08 تیر 1401

برای نخستین‌بار منتشر می‌شود:

اسناد کامل سفارت آمریکا از شهید بهشتی

در روزهای پس از تسخیر لانه جاسوسی و تب افشاگری دانشجویان پیرو خط امام درباره تعاملات پشت پرده برخی چهره‌های میدان سیاست ایران با سفارت آمریکا و سازمان سیا، انتشار «اسناد آیت‌الله بهشتی»، یکی از محورهای جوسازی مجاهدین‌خلق و مخالفین حزب جمهوری بود. اسنادی که علیرغم اصرار شهیدبهشتی برای انتشارشان، هرگز توسط دانشجویان پیرو خط امام منتشر نشد و مسکوت ماند. در حاشیه‌ی این مسکوت‌ماندن بود که شایعات زیادی درباره تعاملات دکتربهشتی و آمریکایی‌ها توسط مخالفانش به خصوص منافقین بر سر زبان‌ها می‌افتاد.
خاستگاه این جوسازی‌ها، حرفهای مبهم اعضای نهضت‌آزادی پس از افشای تعاملاتشان با سفارت آمریکا بود که مدعی بودند در دیدارهایشان با اعضای سفارت و ژنرال هایزر «آقایان دیگری» نیز شرکت داشته‌اند. شیخ علی تهرانی، روحانی نزدیک به سازمان مجاهدین خلق و بنی‌صدر، دی‌ماه ۵۸ در نامه‌ای به امام با نام بردن از آقایان بهشتی، خامنه‌ای و هاشمی نوشته بود «خوب است از اعضای شورای لانه جاسوسی بخواهند پرونده دو نفر از اینها را که با امیرانتظام شریکند ارائه دهند.»
یک سال بعد در دی ماه ۱۳۵۹ هفته‌نامه مجاهد در یادداشتی با عنوان «ماجراهای پشت‌پرده گروگانگیری» که مدعی بود به قلم یکی از دانشجویان پیرو خط امام است ادعاهایی درباره جزئیات ماجرای تسخیر سفارت امریکا منتشر کرد. یکی از مطالبی که در آن یادداشت منتشرشده بود، کلیشه‌ی چرک‌نویس ترجمه سندی متعلق به دیدار آیت‌الله بهشتی با مامورین سفارت آمریکا بود. این سلسله یادداشت نشان از دسترسی سازمان مجاهدین خلق به اسناد لانه و نفوذ بین دانشجویان پیرو خط امام داشت.
شهید بهشتی هفت تیرماه ۶۰ شهید شد، کتاب‌های متعدد اسناد لانه جاسوسی توسط دانشجویان پیرو خط امام تا سالها بعد منتشر شد؛ اما از اسناد شهید بهشتی خبری نشد. سال ۱۳۸۷ وقتی اسناد منتشرنشده لانه جاسوسی توسط موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی منتشر شد، سه سند مربوط به شهید بهشتی نیز جزو آنها بود. این اسناد مربوط به دو دیدار رسمی او با اعضای سفارت و گزارشی از یک پرسش و پاسخ مکتوب است. برخلاف جوسازی‌ مخالفین شهید بهشتی، این اسناد نشان می‌داد شهید بهشتی در عین حفظ مواضع از موضعی قاطع و صریح با آمریکایی‌ها گفتگو کرده است. اسنادی که اگر منتشر می‌شد، دروغ بودن ادعاها و شایعات مخالفین شهید بهشتی درباره ارتباطات پشت پرده او با سفارت، بر ملا می‌شد.
اما ماجرای این ملاقات‌ها چه بود؟ پاییز و زمستان ۱۳۵۷ آمریکایی‌ها که احساس کردند شاه ماندنی نیست، تصمیم گرفتند با نیروهای سیاسی ایرانی ارتباط جدی‌تری بگیرند تا از فضای سیاسی ایران فهم جامع‌تری داشته باشند. دکتر بهشتی نیز یکی از این چهره‌ها بود. اولین دیدار در آخرین روزهای اسفند ۵۷ بین او و نماینده سفارت برگزار شده بود. در بخشی از متن گزارش سفارت آمریکا آمده است «بهشتی گفت شاید مردم ایران مطالب زیادی نخوانده باشند، ولی بسیار شنیده اند و به خوبی می فهمند که آمریکا شاه را در همه این سالها بر سر قدرت نگاه داشت.سیاست های آمریکا برای مخالفان اسلامی دردسرهای زیادی ایجاد کرده است.» مامور سفارت در جمع‌بندی این گزارش نوشته بود « بهشتی آشکارا یک متفکر قوی و روشمند و یک مدیر قوی است.»
دومین سند مربوط به پاسخهای مکتوب شهیدبهشتی به سوالات سفارت آمریکا در اردیبهشت ۵۸ است. او در پاسخ به سوالی درباره روابط خارجی انقلاب نوشته بود «ایران می خواهد که دنیای خارج به ضدانقلابیون کمک نکرده و در امور داخلی ایران دخالت نکند. ما چیز بیشتری نمی خواهیم نه از آمریکا و نه از شوروی.»
سند سوم مربوط به آخرین روزهای فعالیت سفارت آمریکا در ایران است. ۵ آبان ماه، لینگن کاردار سفارت و یکی دیگر از دیپلماتهای آمریکایی یک روز پیش از دیدار با آیت‌الله منتظری در ساختمان مجلس خبرگان قانون اساسی، در همان ساختمان با آیت‌الله بهشتی دیدار می‌کنند. این سند، همان سندی است که نشریه منافقین سال ۵۹ کپی ترجمه غیردقیق آن را منتشر کرده بود. شهید بهشتی در این ملاقات در برابر ابراز حسن نیت طرف آمریکایی، بر دغدغه‌های مهم ایران مثل حمایتهای آمریکا از شاه پیش از پیروزی و اکنون که او فراری است سخن گفته و تاکید کرده بود با توجه به روابط خوب آمریکایی ها با ارتشی‌های دوران شاه، اگر تلاشی برای کودتا صورت گیرد، ما آمریکا را مسئول آن می‌دانیم.
چند روز بعد بروس لینگن، کاردار سفارت در پاورقی یکی از گزارشهای ارسالی‌اش به آمریکا درباره این دیدار چنین نوشت: «ما هفته پیش از یکی از رهبران مذهبی (ملاهای پیشتاز) در مجلس سنا درخواست ملاقات کردیم_مذاکرات جالبی بود، مردی که عمیقا به ما ظنین بود ولی ظاهرا حاضر بود حرفهای ما را بشنود.»
موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی در سالگرد شهادت شهید بهشتی، تصویر و متن این اسناد را منتشر می‌کند:

