سیزده آبان؛ چراغی فراراه دانش آموزان

سیزده آبان 57 بود. دانشجویان و دانش آموزان، مانند روزهای قبل در دانشگاه تهران اجتماع کرده بودند و با شعارهای توفنده و مشت های گره کرده، جنایت های رژیم منفور پهلوی را محکوم می کردند و خواهان برپایی حکومت اسلامی به رهبری امام خمینی رحمه الله بودند. این وضعیت تا ظهر ادامه داشت که ناگهانْ گلوله های قساوت دژخیمان شاه، فضای اطراف دانشگاه را در تاریکی فرو برد. و بیش از شصت تن از دانش آموزان، به خاک و خون کشیده شدند. بعد از پیروزی انقلاب، این روز را «روز دانش آموز» نامیدند، تا برای همیشه چراغی فراراه دانش آموزان عزیز کشورمان باشد و روحیه ظلم ستیزی و عدالت خواهی را هماره در آنان زنده نگه دارد.
دانش آموزان و مبارزه ملی با استکبار
بی گمان، دانش آموزان آگاه و رشید ما در مبارزه با استکبار، همواره نقشی فعّال و فراموش ناشدنی ایفا کرده اند. این عزیزان بودند که در 13 آبان 1357 از آیینه احساس و شعور مردم انقلابی و مسلمان ایران غبار برگرفتند و هویت مسلمانی، خوداتکایی و مبارزه با استکبار را به همگان آموختند. این نوجوانان دانش دوست بودند که با شعارهای کوبنده و مشت های گره خورده، پایه های حکومت مزدور پهلوی را سست کردند و لرزه بر اندام زمام داران کاخ های کفر انداختند. این جوانان شجاع بودند که با قیام خویش، به مستضعفان آموختند که برای به دست آوردن حقوق از دست رفته خود، باید با ستم گران جهانی بستیزند. اینک و با توجه به آن رشادت ها و حماسه آفرینی ها، بر دانش آموزان ماست که سهم مهمی در مبارزه با استکبار بر عهده گیرند و هم چون گذشته، از پیش گامان این قیام ملّی باشند.
روز رسوایی آمریکا
بی تردید حماسه ها، فداکاری ها و از خودگذشتگی هایی مثل حماسه دانش آموزان عزیز در 13 آبان 57 بود که پیروزی انقلاب اسلامی را تضمین کرد و سبب نابودی رژیم وابسته به آمریکا گردید. هر چند قیام 13 آبان، به شهادت عده زیادی از دانش آموزان انجامید، ولی آغازی شد برای قیامی گسترده تر که پس از اندک زمانی، کاخ ستم را درهم کوبید و طومار سیاه دودمان پهلوی را در آتش خشم ملت فروبرد و آن را به زباله دان تاریخ سپرد. از سوی دیگر، همه این حوادث، به ننگ و رسوایی آمریکا و دست نشاندگانش انجامید و نفرت و کینه دیرینه ملت را از آمریکای استعمارگر افزون تر کرد.
پیام روز سیزدهم آبان
یوم اللّه سیزده آبان، یادآور حماسه ها، ایثارها و فداکاری های دانش آموزان عزیزمان است. این روز باشکوه بدین سبب روز «دانش آموز» نامیده شد، تا خاطره فرزندان دلیر انقلاب برای همیشه جاودان بماند و درسی فراموش ناشدنی برای تمام دانش آموزان در سراسر گیتی باشد که با ابرقدرت های چپاول گر به مبارزه بی امان بپردازند و عزّت را بر زندگی ذلت بار ترجیح دهند. روز سیزدهم آبان به همه مستضعفان جهان آموخت که بر ضد مستکبران قیام کنند و حقوق از دست رفته خویش را از چنگال استکبار و استعمار بیرون کشند. پیام روز سیزدهم آبان به مسلمانان این است که: تنها در برابر پروردگار جهانیان و مکتب توحید به نماز بایستند و فقط در پیش گاه خدا به کرنش بنشینند و تا همیشه زمان در برابر ظلم و زورگویی ابرقدرت ها سرتسلیم فرود نیاورند.
