رهبر انقلاب کدام منطقه راهیان نور را زیارت کردند؟

به عنوان پرسش نخست، لطفاً کمی درباره‌ی ویژگی‌های جغرافیایی و عمومی یادمان شهدای شرق کارون در منطقه‌ی دارخوین توضیح دهید.
محدوده‌ی منطقه‌ی یادمانی که امروز فرمانده کل قوا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای تشریف آوردند، منطقه‌ای است در کیلومتر ۱۷ جاده‌ی آبادان به اهواز، منطقه‌ای معروف به حفار شرقی یا پل مارد. عراقی‌ها در ابتدای جنگ برای این‌که آبادان را محاصره کنند، در دو نقطه روی رودخانه‌ی کارون پل زدند، یکی از این نقاط همین محل بود که آن‌ها از این نقطه، نفوذ کرده و آبادان را محاصره نمودند.

پس از صدور فرمان امام رحمه‌الله برای شکسته شدن محاصره‌ی آبادان و پس از برکناری بنی‌صدر از فرماندهی کل قوا، عملیات‌ها برای شکست حصر آبادان طراحی شد. ابتدا در خردادماه عملیاتی در منطقه‌ی دارخوین توسط نیروهای سپاه و با پشتیبانی ارتش تحت عنوان «فرمانده کل قوا-خمینی، روح خدا» انجام گرفت. این عملیات که در واقع، مقدمه و آزمایشی برای انجام عملیات بزرگ ثامن‌الائمه بود موفقیت‌آمیز بود و رزمندگان اسلام در آن کانالی به طول ۱۳۰۰ متر به شکل T در نزدیکی خط خاکریز دشمن حفر کردند.

سفارش‌ها و تأکیدات ایشان درباره‌ی حرکت راهیان نور گویای این امر است. رهبری در دیدار با دست‌اندرکاران اردوهای راهیان نور فرمودند که زیارت از مناطق عملیاتی باید با معرفت همراه باشد و خاطره‌ی این مناطق نباید فراموش شود و این‌که دشمن می‌خواهد این حادثه و جریان مهم دفاع مقدس و شخصیت‌های آن دوران به فراموشی سپرده شود. رهبری فرمودند نباید بگذارید مسائل دفاع مقدس به فراموشی سپرده شود. این‌ها برای ملت ایران ذخیره‌ای است که سال‌های سال باید از این ذخیره‌ی عظیم بهره‌مند شود و ارتزاق کند. یک ملت همیشه نمی‌تواند خون بدهد؛ در یک مقطعی خون می‌دهد، اما باید از برکات آن خون، همه‌ی آن ملت تا سال‌های متمادی بهره‌مند شوند. این‌طور نباید باشد که ما در مقابل این خون‌ها بی‌تفاوت باشیم و آن را به فراموشی بسپاریم. ایشان بر این تذکر دائمی تأکید دارند.

رهبری در نامگذاری سال ۱۳۹۳ به دو عنصر «عزم ملی» و «مدیریت جهادی» تأکید کردند و در سخنرانی روز اول فروردین به این دو اشاره کردند. تبیین شما از وجود این دو عنصر در حوزه‌ی فرهنگ چیست؟
به نظر من واژه‌هایی که رهبری در نامگذاری سال اشاره کردند باید مقداری تبیین شود. در مورد واژه‌ی «عزم» باید دقت کنیم که عزم با اراده تفاوت دارد. اراده، تصمیم‌گرفتن برای انجام یک کار است؛ اما عزم، بنا بر انجام عملی گذاشتن است. یعنی کاری باید انجام شود. امام حسین علیه‌السلام در دعایی می‌فرمایند «اَللّهُمَّ اِنّی اَسْئَلُکَ تَوْفیقَ اَهْلِ الْهُدی وَ اَعْمالَ اَهْلِ التَّقْوی، وَ مُناصَحَةَ اَهْلِ التَّوْبَةِ، وَعَزْمَ اَهْلِ الصَّبْرِ»^۱ حضرت در این دعا از خداوند عزم کسانی را که اهل صبر هستند از خداوند می‌خواهد. پس معلوم می‌شود که عزم اهل صبر مقام بالایی است. بنابراین اگر ما اهل صبر به معنای واقعیش نباشیم، اهل عزم هم نمی‌توانیم باشیم. پس باید ایستادگی کرد و اهل صبر بود. به یک معنا اگر صبر محقق شود، عزم هم محقق می‌شود.

رهبری فرمودند «عزم ملی»، یعنی ملت باید در مقابل همه‌ی موانعی که دشمنان می‌خواهند در مسیر او ایجاد کنند بایستد. عزم، چیزی است که ما بدون آن امکان ندارد در مسیر پیشروی کنیم. نکته‌ی دوم بحث «مدیریت جهادی» است. جهاد و تلاش در راه خدا، لوازم خاص خودش را دارد. مدیریت جهادی به نظر بنده، مدیریت برخاسته از یک کار بی‌منت و شبانه‌روزی است که شمه‌ای از آن در دوران دفاع مقدس و در جبهه‌های جنگ به خوبی دیده می‌شود؛ کاری که انجام دهنده‌ی آن توقع و چشم‌داشت مادی ندارد.

