرمشهر به ایران وارد و دفترچه اقامت مهاجرین و پناهندگان برایش صادر مى‏شود و بعد از پناهنده  شدن به ایران چندین بار بالسه‏پاسه به منظور دیدن اقوامش به اسرائیل مسافرت نموده است.
ب‏ـ در تاریخ 30/4/2527 [1347] اداره کل دوم طى اطلاعیه‏اى اعلام داشت دو شبکه جاسوسى در عراق (بصره) کشف گردید که افراد دستگیر شده 23 نفر بوده‏اند و اسناد بدست آمده از آنان فیلم‏هاى ارتشى، نقشه‏هاى نظامى، فیلم‏هاى کداک و رمز بوده است رئیس این شبکه ویکتور عذرا مناحیم مقیم ایران مى‏باشد و برادرش ناجى مناحیم اموال قاچاق و اطلاعات را به وسیله زنان به ایران مى‏فرستاده است و نامه‏هاى حاوى مرموزات به وسیله زنى به نام فاطمه جعفر و مردى به نام یعقوب یوسف جاسم در جعبه حلوایى که مخصوص این کار درست شده بود ارسال مى‏شده است و یکى از مأمورین این شبکه در عراق که اطلاعات مربوط به پایگاههاى زمینى و نقشه‏هاى نظامى را در اختیار قرار مى‏داده به 25 سال زندان محکوم گردیده است. متعاقب کشف این شبکه شخصى به نام فجرعبداله که تماس اطلاعاتى با مرزهاى ایران و عراق داشته دستگیر و پس از دستگیرى این شخص خانه‏اى در خیابان 14 رمعان در کوى افسران در عراق که پوشش آرایشگاه زنانه داشته کشف مى‏شود که از این منزل مقادیر زیادى وسایل مورد نیاز
جاسوسى بدست مى‏آید.
ج‏ـ در تاریخ 17/10/2527 [1347] نماینده دوستان زیتون طى نامه‏اى اعلام مى‏دارد که آقاى زمیرى اسرافیلى نامه‏اى از برادرش در بغداد دریافت داشته است برادر او در این نامه از آقاى زمیرى تقاضا کرده که به آقاى ویکتور مناحیم بگوید زمامداران و مقامات عراقى خیلى مایلند با وى تماس بگیرند و او را به بغداد بیاورند تا در داورى چهل نفر یهودى عراقى حضور داشته باشد. در این نامه همچنین تأکید شده است که دو دسته از سازمان امنیت عراق براى ربودن آقاى مناحیم به ایران اعزام شده‏اند. نامه موصوف به انضمام خلاصه‏اى از سوابق ویکتور مناحیم به عرض تیمسار مدیریت کل مى‏رسد و در تاریخ 20/10/2528 [1348] با وى مصاحبه مى‏شود. نتیجه مصاحبه بدین شرح بوده است: نامبرده در مصاحبه اظهار مى‏دارد در بصره به شغل فروشندگى لوازم کشاورزى اشتغال داشته یک روز از طرف سازمان امنیت عراق وى را احضار و در مورد نامه‏هایى که برادرش براى وى ارسال مى‏نموده توضیح مى‏خواهند که وى عین نامه‏ها را ترجمه مى‏کند و پس از چند روز بازداشت مقامات عراقى در اطراف سوابق او تحقیق مى‏نمایند و چون هیچ‏گونه سابقه‏اى از وى بدست نمى‏آید آزاد مى‏شود و پس از آزادى مدتى تفکر مى‏نماید و نتیجه مى‏گیرد که ماندن در عراق بى‏فایده است زیرا بار دیگر ممکن است خلاصى نداشته باشد و در مصاحبه اضافه مى‏نماید که چند ماه قبل از خانمى به نام اوت که دوستش مى‏باشد و مهاجر عراقى مقیم اسرائیل است نامه‏اى دریافت داشته که در آن نامه  خانم اوت تقاضا کرده بود که اجازه بدهد که آدرسش را در ایران براى یکى از دوستان عراقى برادرش که مقیم آلمان است بفرستد و تأکید کرده بود که این دوست برادرش خبر مهمى را مى‏خواهد به من بدهد که در جواب نوشتم موضوع را مسکوت بگذارد و در این باره چیزى ننویسد و دیگر از موضوع خبرى ندارد.
هـ در تاریخ 12/8/2530 [1350] رابط سرویس زیتون طى تقاضایى عنوان نموده بود که در نظر دارند براى تماس با یهودیان مقیم عراق و گریزاندن این افراد از عراق به خارج از وجود  شخصى به نام فردریک رومنس که چکسلواکى‏الاصل مى‏باشد و داراى گذرنامه عراقى است  استفاده نمایند. قبل از این تقاضا و بعد از آن نتیجه حاصل از کنترل تلفن دوستان زیتون حاکى بود که رابط سرویس زیتون با فردریک رومنس و ویکتور مناحیم تلفنى قرار ملاقات تعیین نموده است و چون آقاى فردریک رومنس با اداره 810 همکارى داشت از طریق اداره 810 تحقیق شد  که نتیجه تحقیقات و شنودهاى تلفنى موصوف مشخص ساخت که احتمالاً فردریک رومنستوسط ویکتور مناحیم شناسایى و به سرویس زیتون معرفى شده است.
دـ ویکتور مناحیم با نذیرفنصه سردبیر مجله الاخاء رابطه دارد و به منزل او رفت و آمد مى‏نماید کیفیت ارتباطات او با نذیرفنصه به موضوع مشخص نیست.
زـ با ورود به تابعیت برادر سوژه (ناجى مناحیم) بدوا مخالفت شده است لیکن بعدا در سال 2517 [1337] با ضمانت یکى از نمایندگان مجلس شوراى ملى به نام سلطان محمد شیخ‏الاسلامى (سلطانى) با ورود به تابعیت مشارالیه موافقت شده است.
خ‏ـ سوژه در تاریخ 3/2/36 [1356] تقاضاى ورود به تابعیت دولت شاهنشاهى را نمود که سوابق وى به عرض رسید و با تقاضاى ورود به تابعیت وى مخالفت شد.
نظریه:مندرجات گزارش فوق مؤید ارتباط و همکارى نامبرده با سرویس زیتون مى‏باشد با عرض مراتب فوق صدور هرگونه امرى در مورد تقاضاى مشارالیه مبنى بر صدور لسه‏پاسه به منظور  معالجه موکول به نظر عالیست. مراتب جهت استحضار و صدور هر گونه امرى از لحاظ عالى گذشت.