پیمان ساواک با موساد (بخش دوم)

(ادامه قسمت نخست)

1-فعالیتهای علیه سوریه و مصر از لبنان:
الف)سرویس ایران یـک نـفر با پوشش مناسب در سفارت ایـران در‌ بـیروت‌ مستقر سازد.این شخص‌ ممکن است به وسیله سرویس اسرائیل تعلیم داده شده و با محیط خدمتی خود آشنا گردد.از طرف‌ سرویس اسرائیل‌ وسائل‌ ارتباط لازم در اخـتیار او‌ گـذارده‌ خواهد شد.
ب)باید از وجـود ایـرانیهای مقیم لبنان-لبنانیها و سوریهای مخالف ناصر مقیم لبنان(که شناخته‌ نشده‌اند)برای ایجاد شبکه اطلاعاتی به منظور کسب‌ اطلاع‌ از سوریه استفاده نمود‌.سرویس‌‌ اسرائیل حاضر است فهرست تعدادی اشخاص نـشان‌شده را در اخـتیار سرویس ایران گذارده و حتی المقدور راجع به تحقیق در اطراف نشان‌شده‌ها و استخدام اشخاص مناسب به سرویس‌ ایران کمک نماید.
ج)تحقیق‌ درباره‌ نمایندگیهای مختلف لبنان که در سوریه مستقر می‌باشند(از قبیل نمایندگی تـجارتی‌ -بـانکی-بیمه-حـمل‌ونقل و غیره)و بررسی درباره امکان استفاده اطلاعاتی از طریق این‌ نمایندگیها.
2-فعالیت علیه سوریه و مصر از‌ کشورهای‌ بی‌طرف دیگر‌:
الف)بـررسی امکان عملیاتی علیه مصر از طریق کشورهای لیبی-سودان-عربستان سعودی ب) بـررسی امـکان اسـتفاده از‌ سودانیهایی که در مصر کارمند ادارات دولتی هستند و به آنها از‌ طرف‌‌ دولت‌ مصر به منظور مستعفی کردن آنها فـشار ‌ ‌آورده مـی‌شود و بالنتیجه این اشخاص از دستگاه‌ ناراضی هستند. ج)در ‌‌هرنقطه‌ از جهان که دو کشور ایران و ج.م.ع نمایندگی سـیاسی دارنـد مـاءمورین سرویس ایران‌ اشخاص‌ مناسبی‌ را‌ در بین کارمندان نمایندگی سیاسی ج.م.ع نشان کرده و به تدریج در مورد استخدام آنـان مطالعه می‌نمایند‌ سرویس اسرائیل در مورد استخدام این قبیل نشان‌شده‌ها کمک‌ خواهند کرد.
3-اسـتخدام مأمور‌ ویژه:
دو سرویس ایـران‌ و اسـرائیل‌ فعالیت مشترک فعلی خود را به منظور استخدام و تربیت ماءمور توسعه خواهند داد.سرویس اسرائیل حاضر است برای تعلیم مأمورین سرویس ایرانی(به طور نظری و عملی)در صورت لزوم به نقاط‌ دیگر جهان نیز کـارشناسانی بفرستند.
4-وسایل ارتباط:
سرویس اسرائیل برای تکمیل وسایل ارتباط مأمورین ایران حاضر است هرگونه‌ وسیله از قبیل بی‌سیم-مرکب نامرئی-وسایل عکاسی-مخفی کردن پیام و غیره در‌ اختیار‌ سرویس ایران بگذارد و طرز بـه کـار بردن آنها را نیز تعلیم دهد.سرویس ایران صورت نیازمندیهای‌ خود را تهیه و به سرویس اسرائیل خواهد داد.
5-شروع عملیات مخصوص:
عملیات مخصوص دو‌ سرویس‌ باید با توجه به دو اصل صورت گیرد:
(یکم)-بـررسی فـعالیتهای اطلاعاتی و تخریبی ناصر در خاورمیانه و مقابله با آنها.در اینمورد لازم‌ است نحوه نفوذ در سازمان اطلاعاتی مصر‌ و سوریه‌،روش رسوخ در میان عوامل ناصر و پایگاههای وی در خاورمیانه و کشورهای دوست دیگر مورد مطالعه قرار گـیرد.
(دوم)-نـقطه‌ضعف ناصر در سوریه است.بنابراین باید نهایت کوشش را برای‌ کسب‌ اطلاع‌ از وضع سوریه به کار‌ برد‌ و درباره‌ شرایط فعلی محافل و طبعات مختلف این کشور دقیقا تحقیق‌ کرد و با توجه بـآنها بـرای وارد آوردن ضـربه مهلک به ناصر در‌ سوریه‌ از‌ وضـعیت مـناسب اسـتفاده‌ نمود.
با توجه به نکات‌ فوق‌ توصیه‌های زیر می‌شود:
الف)اقدام به عملیات ویژه مشترک در کشورهای عرب با توجه به امکانات ارتـباطی ایـران(اسـتفاده‌‌ از‌ محافل‌ اقتصادی سوریه که از ناصر بیزار هستند و هـمچنین بـررسی امکان‌ به کار بردن اعضای‌ حزب منحله بعث).هدف این عملیات کشف فعالیت محافل مصری و طرفدار مصری و پیدا نـمودن‌ طـرق‌ مـقابله‌ با آنهاست.
ب)بررسی روابط فعلی ایران و سوریه پس از قطع روابط‌ سـیاسی‌ با ج.م.ع؛در این مورد باید امکان‌ استفاده از تجار سوری مقیم ایران-پرواز هواپیماهای ایرانی از‌ فراز‌ سوریه‌ و رفت‌وآمد کشتیهای‌ ایرانی را در بـنادر ج.م.ع مـورد نـظر قرار داد.
ج)کسب اطلاع‌ از‌ مدارکی‌ که محتملا در سفارت ج.م.ع در ایران موجود است.
6-تـهیه اسـناد برای مأمورین ویژه:
سرویس‌ ایرانی‌ حاضر‌ است مدارک هویت لازم(شناسنامه و گذرنامه)جهت ماءمورین اسرائیلی‌ که بـه صـورت یـک نفر‌ ایرانی‌ به کشور عربی اعزام می‌شوند تهیه نماید.
7-تحقیق از منابع آگـاه:
بـاید بـه‌ مأمورین‌ اطلاعاتی‌ دو سرویس اهمیت استفاده از منابع ناآگاه توضیح و تعلیمات کافی داده‌ شود.منابع نـاآگاه‌ در‌ صـورتی کـه به نحو زیرکانه و صحیحی مورد استفاده قرار گیرند یکی از مفیدترین‌ و سرشارترین‌ منابع‌ اطلاعاتی مـی‌باشند.دو سـرویس باید مرتبا فهرستی از مطالبی که‌ می‌توان درباره آنها اطلاعاتی از‌ منابع‌ ناآگاه تهیه کـرد در اخـتیار مـاءمورین خود بگذراند.
-به منظور تسهیل امکان‌ اجرای‌ برنام‌ فوق سرویس ایرانی یک ماءمور بـرای ارتـباط با سرویس‌ اسرائیل معرفی خواهد کرد.
-به منظور‌ بررسی‌ نتیجه‌ فعالیتهای محوله در مـورد پیـشنهادات بـالا و تشخیص معایب و نواقص و طرق مرتفع ساختن‌ آنها‌ کمیته اطلاعاتی مشترک دو سرویس سه ماه دیگر از ایـن تـاریخ‌[آبان‌ 1339]در اسرائیل تشکیل جلسه‌ خواهد‌ داد.
طرح کریستال یا بلور
طرح رمزآلود"کریستال یـا بـلور"اوج هـمکاری‌ سازمان‌ امنیت و اطلاعات کشور(ساواک)با سازمان اطلاعات‌ و جاسوسی‌ اسرائیل‌ و تماما متضمن مطامع و منافع صـهیونیست‌ها بـود.
طـرح‌ کریستال‌ نشان می‌دهد که چگونه اداره‌کل دوم و هشتم ساواک عملا در خدمت‌ برنامه‌ها و اهـداف‌ اسـرائیل‌ در ایران و دیگر کشورها،به‌ویژه‌ ممالک‌ اسلامی از‌ هیچ‌ تلاش‌ و کوششی فروگذار نمی‌کردند.شناسایی،استخدام،آموزش‌ و اعزام‌ جـاسوس بـه کشورهای‌ اسلامی در قالب طرح کریستال به طور کامل تحت‌ نام‌ و پوشش سـاواک امـا با هدایت و کنترل‌ و نقشه اسرائیلی‌ها اجرا و عـمل‌ شـد‌.
یـکی از اسناد به‌جا مانده‌ از‌ ساواک در این‌باره اطلاعات مـفیدی ارائه مـی‌دهد:
CEVIZ -تهران
I -عراق
زیتون-اسرائیل
کلنل‌-سرهنگ‌ کارون
و اما متن سند:
درباره‌ عملیات‌ اطـلاعات‌ مـثبت که از‌ شهر‌«سویز»[تهران‌]هدایت مـی‌گردد.