تعبیر قرآن درباره‌ی مجاهدان این است که «وَالَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا»^۲ یعنی کسانی که در راه خدای متعال مجاهدت کنند، خداوند راه‌ها را نشانشان می‌دهد. کلمه‌ی «فِینَا» در این‌جا به معنای اخلاص است. و این‌که این حرکت مخلصانه باتوجه به فرهنگ انقلاب، یک کار شبانه‌روزی و حرکت قرارگاهی باشد.

حضور رهبری در مناطق عملیاتی به یک معنا تأکید و توجه دادن به تجربه‌ی پیروزی مردم در اثر داشتن عزمی ملی و مدیریتی جهادی در دوران دفاع مقدس است و این‌که این شیوه همچنان راهگشا است. رهبری بر ضرورت فرهنگ تأکید عام دارند، بعد تأکید خاص می‌کنند بر فرهنگ جهاد و ایثار و شهادت. در علم اصول می‌گویند ذکر خاص بعد از عام، نشانه‌ی عنایت بر مسأله است. بنابراین رهبری می‌خواهند نشان بدهند که نجات فرهنگی کشور با حرکت‌های جهادی و مجاهدانه و تداوم راه شهیدان میسر است و ما از این طریق می‌توانیم فرهنگ عمومی را پالایش کنیم و فرهنگ ایثار و گذشت و برادری را حاکم کنیم.

رهبر انقلاب در سخنرانی خود در حرم رضوی تقاضایی را خطاب به جوانان فعال در عرصه‌های فرهنگی مطرح کردند و از آن‌ها خواستند تا فعالیت‌های فرهنگی را با جدیت ادامه دهند و البته درباره‌ی لوازم، حدود و فواید آن هم نکاتی فرمودند. به نظر شما اهالی فرهنگ و جوانان در این فعالیت‌ها باید بر چه مسائلی مراقبت داشته باشند؟
رهبری همواره در عرصه‌ی فرهنگ بر سه ویژگی تأکید دارند که آن سه عبارتند از: «کار عمیق، ماندگار و اثربخش» من در زمانی که در بنیاد حفظ آثار و ترویج ارزش‌های دفاع مقدس بودم، این سه ویژگی را در پی‌نوشت‌ها و دستورات ایشان می‌دیدم. البته در سخنان ایشان هم این سه ویژگی به چشم می‌خورد. به نظر من، ما اگر این سه را مورد عنایت قرار دهیم، امور فرهنگی جامعه هم به سامان می‌رسد. جوانان ما در فعالیت‌های فرهنگی خود باید بر این سه ویژگی مواظبت داشته باشند. عمیق بودن به معنای ریشه داشتن در معارف دینی و انقلابی است. ماندگار بودن، به معنای متقن بودن و استحکام داشتن است و اثربخش بودن به این معنا که پیام، به مخاطب منتقل شود.

جوانانی که می‌خواهند فعالیت فرهنگی بکنند باید دقت کنند که کار فرهنگی باید حتماً با برنامه و از روی حساب و کتاب باشد. همان‌طور که در جبهه‌ی جنگ هم کسی نباید بدون برنامه و نقشه عمل کند؛ باید برنامه‌ی مشخص و جامعی باشد تا بتوان رخنه‌های دشمن را سد کرد.

این مسأله مستلزم این است که سازماندهی درستی صورت بگیرد. یعنی خط حدهای فرهنگی توسط قرارگاه بزرگ فرهنگی که علی‌القاعده شورای عالی انقلاب فرهنگی است ترسیم شود. ما الان متأسفانه در مسأله‌ی سازماندهی فرهنگی نقیصه داریم. بعضی از عرصه‌ها را باید حوزه‌ی علمیه ورود پیدا کند. یعنی در آن محدوده کس دیگری نمی‌تواند کار کند. همان‌طور که در جبهه‌های جنگ، بعضی جاها فقط باید یگان زرهی عمل بکند، بعضی جاها فقط توپخانه، بعضی جاها هم فقط هواپیماها باید عمل بکنند و راه دیگری نیست. در جبهه‌ی فرهنگی هم همین‌طور است. برخی عرصه‌ها را فقط دانشگاه باید ورود پیدا کند. برخی را فقط نیروهای مسلح و بسیج، بعضی را اصناف و بازاریان، برخی را آموزش و پرورش و برخی عرصه‌ها را لازم است تا خود خانواده‌ها ورود پیدا کنند. حتی یک زن خانه‌دار که در گوش کودک دلبندش لالایی می‌خواند، او هم می‌تواند فرهنگ ناب اسلامی و حماسی را گسترش دهد. بنابراین لازم است خط حدهای فرهنگی در تمامی عرصه‌ها ترسیم و تبیین شوند و مردم تحت فرماندهی واحد حرکت بکنند.

نکته‌ی دیگری که اهمیت بسیاری دارد «جریان‌سازی فرهنگی» است. رهبری نقش فرهنگ را به نقش هوا تشبیه کردند که همه در آن تنفس می‌کنند. هوا ممکن است آلوده یا سالم باشد. ما چگونه می‌توانیم هوای آلوده را برطرف کنیم؟ وقتی یک جریان هوای سالم به راه بیفتد. ریزگردها چگونه برطرف می‌شوند؟ وقتی یک توده‌ی متراکم آن‌ها را از فضای کشور دور کند. بحمدالله حرکت راهیان نور این ویژگی را دارد.