27 تیر 1392
«اوزان و مقیاس‌ها در عصر قاجار» به روایت ویلم فلور ایران‌شناس هلندی
در دنیای معاصر یکی از نشانه‌های نوگرایی و نوسازی، استفاده از نظام متریک یعنی واحدهای اندازه گیری متر، کیلو و لیتر به شمار می‌آید.
در ایران عصر مشروطه نیز حذف اوزان و مقیاس‌های متنوع و متعددِ رایج در شهرها و روستاهای سراسر کشور و جایگزینی نظام متریک به جای آنها از جمله اقدامات دولت جدید دانسته می‌شود.
واقعیت آنکه همچنان که انقلاب کبیر فرانسه مظهر نوگرایی و استقرار دولت جدید به شمار می‌آمد، برقراری نظام متریک به عنوان یکی از اقدامات آن نیز پدیده‌ای نوگرایانه محسوب می‌شد. در کشوری مانند ایران که سنت گرایی به همراه استبداد وجود داشت و با تحمل مصائب بسیار، مشروطه برقرار گردید، حذف اوزان و مقیاس‌های گوناگون رایج در سراسر کشور و استفاده از نظام متریک، ساده و آسان نبود. عدم توسعه اقتصادی، فقدان ارتباطات موثر، بی سوادی گسترده، نابسندگی تشکیلات کشوری و لشکری و نیز دیرپایی گرایش‌های گریز از مرکز از جانب عوامل قدرتمند محلی، همه و همه موجب شد بهره‌گیری از نظام متریک با کندی و با افت و خیزهای بسیار صورت گیرد.
ویلم فلور ایران‌شناس هلندی است که بیش از 10 کتاب درباره تاریخ اجتماعی ایران در دوره قاجاریه و صفویه نوشته و به عنوان یک محقق برجسته در این زمینه شناخته شده است. اکثر مطالعات مولفان داخلی در زمینه‌های تاریخی بیشتر جنبه سیاسی داشته در حالی که مطالعات فلور بیشتر اجتماعی بوده است.
ترجمه «اوزان و مقیاس‌ها در دوره قاجار» به عهده مصطفی نامداری مطلق بوده است و دارای فصل‌های زیر است:
پیشگفتار- اوزان و مقیاس‌ها، فصلی در نوسازی اقتصادی و اجتماعی
فصل اول- مقیاس‌های طولی
فصل دوم- مقیاس‌های منطقه‌ای
فصل سوم- اوزان
هر مدخل به ترتیب الفبا، مرتب و به صورت برجسته نمایان شده است و در ادامه در پایان مدخل‌ها کتابنامه، پیوست و آلبوم تصاویر آمده است.
هدف نخست از انجام این مطالعه، گردآوردن راهنمایی کاربردی و مرجعی برای کمک به شناخت علاقه‌مندان تاریخ اجتماعی- اقتصادی دوره‌ی قاجاریه و پدید آوردن درکی بهتر از واژه‌های به کار رفته در اوزان و میزان این دوره است. این بخش از تاریخ ایران که به زعم بسیاری، خالی از ابهام و دارای پیچیدگی بوده، بررسی پیش‌روی نشان می‌دهد، در این قسمت برخلاف آنچه متصور است شکاف‌هایی بین هر شهر یا محله با سایر شهرها وجود داشته است.
این کتاب مجموعه‌ای از واحدهای فیزیکی از جمله وزن، سطح و متراژ است که در زمان قاجار در جامعه مردم ایران مورد استفاده بوده است. به علاوه معادل‌های امروزی این واحدها هم در کتاب آمده است. مطالب در این کتاب که حالتی مرجع‌گونه دارد، به صورت الفبایی مرتب شده‌اند.
«اوزان و مقیاس‌ها در دوران قاجار[1]» نوشته ویلم فلور[2] با ترجمه مصطفی نامداری منفرد در 176 صفحه مصور منتشر شده است.
انتشارات آبادبوم در تهران این کتاب را در 1500 نسخه منتشر کرده است که با شماره ثبت 495497 در کتابخانه شماره یک مجلس شورای اسلامی موجود است.