وام‌دهنده‌ای که وام‌گیرنده شد!

اشاره: در سال‌های نخستین دهه ۱۳۵۰ قیمت جهانی نفت ناگهان به شکل چشم‌گیری افزایش یافت و دلارهای نفتی به خزانه دولت ایران سرازیر شد. اما در کمال شگفتی، رژیم شاه بخش زیادی از این ثروت هنگفت را به جای آنکه صرف سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف کشور کند، به اعطای وام‌های کلان به کشورهای خارجی خصوصاً کشورهای اروپایی نظیر انگلستان و فرانسه اختصاص داد. به طور مثال فقط در یک رقم، وامی به مبلغ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار به انگلستان پرداخت شد!... ولی این حاتم‌بخشی‌ها دیری نپایید و چند سال بعد رژیم پهلوی دوباره ناچار شد دست گدایی به طرف همان‌ کسانی دراز کند که روزی به آنها وام‌های کلان بخشیده بود. علی امینی در مصاحبه‌ای که در مهرماه ۱۳۵۷ با نشریه «ایران‌پست» انجام داد، در این‌باره می‌گوید:«اینها[=رژیم پهلوی] خیال می‌کردند که نفت یک چیز دائمی و تمام‌نشدنی است؛ به همین جهت شروع کردند به بخشش...چه کسی گفته بود که ما پول‌دارترین کشورها هستیم...چرا دیگران نکردند؟...و حالا در مقابل ثروتی که داشتیم چه داریم؟!».

****

روزنامه اطلاعات؛ ۵ آذرماه ۱۳۵۶:

«ایران برای اجرای تعدادی طرح در زمینه‌های مخابرات، صنایع کشاورزی و پتروشیمی، ۹۰۰ میلیون دلار از منابع خارجی وام می گیرد. امروز اعلام شد که بر اساس گفتگوهایی که میان مؤسسات مختلف کشور با مقامات بازارهای بین‌المللی در جریان است، به زودی با موافقت کمیته اخذ وام‌های خارجی متشکل از مقامات وزارت اقتصاد و دارایی، سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی ایران، حدود ۹۰۰ میلیون دلار وام متوسط مدت از بازارهای بین‌المللی دریافت می‌شود تا از طریق این اعتبارات طرح‌های بزرگی به مورد اجرا گذاشته شود. این وام‌ها پس از تأیید شرایط، توسط کمیته اخذ وام‌های خارجی، به وسیله خود مؤسسات دریافت می‌شود و شامل ۲۵۰ میلیون دلار برای شرکت مخابرات ایران، ۳۵۰ میلیون دلار برای شرکت ملی پتروشیمی ایران، ۲۰۰ میلیون دلار برای بانک اعتبارات صنعتی و ۸۰ میلیون دلار برای بانک توسعه کشاورزی ایران است.»