تاریخ ، درهای کوچک و بزرگ فراوانی دارد. با گشودن هر کدام ، چراغی فراراه آدمی روشن می شود . رسیدن به این پرتو را گشا ، نه یک نیاز گروهی یا صنفی ، بلکه نیازی همگانی است . برخی با دریافت این خواست ، نگاه خود را به روشنای راهی که تاریخ افروخته است می دوزند و به سوی آینده گام می زنند و برخی باضمیری خفته به سوی ابهام رو به رو قدم می گذارند . اگر یاد جامعه از فروغ تاریخ روشنی گرفته باشد ، آکنده از آگاهی ، سمت آینده را نشانه خواهد رفت ؛ و هر قدر از این دانش بی بهره باشد ، با خاطری ناآسوده به فردا خواهد نگریست . از این روست که انسان ، سهمی از نگاه خود را به گذشته می دهد تا آینده را دریابد .
دهه شصت که آمیخته با هشت سال دفاع و بیرون راندن دشمن از سرزمین ایران همراه بود ، به طور طبیعی فرصت های فراوانی از پیشبرد هدف های انقلاب اسلامی را در کوره تجاوز حکومت عراق به کشور ایران سوزاند . از جمله آنها مطالعات و تحقیقات تاریخی بود که اغتنام آن از پیکره فرهنگی جامعه گرفته شد . در سال 1367 ، در میدان گاه خلوت پژوهش های علوم انسانی ، " موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی " با انتشار کتاب " کودتای نوژه " پا به عرصه هستی گذاشت تا ضمن گشودن دری تازه از تاریخ معاصر ایران به روی محققان ، بخش اندکی از فرصت های سوخته را جبران کند . امکان دست یابی این موسسه به ذخیره ارزشمند و هنگفتی از سندها و مدارک که دامنه آن از ابتدای قرن چهاردهم شمسی تا پیروزی انقلاب اسلامی کشیده شده است ، امتیازی کم نظیر بود . با انتشار کتاب دو جلدی " ظهور و سقوط سلطنت پهلوی " این امتیاز بیشتر خودنمایی کرد . چاپ های پی در پی کتاب اخیر ، موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی را به اندیشه ارتباط بیشتر با مخاطبان واداشت . انتشار گاه نامه " مطالعات سیاسی " در اوایل دهه هفتاد ، اقدامی در این جهت بود . نخستین کتاب در پائیز 1370 و دومین آن در پائیز 1372 منتشر گردید . مقالات گردآوری شده در این گاه نامه ها که بیشتر متکی به اسناد ، یادداشت ها ، نسخ خطی و منابع منتشر نشده بود ، طرحی نسبتا نو از تحقیقات تاریخی ارائه کرد و به همان اندازه مورد استقبال قرار گرفت . تلاش موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی که بیشتر صرف تولید کتابهای تازه شده بود ، امکان انتشار هر از گاه " مطالعات سیاسی " را گرفت . در این بین کتاب هایی چون " سیاست و سازمان حزب توده " ، " خاطرات ایرج اسکندری" ، " زندگی نامه سیاسی دکتر مظفر بقایی " ، " زرسالاران یهودی و پارسی – استعمار بریتانیا و ایران " ( چهار جلدی ) ، " تاریخ سیاسی کهگیلویه " ، " نظریه توطئه – صعود سلطنت پهلوی و تاریخ نگاری جدید در ایران " ، " سازمان های یهودی و صهیونیستی در ایران " ، " اسناد فراماسونری در ایران " ( دو جلد ) ، منتشر شدند که زوایای تازه ای از تاریخ معاصر ایران را نمایان می کردند .
موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی در سازمان دهی تازه خود ، انتشار گاه نامه پیشین را این بار در قالب فصلنامه و نام جدید " مطالعات تاریخی " در دستور کار خود قرار داده است . این تصمیم در زمانی صورت عملی به خود می گیرد که خوشتختانه سازمان ها و نهادهای پژوهشی دیگر در حیطه تارخ معاصر ایران کوشش های ارزشمندی صورت می دهند . امروز در کنار همردیفان پرشمار ، نخستین شماره فصلنامه مطالعات تاریخی را به دست خوانندگان می سپاریم . همچنان که از عناوین مقالات بر می آید ، علاقه فصلنامه معطوف به بررسی های تاریخی در دوره ای است که از نهضت مشروطه آغاز می گردد و تا انقلاب اسلامی ادامه می یابد . هز چند در این دوره- به ویژه در نیمه دوم آن – با گسترش ارتباطات وتنوع منابع رسمی و غیررسمی مواجه هستیم ، با وجود این ، حوصله تاریخ برای بازگویی رویدادها ، آن هم به استناد مدارک نویافته ، ایجاب می کند که دامنه پژوهش ها بیش از پیش گسترده گردد . از این رو میل خود را به گرفتن دست همکاری پژوهشگران آشکار می کنیم . فصلنامه مطالعات تاریخی با همکاری " مراکز اسنادی" این امکان را یافته است که طرح های ارائه شده از طرف محققان را به تصویب رسانده ، اسناد و مدارک مربوط را در اختیار ایشان بگذارد تا مقاله خود را به استناد آن ها و دیگر منابع موجود بنگارند.
نقادی ها و راهنمایی های شما ، راه پیش رو را برای مان هموارتر خواهد کرد.