مـقدمه‌
1-این‌ گـزارش خـلاصه مـذاکرات قبل در مورد موضوع بالا و ادامه تـصمیمات دو رئیـس سرویس در‌ شهر‌ زیتون‌[اسرائیل‌]در ژانویه 1966[1345]می‌باشد.

2-هدف‌ از‌ پیشنهاداتی که‌ در‌ این‌ گزارش قید مـی‌گردد اسـتخدام‌ منابع جدید و باارزش در شهر سویز اسـت که بتوانند اطلاعاتی دربـاره مـقاصد مقامات علیرتبه نظامی‌ و سویل‌ دشـمن بـدهند و با این ترتیب‌ نیازمندیهای‌ اطلاعاتی‌ تعیین‌کنندگان‌ خطمشی‌ سیاسی‌ و مشتریان اطلاعاتی را‌ برآورده‌ کنند.
امـکانات مـوجود در شهر سویز
3-تعداد قابل تـوجهی از اتـباع‌[عراق‌]در شـهر سویز زندگی مـی‌کنند.از‌ سـایر‌ کشورهای‌ هدف نیز افـرادی بـرای مقاصد مختلفی به‌ سویز‌ می‌آیند‌.این‌ موضوع‌ می‌تواند‌ وسیله‌ای برای استخدام منابع باارزش‌ جـدید بـوده و اطلاعاتی در مورد کشورهای هدف تهیه کـند.
مـأموریت
4-برای ایـنکه بـتوان از امـکانات بالا حداکثر استفاده را نـمود باید یک‌ برنامه عملیاتی کافی را مورد مداقه‌ قرار داد و به مرحلهء اجرا گذاشت.
5-برای اینکه ایـن مـأمویت به مرحله اجرا گذاشته شود پیـشنهاد مـی‌گردد یـک هـیئت اجـرایی از افراد زیر تـشکیل‌ شـود‌:
الف)نماینده‌ای از اداره دوم
ب)نماینده‌ای از اداره هشتم
ج)نماینده ما سرهنگ د-ک
6-ادارات دوم و هشتم خواهند توانست اطلاعات عملیاتی باارزشی را که دارند در اختیار هـیئت‌ اجـرایی قـرار دهند‌.
7-این‌ هیئت که در آن ادارات مربوط به عـملیات شـرکت دارنـد واحـدهای مـربوطه خـود را تقویت‌ می‌کنند تا مطالب اطلاعاتی مورد لزوم را در‌ مورد‌ کاندیدا تهیه نمایند و سپس در‌ مورد‌ طرز عملی که باید انجام گیرد تصمیم خواهند گرفت.
8-ما حاضر هستیم که یک افـسر عملیاتی در اختیار هیئت اجرایی بگذاریم که سوژه را‌ نشان‌ کرده اطلاعات عملیاتی را‌ در‌ مورد او جمع‌آوری کنند.این افسر عملیات،طبق دستوراتی که هیئت اجرایی به او می‌دهد رفتار خواهد کرد.
9-در این مورد عـقاید شـخصی مدیرکل اداره هشتم شایان کمال توجه است‌.
10‌-البته تأکید می‌شود که در ابتدا عملیات این سنگر قدری کند است و تخمین زده می‌شود که در طی‌ سال اول عملیات نباید بیش از سه یا پنج مـأمور اسـتخدام گردد‌ که‌ این مأمورین‌ باید از مأمورین سطح بالا باشند که بتوانند جواب‌گوی نیازمندیهای بخصوص ما گردند.
11-موضوع مالی در‌ اداره ما مورد بحث قرار گـرفته و سـرویس ما[اسرائیل‌]حاضر است هزینه‌های‌ عملیاتی‌ را‌ در‌ ایـن مـورد مرتفع سازد.
نتیجه
12-برای هرگونه توضیح دیگری که بخواهید ما در اختیار شما هستیم‌ و ‌‌پیشنهاد‌ می‌کنیم این هیئت‌ اجرایی هرچه زودتر تشکیل گردد.»
موضوع بـسیار جـالب توجه،نوع‌ ادبیات‌ و مـحتوای‌ ایـن سند است؛به‌گونه‌ای که نشان‌ می‌دهد طرف اسرائیلی به عنوان متکلم وحده،طرح و پیشنهاد‌ می‌دهد و دیکته می‌کند و طرف‌ ایرانی فقط مخاطب است.

گزارش دیگر در این‌باره اعتراف‌ اداره‌کل دوم ساواک است‌ کـه‌ کـاملا نشان می‌دهد چگونه‌ اسرائیلی‌ها ساواک را آلت دست و امیال خود قرار داده و در جهت طرح‌ها و اهداف خود از آن‌ استفاده می‌کردند.به علاوه گزارش مورد نظر گویای این واقعیت است‌ که طرح اسرائیلی‌ها در زمینه اسـتخدام جـاسوسی،هم بـه لحاظ سیاسی و هم اقتصادی و مهمتر از همه اطلاعاتی و امنیتی،مطابق موقعیت،مصلحت و منافع و برنامه‌های ساواک نبود.به عـلاوه ضمن تشدید سطح وابستگی‌ ساواک‌ به موساد،میزان نفوذ و رخنه اسـرائیلی‌ها را در ادارات مـختلف ایـن‌ سازمان افزایش می‌داد.این موضوع در لابلای اسناد به‌جامانده از ساواک کاملا خودنمایی‌ می‌کند:
«در اجرای پی‌نوشت تیمسار ریاست‌ سـازمان‌ ‌ ‌اطـلاعات خارجی در گزارش واصله از دوستان‌ زیتون ضمن تقدیم دو برگه ترجمه و عین گزارش مذکور نـتیجه بـررسیهای مـعموله در این زمینه را به عرض می‌رساند:
1-به طور کلی‌ منابعی‌ که در بند 3 گزارش پیوست ذکر شـده و از وجود آنان در شهر CEVIZ [تهران‌] می‌توان استفاده نمود به شرح ذیل می‌باشد.
الف)اتباع کـشور شاهنشاهی که قبلا تـابعیت یـکی‌ از‌ کشورهای‌ عربی را داشته و ترک تابعیت‌ نموده‌ ولی‌ اینک اقوام و نزدیکانی در آن کشور دارند.
ب)افرادی که تبعه کشور شاهنشاهی بوده ولی دارای بستگانی در کشورهای هدف مورد بحث‌ بوده‌‌ و به‌ علل مختلف به کشورهای مذکور مـسافرت نمایند.
ج)اتباع‌ کشورهای‌ هدف که به مناسبتی به کشور شاهنشاهی وارد می‌شوند(مانند مأمورین رسمی، بازدیدها و مسافرتهای رسمی،زیارت و غیره).
2-اجرای طرح‌ پیشنهادی‌ دوستان‌ زیتون اشکالات عدیده‌ای در موارد زیر ایجاد می‌نماید کـه مـوجب‌‌ رکود فعالیتهای فعلی دستگاه نیز خواهد شد.
الف)وظایف ادارات کل سوم و هشتم و دوم تداخل نموده و در نتیجه‌ موجبات‌ شناخته‌ شدن عواملی‌ را که در ادارات مذکور با توجه به طرح‌ پیشنهادی‌ دوستان زیتون معرفی می‌نمایند فـراهم‌ مـی‌گردد.
ب)برای انجام طرح مذکور کادر ورزیده برای هرسه اداره‌کل مخصوصا‌ اداره‌ کل‌ دوم مورد نیاز است که با توجه به کثرت کار و قلت کارمند‌،درگیری‌ جهت‌ اجرای این طرح بـرای اداره کـل دوم‌ مقدور نیست.
در نتیجه دخالت و تماس دوستان‌ زیتون‌ با‌ عوامل عملیاتی ساواک که مسئول اجرای موارد مختلف طرح هستند نفوذ آنان در دستگاه‌ زیادتر‌ شده و این امر مغایر با اصـول حـفاظت اسـت.
د)در اثر کنترلی که مقامات‌ ضـد‌ جـاسوسی‌ از سـفارتخانه‌ها و سایر ادارات و قسمت‌های خارجیان به‌ عمل می‌آورند افراد مورد نظر در طرح‌ که‌ برابر دستور و تعلیمات داده شده بایستی به این اماکن‌ آمدورفت نـمایند،مـورد سـوءظن‌ قرار‌ گرفته‌ و در نتیجه اداره‌کل دوم برای حفظ منابع اجـبارا بـایستی با دادن هویت و مشخصات عوامل مربوطه‌ اقرار‌ به همکاری با منبع بنماید که این امر باعث شناخته شدن مأمورین‌ شـده‌ و در‌ نـتیجه مـغایر با حیطه‌بندی حفاظتی است.
