کتاب حاضر، سومین جلد از مجموعه تمامیت ارضی ایران در دوران پهلوی است و مکمل دو جلد قبلی، برای فهمی جامع و فراگیر از تحولات مرزی ایران در عصر پهلوی است. در این کتاب تلاش شده تا با یاری اسناد و منابع دست اول، سیر جدایی بحرین از ایران ترسیم گردد، کتاب از نه فصل تشکیل شده است. فصل اول نگاهی گذرا به تاریخ بحرین است. فصل دوم به مبانی حقوقی حاکمیت ایران بر بحرین اختصاص دارد، در این فصل با بهره‌مندی رویه حاکم بر حقوق بین‌الملل، حق حاکمیت ایران بر بحرین تا پیش از استقلال بحرین به روشنی تبیین گردیده است. فصل سوم به رخدادهای در پیوند با بحرین در دهه 1320 خورشیدی پرداخته است و در این میان به ویژه تأثیر مسأله بحرین در سقوط کابینه چهارم قوام‌السلطنه مورد واکاوی قرار گرفته است. فصل چهارم، مسأله بحرین و نهضت ملی شدن نفت را بررسی می‌کند و توجه خاصی به تأثیر ظهور ناسیونالیسم عرب در موضوع بحرین صورت گرفته است. فصل پنجم به انتخاب بحرین به عنوان استان چهاردهم ایران می‌پردازد و فصل ششم نیز جریان‌های مقاومت فرهنگی و سیاسی ایران در بحرین را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهد. فصل هفتم مقدمات تجزیه و فصل هشتم تجزیه بحرین است و سرانجام فصل نهم نیز به بحرین و انقلاب اسلامی اختصاص یافته است.
