01 اردیبهشت 1399

حسین دادگر،رئیس ادوارهفتم تا نهم مجلس شورای ملی


حسین دادگر،رئیس ادوارهفتم تا نهم مجلس شورای ملی
میرزا حسین خان دادگر فرزند میرزا عبدالکریم خان (کارمند دولت‌) متولد حدود 1272 شمسی [تاریخ تولد او را 1260 شمسی نیز گفته‌اند] پس از طی دوران کودکی تحصیلات مقدماتی را آموخته‌، به تمایل پدر در سلک طلاب دینی درآمد و به مدرسه مروی رفت و صرف و نحو را آموخت اندکی در علوم دینی و فقه اسلامی تحصیل کرد و در زمان وزارت میرزا محمود خان علاءالملک در کابینه اتابک در سال 1286 شمسی به استخدام عدلیه در آمد در ظرف چند سال از تقریرنویسی و عضویت محکمه بدایت تا دادستانی تهران مدارج خدمات قضایی را پیمود. بعد به وزارت داخله منتقل شد و لقب عدل الملک را گرفت‌. از آغاز مشروطه جزو مشروطه‌خواهان بود و بسیار تلاش می‌کرد تا به جایی برسد... در اواخر سال 1299 شمسی در کابینه سپهدار رشتی به کفالت وزارت داخله برگزیده شد. چون با سید ضیاالدین طباطبایی آشنا بود و برای روزنامه رعد او مقالاتی می‌نوشت‌، شهرت یافت‌. از حادثه کودتا قبلاً آگاه بوده است و با سید ضیا همراه از این رو پس از کودتا در کابینة او کفالت وزارت داخله را همچنان حفظ کرد. او مورد اعتماد سید ضیاالدین بود و در جریان بازداشت و دستگیری حکام ایالات مانند قوام السلطنه حاکم خراسان و صارم الدوله حاکم کرمانشاه‌، واسطه ابلاغ و اجرای دستورهای سید ضیا بود. هنگامی که سید ضیا ساقط شد قوام السلطنه دستور تبعید عدل الملک را داد و قرار بود او را به بیابانک اعزام کنند و در آنجا تحت نظر باشد، ولی عدل الملک در قم به صحن مبارک رفت و در آنجا بست نشست‌. در همین هنگام که او در حرم حضرت معصومه علیهاالسلام متحصن بود اعتبارنامه دوره چهارم نمایندگی مجلس شورای ملی او در جلسه پنجم مرداد 1300 در مجلس طرح و رد شد. پس از کناره‌گیری دولت قوام السلطنه‌، به تهران آمد و در وزارت داخله مشغول خدمت شد. در 26 خرداد 1302 در کابینه مشیرالدوله به سمت کفیل فواید عامه و تجارت منصوب و سپس در کابینه رضاخان سردار سپه که در 6 آبان 1302 تشکیل شد، معاون رییس‌الوزرأ شد، او در امور سیاسی همه جا مجری سیاست‌های سردار سپه بود. برای سلطنت سردار سپه فعالانه وارد میدان سیاست شد در مجلس مؤسسان که در آذر 1304 تشکیل شد نایب رییس مجلس بود. در 28 آذر 1304 در کابینه اول محمد علی فروغی که اولین کابینه پس از سلطنت رضا شاه بود به سمت وزارت داخله منصوب شد. دادگر از آن پس تصمیم گرفت در مجلس شورای ملی فعالیت سیاسی کند او در دوره‌های سوم [14 آذر 1293 تا یکسال بعد که تعطیل شده] چهارم [ 1300/4/1 تا 1302/3/02 ] پنجم [22/11/1302 تا 22/12/1304] ششم [19/4/1305 تا 22/5/1307] هفتم [14/7/1307 تا 1/8/1309] هشتم [24/9/1309 تا 24/10/1311] مجلس شورا از بابل و در دوره‌های نهم [24/12/1311 تا 21/1/1314] و دهم [15/3/1314 تا 22/3/1316] از تهران به نمایندگی برگزیده شد. در دوره‌های هفتم و هشتم و نهم رییس مجلس شورای ملی بود. پس از پایان دورة نهم مورد غضب رضاخان قرار گرفت و به وسایلی تحصیل اجازه نمود که به اروپا مسافرت کند و در حقیقت این مسافرت صورت تبعید داشت‌. وی پس از ده سال اقامت در اروپا در سال 1324 به ایران بازگشت در دوره‌های اول‌، دوم و سوم مجلس سنا سناتور انتخابی استان مازندران بود (20 بهمن 1328 ـ 19 اردیبهشت 1340) ولی عدل الملکی که در دوران حکومت کودتای 1299 مصدر کار... و رییس انجمن نظارت انتخابات قلابی دوره هفتم بود و از عمال روی کار آمدن حکومت دیکتاتوری به شمار می‌رفت با عدل الملک از تبعید برگشته تفاوت فاحشی کرده بود زیرا در سالهای در به دری و تبعید طعم حکومت مطلق العنانی و قلدری را چشیده بود، لذا با حکومت دیکتاتوری مخالف بود... عدل الملک دل خونی از دیکتاتوری داشت و می‌گفت بر من مسلم شده که هرکس به ایجاد و روی کار آمدن دیکتاتورها کمک کند پس از آنکه پایه‌های حکومت خودکامه محکم شد و دیکتاتور کاملاً مستقر گردید، اولین قربانی‌های آن حکومت همان کسانی خواهند بود که عمله و اکره بنای آن حکومت بوده‌اند زیرا آنها همان‌طور که گفته‌اند چوب بست بنای آن حکومت به حساب می ایند لذا ساختمان که به اتمام برسد، دیگر وجود چوب بست بد نماست و باید برداشته و نابود شود. عدالملک در سال 1349 در تهران درگذشت و در قم به خاک سپرده شد.