صدر اعظم مستبد، ولی میهن پرست


10170 بازدید

صدر اعظم مستبد، ولی میهن پرست

سلطان عبدالمجید میرزا عین‌الدوله، فرزند سلطان احمد میرزا عضدالدوله و نوه فتحعلیشاه بود که در سال 1224 شمسی در تهران زاده شد.  از پنج سالگی تحصیلات خود را در نزد معلمین خصوصی آغاز کرد و مقدمات زبان فارسی و عربی را فرا گرفت. قدری هم تاریخ و جغرافیا و ریاضیات خواند، آن‌گاه تمام تلاش و فعالیت خود را در فراگرفتن حسن خط «نستعلیق» به کار برد و به اندازه‌ای در این زمینه پیشرفت کرد که غالبا نوشته او با خط عبدالمجید درویش اشتباه می‌شد. در نوشتن رسائل نیز اهتمام زیادی به کار برد. در پانزده سالگی به استدعای پدرش، ناصرالدین شاه موافقت کرد برای ادامه تحصیل وارد دارالفنون شود و فنون نظامی را بیاموزد. وی مدت شش سال در دارالفنون در رشته‌های مختلف دانش‌اندوزی کرد و زبان فرانسه را نیز آموخت اما از همان دوران تحصیل آثار گردنکشی و قلدری و استبداد رأی در او مشاهده می‌شد.

پس از کشته شدن ناصرالدین‌شاه و پادشاهی مظفرالدین‌شاه، عین‌الدوله حاکم تهران و سپس وزیر داخله شد. در ۱۲۸۲ خورشیدی صدراعظم شد.

با اعتراض علما و تجار که از روش استبدادی او به تنگ آمده بودند در سال ۱۲۸۴ معزول شد و میرزا نصرالله‌خان مشیرالدوله به جای او صدراعظم شد. وی پس از آن مدتی در خراسان در املاک خود اقامت کرد.پس از مرگ مظفرالدین‌شاه و در جریان جنبش مشروطه محمدعلی شاه او را برای سرکوبی قیام تبریز مامور کرد ولی موفقیتی نیافت. هنگام فتح تهران خود را به مجاهدین تسلیم کرد و به همین دلیل به او آزاری نرساندند.

عین‌الدوله در دورهٔ پادشاهی احمدشاه دوبار در سال‌های ۱۲۹۴ و ۱۲۹۶ برای مدت کوتاهی رئیس‌الوزرا شد. وی چندبار به حکومت آذربایجان گماشته شد که یکبار از سوی محمدعلیشاه در زمان استبداد صغیر و یکبار از سوی آزادیخواهان پس از استبداد صغیر می‌باشد.

علیرغم عملکرد وی در زمان مشروطه و سنگ اندازیهای وی، عین الدوله در دوران قحطی در ایران از کمک به مردم ستمدیده خودداری نکرد و بسیاری از املاک خود را در راستای کمک به مردم در گرو تاجران و بازاریان قرار داد[نیازمند منبع].

عین الدوله همچنین هیچوقت به سفارت روس یا انگلیس پناهنده نشد و همواره از بیگانگان دوری می‌جست.او در ۱۰ آبان ۱۳۰۶ هجری خورشیدی در شهر تهران درگذشت.

عضدالدوله، اشرف‌الملوک فخرالسلطنه دختر اول مظفرالدین‌شاه را به زنی گرفت. پسری به نام سلطان‌عبدالحمید میرزا که توسط مظفرالدین‌شاه «شمس‌الملک» لقب گرفت، تنها حاصل این ازدواج بود.


خبرگزاری فارس