12 بهمن 1392
از خرم آباد تا زندان های پهلوی / نگاهی به زندگی آیت الله طاهری خرم آبادی
آیت الله سید حسن طاهری خرم‌آبادی عضو مجلس خبرگان رهبری روز گذشته در 16 شهریور دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت. به همین مناسبت زندگی و فعالیت های او را مرور می کنیم.
زندگی و تولد
آیت الله سید حسن طاهری خرم‌آبادی در روز اول خرداد ماه 1317 هجری شمسی در خرم‌آباد به دنیا آمد. پدرش مرحوم حاج سید حیدر طاهری خرم‌آبادی از شاگردان برجستة مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و از دوستان نزدیک حضرت امام(ره) و آیت‌الله گلپایگانی(ره) بود. او به درخواست مردم خرم آباد پس از سال ها تحصیل در نجف و اصفهان به زادگاهش برگشت و تا پایان عمر به امور مردم آنجا رسیدگی کرد. سید حسن طاهری، در سن 9 سالگی پدرش را از دست داد و یتیم شد.
وی تحصیلات خود را در یکی از دبستان های خرم آباد آغاز کرد. با پایان یافتن دوره ابتدایی، به مدرسه علمیه کمالیه رفت و طی دو سال جامع المقدمات و سیوطی را فرا گرفت. سپس به همراه مادر خود، به قم عزیمت کرد تا تحصیلات حوزوی خود را در آنجا ادامه دهد.
وی با ورود به قم، حاشیه ملاعبدالله را نزد آقای هاشمی رفسنجانی فرا گرفت. برای تحصیل معالم الاصول و مطول به نزد آقای شب زنده‌دار رفت و لمعه را نزد مرحوم حاج آقا حسین جزایری از فضلای خرم‌آباد، آقایان باقری کنی و ستوده خواند و رسائل شیخ انصاری را نزد آقایان مکارم شیرازی، شب‌زنده‌دار، مشکینی و سبحانی فرا گرفت و برای آموختن مکاسب محرمه با آقای حاج سید علی محقق داماد به مباحثه پرداخت کتاب بیع را نیز نزد آیت‌الله خزعلی فرا گرفت. برای تحصیل درس خارج نیز به درس آیت‌الله بروجردی و امام خمینی رفت.
منظومه ملاهادی سبزواری را نیز نزد آیت‌الله حاج آقا مصطفی خمینی و آیت‌الله امینی آموخت. اشارات و الهیات شفا را نزد آیت‌الله جوادی آملی و مقداری از اسفار را نزد مرحوم علامه طباطبایی فرا گرفت. بخشی از اسفار را نیز در محضر آیت‌الله شهید مطهری خواند.
فعالیت های علمی و سیاسی
آیة‌الله طاهری خرم آبادی، در سال های متمادی حضور در حوزه علمیه قم، در کنار تدریس، در نشریات گوناگونی، مقاله‌های جامع علمی و سیاسی خود را به چاپ رسانده است که برخی از آنها به صورت کتاب منتشر شده است. برخی از کتاب هایی که به رشته تحریر درآورده، بدین شرح است: « رسالة فی صله الرحم و قطعیتها؛ اسلام و مسائل اجتماعی؛ ولایت فقیه و حاکمیت ملت؛ رد شبهات وهابیة »
آیت‌الله طاهری خرم آبادی نیز، چون دیگر عالمان عصر خویش با حکومت پهلوی در قالب سخنرانی، نامه و اعلامیه، زندان رفتن و شکنجه شدن مبارزه کرد. در سال 1341، شاه و عوامل او، لوایح ششگانه‌ای را با عنوان اصلاحات و ایجاد رفاه برای مردم تدوین کردند و می‌خواستند آن را به رفراندوم بگذارند. امام خمینی که به خوبی از حیله‌ها و عوام فریبی‌های شاه اطلاع داشت، مخالفت خود را با لوایح اعلام کرد و به آیت‌الله طاهری خرم آبادی نیز دستور داد که به خرم آباد برود و مسائل مطرح شده را با علما و مردم آن دیار در میان بگذارد. تلاش آیت‌الله طاهری خرم آبادی در آن روزگار برای رساندن پیام امام و گرد هم آوردن علمای خرم آباد و تصمیم‌گیری برای مسائل پیش آمده، نقطة عطفی در مبارزات اوست. همچنین سخنرانی وی پس از حادثه پانزدهم خرداد در حرم مطهر حضرت معصومه در حمایت از امام و محکوم کردن جنایات رژیم، در کارنامه مبارزاتی او می‌درخشد.
آیت‌الله طاهری خرم آبادی، سال 56 به عضویت رسمی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مسئولیت های متعددی داشت. برخی از فعالیت های او عبارتند از: «عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی به نمایندگی از مردم لرستان؛ نمایندگی امام در امور حج و زائران بیت‌الله الحرام؛ نمایندگی امام در پاکستان؛ عضویت در مجلس خبرگان رهبری و عضویت در هیأت رئیسة آن؛ و امامت جمعه موقت تهران با حکم مقام معظم رهبری.»
کتاب خاطرات
مرکز اسناد انقلاب اسلامی کتابی از آیت الله طاهری با عنوان «خاطرات آیت الله طاهری خرم آبادی» منتشر کرده که در زمان حیات خود او تصحیح و بازبینی شده است. این خاطرات در دو جلد چاپ شده که در جلد اول آن خاطرات آیت الله طاهری خرم آبادی از دوران کودکی، تحصیل، اساتید، شاگردان و ... بیان شده است. وی به تشریح روحانیت خرم آباد، شخصیت امام خمینی، وقایع سال 1341 و فاجعه مدرسه فیضیه در دوم فروردین 1342، سخنرانی روز عاشورای امام، واقعه 15 خرداد، آزادی حضرت امام و بازگشت به قم، رحلت آیت الله کمالوند، مسئله حوزه علمیه خرم آباد، کاپیتولاسیون، دستگیری و تبعید حضرت امام و ... پرداخته است.
در جلد دوم به شرح وقایعی پرداخته می شود که از زمان تبعید امام در سال 1343 تا پیروزی انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است. این کتاب متن 50 جلسه مصاحبه حضوری آیت الله طاهری خرم آبادی با مرکز اسناد انقلاب اسلامی قم است که پس از پیاده سازی و بازنویسی، در چهار فصل تدوین گردیده است. فصل اول به اشتغالات امام در ترکیه و نجف و همچنین وقایعی که در ایران اتفاق افتاد اختصاص دارد. طرح بحث ولایت فقیه حضرت امام در نجف اشرف و تاثیرات آن در گسترش انقلاب، از جمله مباحث مهم این فصل است. در فصل دوم و با ورود به دهه پنجاه و سرکوب و اختناق بیشتر، ایشان به بعضی از حوادث و جریان های فکری و سیاسی، همانند بحث شهید جاوید، انحرافات فکری سازمان مجاهدین خلق و تفکرات دکتر شریعتی اشاره دارد.
فصل سوم که بیشتر به وقایع سال های 1356 و 1357 می پردازد، به موضوعاتی مانند مرگ مشکوک حاج آقا مصطفی خمینی، قیام 19دی مردم قم و چهلم های متوالی مربوط می شود. از جمله مطالب مهمی که در این فصل اشاره می شود، بیان دیدگاه های حضرت امام در مورد تشکیل حزب از سوی روحانیون و اقدام مسلحانه است.
به گزارش خبرآنلاین، فصل چهارم که فصل پایانی کتاب است، بیشتر به وقایعی می پردازد که در روزهای پایانی حیات رژیم پهلوی اتفاق افتاد و منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
آفتاب