هـ)با امکانات وسیعی که دوسـتان زیتون از نظر‌ رهبران‌ عملیات‌ ورزیده و کادر تعلیم‌یافته و بودجه‌ کافی و سایر موارد در اختیار دارند این امکان‌ نیز‌ وجود دارد کـه پس از ورود عـوامل و مـاءمورین‌ استخدام‌شده به کشور هدف دوستان زیتون ماءمور مورد‌ نظر‌ را در اختیار گـرفته و بـدون همکاری‌ با ساواک از او استفاده نمایند‌.خصوصا‌ در کشورهایی که همجوار کشور زیتون بوده‌ و عوامل‌‌ دیگر‌ ساواک هـم در ایـن مـورد قادر به‌ کنترل‌ عملیات آنان نمی‌باشد.
و)به نظر می‌رسد دوستان زیتون بـدینوسیله از کـشور شـاهنشاهی به‌ عنوان‌ پایگاه استفاده خواهند نمود خصوصا‌ اینکه‌ کشور پایگاه‌ کشوری‌ است‌ که از طـریق آن و بـدون جـلب‌ توجه‌ مقامات امنیتی آن‌ کشور عملیات پنهانی و جمع‌آوری خبر از کشور شاهنشاهی به‌ عنوان‌ کـشور پایـگاه استفاده‌ نموده از پشتیبانی‌ ساواک در اجرای طرح‌ پیشنهادی‌ خویش نیز بهره‌مند شده و در‌ واقع‌ خـطر نـیز کـه مأمورین و عوامل مربوطه در کشور هدف گرفتار شوند کشور شاهنشاهی‌ مسئول‌ شناخته شده‌ و نامی از کـشور‌ زیـتون‌ برده‌ نخواهد شد.
اداره‌کل‌ دوم‌»30
نکته بسیار درخور‌ توجه‌ و تاءمل در اسناد و گزارش‌های سـاواک،اعـلام نـظر منفی و مخالف‌ کارشناسان و مدیران کل هشتم و دوم‌ ساواک‌ درباره طرح کریستال یا بلور است‌.کـارشناسان‌ و مـدیران کل‌ مورد‌ اشاره‌ از همه لحاظ و جنبه‌ها‌،طرح مزبور را مغایر برنامه‌ها،اهداف و مـنافع‌ ایـران و سـاواک ارزیابی کرده و نظر مخالف کارشناسی خود‌ را‌ نسبت به آنها اعلام کرده بودند‌. لیکن‌ آن‌گونه‌ کـه‌ مـدارک‌ سـاواک نشان می‌دهد‌،دست‌های‌ مخفی و مرموز وارد صحنه شدند و به ساواک چنین توصیه کـردند:
«پیـشنهادات آنان‌[اسرائلی‌ها]با نظر مثبت ارزیابی شود‌.»
و به‌ این‌ ترتیب بود که ابتدا،جلسه‌ای در ساعت‌ 55‌/7 الی‌ 5/9 روز‌ 19‌/3/1345‌ در محل بـاشگاه سـاواک در تهران با حضور افراد ذیل برگزار شد:
«نمایندگان ساواک:
1-آقای هاشمی مـدیرکل اداره هـشتم.
2-آقای نگهبانی مدیرکل اداره دوم.
3-آقای فرازیان رئیس‌ اداره بـرون‌مرزی ادارهـ‌کل دوم.
4-آقـای وحدانی کارمند اداره‌کل هشتم.
نمایندگان زیتون‌[اسرائیل‌]:
1-سـرهنگ وردی،رئیـس اداره جمع‌آوری سازمان اطلاعات خارجی.
2-یاگیل،نماینده زیتون‌[اسرائیل‌]در مرکز[تهران‌].
3-سرهنگ کارون،نماینده زیتون‌[اسرائیل‌]در مـرکز[تهران‌].»
در ایـن‌ جلسه‌ کلیات تشکیل کمیته یـا سـازمان اجرایی،چـگونگی جـذب و اسـتخدام منبع یا جاسوس از میان اتباع کـشورهای عـربی مقیم ایران،به‌خصوص عراقی‌ها،تشکیل صندوق‌ مشترک برای این طرح،تعیین کـشورهای‌ هـدف‌،آن‌گونه که مدنظر مقامات دستگاه اطـلاعاتی‌ اسرائیل بود به تـصویب رسـید.
در این جلسه،عمده پیشنهادهای طـرف اسـرائیلی مورد موافقت مدیران کل ساواک‌ قرار‌ گرفت.از جمله این پیشنهادها‌،طرح‌ اسرائیلی‌ها مـبنی بـر شناسایی و جذب جاسوس از میان‌ کـشورهای عـربی،آن هـم در سطوح بسیار عـالی بـود.به طوری که سـرهنگ وردی(طـرف‌ اسرائیلی‌)نمونه‌ای‌ از این نوع جاسوسان‌ استخدام‌شده‌ از سور ساواک و اسرائیل را به نام «عبد الوهاب»بـا شـماره رمز«95»که از اتباع مصر بود نـام مـی‌برد و در این خـصوص بـه طـور ویژه‌ تاءکید می‌کند.
مـطالعه بخشی‌ از‌ سند ساواک در این‌باره خالی از فایده نیست:
«آقای وردی:...نظر تیمسار سرلشگر معتضد داشتن اطلاعات عـالی سـیاسی و استخدام منابع‌ سیاسی رد رده‌های عالی‌تر[است‌]و ایـشان گـفتند کـه مـنابعی مـثل 95‌ اداره‌کل‌ دوم باید‌ بـیشتر داشـته باشیم که به نفع دو سرویس است.
...برای بهتر انتخاب کردن و استخدام منابع ما باید‌ اطلاعات خـوب داشـته بـاشیم و گروهی گه تشکیل می‌شود این اطلاعات را‌ بـررسی‌ مـی‌کنند‌ و مـسائل عـملیاتی مـثل چـه شخص‌ آجودان رئیس‌جمهوری است.کی منشی اوست و غیره...
این امر تمرکز اطلاعات عملیاتی ‌‌است‌ و وقتی این اطلاعات جمع شد ما می‌گوییم کی باید این‌ عملیات را ادامه‌ دهـد‌ و چه‌ اشخاصی باید استخدام شوند....بهترین نمونه و مثال این امر عملیات مشترکی در مورد آن تبعه‌ مصری عبد الوهاب است که خیلی خوب استفاده کردیم و اطلاعات خوب و مثبت و عملیاتی‌[را]بازجویان‌ ما گرفتند و کـلیه عـملیات‌ مثال‌ خوبی برای این‌ امر مشترک بود و خیلی موضوع دقیق و حساسی بود.خیلی از جناب سرهنگ هاشمی و مذاکراتی که نمودیم و بخصوص در مورد کار مشترک عبد الوهاب تشکر می‌کنم بخصوص کـه‌ ایـن‌ امر زیر نظر مستقیم ایشان انجام گرفت.»
سرهنگ هاشمی مدیرکل اداره هشتم ساواک در پاسخ به طرف اسرائیلی چنین پاسخ‌ می‌گوید:
«ما به طوری کـه بـتوانیم عراقی‌ها یا کویتی‌ها که در‌ ایـران‌ هـستند مشخصات آنها را به شما بدهیم‌ و کمیته هرسؤالی دارد بگوید و ما بر اساس درخواست کمیته اطلاعات بیشتری تحقیق کرده و به‌ کمیته می‌دهیم و بدین‌ترتیب کار را شروع مـی‌کنیم.»
سـرهنگ وردی‌(طرف‌ اسرائیلی)کـه رونـد و ماحصل مذاکرات را مطابق طرح و برنامه خود و دوستانش ارزیابی،می‌کند،فورا به‌گونه‌ای سعی دارد جلسه را مختومه اعلام کند؛لذا در پاسخ‌ به طرف ایرانی می‌گوید‌:
«موافق‌ هستم.نظر دیگری ندارم.تصور می‌کنم این مـلاقات دوجـانبه به نتیجه رسید و به حدود وظایف و شروع اقدامات رسیده‌ایم و تصور می‌کنم این نظرات باید به تصویب رؤسای ما برسد.»
اسرائیلی‌ها‌ به‌گونه‌ای‌ برنامه‌ریزی‌ کرده بودند که بلافاصله پس‌ از‌ ختم‌ جلسه مـدیران کـل، نشست رؤسـا و مقامات بلندپایه دو طرف شروع شد. این جلسه نیز در ساعت 45/9 روز19/3/1345 در‌ همان‌ محل‌ باشگاه ساواک با شرکت‌ افراد ذیـل برگزار شد‌:
«از‌ طرف ساواک:
1-تیمسار سپهبد نصیری،رئیس ساواک.
2-تیمسار سـرلشگر مـعتضد رئیـس سازمان اطلاعات خارجی.
3-هاشمی مدیرکل اداره هشتم.