سند اول

محرمانه
۱۹ مارس ۱۹۷۹ [۲۸ اسفند ۱۳۵۷]
از: جی.بی.لمبراکیس
به وزارت امور خارجه

موضوع: ملاقات با یکی از رهبران مذهبی به نام محمد بهشتی

۱_(محرمانه_تمام متن)
۲_خلاصه: در دیداری یک ساعته بین نمایندگان سفارت و یکی از دستیاران عالی رتبه خمینی، او ابراز داشت که ایرانی‌ها صبورانه سعی دارند آمریکایی‌ها را درک و با آنها همکاری کنند، هر چند که معتقدند آمریکایی ها موجب شدند شاه بیشتر از آنچه که باید بر سر کار بماند. او پیشنهاد کرد که آمریکا مناسبات خود را کاملا با رژیم مخلوع شاه قطع کند. او همچنین پذیرفت که با خمینی در مورد امنیت اتباع آمریکایی در ایران و همچنین شرایط کاری بهتر برای آمریکایی ها صحبت کند. پایان خلاصه.
۳_روز ۱۹ مارس، مسئول بخش سیاسی سفارت آمریکا، لمبراکیس به همراه تامست و مترینکو با دکتر محمد بهشتی در خانه‌اش دیدار و گفتگو کردند. این دیدار را مهدی روغنی ترتیب داده بود که خود نیز در جلسه حضور داشت. آقای بهشتی که یک روحانی است، علاوه بر اینکه از دستیاران عالی رتبه خمینی محسوب می شود رئیس حزب جمهوری اسلامی نیز هست که در حدود سه هفته پیش به منظور ساماندهی و شرکت در رفراندوم، و همچنین انتخابات آتی مجلس به نمایندگی از نهضت اسلامی تشکیل شد. بهشتی با یادآوری دیدار دو ماه پیش خود با اسکودرو، مسئول بخش TDY، گفت که اسکودرو ظاهرا خیلی زودتر از دیگران ماهیت نهضت اسلامی را درک کرده است.
۴_بهشتی به پیشنهاد لمبراکیس با توضیح نظرات خود در مورد انقلاب و سیر آتی آن بحث را شروع کرد. او گفت که تلاش اصلی ما این است که به مردم بفهمانیم که دلیل بدبختی های گذشته آنها نفوذ خارجیان نبوده است، بلکه خودشان مسئول بدبختی هایشان هستند. او گفت که هدف ما این بوده و خواهد بود که ایرانی بسازیم که حاضر است پس از شناسایی دشمن از سوی رهبری، بجنگد و از خود دفاع کند. بهشتی ادامه داد که نسل کنونی ایرانی ها بسیار منضبط است، که پیروزی انقلاب نیز شاهدی بر این مدعاست. داریم به آنها همبستگی با یکدیگر را برای حفاظت از کشور در مقابل تهدیدهای خارجی ناشی از وضعیت جغرافیایی و تاریخ گذشته مان، می آموزیم.
۵_بهشتی گفت که داریم به مردم می آموزیم که شکیبا باشند و سعی کنند آنهایی را که تاریخ گذشته ایران لایق اعتماد نمی شناسد، درک کنند. بهشتی این صحبت ها را در پاسخ به سئوالی که درباره ی روابط ایران و آمریکا مطرح شد، کرد. او در پاسخ به سئوال لمبراکیس گفت که مردم ایران از آمریکایی ها متنفر نیستند، بلکه برخی سیاست های آمریکا را دوست ندارند. بهشتی گفت که شاید مردم ایران مطالب زیادی نخوانده باشند، ولی بسیار شنیده اند و به خوبی می فهمند که آمریکا شاه را در همه این سالها بر سر قدرت نگاه داشت.
سیاست های آمریکا برای مخالفان اسلامی دردسرهای زیادی ایجاد کرده است (مثلا در مراحل پایانی پیروزی انقلاب). او با این فرض که ایرانی ها از سیاست های نیکسون آگاه بودند، مدعی شد که همه مردم جهان از این سیاست ها متنفرند. با وجود این، به مبارزان اسلامی گفته اند که شکیبا باشند و اینکه آنها می توانند آمریکایی ها را درک و با آنها همکاری کنند، البته به شرطی که آنها نیز استقلال ایران را محترم بشمارند.
۶- لمبراکیس نیز نظرات خود را ابراز داشت و گفت که احترام به استقلال ایران از دیرباز یکی از سیاست های آمریکا بوده و خاطرنشان ساخت که اصل بنیادین دکترین نیکسون این بود که دولت های دوست با کمک های آمریکا به قدری قوی شوند که برای دفاع از خود دیگر نیازی به مداخله آن کشور نداشته باشند.

۷-ادامه بحث با مزاح و حتی برخی اوقات قهقهه همراه بود (که طبق گفته روغنی قبلا چنین چیزی را از بهشتی ندیده بود). در مورد چند موضوع دیگر نیز بحث شد. بهشتی پرسید که نظر آمریکایی ها در مورد سیاست های نفتی حکومت جدید ایران چیست. لمبراکیس گفت که مبنای این سیاست ها را درک می‌کنیم و مشکل چندانی با آن نداریم، و به هر حال مایلیم مسایل سیاسی را از مسایل اقتصادی مجزا کنیم. ما می‌دانیم که ایران مایل است تولید و صادرات نفتش را بر اساس نیازهایش تنظیم کند، و نظرمان این است که قیمت های نفت در روندهای تصمیم گیری اوپک که ایران نیز عضوی از آن است تعیین خواهد شد. با وجود این، اعتقاد داریم که میزان تولید نفت ایران خیلی کمتر گذشته نخواهد بود، زیرا دولت کنونی ایران برای تحقق اهدافش در کشور به درآمد نفت نیاز دارد. لمبراکیس سپس به مشکلات اقتصادی عدیده کشور و ۴ میلیون بیکار آن اشاره کرد. بهشتی از دادن هرگونه پاسخ صریح به این سئوال و اینکه دولت چه برنامه هایی برای حل مشکل مزبور دارد، طفره رفت ولی بحث را در سطح تئوری ادامه داد.
۸- بهشتی در پاسخ به این سئوال که نفوذ کمونیست ها و چپگرایان را چه اندازه ارزیابی می‌کند، گفت آنگونه که در اولین اساسنامه ی حزب جمهوری اسلامی آمده است، این گروهها آزادی کامل خواهند داشت، و این آزادی ها فقط زمانی محدود می‌شود که معلوم گردد گروههای ایرانی وابسته به خارجیان هستند و یا به نفع آنها کار می کنند، فرقی نمی کند که جناح راستی باشند یا چپی
۹- بهشتی در پاسخ به درخواست لمبراکیس در ارتباط با حفظ امنیت ساختمان سفارت و کلا اتباع آمریکایی بلافاصله گفت که نگرانی او را درک می کند و در این ارتباط با آیت الله خمینی صحبت خواهد کرد. بهشتی در ارتباط با مسئله فلسطین و احتمال تظاهرات ضد آمریکایی پس از هر گونه امضای احتمالی توافق صلح بین مصر و اسرائیل گفت چنانچه سخنگوی فلسطینی ها، که نفوذ قابل ملاحظه ای در بین دانشجویان دارد از مردم بخواهد که با آمریکایی هایی که در ایران میهمان هستند، کاری نداشته باشند احتمالا این مسئله حل خواهد شد. مسئول بخش سیاسی سفارت اذعان داشت که اگر چنین کاری صورت بگیرد مسلما رویکرد مؤثری خواهد بود. بهشتی همچنین قول داد که با آیت الله خمینی در مورد مسئله آزار و اذیت پرسنل سفارت و هیأت مستشاری در مراحل انتقال اسباب و اثاثیه و اموال دولت آمریکا با آیت الله خمینی صحبت کند.
۱۰_نظریات: بهشتی هیکل بزرگ و ریشی بلند و ردای گشادی دارد و حالت چهره و ذهن زیرکش انسان را تا حدودی به یاد اسقف اعظم ماکاریوس می اندازد. او که به وضوح سیاستمداری خبره است، می داند چگونه از بیان جزئیاتی که مایل نیست ذکر شود طفره برود و حرف خودش را بزند. زبان انگلیسی را خوب می داند و فقط گاه از واژه های آلمانی استفاده می کند (به دلیل آنکه ۷ سال امام جماعت مسجد هامبورگ بوده است).
بهشتی آشکارا یک متفکر قوی و روشمند و یک مدیر قوی است، برخلاف ملاهای دیگر در صحبتهایش اصلا از شاخه‌ای به شاخه‌ی دیگر نمی پرد. استقبال او از مذاکرات و آمادگی‌اش برای بحث و گفتگو و لبخند و پیشنهادش برای برگزاری یک مجلس دیگر ظرف دو یا سه هفته آینده بیانگر تمایلش به همکاری با ما بر سر منافع مشترک است. او به طور خاص پیشنهاد کرد که دولت آمریکا با قطع کلیه مناسبات خود با رژیم شاه دوستی اش را با حکومت اسلامی جدید ایران به اثبات برساند. او پیش بینی کرد که در این صورت روابط آمریکا با ایران سریعا بهبود خواهد یافت.

سولیوان

سند دوم

محرمانه
۱۶ می ۱۹۷۹ [۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۸]
از: سفارت آمریکا، تهران_۴۹۷۰
به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی_فوری