روزهای دانش آموزی
روزهای دانش آموزی، از حسّاس ترین و پراهمیت ترین دوران حیات آدمی است؛ زیرا غنچه های عشق و امید در آن شکفته می شوند و انسان به سوی رشد و کمال پیش می رود. فصل آموختن دانش، فروغ تاب ناک سپیده دمان زندگی، زمزمه طرب انگیز و دل نواز جویبارانْ و شمیم شامه نواز بهاران است. روزگار دانش آموزی، به لطافت شبنم های پاک سحر می ماند و در دریای دانش، دانش آموزی ره به ساحل می برد که همه اندیشه و توانش را با بال ایمان، آگاهی و پشتکار، به سوی مسیر راستین دانش، زندگی و انسانیت هدایت کند.
دانش آموزان و آموختن دین و دانش
آن چه امروز برای دانش آموز مسلمان ایرانی با اهمیت تلقی می شود، آمیختن دانش با دین، و تعهد با تخصص است. داشتن هریک از این دو جدا از دیگری، پریدن با یک بال است و روشن است که سرانجامِ چنین پروازی، سقوط خواهد بود. دانش آموزِ بیداردل و روشن ضمیر میهن اسلامی، هرگز از علمْ بتی در برابر دین نمی سازد و به علم پرستی گرفتار نخواهد شد. آن چه برای دانش آموز ایرانی اصالت دارد، ایمان، معنویت، عدالت و کرامت انسانی است و علم، تنها یک وسیله برای رسیدن به آن است.
دانش آموز ایرانی و نفی دنیای مادی
پس از پیروزی انقلاب، محیط مدرسه نیز متحول شد، به گونه ای که فضای خالی از معنویت مدرسه در زمان طاغوت، به فضایی معنوی مبدّل گشت و اینک دانش آموز ایرانی به مناجات و نیایش برمی خیزد و در نمازهای جماعتْ به کوتاهی افق لذت های دنیوی می اندیشد. با وجود چنین ذخیره ای از نوجوانان و جوانان پاک و خداجوی، ما را از دنیای مادّی غرب چه باک که تنها به پشتوانه و توان مادّی خویش و در وادی استکباری ذهن پلید خود، ما را به نرمش فرامی خواند و در رؤیای سازش و تسلیم به سر می برد.
الگوی دانش آموزان جهان اسلام
دانش آموزان ایران اسلامی همواره تشنه علم و دانش اند. آنان با رفتار شایسته و سازنده خویش، الگوی راستین دانش آموزان دیگر کشورهای اسلامی هستند. اینان، چهره های برجسته و افتخارآفرین عرصه های علم و عمل، شهامت و مبارزه، پاکی و عفاف، و ایثار و فداکاری اند و با تلاش و کوشش خود و بهره گیری از استعدادهای خدادادی؛ می توانند آینده سازان ایران اسلامی باشند. اینک، تمام امید دنیای اسلام به دانش آموزان ایران اسلامی است.
ملت ها و روحیه استکبارستیزی دانش آموزان
امروز به برکت انقلاب اسلامی و رهنمودهای پیر بیدادگر زمان، حضرت امام خمینی رحمه الله روحیه استکبارستیزی دانش آموزانْ از مرزهای ایران فراتر رفته و همه ملت های عدالت خواه و آزاده را فراگرفته است. مبارزه خونین جوانان و دانش آموزان شجاع و آزادی خواه فلسطین برضد صهیونیست و حامی اصلی آن آمریکا، همین روحیه را نشان می دهد و از ثمره های انقلاب شکوه مند اسلامی به شمار می رود.
اراده الهی و قیام دانش آموزان ایرانی
طبع انسان، عدالت خواه و مخالف تجاوز به حقوق دیگران است؛ زیرا خدای متعال انسان را با فطرتی ظلم ستیز آفریده و پیامبران را نیز با هدف عدالت خواهی و هدایت انسان ها مبعوث کرده است. آن ها به انسان ها کمک می کنند تا در مسیر عدالت باقی مانده و از آن منحرف نشوند. خدای متعال، با صراحت این واقعیت را در قرآن کریم بیان کرده است. از سوی دیگر، اراده خدای منّان برآن است که انسان های ضعیف و مظلوم به پاخیزند، بر مستکبران بشورند و داد خود را از آن ها بگیرند و حاکمیت را از آن خود کنند. قیام دانش آموزان در سیزدهم آبان، با همین تفکر ژرف و ریشه دار دینی، هسته مقاومت جهانی اسلام را برضد بیداد و تباهی استعمارگران و مستکبران بنیان نهاد و به جهانیان فهماند که آنان نیز می توانند حاکمیتی را از آن خود کنند که به عنوان امانت الهی، همواره در خدمت آرمان ها و ارزش های والا و خدایی باشد.