4-نگهبانی‌،مدیرکل‌ اداره‌ دوم.
5-فرازیان،رئیس اداره برون‌مرزی اداره‌کل دوم.
از طرف سرویس‌ اطلاعات اسـرائیل:
 1-ژنـرال امیت،رئیس سرویس اطلاعات خارجی
2-عیدان،معاونت سرویس اطلاعات خارجی
3-سرهنگ وردی،رئیس اداره جـمع‌آوری‌ سـازمان‌ اطـلاعات‌ خارجی
4-یاگیل،نماینده سرویس اطلاعاتی اسرائیل در تهران
5-سرهنگ کارون،نماینده‌ سرویس‌ اطلاعاتی اسرائیل در تهران»
ژنـرال امیت،رئیس سرویس اطلاعات خارجی اسرائیل ضمن ابراز رضایت از حسن‌‌ همکاری‌ ساواک‌ بـا دستگاه اطلاعاتی اسرائیل بـه طـور تلویحی خواستار متابعت بی‌چون‌وچرای‌ ساواک از‌ برنامه‌های‌ آنهاست‌:
«در حدود شش ماه پیش در این مورد مذاکره شد و اینک پیشرفت عملیات اطلاعات‌ مشترک‌‌ نتیجه‌ خود را می‌دهد و این امر باید اضافه شود که نیازمندیهای اطـلاعات ما از نظر‌ نیروهای‌ زمینی‌ -دریایی-زرهی-سپاهی و غیره تأمین شده و اطلاعاتی در این مورد جمع‌آوری شده‌ است‌ و اگر‌ در آتیه این همکاری ادامه یابد ما کم‌وبیش راضی خواهیم بود و در تمام رده‌ها‌ رضایت‌ کـامل‌ بـرقرار خواهد بود و همکاری عالی بوده است و هیچ‌گونه ناراحتی و تذکری از ناحیه‌ ما‌ در‌ این‌ مورد نیست.»
به‌این‌ترتیب،این بخش از همکاری ساواک با دستگاه اطلاعات اسرائیل تحت عنوان‌ طرح‌‌ بلور یا کریستال بـا فـشار و اصرار طرف اسرائیلی به طور جدی در‌ دستور‌ فعالیت‌ تشکیلات دو طرف قرار گرفت.
اگرچه،شماری از مدیران و کارشناسان ساواک این طرح را مغایر‌ منافع‌،موقعیت‌ و مصلحت طرف ایرانی ارزیابی کرده بودند.در ایـن‌باره و نـیز چگونگی و مراحل شکل‌گیری‌ طرح‌‌ بلور گزارش اداره‌کل دوم ساواک خطاب به نصیری رئیس این تشکیلات خواندنی است: «به عرض می‌رساند‌،به‌ طوری که استحضار دارند در تاریخ 10/3/45 دوستان زیتون ضن‌ تـقدیم‌ یـادداشتی‌ بـه حضور ریاست سازمان اطلاعات خـارجی پیـشنهاداتی‌ در‌ مـورد‌ شروع عملیات‌ مشترک برای استخدام منابع در‌ کشورهای‌ هدف در ایران نمودند که مراتب جهت بررسی و اعلام نظر باین اداره کل‌ ارجاع‌ گردید.
در اجـرای اوامـر صـادره‌ در‌ این مورد‌ بررسیهای‌ لازم‌ معمول و مراتب طی گـزارشات مـورخه 16‌ و 17‌/3/45 ضمن تشریح مشکلات حاصله از این همکاری و عدم امکان اجرای نظرات‌ دوستان‌‌ به عرض رسید که مقرر فرمودند‌ با ادارهـ‌کل هـشتم مـجددا‌ بررسی‌ و اعلام نظر گردد و این اداره‌‌ کل‌ ضمن بررسی بـا مدیریت اداره کل هشتم به این نتیجه رسید که چنانچه‌ به‌ دوستان گفته شود به‌ علل‌ عدم‌ بررسی‌ قـبلی در مـورد‌ پیـشنهادات‌ آنان این امر به‌ تعویق‌ افتد شاید با گذشت زمان مـطلب‌ مـنتفی‌شده تلقی گردد ولی در تاریخ 18/3/45‌ مقرر‌ گردید که:
«پیشنهادات آنان با نظر‌ مثبت‌ بررسی شود‌»لذا‌ در‌ اجرای اوامر صـادره در‌ تـاریخ 19/3/45 کـمیسیونی با حضور سه نفر نمایندگان دوستان و اینجانب و مدیریت کل اداره هشتم‌ و رئیس‌ ادارهـ‌ بـرونمرزی و آقـای وحدانی کارمند اداره‌کل‌ هشتم‌ در‌ باشگاه‌ تشکیل‌ و با توجه به‌ بررسیهای‌ قبلی‌ که وسیله ایـن ادارهـ‌کل بـا مدیریت کل اداره هشتم شده بود در مورد پیشنهادات واصله‌ از‌ دوستان‌‌ به شرح زیر اظهار گـردید.(بـه متن‌ مذاکرات‌ معموله‌ پیوست‌ الف‌ مراجعه‌ فرمایند)که مورد موافقت دوستان زیتون قـرار گـرفت.
1-بـدوا باید کشورهای هدف برای دو سرویس تعیین شود که بر اساس آن طرح نیازمندی و جمع‌ آوری اطـلاعات مـشترک‌ تهیه و سپس به مبنای آن طرح‌ها نسبت به استخدام منابع اقدام گردد.
-استخدام مـنابع و شـرائط آن:
الف)ایـرانی نباشد.
ب)تبعه کشورهای هدف باشند.
ج)از کارمندان نمایندگیهای سیاسی و کارمندان محلی تبعه‌ کشور‌ هدف در مؤسسات فـوق‌ نـباشد.
2-اجرا
3-مسائل مالی و اداری [...]
4-آغاز کار [...]
ج)چون در نظر است بر اساس مذاکرات مـعمولی بـرای شـروع کار کشورهای هدف فقط عراق و مصر منظور گردد‌ که‌ بر اساس آن طرح جمع‌آوری جهت نـفوذ و اسـتخدام مـنابع تهیه بشود، مستدعی است چنانچه مورد تصویب است،ابلاغ فرمایند.اداره‌کل دوم»
گـزیده طـرح‌ همکاری‌ مشترک ایران و اسرائیل که از‌ سوی‌ اداره‌کل دوم ساواک تدوین شده‌ بود به شرح ذیل است:
«بـه مـنظور اجرای مراحل مقدماتی طرح همکاری مشترک بین ساواک و دوستان زیتون با اسـتفاده‌‌ از‌ تـجارب همکاری‌های گذشته یک‌ سلسله‌ بررسی‌های لازم توسط ایـن ادارهـ‌کل و ادارهـ‌کل‌ هشتم معمول و موافقت‌نامه‌های همکاری‌های مشترکی در یک بـرگ و روش جـاری شامل‌ (هدف‌ها-وظایف-امور عملیاتی و استخدامی-امور مالی و حدود اختیارات کمیته اجرایی)... بـه پیـوست‌ تقدیم‌[می‌گردد]و‌ از عرض می‌گذراند....
صورت اسـامی رمـز طرح بـلور
ایـران-جـویز
اسرائیل-زیتون
اداره‌کل دوم-سالار
اداره‌کل هـشتم-شـهاب
عراق-یاسمن
مصر-شمعدانی
سوریه-بنفشه
جبهه تحریر خوزستان-جبهه شبنم
دفـتر‌ انـور‌ السادات-دفتر‌ سرخ
موافقت‌نامه همکاری مـشترک بین(جویز و زیتون)
الف)اسـتخدام مـنابع در رده‌های بالا در کشورهای هدف بـا‌ تـصویب طرفین انجام خواهد گرفت....
ز)طرح مشترک همکاری به نام(بلور‌)شناخته‌ می‌شود[‌...].
روش جـاری طـرح همکاری مشترک(جویز و زیتون).
الف)هـدف‌ها
2-یـاسمن
3-بـنفشه‌[...].
ب)کمیته اجرایی
1-کـمیته اجـرایی متشکل از ‌‌نمایندگان‌(خودی)ادارات کـل هـشتم و نمایندگان زیتون خواهد بود.[...]. 
ج)امور عملیاتی و استخدام
1-استخدام منابع‌ از‌ کشورهای‌ هدف از مقامات عالیه کـشور هـدف در رده‌های بالا صورت می‌گیرد.» از دیگر مـوارد خـواندنی‌ و جذاب طـرح مـزبور،بـند«د»تحت عنوان«مراحل اسـتخدام»منبع یا جاسوس از کشورهای‌ اسلامی و عربی از سوی‌ کمیته‌ مشترک ساواک و سازمان اطلاعاتی‌ اسرائیل است کـه بـه شرح ذیل تدوین شده است:
«1-ادارهـ‌کل هـشتم مـشخصات و وضـعیت اتـباع کشورهای هدف مـقیم جـویز را با تشریح وضعیت هر یک از آنان در‌ اختیار کمیته قرار می‌دهند.