موضوع: نظریات آیت‌الله بهشتی در مورد انقلاب و روابط خارجی

۱_(محرمانه_تمام متن_تلگرام گزارشی)
۲_خلاصه: بهشتی می گوید انقلاب ایران پایان نگرفته و دادگاههای انقلاب موقتی هستند.
آیت‌الله منتظری جای آیت‌الله مطهری را در شورای انقلاب پر خواهد نمود. یزدی جوشش خود را از دست داده است. در زمینه سیاست خارجی بهشتی می‌گوید انقلاب اسلامی عدم ملاحظه قدرتهای بزرگ را می‌خواهد. پایان خلاصه.
۳_در جریان تلاش برای ملاقات با بهشتی از کفیل رایزن سیاسی خواسته شده بود تا لیست سئوالات مورد بحث را بدهد. بهشتی از ملاقات امتناع ورزید ولی به سئوالات از طریق منبع ما که یکی از یاران قدیمی خمینی است و به عنوان واسطه کار می کند کتبا پاسخ داد. نظرات بهشتی بیش از علایق گذرای ما اهمیت دارند، چون گفته می شود او رئیس شورای انقلاب است که بالاترین ارگان انقلاب اسلامی محسوب می شود. واسطه ای که رابطین او در داخل نهضت خمینی غیر قابل انکار هستند گفت که بهشتی در حال حاضر رابط اصلی بین دولت موقت ایران و خمینی می‌باشد و لذا مسئول هماهنگی روابط بین دولت و تشکیلات کمیته‌ها است. واسطه تأیید کرد که آیت‌الله منتظری جای آیت‌الله مطهری مقتول را در شورای انقلاب پر خواهد کرد و گفت که این امر خوبی است چرا که بر اساس روابط بین آیت‌الله ها، منتظری شاید نفر بعدی برای جانشینی خمینی، در صورت مرگ او باشد. وقتی پرسیده شد چرا نوبت شریعتمداری نخواهد شد، منبع گفت او از پیروان خط فکری و ایدئولوژیک خمینی نیست و رهبری نهضت اسلامی به او اجازه نخواهد داد که روی کار بیاید. در بین سایرین منتظری بهترین فرد بوده و از بیشترین احترام برخوردار می باشد.
۴- در پاسخ به این سئوال که اهداف انقلاب چه هستند و سیر انقلاب به کدام سمت می باشد، بهشتی این طور پاسخ داده: «هدف ما ایجاد نظم سالم و روابط سالم در داخل ایران و با جهان خارج می باشد. انقلاب سخت تلاش می‌کند جهت خود را حفظ کند، ولی هنوز به اهداف خود نائل نشده است. طبیعتا «ایران می خواهد روابط انسانی سالمی با تمام ملتها داشته باشد، مشروط بر اینکه خارجیان مسئله روابط انسانی عادلانه را محترم شمارند.»
۵_در مورد شورای انقلاب: «مانند دو پارلمان است که در همدیگر ادغام شده اند.» شورا قدرت قانونگذاری نهایی را دارد و بر قوه مجریه نظارت می کند. در پاسخ به سئوالهایی در مورد افراد شورا بهشتی گفته بود: «اگر می‌خواستیم اسامی آنها را بدانند اعلام می کردیم.»
۶_در مورد دادگاههای انقلاب اسلامی: دادگاههای انقلاب برای به مجازات رسانیدن دشمنان ملت در گذشته و افراد ضدانقلاب کنونی فعالیت می کنند. اینان دادگاههای عادی نیستند بلکه دادگاههای انقلابی هستند، فعالیتهای آنان موقت خواهد بود و بعد از آن وظایف آنان به دادگاههای عادی واگذار خواهد شد. بهشتی حاضر نشد در مورد زمان این مسئله توضیح دهد ولی فرد واسطه گفت تصور می کند یک سال زمان اعلام شده توسط دولت موقت زمان بندی فعلی کار دادگاه خواهد بود. منبع که شدیدا مخالف اعدامهای سریع است، نگران افزایش آنها بود.
نظریه: تأکید بهشتی بر نقش دادگاهها در مقابله با ضد انقلابیون کنونی در صحبتهای دیگر در مورد دادگاهها هم آشکار بود. خصوصا بعد از دومین ترور که قتل یکی از رهبران نهضت اسلامی یعنی مطهری بود). بهشتی در پایان پاسخ هایش اشاره کرده که انقلاب خونین نبوده است اما اگر انقلابی خونین نباشد به این معنی نیست که انقلاب کاملی نداشته ایم، اگر شورای انقلابی وجود نداشت تمام افرادی که در حال حاضر زندانی هستند توسط مردم کشته شده بودند.» (نظریه: او این مسئله را برای اثبات حقانیت محاکمه های انقلابی ذکر نمود.)
۷_در زمینه روابط خارجی: بهشتی گفت : «ایران می خواهد که دنیای خارج به ضدانقلابیون کمک نکرده و در امور داخلی ایران دخالت نکند. ما چیز بیشتری نمی خواهیم نه از آمریکا و نه از شوروی، روابط ما با شوروی باید مانند دو همسایه عادی باشد. آنها نباید دخالت کنند و نباید توقعات بخصوصی از ما داشته باشند. در مورد آمریکا، بهشتی گفت:دولت آمریکا گفته که در امور ایران دخالت نمی کند، چرا به مسایل عدم مداخله پاسخ گفته نمی شود؟ گروههای اقلیت به دولت موقت، شوراهای انقلابی و همینطور آمریکا حمله می کنند.» او گفت: تعجب خواهد کرد اگر آمریکا نتواند از خودش دفاع کند. از طرف دیگر با یک تناقض آشکار گفته که «در حال حاضر آمریکا هر چه ساکت تر باشد برای شما و برای ما بهتر است.» در آخر سئوالات با مداد اضافه کرده بود: اگر ثابت شود که آمریکا به گروههای ضدانقلابی کمک می کند، این مسئله بی نهایت به ضرر روابط فی مابین خواهد بود. (نظریه: نگرانی بهشتی از فعالیتهای ضدانقلابی و نگرانی او در مورد حمایت خارجی از این فعالیتها آشکار و مهم است. فرد واسطه گفت بهشتی و دیگران که در باند اصلی مذهبی ها هستند، در زمینه روابط بین المللی بسیار ناوارد هستند و احتمال دارد که آنها در عوض شبهه کوچکی، هیولای وحشتناکی را ببینند.
این یک مشکل مداوم برای ایران و دوستان خارجی اش خواهد بود، فعالیتهای آینده ضدانقلاب محاکمه های بیشتری را به دنبال خواهد داشت و می تواند باعث تشکیل همان اطرافیان خونخواری شود که شاه را محاصره کرده بود. (نظریه: مسئله نگران کننده است ولی ما فقط می توانیم بگوییم آمین). این واقعیت که یکی از هواداران اصلی خمینی نگران این مسئله است، می تواند باعث بعضی عکس العملهایی در قم گردد.
۸_در پایان ملاقات، منبع گفت که بهشتی و دیگران «ارتقاء» یزدی به وزارت خارجه را طرحی برای برداشتن او از سر راه می دانند. آیت‌الله ها از برخورد یزدی با مسئله تابعیت آمریکایی اش و ارتباطاتش ناراحت شده اند.
منبع حدس می‌زند که به او پست وزارت خارجه داده شده تا او سخنگوی انقلاب در خارج کشور شود و بعد از مدت کمی او را به یک مرکز دیپلماتیک در خارج خواهند فرستاد. یا بعد از یک دوره احتیاطی از کار برکنار خواهد شد. (نظریه: این منفی ترین نظریه ای است که ما در مورد انتصاب یزدی شنیده ایم ولی منبع فردی است که با تفکر بزرگان مذهبی آشنا است.)

ناس

سند ســــــوم

۲۹ اکتبر ۱۹۷۹ [۷ آبان ۱۳۵۸]

از: سفارت آمریکا، تهران

به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی

رونوشت برای سفارتخانه‌های آمریکا در آنکارا، جده، اسلام آباد، کابل، کویت، بغداد، دمشق

موضوع: ملاقات با بهشتی

۱- (محرمانه- تمام متن)

۲- خلاصه: هنری پرشت و من[=لینگن]، ۲۷ اکتبر با دکتر محمد بهشتی، نایب رئیس مجلس خبرگان و دبیرکل حزب جمهوری اسلامی، یک گروه سیاسی که با خمینی پیوستگی نزدیکی دارد، ملاقات کردیم. بهشتی به ما یادآوری نمود که احساسات عمومی شدیدی در مورد هرگونه پشتیبانی از شاه سابق وجود دارد. او از مشکلات در حمل قطعات یدکی نظامی و قراردادهای تجاری جویا شد و به شایعات گسترده در مورد دخالت سیا در کردستان اشاره کرد. اظهار حمایت دولت آمریکا از انقلاب کفایت نمی‌کند. به جای حرف عمل لازم است. او گفت که انقلاب پشتوانه لازم را در اکثریت مردم ایران دارد و اگر لازم باشد می‌تواند طبقه متوسط و اقلیت متخصصین را نادیده بگیرد. بهشتی اعتماد به نفس فوق‌العاده‌ای از خود بروز می‌دهد، خصومت ظاهری نشان نمی‌دهد، ولی در امر بهبود روابط آمریکا و ایران، او بار اصلی را به دوش آمریکا می‌گذارد. پایان خلاصه.

۳- بهشتی ما را در اتاق انتظار ساختمان سنا پذیرفت. او تنها بود، رفتار او دوستانه و آرام به نظر می‌رسید ولی از حجم زیاد کار، شکایت داشت.

۴- ما سلام‌ها و آرزوهای دولت و ملت آمریکا را ابلاغ نمودیم و بر نظر خویش که پیشرفت دولت موقت در ساختن نهادهای جدید دولتی که در خدمت منافع آمریکا و همچنین ایران باشد، تأکید کردیم. پرشت که دیدگاه واشنگتن را ابراز می‌داشت، گفت که مشکل دوجانبه‌ای برای هر دو کشور وجود دارد که عبارتست از درک ناکافی و تا حدی نادرست از انقلاب در میان مردم آمریکا و ایران. او گفت که از دیدگاه‌های بهشتی در زمینه اینکه روابط‌‌‌مان را چگونه می‌بیند و چه اقداماتی می‌توان در جهت بهبود آن انجام داد، استقبال می‌کند.

۵- بهشتی در پاسخ اول بر لزوم اینکه آمریکا حسن نیت خود را همراه حرف در عمل نیز نشان دهد تأکید نمود. اظهار حسن‌نیت تنها کفایت نمی‌کند. او سه زمینه اصلی مشکلات را برشمرد. اول مسأله شاه بود. او پنجاه سال تباهی را بر ملت ایران تحمیل نموده و هم اکنون احساسات عمومی بر علیه او خیلی شدید می‌باشد. لذا ایران نمی‌تواند تحمل کند که آمریکا و یا هر کشور دیگری از او حمایت کند.(نظرات بهشتی، در این مورد مانند بقیه موارد گفتگو صریح، کنترل‌شده و عاری از احساسات بودند.)

