واکنش های مردمی جنوب کشور در مقابله با استعمار انگلیس

سند شماره 1

اداره تلگراف دولت علیه ایران

از بوشهر به طهران

مجلس مقدس شورای ملی مقام [ناخوانا] اشرف رئیس الوزراء مقام وزارت داخله عرض می کنم ما بیچارگان رعایای جزیره ی هرمز از دست تعدیات کسان گمرک خود سیر شده ایم مفصل بهانه جویی می کند ما را چوب می زند اخراج می نمایند فرنگی ها و ارامنه دست اندازی به ناموس ما می نمایند آخر کجا انصاف است ما بیچارگان رعایای ایران این طور گرفتار باشیم در این هوای گرم ما را مجبور می کند به کار کردن نصف اجرت به ما می دهند سابقآ دست معین التجار بود سالی چهار ماه خودمان کار می کردیم یک ماه بعد از عید دست از کار می کشیدیم حال این قسم گرفتار شده ایم اغلب از ما را اخراج کرده اند که پناه برده اند به مشایخ عمان و آنقدر به ما سخت گرفته اند که جرئت نداریم شررح حال خود را به جایی بگوییم هر جا مطلع شوند فورآ چوب زده خانمان را تصرف کرده از هرمز خارج می کنند چنانچه جمعی را کرده اند محضآ لله این غلامان را از دست این فرنگی و این ارامنه نجات دهید یک نفر آدم محرمانه خرج دادیم فرستادیم به بوشهر این تلگراف را بکند و جواب بگیرد هرگاه به داد این بیچارگان نرسید همگی مجبوریم پناه ببریم به مشایخ جزیره هایی که از خاک ایران خارج شده که اقلآ جان و ناموسمان محفوظ شود .

عموم اهالی هرمز ابوالقاسم موسوی محمد حسین احمد بحرینی محمد تقی باقر رضا علی غلامعلی محمد امین رضا علی رضا احمد عمانی محمد ابراهیم عباسعلی مرتضی موسوی علی محمد باقر حسین علی صف رستم عبدالرحیم خلیل علی حسین ناصر

به تاریخ 28 شهر اسد 1329













سند شماره 2

مجلس مقدس شورای ملی

وزارت امور خارجه

اداره انگلیس دائره

مورخه 2 جمادی الاول 29

نمره15406

مرقومه 15089 راجع به سوال آقای بهجت شرف وصول بخشید خبر ورود قشون انگلیس به قصبه ی انصار هنوز از موقع رسمی به وزارت خارجه نرسیده روز 29 جمادی الاولی تلگرافی از بوشهر به امضاء عبدالکریم معلم مدرسه ی سعادت مبنی بر این خبر به وزارت خارجه رسید فورآ مراسله ی رسمی به سفارت لندن نیز تلگرافآ تعلیم اقدام داده شد و نیز به کارگذار عربستان مآموریت داده شده است که به آن نقطه رفته اقدامات انگلیسی ها را مشاهده و راپورت بدهد و به وزارت جلیله داخله اخطار شده است که دستور العمل تلگرافی به آقای سردار ارفع بدهد عجالتآ این اقدامات از طرف وزارت خارجه به عمل آمده و حصول نتیجه ی مطلوبه تعقیب خواهد شد بنابراین آقای بهجت سوال خودش را به تعویق بیندازد ضرری نخواهد داشت .

امضاء

وزارت امورات خارجه

















سند شماره 3

بندر لنگه ملاحضه راپورت محمد بن احمد از بنادر

4-43

از عدم توجه اولیاء امور در امورات بنادر و هجوم اشرار و ورود قشون انگلیس به مساعدت اقتدار نظام نائب الحکومه اینجا و توقف آنها پانزده روز در بندر مزبور و خوابانیدن بیرق ایران در محلات و پیشرفت پلیتیک انگلیس در نواحی بنادر و خیانات ظاهره از اقتدار نظام نائب الحکومه بنادر شکایت و توجه اولیاء امور را به آن صفحات جلب می کند که با حالت حالیه بنادر غفلت اولیاء امور باعث نفوذ پلیتیک انگلیس و یاس اهالی بنادر و رفتن مملکت خواهیم بود .

