قرارداد ۱۹۱۹ و خودکشی سرهنگ میهن پرست

 در دهم فروردین 1299، وثوق الدوله مخالفان قرارداد 9 اوت 1919 را مردمی خواند که معنای وطندوستی را نمی دانند و گفت این قرارداد مورد حمایت و تایید وطندوستان است!
قرارداد 1919 که مجلس آن را نپذیرفته بود ایران را دربست تحت الحمایه انگلستان قرار می داد.
در فصل امور نظامی، این قرارداد مقرّر می داشت که تسلیحات نظامی ایران باید به تصویب و صلاحدید انگلستان از هند تامین شود! آموزش و ترفیع افسران ایرانی زیر نظر انگلیسی ها و عوامل هندی آنان صورت گیرد و امور مالی ارتش هم تحت نظر افسران انگلیسی قرار داشته باشد.
سرهنگ آق اولی فرمانده ژاندارمری مرکز در نخستین روز فروردین ماه آن سال به جای حضور در مراسم سلام نوروزی که در کاخ گلستان بر پا می شد، پس از نوشتن شرح مخالفت با قرارداد 1919 وثوق الدوله و دولت انگلستان در دفتر کار خود با شلیک گلوله حودکشی کرده بود و متن یادداشت او که به دست وثوق الدوله افتاده بود که نهایت میهندوستی را بازتاب می داد هرگز فاش نشد.
وی قبل از خودکشی، خشم خود را از قرار داد وثوق الدوله با انگلستان با بسیاری ازهمکاران و دوستانش در میان گذاشته بود و گفته بود که تحت سرپرستی انگلستان قرار گرفتن ایران را با این تاریخ باعظمت تحمل نخواهد کرد.
خشم او هنگامی به اوج رسیده بود که اطلاع یافت دولت انگلستان گفته است که قرارداد قطعی و لازم الاجرا است و نیازی به تصویب آن در مجلس نیست. وی ساعتی پیش از خودکشی آگاه شده بود که انگلیسی ها گفته اند که درجه افسران ایران نباید از سرگردی و در موارد استثنایی از سرهنگی بالاتر رود.
خبر خودکشی سرهنگ آق اولی به علت تعطیلات نوروزی به موقع به گوش مردم نرسیده بود و وثوق الدوله با اظهارات دهم فروردین خواسته بود زهر قضیه را بگیرد و از خود دفاع کند، اما موفق نشد و خبر خودکشی سرهنگ چنان تاثیری در جامعه ایران کرد که انگلیسی ها مصلحت کار را در آن دیدند که اجرای قرارداد را به تعویق اندازند.