۶- انتقاد دوم او در زمینه قراردادهای تجاری بود. نظر او بر این دلالت داشت که با توجه به انقلاب، برخورد با مسایل تجاری نباید فقط در جنبه‌های عادی تجاری محدود شود، بلکه دیدگاه سیاسی نیز باید در نظر گرفته شود. او شنیده بود که مقدار زیادی از وجوه ایران در آمریکا توسط دادگاه‌ها مسدود شده‌اند. ضرورت دارد که دولت آمریکا با کمک برای حل این مشکلات حمایت خود را از ایران نشان دهد.

۷- نگرانی سوم او در زمینه قطعات یدکی نظامی و تجاری بود. واضح بود که او اطلاعات کمی در مورد جزییات این قضیه دارد، ولی می‌دانست که قطعات یدکی به مقدار و سرعت لازم توسط آمریکا فراهم نمی‌شود.

۸- من گفتم در مورد شاه، پاسخ خواهم گفت و از پرشت خواستم تا نظرات واشنگتن را در زمینه‌های دیگر بیان دارد. من بر آنچه که به هنگام طرح مسأله سفر شاه به آمریکا به منظور انجام معالجات پزشکی برای نخست‌وزیر و یزدی گفته بودم به عنوان موضع خودمان در قبال شاه تأکید کردم. ما شاه را به عنوان یک مقام مسئول در ایران به رسمیت نمی‌شناسیم و از دولت موقت به رهبری بازرگان حمایت می‌کنیم. ما اهمیت زیادی برای تمامیت و استقلال ایران قائل هستیم و به شاه تأکید کرده‌ایم که به هنگام اقامت در آمریکا هیچ گونه فعالیت سیاسی نباید داشته باشد.

۹- بهشتی اعتراضی به این مسأله نکرد، ولی بعد پرسید که پاسخ من در برابر شایعات مربوط به فعالیت سیا در کردستان و مناطق دیگر ایران چیست. من گفتم که این شایعات مطلقاً بی‌اساس می‌باشند. نه سیا و نه هیچ نهادی از دولت آمریکا به هیچ شکلی در هیچ یک از فعالیت‌هایی که به تمامیت ایران لطمه بزند، شرکت نداشته‌اند. من بر اساس اطلاع کامل از فعالیت‌های دولت آمریکا در ایران چنین تضمینی به او دادم، در هر حال ایجاد آشوب در کردستان از هر طریقی که باشد کاملاً برخلاف منافع ملی خودمان خواهد بود.

۱۰- پرشت گفت که متوجه مشکلات متعدد در زمینه تجارت هستیم ولی این مسایل به هر دو طرف قضیه مربوط می‌شوند. دولت آمریکا فعالانه در جهت حل مشکلات تلاش می‌کند و در واقع در چند مورد مطالبی در جهت حمایت از ایران به دادگاه‌ها داده است. ایران در خیلی از این موارد دادگاه موفق گشته است. ما می‌خواستیم دولت موقت بداند که دولت آمریکا هر کاری بتواند انجام خواهد داد تا این مشکلات در جهت استحکام بیشتر روابط اقتصادی-تجاری با ایران حل شود. ولی دولت موقت باید توجه داشته باشد که دولت آمریکا هم جوانب سیاسی را باید در نظر داشته باشد و محدودیت‌هایی وجود دارد، هم قانونی و هم محدودیت‌های دیگر که بر نقشی که ما می‌توانیم ایفا کنیم اثر می‌گذارد.

۱۱- در مورد قطعات نظامی، پرشت اقداماتی را که ما برای تضمین حل مسأله سپرده‌های ارزی اتخاذ نموده بودیم را برشمرد و گفت که این تضمین از ژوئیه به مورد اجرا گذاشته شده و از آن وقت هیچ مانعی از سوی دولت آمریکا بر ارسال قطعات ایجاد نشده است. موارد مجردی وجود دارد که مشکلاتی در آن بروز خواهد کرد، ولی دولت آمریکا در منافع خود می‌داند که ارسال قطعات را تسهیل نماید تا روند تأمین قطعات نظامی برای ایران استمرار داشته باشد. ما همچنین می‌خواستیم در زمینه قطعات یدکی و تجهیزات شرکت‌های تجاری نیز کمک کنیم. برای کمک در این امر اطلاعات مشخصی لازم است.

۱۲- بهشتی مدتی را صرف توضیح و تأکید بر حمایت توده‌ای مردم از انقلاب ایران نمود. این حمایت هنوز کاملاً مشهود و یا از لحاظ تشکیلاتی و حزبی سازماندهی نشده است. ولی حمایت عظیمی بوده و این توده شرکت‌کننده انقلاب برای اثبات حقانیت و حمایت از اهداف انقلاب در ایران کافی است. رهبری انقلاب بر چنین حمایت عظیمی اتکا دارد و این حمایت از انقلاب قدرت و پیروزی انقلاب را علیرغم گزارشات و شایعات در مورد توطئه‌های وسیع منجمله امکان توطئه‌هایی از جانب نظامیان، تضمین می‌کند. اقدام برای کودتا بسیار محتمل است، او گفت که اگر چنین امری پیش آید آمریکا مسئول شناخته خواهد شد، چون آمریکا دارای نقش گسترده‌ای در رابطه با ارتش ایران بوده است. بهشتی در رابطه با این موضوع به گونه‌ای صحبت نکرد که نشان دهد تصور می‌کند تلاش برای انجام یک کودتا موفق خواهد بود بلکه می‌گفت چنین اقدامی به هیچ‌وجه موفق نخواهد شد و هرگونه اقدام مشابه، مشکلات جدی برای آمریکا در ایران ایجاد خواهد کرد. رهبری انقلاب تصمیم گرفته است که با آمریکا و غرب به صورت دوستانه و مثبت برخورد کند، ولی آنها عمیقاً ظنین باقی مانده‌اند.

۱۳- در پاسخ، من نکاتی را که قبلاً توسط پرشت مطرح شده بود مبنی بر ضعف در شناخت ابعاد انقلاب در آمریکا را پیش کشیدم ولی گفتم یک جنبه انقلاب برای افکار عمومی آمریکا کاملاً روشن است و آن وسعت حمایت مردمی از انقلاب است. با توجه به روابط ما با نظامیان در ایران من از فرصت استفاده نمودم تا بهشتی را از ترکیب و اندازه واحدهای مستشاری مطلع سازم. گروه مشورتی مستشاری نظامی که از تعداد زیادی افراد متشکل شده بود در حال حاضر به گروه شش نفری کوچکی تبدیل شده که تنها هدف آن حفظ ارتباط با طرفین ایرانی برای تسهیل دریافت تجهیزات نظامی آمریکا توسط دولت موقت ایران می‌باشد.

۱۴- پرشت گفت که در واشنگتن ایرانیانی با دفتر او تماس می‌گیرند که از طبقات متوسط و متخصصین ایران بوده و با شاه نیز مخالفت می‌کردند، ولی اکنون از ایران فرار کرده‌اند چون احساس می‌کنند برای آنها در جوّ سیاسی جدید جایی وجود ندارد. او از بهشتی خواست تا موضع رهبری انقلاب را در برابر این افراد و ایرانیانی که به طور فزاینده نسبت به پیشرفت انقلاب سرخورده و ناامید شده‌اند، روشن کند.

۱۵- بهشتی در پاسخ قبول کرد که انقلاب اشتباهاتی مرتکب شده است اما گفت در یک انقلاب با وسعت و سرعتی که در ایران داشت بروز اشتباهات اجتناب‌ناپذیر است. رهبری متوجه است که نمی‌تواند به دور ایران حصاری بکشد و آن را از تأثیرات خارجی و منافع تجارتی و تخصصی که به آنها احتیاج دارد، منزوی سازد. رهبری انقلاب خواهان مرزهای باز با دنیای خارج می‌باشد، نه مرزهای بسته. در مورد یک میلیون اقلیتی که او مشخص نمود از انقلاب حمایت کامل نمی‌کنند هم همین موضع اتخاذ می‌شود. ولی به این اقلیت اجازه داده نخواهد شد که نظرات خود را به اکثریت ۳۵ میلیون ایرانی که از انقلاب و اهداف آن حمایت می‌کنند، دیکته کنند. اگر لازم باشد این توده‌های میلیونی جمعیت ایران راه خود را به تنهایی طی خواهند نمود و در مدت بیست سال می‌توانند آنچه را که با رفتن این طبقه از دست داده‌اند و منافعی که این یک میلیون اقلیت برای کشور داشته، جبران کنند. در پاسخ این سؤال که آیا بهتر نیست سعی کنند حمایت این اقلیت را جلب نمایند، بهشتی تأکید کرد که هدف رهبری هم همین بوده و در جهت آن کوشش می‌کند ولی به هیچ صورتی اکثریت به این اقلیت کوچک اجازه نخواهند داد تا اهداف انقلاب اسلامی که ملت ایران خواهان آن هستند را تباه سازند. همان طور که قبلاً گفته بود این اهداف شامل جامعه‌ای می‌شود که آزاد، مترقی و پیرو اصول اسلامی باشد.