2-کمیته پس از دریافت مشخصات و اطلاعات موجود نـسبت بـه شـخص و یا اشخاص بررسیهای‌ لازم را نسبت به او معمول و چـنانچه شـخص مـورد نـظر واجـد کـلیه شرایط لازم‌ بخصوص‌ با توجه‌ به هدف‌های موجود باشد ترتیب تماس و مذاکره با وی در کمیته اجرایی اتخاذ و اقدام لازم برای‌ استخدام او خواهد نمود.
3-اداره دوم با همکاری زیتون شخص انتخاب و اسـتخدام‌شده‌ را‌ طبق روش جاری به کشور هدف‌ جهت شروع به کار اعزام خواهد داشت.
4-زیتون در آغاز به کار کلیه اطلاعات عملیاتی و وسایل فنی عملیاتی مورد نیاز را که در‌ کمیته‌‌ ضرورت آن تشخیص داده شده اسـت تـحویل خواهد داد.
5-بهره‌برداری از گزارشات(خبری-عملیاتی-کتبی یا شفاهی ماءمورین یا به طور فیلم یا اخبار ماءمور مجهز بیسیم و غیره)و از‌ کلیه‌ اطلاعات‌ واصله به طور مساوی هردو‌ سرویس‌ استفاده‌‌ خـواهند نـمود ولی در هرصورت کلیه اقدامات عملیاتی و فنی در موارد مختلف من جمله ظهور و چاپ فیلم-فتوکپی اسناد و غیره وسیله‌ جویز‌ در‌ مرکز انجام می‌شود و اصل مدارک در بـایگانی‌ جـویز‌ حفظ‌ و نگاهداری خواهد شد....»
مـوضوع جـالب توجه دیگر،اسامی مراکز،نهادها،ادارات و مؤسساتی در کشورهای عربی‌ و اسلامی است که در‌ طرح‌ کریستال‌ یا بلور به عنوان«نقاط نفوذ»از آنها یاد شده‌ است.بـرای‌ نـمونه در پیوست طرح کریستال یـا بـلور در این‌باره چنین آمده است:
نقاط نفوذی در عراق‌:
1-دفتر‌ ریاست‌جمهوری‌
2-دفتر نخست‌وزیری
3-وزارت دفاع ملی ادارات طرح و عملیات
4-ستاد کل
5-اداره‌ عملیات‌ ستاد کل
6-اداره آموزش کل
7-سازمان امنیت(قسمت مربوط به رسیدگی امـور کـشورهای همجوار و اقدامات اطلاعاتی‌ در‌ آنها‌)
8-بخش سری و سیاسی وزارت کشور
9-وزارت امور خارجه(قسمت‌های رسیدگی به امور‌ خاورمیانه‌ و کشورهای‌ همجوار و دفتر محرمانه)
10-رکن دوم ستاد ارتش
11-نیروهای زمینی به‌ویژه واحدهای زرهی‌
12‌-ستاد‌ کل نـیروهای دریـایی(اداره عملیات)
13-سـتاد کل نیروهای هوایی(اداره عملیات)
14-شهربانی‌ کل‌ و اداره اطلاعات
15-امور مربوط به مسائل نفتی
16-جبهه تحریر خوزستان
نقاط‌ نـفوذی‌ در‌ مصر:
1-دفتر محرمانه مخصوص جمال عبد الناصر ریاست‌جمهور
2-دفتر انور السـادات(دفـتری کـه با‌ عملیات‌ خرابکارانه در خارج همکاری می‌کنند).
3-ستاد کل
4-اداره عملیات ستاد کل
نقاط نفوذی‌ در‌ سوریه‌:
1-ادارات امنیتی-شهربانی-سـازمان ‌ ‌امـنیت
2-ستاد کل ارتش
3-رکن دوم ستاد ارتش
4-اداره عملیات ستاد‌ کل‌
5-وزارت خارجه اداره روابط کشورهای خـارجی
مـتن و فـرم قرارداد به شکل«بکلی‌ سری‌»تهیه‌ و به هردو سازمان اطلاعاتی ایران و اسرائیل‌ جهت بررسی و امـضا آن ارسال شد:
11 سپتامبر 1966‌[1345‌]بازگشت‌ به 403
به.سویز[ایران‌]-سالار[اداره‌کل دوم‌]
از.زیتون‌[اسرائیل‌]-جان
موضوع-عـملیات کریستال‌
سازمان‌ مربوطه بـه ایـنجانب اختیار داده است که از طرف آن سازمان قرارداد عملی که به پیوست‌‌ نامه‌ مورخه 14...شماره...ارسال گردیده بود بپذیرم.
به عقیده اینجانب قرارداد یادشده‌ اکنون‌ معتبر و می‌توان عملیات را آغاز کرد.
رونوشت‌ به‌-آقـای‌ کوشان‌[نمایندهء اسرائیل در ایران‌]»
یادآوری این نکته‌ خالی‌ از فایده نیست که در یکی از گزارش‌های ساواک،مربوط به هزینه‌ طرح‌ کریستال‌ یا بلور،از تاریخ اسفند‌ 1346‌ تا مهر‌ 1347‌،به‌ حقوق 46 نفر ماءمور مشترک‌ طرح‌ اشـاره‌ شـده است.بر اساس مفاد مندرج در طرح کریستال یا بلور کلیه‌ هزینه‌های‌ این طرح‌ به طور مشترک و مساوی‌ بر عهده ساواک و سازمان‌ اطلاعاتی‌ اسرائیل بود؛لیکن اسرائیلی‌ها در‌ مقاطع‌ مختلف،با ارائه ارقـام جـعلی و بعضا تا چند برابر،به طور آشکار از‌ ساواک‌ اخاذی‌ می‌کردند.در بعضی گزارش‌ها‌،کارشناسان‌ و مدیران‌ کل ساواک با‌ اطلاع‌ از این موضوع و خطاب‌ به‌ مقامات مافوق خود نسبت به این شـیوه اقـدام اسرائیلی‌ها ابراز نارضایتی کرده‌اند.
طرح کریستال‌ هرازچندگاهی‌،آن هم بنا به صلاحدید طرف‌ اسرائیل‌ دستخوش تغییرات‌ و تحولاتی‌ می‌شد‌ و حتی فعالیت کمیته مشترک‌ بعضا برای دوره‌های چند ماهه تعطیل و سپس بـا پیـشنهاد خـود اسرائیلی‌ها،مجددا فعالیت آن از‌ سر‌ گـرفته مـی‌شد.در ایـن قبیل موارد‌،ساواک‌‌ معمولا‌ تابع‌ مصلحت‌اندیشی‌ و تاکتیک اسرائیلی‌ها بود‌.موضوع‌ دیگر گستره استخدام‌ جاسوس بود که از چارچوب شاخص‌های تعیین‌شده در قراردادهای اولیـه طـرح فـراتر می‌رفت‌‌ و حتی‌ مسافران‌ عرب،دانشجویان عرب،دیپلمات‌های عـرب مـقیم ایران‌،مسافران‌، بازرگانان‌ عرب‌،که‌ برای‌ مقطعی کوتاه در ایران مسافر بودند و نیز افراد و خانوارهای معمولی‌ عرب را شامل می‌شد.
از جـاسوسان و مـأموران اسـتخدام‌شده مورد نظر عمدتا در کشورهایی بهره‌برداری می‌شد که‌ رژیم‌ صهیونیستی نـیازمند کسب اطلاعات از آن بود.
اسرائیلی‌ها از طریق طرح کریستال با نشان کردن،جذب و استخدام دانشجویان عرب،از آنها به عنوان مـأموران نـفوذی در داخـل نهضت‌ها و گروه‌های مبارز‌ بیشترین‌ بهره‌برداری را می‌کردند و از این طریق نه‌فقط مبارزان ضـد اسـرائیلی را در میان اعراب شناسایی که به اطلاعات‌ ذیقیمتی از طریق این منابع دسترسی پیدا می‌کردند.از سوی دیگر‌،عـمده‌ افـرادی کـه به عنوان‌ منبع یا جاسوس جذب و استخدام می‌شدند،در ابتدا اسرائیلی‌هاآنها را نشان و مـعرفی‌ مـی‌کردند.ایـن بدان معنی بود که اسرائیلی‌ها‌ در‌ این مرحله نیز حرف اصلی‌ را‌ می‌زدند و به بیان‌ دیـگر نـقش کـلیدی دست آنها بود.