( عین راپورت فی البدایه الی النهایه قابل ملاحظه و توجهات مخصوصه است )































سند شماره 4

اداره تلگراف دولت علیه ایران

از بوشهر به طهران

توسط مجلس شورا ملی والا حضرت نائب السلطنه هیئت وزرای عظام [ناخوانا] کم الی تعالی محذوراتی که در ورود قشون انگلیس از طرف امناء دولت به توسط حکومت و روسا مشاهده می نماییم با آنچه به رای العین از اقدامات دولت همجوار می بینیم خیلی مایه حسرت و سرگردانی و نمی توان با این انتشارات تن به هر ذلت در داد از تسلیم آن ذات محترم در چنین امر مهمی که اضمحلال مملکت را نشان می دهد به تصور یکی از دو شق ناچاریم یا ملاحضه از بعضی مقتضیات اصلاحات که در نزد این جانبان مخفی است یا بی اطلاعی اولیاء امور از وضع قشون و ترتیبات دولت همجوار است و چنین رسانیده اند که عده ی فقط برای حفظ قونسول خانه [ناخوانا] در صورت اهل واجب است این خادمان شریعت را واقف از کفات مخفیه نمود تا آن تکالیف اسلامی را در عهده ساقط کرد در صورت ثانی عرض می نماییم تاکنون چهارصد نفر از سواره و پیاده هندی و عمله جات و مقداری جهازاتش اسباب سر بسته که بیشتر اسباب وحشت است به اسم سامان وارد و پیاده کرده اند و بعلاوه از ششصد راس اسب و استری که به هم راه افتاده اند پانصد و بیست راس قاطر از این جا اجاره نموده اند و زیر بار برده اند باز به همین اندازه سامان و سواران در کار نرفتی است که مجددآ پانصد قاطر از این جا اجاره نموده که تعیین است به قراری که مسموع شده تا پنج مرتبه چنین مقدار سوار روی مان نازل خواهند نمود برای ترویج مقاصد خود و تسهیل عبور می گویند پول ماست که در عرض راه بذل می نمایند آخر این چه بدبختی است خادمان شریعت حاضر نیستیم که دست بسته خود و ملک و ملت را به ذلت اجانب نمائیم و اینگونه سکوت و تحمل هم با طریقه شرع محمدی و ضروری بودن وجوب دفاع را وظیفه عموم ملت است کلیتآ منافی است چنانچه واقعآ رشته مملکت داری از کف اولیاء امور خارج گشته و امکان دفع حملات اجانب را ندارند واجب که خادمان شریعت را واقف گردانید تا به تکالیف اسلامیت خود معمول دارند در حالتی که مملکت از کف برود به نیک نامی باشد .

اولی فی رکوب العار جواب فوری للنم عموم علما الاحقر عبدالله موسوی بلادی الاحقر جواد طباطبائی الاحقر محمد علی موسوی الاحقر علی دشتی الاحقر مرتضی موسوی صدرالاسلام



سند شماره 5

اداره تلگرافی دولت علیه ایران

از بوشهر به طهران

مجلس مقدس محض لله نظری به ثغور مملکت اسلامی بفرمائید خود را [ناخوانا] نمی توان داد دولت انگلیس که شبانه روز است متصل لوازم سواران را سر بسته بدون تفتیش گمرک وارد می نماید هزار سال نمی توان شمرد با این حال اگر اطمینان دارید ما را هم مطمئن بفرمائید و الا تدبیری کنید که مزاحمت نشود هفتصد قاطر به جهت حمل لوازم تعیین و تلگرافات متعدده که اصلآ تا امروز هشتم ذی القعده جواب نداده اید .

الاحقر عبدالله موسوی بلادی



تاریخ 8 عقرب سنه 1329