۱۶- نظریه: بهشتی شخصیت مؤثر و گیرایی می‌باشد. مطمئناً در ظاهر و اگر بتوان بر اساس این گفتگو قضاوت کرد، از لحاظ فکری و عقلی هم مؤثر و گیرا است. او با اعتماد به نفس فوق‌العاده و به طور آرام و شمرده و انگلیسی خوب، صحبت می‌کند. رفتار او در تمام مدت آرام و غیراحساسی بود. به نظر می‌رسید که او سعی داشت به ما بفهماند که بهبود روابط بیشتر به نفع آمریکا بوده تا به نفع ایران. ایرانِ انقلابی از حمایت و تفاهم آمریکا استقبال خواهد نمود ولی به هیچ‌وجه به آمریکا وابسته نخواهد بود.

لینگن

سند چهارم

دست‌نویس بروس لینگن در پیوست یکی از گزارشهای خود چند روز پس از دیدار با شهید بهشتی:

«ما هفته پیش از یکی از رهبران مذهبی (ملاهای پیشتاز) در مجلس سنا درخواست ملاقات کردیم_مذاکرات جالبی بود، مردی که عمیقا به ما ظنین بود ولی ظاهرا حاضر بود حرفهای ما را بشنود، البته با به رسمیت شناختن این مسئله که ایران مشکلات دارد که به ما مربوط نیست. اما شاید جالبترین قسمت این گفتگو مربوط به دختر ۱۴_۱۲ ساله ای بود که لیموزین چایل سیاه ما را دید که بیرون منتظر بود و از افسر امنیتی من پرسید این ماشین مال کیست، وقتی جواب شنید که متعلق به کارمند آمریکایی است او گفت: ولی من فکر کرده بودم که تمام آمریکایی ها از اینجا رفته اند. ما آنها را بیرون خواهیم کرد. او به عنوان یک نمونه نیست ولی حرفی که او زد مقداری از تأثیر تبلیغات در اکثر مطبوعات را نشان می دهد، تبلیغاتی که بعضی اش برای بیان حقیقت است بعضی اش برای تأثیرگذاری عنوان می شوند.»

متن انگلیسی اسناد:

Documents From The American Embassy In Tehran About Ayatollah Seyyed Mohammad Beheshti

Document 1

[Date: 19 march 1979]

CONFIDENTIAL

DRAFTER: GBLambrakis

ACTION SECSTATE WASHDC

TAGS: PINS, PGOV, IR , POL, AMB, DCM, ECON, DAO, MAAG, ECON, ADMIN, RF, CHRON

E.O. 12065: RDS-4 3/19/99 (LAMBRAKIS, G.B.) OR-P

SUBJECT: Meeting with Islamic Leader Mohammed Beheshti

1. C - entire text.

2. Summary: In hour's meeting with Embassy representatives, one of Khomeini's top lieutenants asserted that the Iranian people are striving patiently to understand and cooperate with Americans, despite their belief that Americans kept the Shah in office much longer than he could have stayed by himself, He suggested the U.S. cut its remaining ties with the discredited regime of the Shah. He also agreed to discuss with Khomeini security for Americans and more satisfactory working arrangements for Americans in Iran. End Summary.

3. On March 19, Pol Counselor Lambrakis, with Poloffs Tomseth and Metrinko, visited Dr. Mohammed Beheshti at his home in Tehran. The meeting was arranged by Mehdi Rowghani, who accompanied. In addition to being one of Khomeini's top lieutenants, Mullah Beheshti is the President of the Islamic Republican Party, formed about three weeks ago to organize and contest the referendum, and subsequent parliamentary elections on behalf of the Islamic movement. Beheshti recalled his meeting about two months ago with TDY Department officer Escudero and commented that Escudero seemed to understand the Islamic movement faster than many others.

4. At Lambrakis' invitation Beheshti began with an explanation of how he saw the revolution and where it was going. He said the central effort had been to teach Iranians that their past misfortunes were not to be blamed on foreign influences but derive from the Iranians themselves. The objective has been and continues to be creation of a new Iranian who is prepared to fight to defend himself but only after his leadership has identified the enemy. Iranians of this generation are surprisingly disciplined, Beheshti continued, as the success of the revolution indicates. They are being taught tight solidarity with each other as protection against outside threats which come from Iran's geographic position and past history.

5. They are also being taught to be patient and try to understand those whom past history has taught them to mistrust. Beheshti made this statement in connection of a query regarding US-Iranian relations. He took issue with Lambrakis' suggestion that the people of Iran do not dislike the American people but only certain American policies. Beheshti said the Iranian people may not be able to read much, but they have heard much, and understand the fact that it was America which kept the Shah in power so many years. American policies caused the Islamic opposition much unnecessary trouble (for example, at the closing stages of the revolution). Thinking Iranians were aware of the Nixon policy, which he claimed was disliked by people all over the world. Nevertheless, Islamic militants have been told to be patient, and they are capable of appreciating Americans and working cooperatively with them provided Iran's independence is respected.

6. Lambrakis made a number of comments regarding respect for Iranian independence has traditionally been an American concern and pointed out that an underlying principle of even the Nixon Doctrine was to provide the assistance for friendly nations to become strong enough so that they can defend themselves and not require American intervention to defend them.

7. In the subsequent discussion interspersed with good-humored wit and some chuckles (a unique experience with Beheshti, according to Rowghani), a number of other topics were discussed. Beheshti asked how Americans felt toward the new government's oil policies. Lambrakis replied that we understood its underlying principles and have no serious problems with it. We like to separate economic from political questions in any case. We are aware of the fact that Iran desires to tailor its production and exports to its own needs. We expect oil prices to be quided by OPEC's decision-making process with which Iran will continue to be associated. However, we also believe that Iranian production will not drop much below what it has been in the past because the new government will need the income to do the many things that it wishes to do in Iran. Lambrakis reverted to the many economic problems facing the new government and the four million unemployed. Beheshti avoided any direct response as to government planning on these issues, but kept the discussion on theoretical levels.

8. When asked, for example, how he perceived the influence of communists and other left-wingers, he replied that all such people would be allowed full freedom, as indeed was spelled out in the first article of the Islamic Republican Party's new constitution. Such freedom would be abridged only as it became evident that Iranian groups were dependant on, and acting on behalf of, outside influences, whether of the right or of the left.

9. In response to a specific request from Lambrakis regarding security for the Embassy compound and Americans in general in the country, Beheshti immediately understood and said he would speak with Ayatollah Khomeini about it. As regards the Palestinian issue and the possibility of anti-American demonstrations in connection with any signing of an Egyptian-Israeli peace agreement, Beheshti suggested this might be defused if Palestinian spokesmen, who have a considerable influence in the University milieu, made a point of warning against attacks upon Americans who are guests in Iran. Emboffs agreed this would be an effective approach if it proved possible. Beheshti also promised to mention to the Ayatollah the larger question of harassment which affects a number of practical requirements that the Embassy and ARMISH-MAAG have in the process of clearing out personnel, belongings, and US property.

10. Comment: Beheshti is a very large man with a flowing beard and robes whose facial expressions and mental agility remind one to some extent of the late ARchbishop Makarios. Obviously a skilled politician, he knows how to avoid specifics into which he does not wish to be dragged, while making his own points. His English is quite good, and only mildly punctuated by lapses into German (he having spent seven years presiding over a mosque in Hamburg). Obviously a strong, methodical thinker and an organizer, Beheshti does not skip around in his conversations from topic to topic as do many other Mullahs. His receptivity, readiness to argue and to smile, and suggestion that this meeting be repeated in two or three weeks indicated his willingness to cooperate with us on issues of mutual interest. He suggested specifically that the USG find ways to demonstrate its friendship for the new Islamic government of Iran by cutting off ties with the remnants of the Shah's regime. That way, he predicted, American relations with Iran would improve rapidly.

SULLIVAN

Document 2

[Date: 16 may 1979]

Department of State Foreign Service of the United States of America

OUTGOING TELEGRAM

CONFIDENTIAL

STATE

CHG: CWNAAS

POL: JDSTEMPEL

NONE

CHG POL OR

AMEMBASSY TEHRAN

SECSTATE WASHDC, IMMEDIATE

LIMDIS

Chron.

E.O. 12065: XDS-4 5/14/09 (STEMPEL, J.D.) OR-P

TAGS: P FOR, PINS, PINT, IR

SUBJ: AYATOLLAH BEHESHTI ON THE REVOLUTION AND FOREIGN AFFAIRS

1. (C-ENTIRE TEXT) THIS IS A REPORTING CABLE.

