اتمام خاطرات محسن رفیق‌دوست تا خرداد ماه

سعید علامیان، نویسنده خاطرات محسن رفیق‌دوست با بیان اینکه جلد دوم خاطرات وی تا خرداد ماه به اتمام خواهد رسید، گفت: کار انجام مصاحبه‌ها با محسن رفیق دوست برای تدوین جلد دوم کتاب از نیمه دوم خرداد ماه سال گذشته شروع شده است و پیش‌بینی می‌شود که تا سوم خرداد ماه، همزمان با فتح خرمشهر به اتمام برسد. این اثر بر اساس توالی زمانی تدوین شده است. تدوین کتاب را به محض به پایان رسیدن آن آغاز می‌کنیم. این جلد هم به صورت سؤال و جواب تنظیم شده است. سوال‌ها ممکن است به پا نوشت‌های کتاب منتقل شود و برخی اطلاعات جنبی و تکمیلی در پا نوشت‌ها خواهد آمد.

این پژوهشگر و محقق ادامه داد: جلد دوم خاطرات محسن رفیق دوست از سال 68 آغاز می‌شود و تا سال 78 که مأموریت وی در بنیاد مستضعفان امام خمینی(ره) به پایان می‌رسد، ادامه دارد. رفیق‌دوست را شخصیتی جامع الطراف دیده‌ام که از موضوعات مختلف اطلاعات گسترده‌ایی دارد و نمی‌شود کتاب خاطرات چنین شخصیتی به صورت من راوی و داستان‌گونه تنظیم شود، چون که در این صورت باید خاطرات ایشان به صورت پراکنده و ناقص عرضه شود.

علامیان با اشاره به اینکه تنظیم سوال و جواب را برای این کتاب به این دلیل انتخاب کرده که کمترین دخل و تصرف را داشته باشد، تصریح کرد: روش مصاحبه روش تاریخ شفاهی است، روش پرسش و پاسخ این مزیت را دارد که شما با ارائه خود سوال و در قالب سؤال می‌توانید به خواننده اطلاعات بیشتری بدهید، سؤال‌ها با استناد به مطبوعات مطرح شده است و حوادث و گزارش‌هایی است که در روزنامه‌های آن دوران آمده است.

وی گفت: من در این مصاحبه به عنوان یک روزنامه‌نگار و مصاحبه‌گر سوالات را مطرح می‌کنم، نه به عنوان یک مورخ و اگر دیگران هم این مسیر را طی کنند و خاطرات را گردآوری کنند، مورخان می‌توانند تاریخ انقلاب را از مجموع این خاطرات به دست بیاورند. رفیق‌دوست خاطرات دهه اول و دوم انقلاب اسلامی را بازگو کرده است و دیگران هم باید همین کار را کنند.

علامیان درباره تدوین جلد سوم خاطرات رفیق‌دوست اظهار کرد: انجام این کار دشوار است، چون تاریخ حوادث نقل شده نزدیک بهدوران ماست و این نوشتن تاریخ و خاطرات را کمی دشوار می‌کند. هرچند در نوشتن خاطرات نظر اصلی بر راوی است. ما ابتدا در نوشتن جلد دوم هم تردید داشتیم، اما پس از آغاز این کار متوجه شدیم که خاطرات این جلد جذاب‌تر از جلد نخست است.

محسن رفیق‌دوست پایه‌گذار سپاه و مسئول تدارکات در زمان جنگ بود. بسیاری از فعالان در دفاع مقدس نقش او در پیش‌برد فعالیت‌های رزمندگان را بی‌بدیل می‌دانند. وی در دیباچه جلد نخست «برای تاریخ می‌گویم» می‌نویسد:

«سه سال پیش، فرمانده محترم کل سپاه، سردار سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری، یعنی‌‌ همان عزیز جعفری خودمان، طی نامه‌ای که از سوی سردار فتح‌الله جعفری فرستاده بودند، از بنده خواستند که خاطرات و محفوظات خودم را از دوران دفاع مقدس بیان کنم. کار مصاحبه و تدوین خاطرات بر عهده برادری محترم و خبره، آقای سعید علامیان، بود. کتاب حاضر نتیجه 21 جلسه (48 ساعت) گفت‌وگوی حقیر با ایشان است.

متأسفانه، امروز، پس از گذشت 22 سال از پایان جنگ، که این‌جانب در آستانه هفتادسالگی‌ام، مرور انبوه خاطرات دفاع مقدس، که هر روز و هر ساعتش داستانی و حکایتی است، کار راحتی نیست، اما با استناد بر نوشته‌ها و مصاحبه‌هایی که در جراید و گفتارِ دیگر برادران آمده و آقای علامیان هم در طول مصاحبه‌شان بدان‌ها اشاره کرده‌اند، مبنا را بر این گذاشتم که آنچه می‌دانمْ بگویم و آنچه نمی‌دانمْ بگویم نمی‌دانم و آنچه می‌دانم و نباید بگویمْ بگویم نمی‌گویم. از خداوند خواستم مرا یاری دهد تا بتوانم مطالبی را بیان کنم که در تاریخ بماند؛ ما باید تاریخی را که تا قبل از انقلاب اسلامی، سال‌های سال، برای ما نوشتند خودمان بنویسیم و واقعیت‌ها را هم بنویسیم. بسیاری از بزرگان نیز، پس از انقلاب، چنین کردند تا نسل جوان امروز و نسل‌های آینده با حقیقتِ ماجرا‌ها آشنا شوند و ارزش کار نسل انقلاب را بهتر ارزیابی نمایند.»