از سوی دیگر،اگرچه در طرح کریستال یا بلور تصریح و تاءکید شده بـود کـه منابع‌ و جاسوسان‌ مورد نظر از اتباع‌ کشورهای‌ عربی انتخاب شوند؛اما اسرائیلی‌ها در این‌باره نـیز بـنا بـه‌ تشخیص و مصلحت خود و لو بر خلاف مفاد طرح مزبور عمل می‌کردند.نمونه بارز در این‌ زمـینه مـعرفی و نشان کردن یک‌ نفر‌ تبعهء هندی مقیم ایران به نام«نارش ماتور»از سـوی مـأموران‌ دسـتگاه اطلاعاتی اسرائیلی در تهران بود که اداره‌کل دوم ساواک در گزارشی در این خصوص‌ خطاب به اداره‌کل هشتم‌ نـوشته‌ اسـت:
پیشنهاد‌ سرویس اسرائیل
پیرو شماره 58035/243-3/7/35[-1355]
بدینوسیله مشخصات یک نفر نشان‌شده توسط عـملیات دوسـتان زیـتون‌ که در مسافرت اخیر خود در تهران نشان و معرفی نموده است‌ به‌ پیوست‌ ایفاد می‌گردد.با تـوجه بـه ایـنکه رهبر عملیات‌ مزبور اظهار نموده است که نامبرده برای همکاری آماده ‌‌مـی‌باشد‌ خـواهشمند است دستور فرمایید چنانچه بهره‌برداری از نشان‌شده مورد نظر در هریک از‌ محل‌هایی‌ که‌ کار می‌کند جهت آن اداره‌ کـل مـفید به نظر می‌رسد اقدام لازم معمول دارند.
مدیرکل‌ اداره دوم-فرازیان‌ نام کامل:نارش مـاتور NARESH-MATUR
مـتولد:دهلی،سی‌ساله،مجرد‌،ملیت:هندی
ساعات کـار‌ و شـماره‌های‌ تـلفن:
الف)هتل ویکتوریا بین 15 تا 23-شماره تلفن 56-890051
ب)سـفارت هـندوستان بین 8 تا 14-شماره تلفن 898814
ج)منزل(تهران-آدرس کامل وی معلوم نیست‌[تلفن‌]762151
زبان‌هایی که می‌داند‌:انـگلیسی بـسیار سلیس،فارسی و اردو...»
چند نمونه دیـگر نـشان‌شده از سوی اسـرائیلی‌ها،یـک نـفر عراقی اهل تکریت و یک نفر لبـنانی‌ اسـت که گزارش ساواک در این‌باره چنین می‌گوید:
«احتراما به استحضار‌ می‌رساند‌:
1-آقای عـبد الرزاق رئوف صـالح تکریبی تبعه عراق شغل تعمیرکار مـاشین تحریر در پایگاه الرشید از سـال 1946[1343]تـوسط سرویس دوستان زیتون استخدام،و آغـاز بـه یک سلسله‌ همکاری‌هایی با‌ دستگاه‌ مزبور نموده است و در مورخه 17/1/1347 آقای کوشان نماینده‌ سـرویس زیـتون نامبرده را برای استفاده در طرح کـریستال بـه صـورت مشترک معرفی و در نـتیجه‌ مـسافرتی به کشور شاهنشاهی‌ انـجام‌ و ضـمن آن افرادی را برای همکاری معرفی نموده است.
نتیجه کار این شخص خوب بوده و کار رابـط نـامبرده در دست اقدام است.
2-در اوایل بهمن‌ماه 1346 یـکی از اتـباع‌ دولت‌ لبـنان‌ بـه نـام فؤاد شغل بازرگان‌ شـخصا‌ به‌ سفارت‌ زیتون در تهران مراجعه و آمادگی خود را جهت همکاری‌های اطلاعاتی اعلام می‌دارد.نامبرده‌ در مورخ 21/11/46 از طـرف‌ دوسـتان‌ زیتون‌ برای استفاده در طرح کریستال مـعرفی و پس از‌ انـجام‌ مـذاکرات و آمـوزش‌های مـقدماتی در تهران مشار الیـه بـرای نشان کردن و آماده‌گری و استخدام افراد واجد شرایط به کشورهای مصر،سوریه‌ و لبنان‌ اعزام‌ گردید.شخص مـورد نـظر در تـاریخ 4/2/47 به تهران مراجعت‌ و یک نفر سرگرد مـصری بـه نـام سـرگرد نـحله شـوهرخواهر خود را معرفی...و اخیرا نیز شخصی را در یکی‌ از‌ شیخ‌نشینهای‌ خلیج‌فارس معرفی و برای‌ مذاکرات بدان صوب عزیمت اما تاکنون مراجعت ننموده‌ است‌.
3-اخیرا آقای کوشان،حسین ابو الحسن حاجی حـسین را که از سال 1963 تا 1966[1342‌ تا‌ 1345‌ تا 1347 ش‌]در کاخ امیر کویت خدمت می‌کرده معرفی کرده است.
4-در‌ تیرماه‌ سال‌ 1345 نماینده سرویس دوستان‌[اسرائیل‌]در مرکز شخصی را به نام آلبرت دانوسر مترجم رئیس ستاد‌ و وزارت‌ دفـاع‌ عـراق را که از مدت‌ها پیش با سرویس مزبور همکاری داشته‌ به عنوان ماءمور‌ مشترک‌ در طرح کریستال معرفی نموده‌اند که از بدو همکاری تاکنون نسبت به‌ ارسال‌ اطلاعات‌ بسیار‌ ارزنده و عالی و مفید نـظامی و سـیاسی و اقتصادی اقدام نموده است.
5-ضمنا سرویس مذکور اشخاصی را‌ جهت‌ همکاری در طرح کریستال معرفی‌[...کرده است].»
موضوع قابل توجه در این میان‌،نوع‌ شگردهای‌ اطـلاعاتی اسـرائیلی‌ها در نشان کردن، جذب،استخدام و حـتی کـنترل،هدایت و بهره‌برداری از مزدوران اطلاعاتی بود‌.اسرائیلی‌ها‌ در این ارتباط به‌گونه‌ای عمل می‌کردند که ساواک صرفا پوشش و آلت دست‌ و عامل‌ آنها‌ در این‌ طرح بود.
این موضوع را خـود مـدیران و کارشناسان ساواک نیز بـه خـوبی دریافته‌ بودند‌.پیشنهاد‌ یکی از ادارات برون‌مرزی ساواک در بخش پایانی یک گزارش به وضوح‌ به‌ این مطلب اشاره دارد:
«پیشنهادات:
الف)در هنگام حضور این قبیل افراد در مرکز شخصی که‌ به‌ زبان عربی آشنایی کـامل داشـته و به امور عملیاتی نیز وارد باشد[...]پیشنهاد‌ می‌گردد‌ یک نفر کارمند که به زبان عربی‌ و احیانا‌ انگلیسی‌‌ آشنا و به امور عملیاتی نیز وارد باشد‌ در‌ در اختیار این اداره قرار گیرد تا در مواقع لزوم بتوان از وجـود‌ مـشار‌ الیه اسـتفاده لازم معمول گردد‌.
ب)در‌ هنگام ورود‌ مأمورین‌ طرح‌ کریستال به تهران چون از طرف‌ ساواک‌ آدرسی در اختیار آنان‌ گذاشته نمی‌شود و سـعی می‌گردد در پوشش دوستان زیتون‌ با‌ آنان ملاقات و استفاده‌های لازم معمول گردد‌،عـلیهذا پیـشنهاد مـی‌شود شماره‌ تلفنی‌ در اختیار هریک از مأمورین‌ گذاشته‌ شود تا به محض ورود و پیش از اینکه دوستان زیتون با آنان مـلاقات‌ ‌ ‌نـمایند‌،ورود خود را اعلام تا‌ اقدامات‌ لازم‌ صورت پذیرد.چه‌ در‌ غیر این صورت ممکن‌ اسـت‌ قـبلا دوسـتان زیتون آنان را در مسیر هدفهای مورد نظر خود هدایت و دلالت نمایند‌.
پ)چون‌ توجیه‌نامه‌های لازم جهت هریک از عوامل‌ طـرح‌ کریستال از‌ طرف‌ دوستان‌ تهیه و موافقت‌ نامه‌هایی چه‌ از نظر مالی و عملیاتی بدون جلب نـظر ساواک می‌نمایند.علیهذا اجـازه فـرمایند به‌ نامبردگان تذکر‌ داده‌ شود که پیش از اقدام به‌ تهیه‌ توجیه‌نامه‌ها‌ و هرگونه‌ موافقتی‌ مراتب را در‌ میان‌ بگذارند تا پس از موافقت با خواسته‌های آنان در مورد تهیه توجیه‌نامه اقدام نمایند.
