حزب توده مهم‌ترین، متشکل‌‌ترین و معتبرترین حزبی بود که مبتنی بر مارکسیسم ـ لنینیسم در ایران شکل گرفت و در پی ایجاد یک حکومت سوسیالیستی در کشور بود. به رغم اهمیت این حزب و تأثیرات گسترده آن در گسترش مارکسیزم در ایران و به رغم فراوانی و منابع و مآخذ در این باره، تاکنون پژوهش جامعی در مورد «حزب توده» صورت نپذیرفته است.
بی‌گمان کتاب «حزب توده از شکل‌گیری تا فروپاشی» از نادر تتبعات و تحقیقاتی است که در این زمینه به انجام رسیده است. شالوده این کتاب بر اسناد بی‌شمار و گرانبهایی مبتنی است که به بررسی تاریخچه مارکسیسم ایرانی، نحوه شکل‌گیری حزب توده و تحولات و تطورات آن در ایران، سپس در خارج از کشور و نهایتاً حضور در ایران پس از انقلاب اسلامی می‌پردازد.
بخشی از این پژوهش اول بار در سال 1370 انتشار یافت و جلد دوم آن به عهده تعویق افتاد. اینک مجموعه این تتبعات در یک جلد تحت عنوان «سیاست و سازمان حزب توده» در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌گیرد، با این امید که بتواند غبار زمانه را از چهره رویدادهای سیاسی کشورمان بزداید.