زندان کمیته مشترک ضدخرابکاری

ساختمانی در باغ ملی تهران است در تهران که در زمان حکومت پهلوی زندان زنان و بعد زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری نام داشت و پس از انقلاب ۱۳۵۷ بازداشتگاه توحید نام گرفت و سرانجام در سال ۱۳۸۱ به موزه تبدیل شده و موزه عبرت نامیده شد.
تاسیس
تاریخ ساخت بنای آن به زمان فتحعلی شاه قاجار بر می‌گردد. این بنا نخستین زندان مدرن ایران است که در دوران رضا شاه در سال ۱۳۱۱ توسط مهندسان آلمانی تکمیل گردید و به عنوان نخستین زندان مدرن در ایران شروع به کار کرد. بعدها اولین زندان اختصاصی زنان در این محل تاسیس شد.
بازدید محمدرضا شاه از زندان کمیته مشترک ضد خرابکاری
زندان کمیته مشترک
در دوران محمد رضا پهلوی این زندان از سوی سازمانها مختلل امنیتی و انتظامی خصوصا ساواک و کمیته مشترک ضدخرابکاری جهت بازداشت و شکنجه[نیازمند منبع] زندانیان سیاسی مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آویزان کردن از سقف، دستبند قپانی، آویزان کردن صلیبی، شوک الکتریکی، آپولو، سوزاندن نقاط حساس بدن با فندک و شعله شمع، قفس هیتردار، صندلی هیتر دار، باتوم برقی، شلاق با کابل برقی از متداولترین شکنجه‌های ماموران شکنجه کمیته بودند.
یکی از مقامات سابق شهربانی در دوران پهلوی از شنیده شدن فریاد‌های دائم زندانیان زیر شکنجه که حتی برای پرسنل شهربانی در ساختمانهای اطراف غیر قابل تحمل بوده‌است می‌گوید:
اداره‌ای که من معاون آن بودم، در ساختمان چسبیده و طبقه بالای محل کمیته مشترک قرار داشت. ما در آنجا، فریادها و ناله‌های خرابکاران زندانی را می‌شنیدیم. نه من و نه افسرانی که با من بودند، نمی‌توانستند آن را تحمل کنند. سرانجام من با رئیس شهربانی صحبت کردم و از او خواستم که محل اداره ما را عوض کند که با موافقت وی، ما از آن ساختما به خانه امنی که در اختیار شهربانی بود و قبلا کلانتری بود نقل مکان کردیم.[۱]
وی همچنین گزارش ساواک به سازمان ملل مبنی بر خودکشی پرویز حکمت جو با چنگال می‌گوید:«این دروغ محض بود چرا که اولا زندانی چنگال ندارد و ثانیا فرو کردن یک میله فلزی دو سر در پریز برق، فیوز را می‌پراند.»
بخش‌های زندان
اتاق نگهداری البسه - در بدو ورود به زندان لباس و کلیه لوزام زندانیان در این قسمت تحویل گرفته می‌شد.
محوطه اصلی
فضایی دایره‌ای شکل که کلیه راهرو‌ها در هر سه طبقه بدان ختم می‌شود.
اتاق شکنجه
زندانیان برای بازجویی و شکنجه بدین بخش که دستگاههای مختلف شکنجه در آم قرار داشت بدان منتقل می‌شدند.
شکنجه گران
شکنجه گران معروف ساواک پهلوی شامل محمد علی شعبانی معروف به حسینی، بهمن نادری پور معروف به تهرانی، منوچهر وظیفه خواه معروف به دکتر منوچهری ،هوشنگ ازغندی معروف به منوچهری، فریدون توانگری معروف به آرش بودند.
زیر ۸ یا اتاق تمشیت
در این اطاق از دستگاههای شوک برقی برای شکنجه زندانیان استفاده می‌شده‌است.
محل ملاقات زندانیان
فضایی که در دو سوی ان تورهای حفاظتی قرار داشته و زندانی و خانواده اش در دو سوی آن با یکدیگر گفتگو می‌کردند در حالیکه معمولا یک نگهیان در میان آن قرار داشت.
اسامی تعدادی از مشاهیر بازداشت شده در این زندان
• سید علی خامنه‌ای
• اکبر هاشمی رفسنجانی
• عطاء ا.. اشرفی اصفهانی
• علی شریعتی
• محمدعلی رجایی
• محمدجواد باهنر
• سید محمد بهشتی
• مهدی عراقی
• سید محمود علایی طالقانی
• علی قدوسی
• اسدالله لاجوردی
• عزت شاهی
• مرضیه دباغ حدیده چی
• آیت الله مهدوی کنی
• علی شریعتمداری
• علی احیا
• محمود طالقانی
• حبیب الله عسگر اولادی