اداره برون‌مرزی‌
رفیع‌زاده‌»
نکته‌ قابل تـأمل دیگر در طرح کریستال،عدم‌ تمایل‌ بعضی‌ مأموران‌ و جاسوسان‌ نشان‌شده‌‌ عراقی برای همکاری با سرویس اطلاعاتی اسرائیل و یا اعضای منتسب به این سرویس بود که‌ در چنین مواردی،ساواک به عنوان پوشش عـمل مـی‌کرد؛یعنی اعضای سرویس‌ اطلاعاتی رژیم‌ صهیونیستی با هویت و مدارک ایرانی و تحت نام و عنوان ساواک ایران با ماءموران و منابع‌ نشان‌شده ارتباط برقرار می‌کردند.
گزیده یکی از گزارش‌های اداره‌کل دوم ساواک،مورخ 7/4/48،خطاب بـه‌ مـافوق‌ در این‌ باره چنین است:«با آمدن سرلشگر عبد الغنی الراوی و عبد الرزاق نائف و سایر شخصیت‌های عراقی به ایران برای‌ تشکیل حکومت عراق آزاد و استقرار در منطقه شمال عراق‌ به‌ منظور شروع فعالیت‌های مـورد نـظر خواه‌ناخواه ارتباطاتی مابین این شخصیت‌ها و عناصر مخالف حکومت فعلی در عراق به‌ طور پنهانی برقرار خواهد شد....
ضمنا‌ با‌ عطف توجه به اینکه به‌ فرموده‌ مقررات عملیات فوق از نظر امـکانات مـادی و مـعنوی‌ دوستان زیتون با همکاری مـشترک آنـان مـانند عملیات فعلی بارزانی در شمال انجام گردد؛لذا دوستان‌ زیتون‌[اسرائیلی‌ها]پیشنهاد‌ می‌نمایند که طرح‌ریزی همکاری‌ مشترک‌ برای بهره‌برداری‌ اطلاعاتی از این عناصر از هم‌اکنون مورد مـطالعه و اقـدام قـرار گیرد.

نظریه و پیشنهاد:
...با عطف توجه به ایـنکه بـه علت تعصبات مذهبی و افکار ناسیونالیستی طبعا تعدادی از این‌‌ عناصر‌ تمایلی نخواهند داشت که به هرنحوی باشد با مقامات و اتـباع زیـتون‌[اسرائیل‌]همکاری‌ نـمایند،لذا در مواردی که چنین مشکلی احساس شود،در عملیات مشترک دوستان زیـتون با توجه به اینکه برخی‌ از‌ آنان عربی‌ خوب تکلم می‌کنند با پوشش ایرانی در تماس‌ها و ملاقات‌ها برای همکاریهای مـشترک و بـهره‌برداری‌های اطـلاعاتی حضور خواهند یافت‌.این امر در حال‌ حاضر در برخی عملیات مشترک کـه ایـجاب‌ می‌نماید‌ رهبران‌ عملیات در ملاقات‌ها با پوشش‌ ایرانی...شرکت کنند به مورد اجرا گذارده می‌شود.»
شگرد پیـچیده و مـرموز دیـگر ‌‌اسرائیلی‌ها‌ در اجرای طرح کریستال،این‌گونه بود که آنها افرادی را که نشان و اسـتخدام‌ مـی‌کردند‌،تـماما‌ در مسیر اهداف و برنامه‌های اسرائیل بود و منافع‌ ساواک و ایران را اصلا مدنظر قرار نمی‌دادند،به‌ عـلاوه اعـضای سـرویس اطلاعاتی اسرائیل در طرح کریستال یا بلور،مأموران و جاسوسان استخدام‌ شده را به‌گونه‌ای هدایت‌ می‌کردند‌ کـه‌ عـمدتا از سوی سرویس اسرائیل تخلیه اطلاعاتی می‌شدند و این عده جز در موارد معدود و استثنایی،اخـبار و اطـلاعات قـابل توجهی در اختیار مأموران ساواک قرار نمی‌دادند و یا اطلاعاتی که برای ساواک‌ مفید و قابل تـوجه بـود تهیه و جمع‌آوری نمی‌کردند.این واقعیت‌ها در لابلای گزارش‌های مدیران ساواک به طرز شگفت‌انگیزی جـلب تـوجه مـی‌کند.در گزارش‌ زیر که ظاهرا در سال 1349 تهیه شده،به‌ وضعیت‌ و موقعیت تعدادی از مأموران عرب که در طـرح کـریستال جذ ب و استخدام شده‌اند،اشاره دارد که در بخشی از آن چنین آمده است:
«...سهیل ابوزینه تـوسط سـرویس زیـتون‌[اسرائیل‌]معرفی شده است،یک‌«خبر‌ فروش» حرفه‌ای است که اخباری از سوریه و لبنان جمع‌آوری و به طریقه مـیکرودات و بـا اسـتفاده از آدرس‌ واسطه ارسال می‌دارد.در حالی که نامبرده از نظر اهداف دوستان،مورد تـوجه‌ آنـهاست‌ ولی از نظر ساواک با توجه به هدف‌های مورد نظر عنصری مفید نمی‌باشد....
هشت نفر دیگر نیز تـوسط دوسـتان زیتون برای خدمت در این طرح معرفی شده بودند که‌ هیچ‌یک‌‌ عملا‌ کـار خـود را آغاز نکردند‌.»
نشان‌شده‌ها‌ در‌ طرح کریستال
عمده افـرادی کـه در چـارچوب طرح کریستال نشان و سپس جذب و استخدام مـی‌شدند:
1-اکـثرا عراقی‌های مقیم ایران و تعدادی نیز مقیم‌ عراق‌ و برخی‌ نی مقیم دیگر کشورهای‌ عـربی مـثل سوریه،مصر‌،لبنان‌،اردن،کویت،تـرکیه و...بـودند.
2-بخش قـابل تـوجهی از ایـن منابع و جاسوسان،مشاغل نظامی داشتند،مـثل افـسران و درجه‌ داران و کادرهای‌ نسبتا‌ رده‌ بالای ارتش در نیروهای هوایی،زمینی و دریایی.شماری نـیز نـظامیان‌ اخراجی یا بازنشسته بودند.
3-شماری از مـأموران و جاسوسان جذب‌شده عراقی طـرح کـریستال وابسته‌های نظامی عراق
در دیگر کـشورها‌،و بـرخی‌ نیز‌ دارای مشاغل مهم و حساسی در وزارت امور خارجه و حتی‌ منشی مقامات‌ بلندپایه‌،مثل وزیر امـور خـارجه آن کشور بودند.
4-منابع و مأموران دیـگر جـذب‌شده در چـارچوب طرح کریستال از‌ اتـباع‌ دیـگر‌ کشورها،از هند تا مـصر،سـوریه،کویت،لبنان،کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و...بودند‌.
5-بعضی‌ از‌ بازرگانان و نیز دیپلمات‌ها و نمایندگان سیاسی مستقر در تـهران از دیـگر طعمه‌هایی بودند که از‌ سوی‌ اسرائیل‌ تـحت پوشـش طرح کـریستال یـا بـلور نشان می‌شدند که‌ البـته،جذب این گروه بر‌ خلاف‌ مفاد مندرج در طرح کریستال بود.
6-بیشترین سهم در میان مأموران و جـاسوسان طـرح‌ کریستال‌ از‌ میان دانشجویان عرب بود کـه‌ شـکار و قـربانی نـیروهای اطـلاعاتی کمیته مشترک طـرح مـزبور،به‌خصوص‌ اسرائیلی‌ها‌ می‌شدند.
این دانشجویان دو دسته بودند.بیشتر آنها مقیم ایران بودند و در دانشگاه‌های‌ داخل‌ کشور‌ درس مـی‌خواندند.تـعداد دیـگری نیز دانشجویان عرب مقیم دیگر کشورها؛از پاکـستان و لبـنان و مـصر گـرفته‌ تـا‌ مـمالک اروپایی بودند.از آنجا که دانشجویان به لحاظ مالی و معیشتی در‌ مضیقه‌‌ بودند‌،کمیته مشترک طرح کریستال آنها را طعمه مناسبی برای به دام انداختن ارزیابی کرده بود‌. یادآوری‌ این‌ نـکته ضروری است،اگرچه بیشتر این دانشجویان عراقی بودند اما در میان‌ منابع‌‌ نشان‌شده،دانشجویانی از اردن،فلسطین و...نیز وجود داشتند.
ساواک با پرداخت وام تحصیلی به این قبیل‌ دانشجویان‌،آنها را تطمیع می‌کرد و به دامـ‌ مـی‌انداخت.سند اداره‌کل دوم ساواک در‌ این‌باره‌ خواندنی است:
«پرداخت وام تحصیلی به دانشجویان‌ عراقی‌
بازگشت‌ به 10013/826-21/4/49.
با اعلام‌ اینکه‌ این اداره‌کل در موعد مقرر در کمیسیون مورد نظر شرکت خواهد نمود علیهذا‌ خواهشمند‌ اسـت دسـتور فرمایید اسامی 57‌ نفر‌ دانشجویان عراقی‌ مزبور‌ و در‌ صورت امکان‌ دسترسی بستگان،دوستان و آشنایان‌ افراد‌ نامبرده را به منظور بررسی روی طرح کریستال به این‌ اداره‌کل اعـلام‌ فـرمایند‌.