2. SUMMARY: BEHESHTI SAYS IRANIAN REVOLUTION IS NOT FINISHED, REVOLUTIONARY COURTS ARE ONLY TEMPORARY. AYATOLLAH MONTAZERI TO REPLACE MOTAHARI ON REVOLUTIONARY COUNCIL. YAZDI HAS LOST STEAM. IN FOREIGN POLICY, BEHESHTI SAYS ISLAMIC REVOLUTION WANTS EVEN-HANDED NON-INTERVENTION FROM BIG POWERS. END SUMMARY.

3. IN PROCESS OF TRYING TO SET UP MEETING WITH AYATOLLAH BEHESHTI, ACTING POL COUNS WAS ASKED TO SUBMIT LIST OF QUESTIONS FOR DISCUSSION. BEHESHTI BEGGED OFF MEETING BUT GAVE WRITTEN ANSWERS BACK THROUGH OUR SOURCE LONG-TIME KHOMEINI ASSOCIATE WHO WAS ACTING AS INTERMEDIARY. BEHESHTI'S COMMENTS ARE OF MORE THAN PASSING INTEREST, BECAUSE HE IS REPORTED TO BE HEAD OF REVOLUTIONARY COUNCIL, WHICH IS CONSIDERED TOP RULING ORGAN OF ISLAMIC REVOLUTION. INTERMEDIARY, WHOSE CONTACTS WITHIN KHOMEINI MOVEMENT ARE IMPECCABLE, SAID BEHESHTI IS NOW MAIN GO-BETWEEN IN PROVISIONAL GOVERNMENT OF IRAN (PGOI) -- KHOMEINI RELATIONSHIP AND IS THUS MAN CHARGED WITH HARMONIZING RELATIONSHIPS BETWEEN PGOI AND COMMITTEE STRUCTURE. INTERMEDIARY CONFIRMED THAT AYATOLLAH MONTAZERI WILL REPLACE ASSASSINATED AYATOLLAH MOTAHARI ON THE REVOLUTIONARY COUNCIL AND SAID THIS WAS GOOD, BECAUSE IN TERMS OF RELATIONSHIPS AMONG AYATOLLAHS, MONTAZERI WAS PROBABLY MAN NEXT IN LINE TO TAKE KHOMEINI'S PLACE IN EVENT OF LATTER'S DEATH. WHEN ASKED WHY MANTLE WOULD NOT FALL TO SHARIATMADARI, SOURCE SAID HE IS NOT OF SAME IDEOLOGICAL SCHOOL AS KHOMEINI, AND ISLAMIC MOVEMENT LEADERSHIP WOULD NOT ALLOW HIM TO TAKE POSITION; MONTAZERI WAS BEST OF REST AND MOST RESPECTED.

4. RESPONDING TO QUESTION OF WHAT WERE REVOLUTIONARY GOALS AND WHERE WAS REVOLUTION HEADED, BEHESHTI COMMENTED AS FOLLOWS: QUOTE OUR AIM IS TO CREATE HEALTHY ORDER AND HEALTHY RELATIONS BOTH INSIDE IRAN AND WITH OUTSIDE WORLD. UNQUOTE. REVOLUTION IS QUOTE TRYING HARD TO KEEP ITS DIRECTION, BUT HAS NOT YET REACHED ITS GOALS END QUOTE. BY NATURE QUOTE IRAN WANTS TO HAVE HEALTHY HUMAN TIES WITH ALL PEOPLES ON THE CONDITION THAT FOREIGNERS RESPECT IDEA OF FAIR HUMAN RELATIONS. END QUOTE.

5. ON REVOLUTIONARY COUNCIL: QUOTE IT IS LIKE TWO HOUSES OF PARLIAMENT ROLLED INTO ONE. UNQUOTE. IT HAS SUPREME LEGISLATIVE AUTHORITY AND MONITORS THE EXECUTIVE BRANCH. ON QUESTION OF WHO WAS ON COUNCIL, BEHESHTI SAID QUOTE IF WE WANTED IT KNOWN, WE WOULD HAVE ANNOUNCED IT. END QUOTE.

6. ON REVOLUTIONARY ISLAMIC COURTS: REVOLUTIONARY COURTS QUOTE ARE FUNCTIONING TO PUNISH ENEMIES OF THE PEOPLE IN THE PAST AND PEOPLE WHO ARE PRESENTLY ANTI- REVOLUTIONARY. THESE ARE NOT NORMAL COURTS, THEY ARE REVOLUTIONARY COURTS; THEIR ACTION WILL BE TEMPORARY, AFTER WHICH THE JOB WILL BE TURNED OVER TO THE CIVILIAN COURTS. END QUOTE. BEHESHTI REFUSED TO COMMENT ON TIME THIS WOULD HAPPEN, BUT INTERMEDIARY SAID HE THOUGHT PGOI'S PUBLICLY ANNOUNCED TIME OF ONE YEAR WAS CURRENT WORKING TIME FRAME. SOURCE WHO STRONGLY DISAPPROVES OF SUMMARY EXECUTIONS WAS FEARFUL THAT THERE WOULD BE MORE. (COMMENT: BEHESHTI'S STRESS ON COURT'S ROLE IN DEALING WITH PRESENT REVOLUTIONAIRES HAD BEEN REFLECTED IN OTHER COMMENT ON COURTS, ESPECIALLY SINCE SECOND ASSASSINATION OF ISLAMIC MOVEMENT LEADER MOTAHARI.) BEHESHTI MADE POINT AT END OF HIS ANSWERS THAT REVOLUTION HAS NOT BEEN BLOODY BUT QUOTE IF THE REVOLUTION IS NOT BLOODY, THAT DOES NOT MEAN WE HAVE NOT HAD A THOROUGH REVOLUTION. IF THERE HAD BEEN NO REVOLUTIONARY COUNCIL ALL PRISONERS NOW IN JAIL WOULD HAVE ALREADY BEEN KILLED BY THE PEOPLE. END QUOTE. (COMMENT: HE MADE THIS POINT IN CONTEXT OF JUSTIFICATION FOR REVOLUTIONARY TRIALS.)

7. ON FOREIGN RELATIONS: BEHESHTI SAID QUOTE IRAN WANTS THE OUTSIDE WORLD NOT RPT NOT TO ASSIST ANTI-REVOLUTIONARY FORCES AND NOT TO INTERFERE WITH IRANIAN AFFAIRS. WE ARE NOT ASKING ANYTHING MORE FROM EITHER THE U.S. OR THE U.S.S.R. OUR RELATIONS WITH THE USSR SHOULD BE LIKE TWO NORMAL NEIGHBORS. THEY MUST NOT INTERFERE AND THEY MUST NOT ASK SPECIAL FAVORS FROM US. END QUOTE. RE U.S., BEHESHTI WENT ON QUOTE THE GOVERNMENT OF THE U.S. HAS STATED IT IS NOT INTERFERING IN IRAN'S AFFAIRS; WHY NOT ANSWER QUESTIONS OF NON-INTERFERENCE? MINORITY GROUPS ARE ATTACKING PGOI, REVOLUTIONARY COUNCILS, AND THE U.S. AS WELL. END QUOTE. HE SAID HE WOULD BE SURPRIZED IF U.S. COULD NOT DEFEND ITSELF; ON THE OTHER HAND, IN AN OBVIOUS CONTRADICTION, HE CONCLUDED THAT FOR THE MOMENT THE QUOTE MORE QUIET THE U.S. KEEPS, THE BETTERIT WILL BE FOR YOU AND FOR US. END QUOTE. AT END OF QUESTIONS HE ADDED PENCILLED NOTE, THAT IF PROOF IS FOUND THAT THE U.S. IS ASSISTING ANTI-REVOLUTIONARY GROUPS, IT WILL BE EXTREMELY BAD FOR OUR TIES. (COMMENT: BEHESHTI'S OBVIOUS CONCERN WITH ANTI-REVOLUTIONARY ACTIVITIES, AND HIS WORRY ABOUT POSSIBLE FOREIGN BACKING FOR THOSE ACTIVITIES IS EVIDENT AND IMPORTANT.) INTERMEDIARY SAID BEHESHTI AND OTHERS IN INNER RELIGIOUS CIRCLE ARE APPALLINGLY UNSOPHISTICATED ABOUT INTERNATIONAL AFFAIRS AND LIKELY TO SEE BUGBEARS WHERE THERE ARE ONLY SHADOWS. THIS WILL BE A CONTINUING PROBLEM, BOTH FOR IRAN AND ITS FOREIGN FRIENDS, AND FURTHER ANTI-REVOLUTIONARY ACTIVITIES WILL SPUR FURTHER TRIALS AND COULD LEAD TO SAME VICIOUS CIRCLE THAT DID SHAH (COMMENT: SOBERING, BUT ALL WE WOULD ADD IS AMEN.) THAT LEADING KHOEMINI SUPPORTER IS CONCERED ABOUT THIS, HOWEVER, COULD LEAD TO SOME COUNTER-PRESSURE IN QOM.