هویت ضداستکباری دانش آموزان
سیزده آبان که در مبارزه و قیام دانش آموزان متعهد و بیدار بر ضد رژیم شاه و حامیان آنْ به ویژه استکبار جهانی ریشه دارد، نشانه آن است که این قشر آگاه و متعهد، در راه رسیدن به اهداف والا و عظیم انقلاب اسلامی، چه در زمان طاغوت و چه پس از پیروزی شکوه مند انقلاب اسلامی، از هیچ کوششی فروگذار نکرده است. دانش آموزان مسلمان و متعهد، همواره در روند رشد و شکوفایی حرکت اسلامی و انقلابی جامعه مؤثر بوده اند و ویژگی ضد استکباری آن ها، جزو هویت جداشدنی شان به شمار می رود.
مردی که امیدش به دانش آموزان بود
سلام بر روان پاک روح خدا. سلام بر او که بیداری را به ما هدیه داد، آزادی را برای مان به ارمغان آورد، ما را به وادی استقلال برد و جمهوری اسلامی را به ما ارزانی بخشید. سلام بر دست های سبزی که بذر محبت خدا را در دل های کوچک دانش آموزان کاشت. سلام همه صالحان و سپیدرویان، بر روان بیدارگر روح پاک خدا باد؛ بزرگ مردی که با رهبری آگاهانه و مدبّرانه خویش، هر توطئه ای را نقش بر آب می کرد؛ حکیم دوراندیشی که گره های کور را به سرپنجه تدبیر می گشود؛ دلاوری که مستکبران، با نفس گرمش بر خاک افتادند. آری، امام خمینی رحمه الله ، وجدان بیدار قرن و نادرمرد روزگاران بود؛ رهبری بی مانند که با قیام الهی خویش، زنگ ها و زنگارها را از چهره دل ها و جان ها بازشست و نور معرفت و بیداری را بر قلب ها تاباند؛ بزرگ مردی که ستم ها را سربرید، ستم گران را به زوال کشاند و پلیدی را از ایران زدود. اینک در سال روز 13 آبانْ روز دانش آموز، یاد او را گرامی می داریم و بر روان بیدارگرش درود می فرستیم.
سیزده آبان؛ ستاره ای فروزان
آیا تا به حال از خود پرسیده اید که «سیزده آبان» چه روزی است؟ آیا تا به حال درخشش ستارگان و مهتاب را در پهن دشت گیتی دیده اید؟ آیا تاکنون دیده اید که فروغ نورانی برخی ستارگان بیش تر است؟ در آسمان تاریخ معاصر ایران زمین نیز، هستند روزهایی که چون ستارگانِ پرتوافشانْ می درخشند؛ روزهایی مثل سیزده آبان. در سیزدهم آبان، ملت ما با عشق و ایمان به آرمان خویش، همه قدرت های استکباری را به سخره گرفت و شکوه پوشالی شان را پای مال کرد. در سیزدهم آبان، مردان پاک سرشت، در سال گرد تبعید دلاور مرد ایرانْ مردانه بر دیو پلیدی تاختند و لانه فساد را درهم کوبیدند. این است که سیزده آبان در تاریخ این دیار شهید پرور، برگی زرّین را به خود اختصاص داده است و هم چون ستاره ای فروزان در آسمان میهن اسلامی می درخشد.
ادب و کمال دانش آموز
دانش آموزان، گل بوته هایی تشنه، در کنار جویبار این دیارند. آموزگاران، چشمه ساران بهارند و هر مدرسه، سرچشمه آب حیات است. روز دانش آموز، فرصتی برای تجدید عهد با قلم و کتاب، و دین و دانش است. دانش آموزی که قدر گوهر خویش را بشناسد و ارزش زندگی و زمان را بداند، مجاهدی است که در سنگر دانش به ستیز با جهل، تاریکی و بی مسئولیتی می پردازد. شایسته است دانش آموز متعهد و ایمان مدار ایرانی، در کنار درس و علم، برای ادب، کمال، معنویت، انسان دوستی و خداجویی، جایگاه ویژه ای قایل شود که خوش بختی و سعادت او، در گرو این امور نورانی است.
