شکست مثلث اتحاد و کودتای 28 مرداد
28 مرداد ماه را بایستی نقطه عطف مهمی در تاریخ معاصر ایران دانست، روزی که ثمره مجاهدتهای ملی شدن صنعت نفت به سرانجام نرسید و دولت دکتر محمد مصدق توسط یک کودتا سرنگون شد. کودتایی که انگلیسها طرح اصلی آن را ریختند. ملی شدن صنعت نفت بیش از هر چیز به منافع سرشار شرکت نفت انگلیس که به تاراج منابع نفتی ایران عادت کرده بود، ضربه زد و انگلیس مصمم بود که انتقام بگیرد اما حمایت مردم ایران به تبعیت از آیت الله کاشانی و دفاعیات دکتر مصدق در شورای امنیت و دادگاه لاهه آنها را از رسیدن به این هدف باز داشت، لذا انگلیس بر آن شد که از ابزار زور بهره بگیرد اما بعد از جنگ جهانی دوم قدرت مانور انگلیس و توان مالی و نظامی اش به شدت کاهش یافته بود و آمریکا نیز به مداخله در امر ایران تمایل نداشت؛ تا اینکه پیروزی آیزنهاور جمهوری خواه در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا باعث تغییرات عمده‌ای در سیاست خارجی آمریکا شد.
روزولت رییس اداره خاور نزدیک سازمان سیا به فرماندهی عملیات انتخاب شد و آمریکا و انگلیس، ستاد مشترکی را در ایستگاه اطلاعاتی انگلیس در قبرس تشکیل دادند و عملیات کودتا را طرح‌ریزی کردند. ابتدا در 25 مردادماه توسط سرهنگ نصیری کودتا انجام شد اما این کودتا به شکست انجامید و محمدرضاشاه که در رامسر به سر می برد مستقیما از همان جا به بغداد فرار کرد. 3 روز بعد سرلشکر فضل الله زاهدی کودتا را تکرار کرد و موفق به سرنگونی دولت مصدق گردید و محمدرضا شاه به ایران بازگشت.
رمز پیروزی صنعت ملی شدن نفت در ایران در یک مثلث نهفته بود: اتحاد میان آیت الله کاشانی، دکتر محمد مصدق و شهید نواب صفوی و رمز شکست نیز در همین مثلث.
در مورد دلایل کودتا بسیار نوشته شده است اما کمتر به این موضوع توجه شده که رمز پیروزی و شکست صنعت ملی شدن نفت در ایران در یک مثلث نهفته بود. اتحاد این مثلث به پیروزی و اختلاف این مثلث به پراکندگی و جدایی مردم منجر شد: اتحاد میان آیت الله کاشانی، دکتر محمد مصدق و شهید نواب صفوی. اختلافات رخ داده میان این سه ضلع از فردای پیروزی سر باز کرد و به حد خطرناکی رسید. چنانچه نواب صفوی بر علیه آیت الله کاشانی و مصدق بیانیه صادر کرد. دکتر مصدق، نواب را به زندان افکند و دیگر به توصیه های آیت الله کاشانی توجهی نکرد.
تندروی های شهید نواب، کندروی ها و اشتباهات دکتر مصدق و عدم مدیریت صحیح از سوی آیت الله کاشانی همه دست به دست هم داد و این نهضت مردمی در عرض کمتر از 3 روز سقوط کرد و با نخسست وزیر شدن سرلشکر زاهدی برگ ننگینی از استبداد در این مرز و بوم گشوده شد. بعد از کودتا نواب صفوی و یارانش اعدام شدند، دکتر مصدق نیز به احمد آباد تبعید شد.
سایت تبیان