8. AT CONCLUDION OF MEETING, SOURCE SAID BEHESHTI AND OTHERS REGARD YAZDI'S QUOTE PROMOTION UNQUOTE TO FOREIGN MINISTER AS DESIGNED TO GET HIM OUT OF THE WAY. AYATOLLAHS ARE ANNOYED AT WAY YAZDI BUNGLED THE QUESTIONS ON HIS AMERICAN CITIZENSHIP AND TIES. SOURCE SPECULATED THAT HE HAD BEEN GIVEN FOREIGN MINISTRY TO MAKE HIM CHIEF SPOKESMAN FOR REVOLUTION ABROAD AND THAT HE WOULD BE SHIPPED OUT TO A DIPLOMATIC POST OR QUIETLY DISMISSED AFTER A DISCREET AMOUNT OF TIME. (COMMENT: THIS IS MOST NEGATIVE COMMENT WE HAVE HEARD ON YAZDI APPOINTMENT, BUT IT COMES FROM A SOURCE WHO KNOWS WHAT THE RELIGIOUS BIG BOYS ARE THINKING.) NAAS

Document 3

[Date: 29 October 1979]

P 290715Z OCT 79

FM AMEMBASSY TEHRAN

TO RUEHC/SECSTATE WASHDC PRIORITY 4512

CONFIDENTIAL SECTION 01 OF 03 TEHRAN 11390

E.O. 12065: GDS 10/29/85 (LAINGEN, L.B.) OR-M

TAGS: PEPR, PINR, IR, US

SUBJECT: MEETING WITH BEHESHTI

1. (C-ENTIRE TEXT.)

2. SUMMARY: HENRY PRECHT AND I, OCTOBER 27 CALLED ON DR. MOHAMMED BEHESHTI, VICE PRESIDENT OF THE COUNCIL OF EXPERTS AND SECRETARY GENERAL OF THE ISLAMIC REPUBLICAN PARTY, THE POLITICAL GROUPING CLOSELY ASSOCIATED WITH KHOMEINI. BEHESHTI REMINDED US OF STRONG PUBLIC FEELING ABOUT ANY SUPPORT FOR EX-SHAH, ASKED ABOUT PROBLEMS IN MILITARY SPARE PARTS SHIPMENTS AND BUSINESS CONTRACTS, AND NOTED WIDESPREAD RUMORS OF CIA INVOLVEMENT IN KURDESTAN. EXPRESSIONS OF SUPPORT BY USG FOR REVOLUTION DID NOT SUFFICE; ACTION RATHER THAN WORDS WAS NEEDED. SAID THAT REVOLUTION HAS SUFFICIENT SUPPORT FROM MASS MAJORITY IN IRAN TO IGNORE MIDDLE CLASS AND PROFESSIONAL MINORITY IF NECESSARY. BEHESHTI REFLECTS ENORMOUS SELF-CONFIDENCE AND NO APPARENT HOSTILITY, BUT PUTS ONUS HEAVILY ON U.S. SIDE IF U.S.-IRAN RELATIONS ARE TO IMPROVE. END SUMMARY.

3. BEHESHTI RECEIVED US IN ANTE-ROOM OF THE SENATE BUILDING. HE WAS ALONE, FRIENDLY IN MANNER AND RELAXED IN STYLE BUT COMPLAINING ABOUT OVERWORK.

4. WE CONVEYED THE GOOD WISHES OF THE AMERICAN GOVERNMENT AND PEOPLE, EMPHASIZING OUR VIEW THAT PROGRESS BY PGOI IN BUILDING NEW INSTITUTIONS OF GOVERNMENT SERVED AMERICAN INTERESTS AS WELL AS THOSE OF IRAN. PRECHT, SPEAKING FROM THE WASHINGTON PERSPECTIVE, NOTED THAT A MUTUAL PROBLEM FOR BOTH COUNTRIES WAS THE INADEQUATE AND TO SOME EXTENT INACCURATE UNDERSTANDING OF THE REVOLUTION AMONG THE AMERICAN AND IRANIAN PUBLIC. HE SAID HE WOULD WELCOME BEHESHTI'S VIEWS AS TO HOW HE SAW OUR RELATIONSHIP AND WHAT MIGHT BE DONE TO IMPROVE IT.

5. BEHESHTI RESPONDED BY FIRST EMPHASIZING THE NEED FOR THE USG TO DEMONSTRATE ITS GOODWILL BY ACTIONS AS WELL AS WORDS. EXPRESSIONS OF GOODWILL ALONE WOULD NOT SUFFICE. HE RAISED THREE SPECIFIC PROBLEM AREAS. THE FIRST DEALT WITH THE SHAH. THE LATTER HAD IMPOSED FIFTY YEARS OF DEGRADATION ON THE IRANIAN PEOPLE; POPULAR SENTIMENT AGAINST HIM WAS NOW VERY STRONG; THEREFORE IRAN COULD NOT TOLERATE ANY COUNTRY, THE U.S. OR OTHERWISE, PROVIDING HIM ANY SUPPORT. (BEHESHTI'S COMMENTS ON THIS SUBJECT, AS INDEED THROUGHOUT THE CONVERSATION, WERE STRAIGHTFORWARD AND RESTRAINED AND WITHOUT EMOTION.)

6. HIS SECOND CRITICISM RELATED TO BUSINESS CONTRACTS. HIS POINT WAS THAT IN THE CONTEXT OF A REVOLUTION, PROBLEMS RELATING TO COMMERCIAL ISSUES COULD NOT BE DEALT WITH ON THE BASIS OF NORMAL COMMERCIAL CONSIDERATIONS ALONE; THEY MUST BE APPROACHED FROM A POLITICAL STANDPOINT AS WELL. HE HAD HEARD THAT SUBSTANTIAL IRANIAN FUNDS IN THE U.S. WERE BEING BLOCKED BY JUDICIAL ACTIONS. IT WAS IMPORTANT THAT THE USG DEMONSTRATE ITS SUPPORT FOR IRAN BY HELPING RESOLVE THESE PROBLEMS.

7. HIS THIRD CONCERN RELATED TO MILITARY AND COMMERCIAL SPARE PARTS. IT WAS APPARENT THAT HE HAD LITTLE DETAILED INFORMATION ON THIS SUBJECT BUT SPOKE FROM SOME UNDERSTANDING THAT SPARE PARTS WERE NOT BEING MADE AVAILABLE BY THE U.S. IN BOTH THE AMOUNTS AND SPEED REQUIRED.

8. I SAID I WOULD RESPOND CONCERNING THE SHAH AND ASK PRECHT TO SPEAK FROM THE WASHINGTON VIEWPOINT ON THE OTHER ISSUES RAISED. I EMPHASIZED WHAT I HAD TOLD THE PM AND YAZDI ABOUT OUR POSTURE TOWARD THE SHAH WHEN I HAD SPOKEN TO THEM ABOUT HIS TRIP TO THE U.S. FOR MEDICAL TREATMENT. WE DID NOT RECOGNIZE THE SHAH'S AUTHORITY IN IRAN; WE SUPPORTED THE PGOI UNDER BAZARGAN; WE ATTACHED MAJOR IMPORTANCE TO IRAN'S INTEGRITY AND INDEPENDENCE; AND WE HAD EMPHASIZED TO THE SHAH THAT HE SHOULD NOT PARTICIPATE IN ANY POLITICAL ACTIVITY WHILE IN THE U.S.

9. BEHESHTI TOOK NO EXCEPTION TO THIS BUT THEN ASKED WHAT I HAD TO SAY ABOUT RUMORS REACHING HIM OF CIA ACTIVITY IN KURDESTAN AND ELSEWHERE IN IRAN. I SAID THERE WAS ABSOLUTELY NO BASIS FOR THESE RUMORS; NEITHER THE CIA NOR ANY OTHER ELEMENT OF THE USG WAS INVOLVED IN ANY WAY WHATSOEVER IN ANY ACTIVITY PREJUDICIAL TO IRAN'S INTEGRITY. I COULD GIVE HIM THIS ASSURANCE ON THE BASIS OF FULL AWARENESS OF USG ACTIVITIES IN IRAN. IT WOULD IN ANY EVENT BE TOTALLY CONTRARY TO OUR OWN NATIONAL INTEREST IN IRAN'S INTEGRITY TO STIR UP DIFFICULTY IN ANY WAY IN KURDESTAN.

