نقد کارنامه تاریخ‌نگاری دکتر منصوره اتحادیه

گروه روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری پژوهشکده تاریخ اسلام که از سال 91، سلسله نشست‌هایی با عنوان «نقد کارنامة تاریخ‌نگاری ایرانی» برگزار می‌کند. چهارمین نشست از این سلسله نشست‌ها به نقد کارنامه تاریخ‌نگاری دکتر منصوره اتحادیه خواهد پرداخت. این نشست، روز شنبه 21 دی ماه 92 از ساعت 16 تا 18 با حضور اساتید گرامی سرکار خانم دکتر منصوره اتحادیه، دکتر سیمین فصیحی، دکتر زهرا قنبری و جناب آقای دکتر داریوش رحمانیان در محل پژوهشکده تاریخ اسلام برگزار خواهد شد.  

دکتر منصوره اتحادیه در هشتم اسفند سال 1312هجری شمسی در خانواده‌ای که از طرف پدر به تجار آذربایجان و از مادر به خاندان قاجار می‌رسید، متولد شد. کودکی‌اش در سال‌های سخت جنگ جهانی دوم و اشغال ایران سپری شد. وی در آن سال‌ها با معلم سرخانه، تحصیل را دنبال کرد. مدرسه‌های کیهان، ژاندارک و انوشیروان دادگر از مدارسی بود که ایشان در آنجا درس خواند. دورة متوسطه خود را به انگلستان رفت و تحصیلات عالی دانشگاهی را با انتخاب رشته تاریخ در اسکاتلند گذراند و در سال 1335ش. موفق به اخذ درجة فوق لیسانس از دانشگاه ادینبورگ گردید و به دنبال آن در دانشگاه تهران با سمت مربی استخدام شد. در پیگیری تحصیلات در سال‌های 59-1356ش. برای گذراندن دورة دکتری عازم اسکاتلند شد و موفق به دریافت دکترای تاریخ از دانشگاه ادینبورگ گردید و رسالة دکتری خود را دربارة: «احزاب سیاسی در دورة مشروطیت» به رشته تحریر درآورد.

دکتر اتحادیه پس از اخذ مدرک دکتری در سال 1358 و بازگشت به ایران در دانشگاه تهران واحدهای درسی مختلفی از جمله: تاریخ قاجاریه، جنبش‌های یکصد ساله اخیر و تاریخ خاورمیانه را تدریس می‌کرد. وی پس از سه دهه تحقیق و پژوهش در سال 1378ش. از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بازنشسته شد، اما همچنان به کار تدریس ادامه می‌دهد. خانم دکتر اتحادیه در سال 1362 با تأسیس نشر تاریخ ایران فعالیت‌های علمی و تاریخی خود را گسترش داد که این مؤسسه تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده است.

کتاب‌های سایه‌سار مهربانی، ستایش میلاد و کارنامة دکتر منصوره اتحادیه نظام مافی از مصطفی زمانی‌نیا درباره او منتشر شده‌است.

از جمله آثار او می‌توان به تدوین کتاب‌های «تاریخ غفاری» با همکاری سیروس سعدوندیان، «خاطرات و اسناد حسینقلی‌خان نظام السلطنه مافی»، «گزیده‌ای از مجموعه اسناد عبدالحسین میرزا فرمانفرما» با همکاری سیروس سعدوندیان، «نامه‌های یوسف مغیث السلطنه»، «سیاق عشیرت در عصر قاجاریه»، «آمار دارالخلافة تهران: اسنادی از تاریخ اجتماعی تهران در عصر قاجار»، «خاطرات تاج‌السلطنه» با همکاری سیروس سعدوندیان، «پیدایش و تحول احزاب سیاسی مشروطیت، دوره‌های یکم و دوم مجلس شورای اسلامی»، «شیوه تاریخ نگاری»، «اینجا طهران است...: مجموعه مقالاتی درباره طهران ۱۳۴۴-۱۲۶۹ه. ق.»، «سقوط ساسانیان: فاتحان خارجی، مقاومت داخلی و تصویر ِ پایان ِ جهان»، با همکاری دکتر تورج دریایی، فرحناز امیرخانی، روزبه زرین‌کوب و تألیف «پیدایش نشر تاریخ و تحول احزاب سیاسی در مجلس سوم» و ترجمة آثاری چون «سفرنامه آگوست بن‌تان»، «ژنرال سمینو در خدمت ایران عصر قاجار و جنگ هرات (۱۳۲۶-۶۶ ق.)»، «زندگی، زمانه و آثار بیهقی» اشاره کرد.

پژوهشکده تاریخ اسلام در خیابان توانیر، خیابان برادران، کوچه شهروز، پلاک 9 واقع است و حضور در این نشست، برای عموم علاقمندان آزاد است.