وظایف دانش آموز
وظیفه دانش آموزان، تنها فراگیری معلومات کتاب ها و محتوای علمی درس ها نیست، بلکه در کنار دانش و فن توجه به رشد شخصیت، شکوفا شدن استعدادهای نهفته، تقویت روحیه خودباوری و اعتماد به نفس و نیز توجه به دیانتْ از وظایف آنان به شمار می رود. دانش آموزان ایران اسلامی می توانند هم زمان با تحصیل، بذر باور را در زمین بارور دل ها بیفشانند و نهال ایمان را در بوستان جان خود بنشانند تا بعدها و پس از فراغت از تحصیل، شاهد شکفتن شکوفه صداقت و خلوص و خدمت بر شاخسار وجودشان باشند.
الگوبرداری دانش آموز
شایسته است دانش آموزان بیش از هر چیز، درباره کسی که سرمایه علمی شان را از او به دست می آورند و نیک سرشتی و آداب و رفتار خود را زیر نظر او می آموزند، مطالعه و بررسی کنند. استادی الگوست که از شایستگی کامل برخودار بوده، فردی پارسا و آراسته به اخلاق اسلامی باشد. دانش آموز نباید شیفته و فریفته آگاهی های بی شمار علمی کسی گردد که از نظر تقوا و ویژگی های اخلاقی، نقص های آشکاری دارد؛ زیرا زیان چنین فردی به دین و اخلاق وی، به مراتب بیش از سود علمی است که از او می آموزد.
عوامل اصلی رشد دانش آموزان
روز «دانش آموز» یادآور جای گاه مهم و ارزش مند دانش آموزان در جامعه است. دانش آموزان از آن جهت دارای ارزش و اهمیت هستند که برای رشد و شکوفایی و رسیدن به کمال و صعود به قلّه های افتخار و سربلندی، قابلیت های فراوان و توان مندی های گوناگونی دارند. پرورش چنین دانش آموزانی، به ایجاد شرایط و محیطی مساعد بستگی دارد تا استعدادهای نهفته آنان را از قوّه به فعل بَدَل سازد و زمینه های رشد و بالندگی آنان را در عرصه های گوناگون فراهم آورد. دانش آموزان نیز با درک جای گاه خطیر خویش، هدف مند کردن زندگی، برنامه ریزی و کوشش خستگی ناپذیر و پیوسته، می کوشند خود را برای دست یابی به کام یابی های بزرگ آماده سازند. دانش آموزان و دانشجویان باید مطمئن باشند که اگر بخواهند، می توانند بر شرایط و محیط نیز چیره گردند و شرایط دلخواهی برای رشد و پیشرفت خود پدید آورند.
دانش آموزان و اهل بیت علیهم السلام
عشق و علاقه به ائمه اطهار علیهم السلام ، نشانه دین داری است و سبب سعادت و خوش بختی انسان در دنیا و آخرت می گردد. سزاوار است که دانش آموزان با آن احساسات پاک و زیبای شان، ازاین دوران استفاده کنند و قلبشان را از محبت ائمه اطهار علیهم السلام سرشار سازند؛ زیرا محبت آنان، نجات بخش انسان و مایه سعادت و کمال او خواهد شد. اگر شور و حال نوجوانی با عشق و علاقه به اولیای خدا عجین شود، چنان لذت بخش و امیدآفرین خواهد بود که وصف ناپذیر است. به همین دلیل، پیامبراکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند: «فرزندتان را به سه چیز پرورش دهید: دوستی پیغمبرتان، دوستی اهل بیت علیهم السلام و تلاوت قرآن».
