پنجمین نشست تخصصی از سلسله نشست‌های مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی با عنوان «روحانیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت» روز دوشنبه 25/12/1383 در محل موزه امام علی (ع) تهران برگزار شد.
در این نشست، به سان برنامه‌های پیشین، ابتدا سخنرانان مطالب خود را بیان کردند و سپس به پرسش‌های حاضرین پاسخ دادند.
نخستین سخنران این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین روح‌الله حسینیان ـ رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی ـ بود که مطالب خود را با عنوان «نقش مرجعیت دینی در نهضت ملی شدن صنعت نفت» ارایه کرد.
دومین سخنرانی توسط دکتر سیدجلال‌الدین مدنی ـ استاد دانشگاه ـ با عنوان « آیت‌الله کاشانی و نهضت ملی شدن صنعت نفت» ایراد شد.
سخنرانی پایانی مراسم توسط حجت‌الاسلام‌ والمسلمین رسول جعفریان با عنوان «روحانیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت» اجرا گردید.
پس از پایان مطالب سخنرانان، پرسش‌های حاضرین دربارة موضوع نشست و مسایل پیرامونی آن پاسخ داده شد.
مطالب این کتاب مانند سایر کتابهای نشست‌های تخصصی در دو بخش تنظیم شده است.
بخش اول سخنرانی‌ها و پرسش‌ها و پاسخ‌ها را در خود جای داده است.
بخش دوم به مشروح مذاکرات جلسات 56 و 57 دورة هیجدهم مجلس شورای ملی اختصاص یافته است. در این جلسه آقای دکتر سیدمصطفی کاشانی ـ فرزند آیت‌الله ابوالقاسم کاشانی ـ نماینده این دوره از مجلس شورای ملی دربارة قرارداد الحاقی که در پی کودتای 28 مرداد 1332 توسط ایالات متحده امریکا و انگلستان به ملت ایران تحمیل شد مطالبی ارایه کرده است. این سخنرانی نشان می‌دهد که علیرغم پیروزی اولیه نهضت ملی شدن صنعت نفت، هنوز قدرتهای استعماری و سلطه‌طلب بر سر منافع نفت این کشور خیمه زده و تا روزهای پایانی حکومت پهلوی دوم از این سفره بهره‌مند بودند. تنها پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام‌خمینی (ره) و فداکاری مردم مسلمان ایران بود که توانست نفت را به معنی واقعی کلمه از چنگال ابرقدرتها خارج ساخته و این سرمایه‌ی ارزشمند را برای حفظ استقلال و آزادی این سرزمین اسلامی در اختیار ملت قرار دهد.
مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی از همه دست‌اندرکاران برگزاری این نشست، به ویژه حجت‌الاسلام و‌المسلمین جناب آقای دکتر سهرابی ـ معاونت محترم فرهنگی و هنری سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران ـ که این نشست با مشارکت سازمان متبوعة ایشان برگزار گردید، سپاسگزار است.