10. PRECHT SAID WE RECOGNIZED THERE WERE MANY PROBLEMS IN THE BUSINESS FIELD, BUT THERE WERE TWO SIDES TO ALL THESE ISSUES. USG WAS ACTIVELY INVOLVED DOING WHAT IT COULD TO FACILITATE RESOLUTION OF THESE PROBLEMS; INDEED IN SOME CASES WE HAD FILED BRIEFS IN SUPPORT OF THE IRANIAN SIDE WITH U.S. COURTS. THE IRANIAN SIDE HAD BEEN SUCCESSFUL IN SEVERAL OF THESE CASES. WE WANTED THE PGOI TO KNOW THAT THE USG WILL DO EVERYTHING IT CAN TO SEE THESE PROBLEMS RESOLVED IN A WAY THAT STRENGTHENS FUTURE ECONOMIC/COMMERCIAL TIES WITH IRAN, BUT THE PGOI MUST ALSO RECOGNIZE THAT THE USG ALSO HAS POLITICAL CONSIDERATIONS TO TAKE INTO ACCOUNT AND THAT THERE WERE LIMITATIONS, LEGAL AND OTHERWISE, ON THE ROLE WE COULD PLAY.

11. ON MILITARY SPARES, PRECHT REVIEWED STEPS WE HAD TAKEN TO ENSURE TRUST FUND SOLVENCY, NOTING THAT THIS HAD BEEN ASSURED SINCE JULY AND THAT THERE HAD BEEN NO OBSTACLES PLACED BY THE USG SINCE THAT TIME TO THE MOVEMENT OF SPARES. THERE WERE INDIVIDUAL INSTANCES WHERE WE WOULD HAVE SOME DIFFICULTIES, BUT THE USG INTEREST WAS TO FACILITATE THE MOVEMENT OF SPARES SO AS TO ENSURE A CONTINUED MILITARY SUPPLY RELATIONSHIP WITH IRAN. WE ALSO WANTED TO BE HELPFUL IN ASSURING SPARES AND EQUIPMENT FOR COMMERCIAL FIRMS. WE NEEDED INFO ON SPECIFIC CASES TO BE HELPFUL.

12. BEHESHTI SPENT SOME TIME EMPHASIZING TO US THE MASS SUPPORT FOR THE REVOLUTION IN IRAN. THE SUPPORT WAS NOT YET FULLY EVIDENT OR ORGANIZED IN TERMS OF ANY POLITICAL ORGANIZATION OR PARTY, BUT IT WAS LARGE AND ITS VERY MASS WAS SUFFICIENT TO DEMONSTRATE THE LEGITIMACY AND THE SUPPORT FOR THE REVOLUTION'S OBJECTIVES IN IRAN. THE REVOLUTION'S LEADE SHIP RESTEDIN THIS OVERWHELMING SUPPORT, AN ELEMENT OF THE REVOLUTION THAT ASSURED ITS STRENGTH AND SUCCESS DESPITE THE FACT THAT THERE WERE REPORTS AND RUMORS OF EXTENSIVE PLOTTING, INCLUDING THE POSSIBILITY BY SOME IN THE MILITARY AREA. ATTEMPTS AT A COUP D'ETAT MIGHT WELL OCCUR, AND HE OBSERVED THAT IF THIS WERE TO HAPPEN, THE U.S. WOULD BE BLAMED BECAUSE OF ITS PREVIOUS EXTENSIVE ROLE IN THE MILITARY AREA. BEHESHTI SPOKE OF THIS NOT IN A MANNER TO SUGGEST HE THOUGHT SUCH ATTEMPTS AT A COUP WOULD SUCCEED BUT THAT INDEED THEY COULD NOT SUCCEED AND THAT ANY SUCH ATTEMPTS WOULD CREATE SERIOUS DIFFICULTIES FOR THE USG IN IRAN. THE REVOLUTIONARY LEADERSHIP HAD DECIDED TO APPROACH THE U.S. AND THE WEST IN A FRIENDLY AND POSITIVE FRAME OF MIND, BUT THEY REMAINED DEEPLY SUSPICIOUS.

13. IN RESPONSE I PICKED UP THE POINT MADE EARLIER BY PRECHT THAT POPULAR PERCEPTIONS OF THE REVOLUTION IN THE U.S. WERE INADEQUATE BUT THAT ON ONE ASPECT OF THE REVOLUTION THERE WAS NO QUESTION OF U.S. PUBLIC AWARENESS. THAT WAS THAT NO ONE IN THE U.S. DOUBTED THE EXTENT OF THE MASS SUPPORT FOR THE REVOLUTION. WITH RESPECT TO OUR RELATIONSHIP WITH THE MILITARY IN IRAN, I TOOK THE OPPORTUNITY TO BRIEF BEHESHTI ON THE SIZE OF OUR MILITARY LIAISON GROUP. AN ARMISH/MAAG ADVISORY GROUP OF VERY SUBSTANTIAL NUMBERS HAD NOW BEEN REDUCED TO A SIX-MAN LIAISON TEAM WHOSE ONLY PURPOSE WAS TO MAINTAIN CONTACTS WITH IRANIAN COUNTERPARTS TO FACILITATE PGOI MILITARY PROCUREMENT FROM THE U.S.

14. PRECHT NOTED THAT IN WASHINGTON HIS OFFICE WAS OCCASIONALLY APPROACHED BY IRANIANS WHO REPRESENTED THE MIDDLE AND PROFESSIONAL CLASSES WHO HAD OPPOSED THE SHAH BUT WHO HAD NOW FLED IRAN, FEELING THAT THERE WAS NO LONGER ANY PLACE FOR THEM IN THE NEW POLITICAL ENVIRONMENT. HE ASKED BEHESHTI TO CHARACTERIZE THE ATTITUDE OF THE REVOLUTION'S LEADERSHIP TOWARD THESE AND OTHER IRANIANS WHO APPEAR INCREASINGLY DISILLUSIONED AND DISAPPOINTED WITH THE PROGRESS OF THE REVOLUTION.

15. BEHESHTI'S RESPONSE WAS TO CONCEDE THAT THE REVOLUTION HAD MADE MISTAKES; THAT WAS INEVITABLE IN A MOVEMENT AS EXTENSIVE AND FAST MOVING AS THAT IN IRAN. THE LEADERSHIP RECOGNIZED THAT IT COULD NOT PUT A WALL AROUND IRAN AND ISOLATE IT FROM OUTSIDE INFLUENCES OR THE TECHNOLOGICAL AND COMMERCIAL INTERESTS THAT SERVED IRAN AND THAT IRAN NEEDED. THE REVOLUTION'S LEADERSHIP WANTED "OPEN LIMITS," NOT "CLOSED LIMITS" WITH THE OUTSIDE WORLD. THE SAME APPLIED TO THE MINORITY OF ONE MILLION THAT HE CHARACTERIZED AS NOT FULLY SUPPORTIVE OF THE REVOLUTION. BUT THIS MINORITY COULD NOT BE ALLOWED TO DICTATE TO THE MAJORITY OF 35 MILLION IRANIANS WHO SUPPORTED THE REVOLUTION AND THE OBJECTIVES IT WAS [?]. IF NECESSARY, THIS MASS OF IRAN'S POPULATION WOULD GO IT ALONE, AND IN 20 YEARS OR SO IT WOULD BE POSSIBLE TO MAKE UP WHAT HAD BEEN LOST IN THE DEFECTION OF THOSE CLASSES AND INTERESTS REPRESENTED IN THE MINORITY OF ONE MILLION. IN RESPONSE TO OUR QUESTION WHETHER IT MIGHT NOT BE PREFERABLE TO TRY TO WIN OVER THE MINORITY, BEHESHTI EMPHASIZED THAT THAT WAS INDEED THE LEADERSHIP'S PURPOSE AND IT WAS MAKING EFFORTS TO ACCOMPLISH IT. BUT IN NO WAY WOULD THE MAJORITY ALLOW THIS SMALL MINORITY TO FRUSTRATE WHAT THE MASS OF THE POPULATION CLEARLY NOW SOUGHT IN TERMS OF ISLAMIC REVOLUTIONARY OBJECTIVES. AS HE HAD SAID EARLIER, THESE OBJECTIVES INCLUDED A SOCIETY THAT WAS FREE, PROGRESSIVE AND GUIDED BY ISLAMIC PRINCIPLES.

16. COMMENT: BEHESHTI IS AN IMPRESSIVE FIGURE. CERTAINLY PHYSICALLY, AND IF THIS CONVERSATION IS ANY INDICATION, ALSO IN INTELLECTUAL TERMS. HE SPEAKS WITH ENORMOUS SELF-CONFIDENCE IN SLOW AND MEASURED BUT GOOD ENGLISH. HIS MANNER WAS CALM AND UNEMOTIONAL THROUGHOUT. HIS PURPOSE SEEMED TO BE TO REMIND US THAT IT WAS MORE IN THE U.S. INTEREST THAN IRAN'S TO TRY TO IMPROVE OUR RELATIONSHIP; REVOLUTIONARY IRAN WOULD WELCOME U.S. SUPPORT AND UNDERSTANDING BUT WAS NOT GOING TO BE DEPENDENT ON IT IN ANY WAY. LAINGEN

Document 4

Bruce Laingen's handwritten about his meeting with Ayatollah Seyyed Mohammad Beheshti

-------------------------------------------------------------

SOURCE: documents from the u.s. Espionage den (american embassy in iran)