اعضای سرویس اطلاعاتی اسرائیل بـرای ایـنکه‌ هم از فعالیت فلسطینی‌ها‌ علیه‌ رژیم‌ صهیونیستی جلوگیری به عمل‌ آورند‌ و هم آنها را به‌گونه‌ای به دام بیندازند،توجه مخصوص به‌ دانشجویان فلسطینی مقیم‌ ایران‌ داشتند.ایـن دانـشجویان که در‌ دانشگاه‌های‌ تهران‌ مـشغول‌ تـحصیل بودند‌،از‌ نظر اسرائیلی‌ها طعمه مناسب‌ و مطلوب‌ ارزیابی شده بودند.
در یکی از اسناد اداره برون‌مرزی اداره‌کل دوم ساواک در این‌باره‌ چنین‌ آمده است: «در تاریخ 18 اکتبر‌ سال‌ 1971(26‌/7/1350‌)دوستان‌ زیتون طی نامه‌ای به‌ شماره 402 که‌ به ادارهـ‌کل هـشتم ارسال داشته‌[...]اعلام داشته‌اند که به مادوستان زیتون)[اسرائیلی‌ها]اطلاع‌‌ رسیده‌ که تعدادی فلسطینی بخصوص دانشجو در‌ ایران‌ مشغول‌ کار‌ یا‌ تحصیل می‌باشند و اضافه‌‌ نموده‌ که ما فکر می‌کنیم این فلسطینی‌ها مـمکن اسـت مستعد بـرای بهره‌برداری از جانب‌ سازمان‌های خرابکاری علیه‌ شما‌ و ما‌(دوستان زیتون)[اسرائیلی‌ها]باشند و پاره‌ای از آنها دارای‌ گذرنامه‌ اردنی‌ هستند‌.در‌ حـالی‌ که در حقیقت فلسطینی بوده و پرونده‌های این اشخاص‌ نزد شما و ما ایـن مـسئله را روشـن می‌کند و به پیوست نامه صورت اسامی چند نفر از فلسطینی‌ها را ذکر‌ نموده‌اند[...].پس از وصول نام فوق الذکر به ادارهـ‌کل ‌ ‌هـشتم اعلام گردید،با توجه به نامه‌ دوستان زیتون‌[...]در تاریخ 2/10/50 اداره‌کل هشتم طی لیـستی صـورت اسـامی 28 نفر‌ از‌ دانشجویان اردنی مقیم ایران را با مشخصاتی که از آنها موجود بوده ارسال‌[کرد].»
در گزارش دیگری از سـاواک که(سال 1350)در آن وضعیت دانشجویان اردنی مقیم ایران‌ مورد‌ بررسی‌ قرار گرفته،چنین نـتیجه‌گیری شده است.
«با بـررسی‌هایی کـه در مورد دانشجویان اردنی دانشگاه تهران نموده‌ام معتقدم می‌توان این‌ دانشجویان را به دو‌ دسته‌ تقسیم کرد:
الف)دسته اول‌ دانشجویان‌ اردنی که فلسطینی‌الاصل می‌باشند و طرفدار جبهه‌های مقاومت فلسطین‌ هستند....
ب)دسته دوم دانشجویان اردنی طرفدار ملک حـسین می‌باشند که بیشتر این دانشجویان از فرزندان‌ هیئت‌ حاکم‌ اردن هستند...»
به‌هرروی،اگرچه‌ در‌ چارچوب طرح بلور یا کریستال،ابتدا به نشان کردن و استخدام‌ دانشجویان عراقی تصریح و تأکید شده بود،اما اسرائیلی‌ها به تـدریج مـطابق معمول خود این‌ حوزه را بسط و گسترش دادند.مقامات‌ ساواک‌ نیز چون دیگر موارد همواره در برابر پیشنهادها و طرح‌های دستگاه اطلاعاتی اسرائیل تسلیم بودند و در این‌باره کمترین سؤال یا اعتراضی ابراز نمی‌کردند.
در خـصوص نـشان کردن و استخدام مأمور و منبع از‌ میان‌ دیپلمات‌ها ونمایندگی‌های‌ سیاسی‌ مقیم تهران نیز،اسرائیلی‌ها بدون توجه به مفاد مندرج در پروتکل همکاری در طرح کریستال، پیوسته‌ سعی در پیشبرد امیال و نقشه‌های خود داشتند؛در ایـن مـسیر آنها‌ نه‌ تنها‌ حتی به منافع‌ دولت ایران و ساواک نیز کمترین اعتنایی نمی‌کردند،بلکه بر خلاف مصلحت سیاسی و دیپلماسی رژیم ‌‌شاهنشاهی‌ نیز اقدام می‌کردند و این نشان از ماهیت طرح کریستال داشـت. نـمونه آشـکار در‌ این‌باره‌،پیشنهاد‌ اعضای سرویس اطـلاعاتی از اسـرائیل بـرای جذب و استخدام یکی از دیپلمات‌های سفارت سوریه در تهران‌ بود که در این زمینه به طور جدی اصرار و پافشاری‌ می‌کردند.شخص مزبور‌ از خویشاوندان حـافظ اسـد‌ رئیـس‌جمهور‌ سوریه و مستشار سفارت آن‌ کشور در تهران بود کـه نـشان کردن و استخدام او بر خلاف مفاد طرح کریستال مبنی بر عدم جذب‌ و استخدام دیپلمات‌ها و نمایندگان سیاسی مقیم تهران بود.رئیـس سـرویس‌ اطـلاعاتی اسرائیل‌ برای عملی کردن این نقشه شخصا با رئیس سـاواک ملاقات و گفت‌وگو کرد.
نامه مشترک اداره‌کل دوم و هشتم ساواک خطاب به رئیس ساواک،سند قابل توجه و خواندنی در این زمـینه‌ اسـت‌:
«...در مـوقع مسافرت رئیس سرویس اسرائیل به تهران در ملاقاتی که با تیمسار ریـاست سـاواک‌ به عمل آورد،عنوان نمود که در انجام عملیات پنهانی و شنود در مورد سفارتخانه‌های کشورهای‌‌ هدف‌ در طرح کریستال مـشترکا اقـدام شـود که مدیرکل ادارهء هشتم به عرض رساندند که در طرح‌ عملیات مشترک سـاواک و دوسـتان زیـتون برای استخدام منابع در رده بالای کشورهای هدف‌‌ (طرح‌ کریستال)استفاده از کارمندان نمایندگی‌های سیاسی و محلی تـبعه کـشورهای هـدف منع‌ گردیده است....در بند 3 این طرح در مورد استخدام منابع موافقت گردیده که از کارمندان‌ نـمایندگی‌های سـیاسی و کارمندان‌ محلی‌ تبعه‌ کشورهای هدف استفاده نشود...دوستان‌ زیتون‌‌ [اسرائیل‌]علاقمند‌ به استفاده از وجـود وفـیق اسـماعیل در چهارچوب طرح کریستال می‌باشند... .استفاده از وجود وفیق اسماعیل که در کادر سیاسی کشور‌ هدف‌ خـدمت‌ مـی‌نماید،مخالف‌ موافقنامه طرح مشترک کریستال است....با‌ توجه‌ به حساسیت دول عربی به روابـط فـیما بـین‌ دولت شاهنشاهی و اسرائیل در صورت به وجود آمدن یک درگیری سیاسی‌،کشورهای‌ عربی‌‌ مترصد این‌گونه دست‌آویزها هـستند جـنجال سیاسی برپا و استفاده تبلیغاتی خواهند‌ برد و دوستان زیتون‌[اسرائیل‌]که برای رسیدن به اهـداف خـود از دسـت زدن به هراقدامی ابایی ندارند از این بابت‌ زیانی‌ متوجه‌ آنان نخواهد شد و در این میان زیان‌های حـاصله مـتوجه دولتـ‌ شاهنشاهی‌ ایران‌ خواهد گردید.»
مهمتر از نظرهای ادارهء کل دوم و هشتم ساواک،دیدگاه نـصیری رئیـس ساواک به این‌ موضوع‌‌ و نیز‌ آگاهی کامل او به شگرد و ترفند اسرائیلی‌ها در این‌باره است.به طوری‌ کـه‌ در‌ بـخشی از پاسخ او به مدیران کل مورد اشاره چنین آمده است:
«...زیتون‌[اسرائیل‌]به فاش‌ شـدن‌ ایـن‌ عملیات اهمیت نمی‌دهد،زیرا در حال جنگ اسـت ولیـ‌ مـا علاقه به روابط دوستانه‌ داریم‌....»

(ادامه در قسمت سوم)

پانوشتها
(30)-گـزارش سـاواک،مورخ‌ 16‌/3/45[ژوئن 1966]