06 بهمن 1400
سه سند ساواک از سیدحسن تقی‌زاده
سیدحسن تقی‌زاده از مشهورترین چهره‌های سیاسی و روشنکفر دوره جنبش مشروطه به شمار می‌رود. او از پیشگامان تجدد و غربی کردن ایران و اعتقاد داشت که برای پیشرفت، باید از موی سر تا ناخن پا غربی شد.
تقی‌زاده از عوامل اصلی روی کار آمدن رضاخان پهلوی بود و چه در دوران دیکتاتوری پهلوی اول و چه در دوران حکومت محمدرضا پهلوی، از جایگاه ویژه‌ای نزد پدر و پسر پهلوی برخوردار بود.
سیدحسن تقی‌زاده در 8 بهمن 1348 و در 92 سالگى درگذشت. از همین رو در آستانه پنجاه و دومین سالروز فوتش، سه سند از اسناد ساواک در رابطه با او را در ادامه می‌خوانید.
سند اول؛ تلاش انگلیس برای ریاست تقی‌زاده بر مجلس سنا
بنا به اظهار شخص مطلعی، در دعوت مطبوعاتی روز 22 ماه جاری دکتر مصدق و علاوه بر علنی، به طور خصوصی نیز به ارباب جراید گفته است سفارت انگلیس به دولت فشار می‌آورد که من به نمایندگی مجلسین سنا و شورای ملی انتخاب نشوم و می‌خواهند تقی‌زاده را به ریاست مجلس سنا بگمارند که لایحه نفت را به تصویب برساند و شاید برای افتتاح مجلس شورای ملی هم منتظر وکلای تهران نشوند و مجلس را به ریاست دکتر طاهری که قرار است از یزد انتخاب شود افتتاح کنند.
سند دوم؛ ارتباط حسنه حسن تقی‌زاده با آمریکا
یکی از اعضای دبیرخانه سفارت آمریکا در تهران اظهار داشته مدتی است که روابط مقامات آمریکائی در تهران با سید حسن تقی زاده رجل معروف سیاسی ایران بسیار حسنه گردیده و غالباً بین نامبرده و شخصیت های آمریکائی ملاقات هایی که جنبه مشورت دارد صورت می گیرد و اصولاً این ارتباط‌ها از زمانی که تقی زاده به دعوت وزارت امور خارجه آمریکا به واشنگتن مسافرت نموده بعضاً بر قرار می گردد.
سند سوم؛ مأموریت تقی‌زاده برای ترمیم وجه شاه نزد مقامات روسیه
یکی از دوستان نزدیک آقای سناتور تقی‌زاده اظهار داشته که در اوایل تیرماه، آقای تقی‌زاده سناتور مأموریت پیدا کرد که از طریق اطریش به مسکو مسافرت نماید و نامبرده در این مأموریت موفق شده که کلیه گناهانی را که روس‌ها متوجه شخص اول مملکت می‌دانستند، به گردن دکتر اقبال اندازد و با ارائه اسنادی ثابت نماید که از سال 1321 تا به حال، آنچه در ایران به ضرر شوروی انجام گرفته تقصیر دکتر اقبال بوده است و در نتیجه با کمک دولت انگلیس بین ایران و شوروی به این صورت التیام پذیرفته که آقای دکتر اقبال کنار بروند و بر اثر گزارشات تقی‌زاده، شخص اول مملکت و دولت وقت در انتخابات ایران به افراد آزادی بیشتری داده و تحریکاتی به عمل آمده و به خصوص افراد ناشایسته به کرسی نمایندگی برگزیده شده‌اند که بیشتر باعث عدم رضایت عمومی گردد و در نتیجه همین سیاست با وجودی که احزاب ملیون و مردم در اکثر حوزه‌ها توافق کرده بودند، انتخابات را به آن صورت باطل و کلیه نمایندگان مستعفی و دولت هم به همین دلیل از کار برکنار شده و نامبرده اضافه می‌کرد که فعلاً مذاکراتی در حدود پیشنهادات قبلی، دائر بر خاتمه خدمت افسران مستشاری آمریکا و کناره‌گیری ایران از قرارداد سنتو و غیره ادامه دارد و این مذاکرات همچنان ادامه خواهد یافت تا انتخابات آمریکا انجام شود. اگر در آمریکا حزب جمهوری خواه موفق گردد مجدداً ایران سیاست سابق را دنبال خواهد کرد و اگر حزب دموکرات که نظر مساعدتری به شرق دارد، سر کار آید، دولت ایران ناگزیر در بعضی مسائل با روس‌ها قراردادی خواهد بست و از جمله قرارداد تجاوز و در آن صورت انتخابات در ایران انجام خواهد گرفت و حزب مردم اکثریت خواهد برد.