ایمان و بیداری دانش آموزان
ای دانش آموزان ایران اسلامی، ای شاخه های سرسبز طراوت، ای غنچه های نوشکفته، ای چشمه های زلال شور و نشاط، امروزْ روز شماست؛ شما که لحظه لحظه بودنتان، جلوه حیات و طراوت است؛ شما که سینه تان سرشار از زلال ایمان و قلب های پاکتانْ لبریز از مهر خداست؛ شما که با فریاد «اللّه اکبر» استعمار را به زباله دان تاریخ فرستادید و آزادی و استقلال را به ایران ارزانی داشتید. عزیزانْ، سرسبزی وجودتان، زلالی سینه هاتان و پاکی آیینه قلبتان، دشمن را حیران و بیداری و ایمان نیرومند شما، دشمن را ناامید و دستِ آلوده اش را کوتاه کرده است.
قدرشناسی از دانش آموزان
امروز که به نام «دانش آموز» نام گذاری شده است، اهمیت و جای گاه والای دانش آموزان را نشان می دهد. با این حال، آیا چنین کاری برای قدرشناسی از دانش آموزان کافی است؟ آیا تمجیدهای کلامی و ستایش های لفظی، نشانه این است که والدین، مربیان، آموزگاران و مسئولان، اهمیت و ارزش دانش آموزان را دریافته اند؟ در پاسخ باید گفت قدردانی از دانش آموزان، به فهم درست از توانایی ها، ارزش ها، نیازها و امکانات آنان بستگی دارد. تجلیل واقعی از دانش آموزان، تنها با شناخت هرچه بیش تر آنان و فراهم آوردن زمینه های رشد و شکوفایی همه جانبه شخصیتشان در ابعاد گوناگون جسمانی، عقلانی، روانی، اجتماعی، مذهبی و اخلاقی امکان پذیر خواهد شد.
اهمیت دانش آموزان
سیزدهم آبان، روز «دانش آموز» نامیده شده است. توجه به دانش آموزان، از دو نظر اهمیت دارد: نخست آن که آنان قشر گسترده ای از جمعیت کشور را دربرمی گیرند و دیگر این که آنانْ آینده سازان کشور هستند و چگونگی گذران این دوره از زندگی، تأثیر بسیاری بر شیوه زندگی آنان در آینده می گذارد. بنابراین، برای داشتن جامعه ای پویا و پیشرو، باید نوجوانان و جوانانی سالم، شاداب، سازنده و خلاّق پرورش دهیم. اگر جوانان و نوجوانان به محبت و احترام پدر و مادر، آموزگاران، مربیان و دوستان خود اطمینان داشته باشند، پیوسته به عوامل سازنده آسایش و استراحت خویش نیز اعتماد کامل پیدا خواهند کرد؛ پس وظیفه همه است که به آنان اهمیت داده و مورد احترامشان قرار دهند.
امانت هایی گران بها
در مدت چند سالی که دانش آموزان، به عنوان امانت هایی گران بها در اختیار آموزگاران و مسئولان آموزشی و پرورشی قرار دارند، باری سنگین و رسالتی خطیر و مقدس بر دوش این فرزانگان قرار می گیرد. معلمان، افزون بر آن که مواد درسی را به شاگردان می آموزند، به تدریج شخصیت، فکر و باورهای آنان را نیز شکل می دهند. رفتار آموزگاران و مربیان، می تواند الگوی رفتاری کودکان و نوجوانان باشد؛ چرا که دانش آموزان، آن ها را سرمشق خود قرار می دهند و تربیت فرزندانی با فرهنگ و ادب، کاری عظیم و پر مسئولیت و در عین حال، خدمت به جامعه و آینده میهن اسلامی است.
وظایف والدین
پدران و مادران دل سوز و فرهنگ دوست، در کنار دغدغه خاطر و حساسیتی که نسبت به فراهم آوردن وسایل و امکانات آموزشی و شرایط رفاهی فرزندانشان دارند، لازم است بر تغذیه فکری و تربیت روحی آنان نیز همّت گمارند. هرچند نمره های خوب و امتیازهای بالا و کارنامه های درخشان، مایه چشم روشنی والدین است، ولی کدام پدر و مادر آگاهی است که اخلاق خوب و تربیت شایسته و تعهد و تدیّن را به حساب نیاورد؟ اگر والدین به دلیل رشد تحصیلی و موفقیت درسی، به شکل های گوناگون فرزندان خود را تشویق کنند، شایسته است برای ارتقای سطح معنویت و پای بندی به ارزش های اخلاقی و تقوا و پاکی نیز از آنان تقدیر کنند.