طب سنتی به قلم پزشک مخصوص فتحعلی شاه قاجار

احسان مقدس، مدیرمسئول انتشارات نیلوبرگ، درباره این اثر اظهار کرد: کتاب‌های طبی نیاکان، گنجینه ارزشمندی است که در گذشته‌های نه چندان دور، ارزش چندانی به آن‌ها داده نمی‌شد، اما امروزه به لطف و عنایت برخی از مسئولان، محققان و پژوهشگران، توجه کافی به آن‌ها شده و تلاش‌های گسترده‌ای برای تصحیح، ترجمه و انتشار آن‌ها صورت می‌گیرد.

وی ادامه داد: کتاب حاضر نیز یکی از آثار طب سنتی است که در این مجموعه می‌گنجد و نسخه خطی منحصر به فرد آن در کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، نگهداری می‌شود. این کتاب به قلم حکیم عبدالجواد اصفهانی، طبیب مخصوص فتحعلی‌ شاه قاجار، برای استفاده شاه و اطرافیان وی نوشته شده و دربر‌گیرنده سه بخش «حدیقه اول»، «حدیقه ثانی» و «ترکیبات دارویی» است.

مدیرمسئول انتشارات نیلوبرگ گفت: مولف در این اثر تلاش کرده که با تهیه مجموعه‌ای گزیده ولی جامع‌الاطراف، مباحث مختلف پزشکی رایج در اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم را مطرح کند.

مقدس در ادامه با بیان این نکته که اهمیت کتاب مذکور در این است که این کتاب در حقیقت جزو آخرین کتاب‌های نسل قدیم طب سنتی است، افزود: با این کتاب و کتاب‌های هم‌عصر آن نظیر کتاب‌های حکیم میرزا احمد تنکابنی، در حقیقت پرونده طب سنتی بسته شده است. به این دلیل برای آشنایی مخاطبان با وضعیت طب سنتی در اوایل سلطنت قاجار و پیش از ورود طب نوین و تاسیس دارالفنون در ایران، نخستین‌بار به تصحیح، چاپ و انتشار کتاب «حدیقه‌الطب» اقدام کردم.

وی درباره هدف نگارش کتاب حاضر از سوی حکیم ابی‌القاسم اصفهانی، به (ایبنا) گفت: حکیم اصفهانی، این کتاب را به درخواست فتحعلی شاه قاجار نوشته و نامگذاری کتاب به «حدیقه‌الطب» نیز از سوی یکی از نزدیکان شاه صورت گرفته است. مولف در این اثر تلاش کرده تا به‌طور گزیده، تمامی مباحث طبی را برای شاه بازگو کند و راه‌های درمان و علاج بیماری‌های مختلف را ذکر کند.

مصحح کتاب «حدیقه‌الطب» در ادامه در تشریح مباحث مطرح شده در بخش‌های کتاب اظهار کرد: «حدیقه اول» در بیان امراضی است که مختص به هر عضو است، از فرق تا قدم و علامات و اسباب و معالجات. «حدیقه دوم» در بیان امراض غیرمختص به هر عضو است و در بخش ترکیب ادویه، مولف فقط درباره ترکیب داروهایی که در کتاب خود نام برده توضیح داده و سعی‌ کرده است تا موضوع مبهمی در کتاب برجای نماند.

مدیرمسئول انتشارات نیلوبرگ، در پایان با اشاره به این موضوع که مالکیت معنوی کتاب «حدیقه‌الطب» متعلق به کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است، مخاطبان این کتاب را طیف وسیعی از پزشکان، علاقه‌مندان به طب سنتی، علاقه‌مندان به تاریخ طب و علوم و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی معرفی کرد.

چاپ نخست کتاب «حدیقه‌الطب» با شمارگان 500 نسخه در 162 صفحه، به بهای هفت هزار تومان از سوی انتشارات نیلوبرگ به بازار نشر عرضه شده است.