فرهنگ و انقلاب اسلامی

یکی از ویژگی های مهم انقلاب اسلامی که چه در زمان قبل و بعد از پیروزی انقلاب تاثیرات بسیاری در دوران خود داشت بعد فرهنگی دینی و معنوی انقلاب اسلامی بود.

مهمترین تمایز انقلاب اسلامی ایران با دیگر انقلابات دنیا تاثیر پذیری و تحت شعاع قرار گرفتن این نهضت از عوامل فرهنگی به خصوص فرهنگ دینی به رهبر امام خمینی می باشد.به زعم بسیاری از محققان ایرانیان بر علیه فرهنگی به پا خواستند که سراسر وابستگی و ضد دینی بود.به دلیل اهمیت عامل فرهنگ در انقلاب اسلامی به مناسبت دهه فجر در راستای باز خوانی انقلاب اسلامی و جایگاه این عامل مهم در این نهضت به سراغ دکتر جواد منصوری از فعالان مبارز و محققان با تجربه در این حوزه، آمدیم تا دغدغه های خود را در این باره با او در میان بگذاریم.

سوال:شما به طور کلی رابطه فرهنگ و انقلاب اسلامی را چگونه ارزیابی می کنید؟

یکی از ویژگی های مهم انقلاب اسلامی که چه در زمان قبل و بعد از پیروزی انقلاب تاثیرات بسیاری در دوران خود داشت بعد فرهنگی دینی و معنوی انقلاب اسلامی بود.معمولا انقلاب ها یا برعلیه حکومت های مسبد بود یا برای کسب استقلال و یا برای تغییر نوع سیستم حاکم بر کشور اما انقلاب اسلامی فراتر از اینها بود درواقع این انقلاب برای تغییر بنیانهای فکری جامعه و بنیانگذاری یک جریان جدید که در قرون معاصر کاملا ناشناخته هست.در ابتدای پیروزی انقلاب طبعا خیلی ها فکر می کردند این انقلاب مشابه انقلاب های دیگر است لذا همان رفتار را انقلاب اسلامی داشتند اما در عمل متوجه می شوند بسیاری از تحلیل ها و برنامه هاشان در فهم جمهوری اسلامی که برآمده از انقلاب اسلامی ناکارآمد بوده است.علت اصلی و اساسی ناشناخته بودن بعد فرهنگی و دینی این انقلاب برای آنها بوده است

شما عملکرد این چند ساله مسئولان را درقبال این موضوع چگونه ارزیابی می کنید؟

حضرت امام رحمت الله علیه از جمله شخصیت ها و رهبرانی است که قبل و بعد از پیروزی انقلاب بیشترین تاکید را بر مسئله تحول فرهنگی داشتند.این موضوع را در سخنان ایشان و در وصیت نامه ایشان می توان به خوبی مشاهده کرد.ولی خوب متاسفانه در عمل مدیران کشور آن پیام های مهم امام را آنچنان که باید درک و پیگیری نکرده اند و به خصوص اینکه ما یک مرکز و یک نهاد مسئول برای پیگریی مسائل فرهنگی در کشور نداریم ما شورای عالی انقلاب فرهنگی داریم ولی عملا هیچ مسئولیتی را به عهده نمی گیرد و صرفا جنبه نظارتی دارد ولی عملا هیچ ضمانت اجرای ندارد به همین دلیل نهاد های آموزشی و فرهنگی ما هرچه می خواهند عمل می کنند و و یا عمل نمی کنند و هیچ نهاد پاسخگویی وجود ندارد.به همین دلیل باید یک مرکز مسئولی برای مدیرت جریان فرهنگی در کشور به وجود بیاید که در مقابل مجلس پاسخگو باشد ما چنین نهادی را نداریم که در راستای اهداف و آرمان های انقلاب اسلامی و امام خمینی قرار گرفته باشد.

شما عملکرد دولت فرهنگی دولت حاضر را چگونه می بینید؟آیا مواضع این دولت را میتوان در راستا با اندیشه های امام خمینی و انقلاب اسلامی هم سان دانست؟

متاسفانه دولت های بعد از پیروزی انقلاب غالبا به دلیل اینکه بیشترین توجه آنها به مسائل اقتصادی و امنیتی یا سیاسی بوده است توچه کافی به مسائل فرهنگی نداشته اند از طرف دیگر اینکه دولت های بعد از جنگ رسما تحت عنوان سازندگی و یا دولت اصلاحات اینها اساسا مسئولیتی برای مسائل فرهنگی کشور نمی بینند و لذا این دولت های می گویند حوزه های علمیه، مراجع و یا هیئت های مذهبی اینها باید فعالیت های فرهنگی انجام دهند و خیلی برای دولت در مسائل فرهنگی مسئولیت خاصی قائل نیستند.همانطور که مستحضر هستید آقای رئیس جمهور در گزارش عملکرد صد روزه دولت صریحا گفتند که ما سیاست را از فرهنگ براشته ایم این مسئله به این معناست که ما در قضیه فرهنگ هیچ مسئولیتی نداریم و هیچگونه پاسخ گویی در این مسئله نداریم هیچ برنامه ای هم نداریم به همین دلیل است که فرهنگ کشور به آن رشد لازم را نداشته بلکه تحت تاثیر شرایط داخلی و خارجی ما شاهد افت فرهنگی و آسیب های اخلاقی در جامعه هستیم.

شما اشاره دارید به پیشرفت فرهنگی به نظر شما اساسا پیشرفت فرهنگی دارای چه مولفه های است که در این برهه تاریخی یک ایرانی به این ویژگی ها دست پیدا کند؟یعنی الگوی فرهنگی بعد از گذر سی و پنج سال از پیروزی انقلاب باید چگونه باشد تا در دنیا امروز حرفی برای گفتن داشته باشیم؟

به هر نسبتی که فرهنگ کشور رشد بکند به همان نسبت ناهنجاری های کشور کاهش پید می کند اخلاق در جامعه وضعیت بهتری پیدا می کند روابط انسان ها سالمتر و انسانی تر می شود وقتی که مانگاه می کنیم می بینم که از لحاظ امنیت اجتماعی مشکل داریم ناهنجاری های فرهنگی و اخلاقی زیادی داریم وقتی که نگاه می کنیم آمار زندانیان ما روز به روز در حال افزایش است وقتی نگاه می کنیم می بینم که نوع روابط بین افراد برقرار می شود آن تعامل اسلامی که مد نظر امام خمینی هم بود بسیار ضعیف هست طبیعتا متوجه می شویم که فرهنک ما نه تنها رشد نداشته بلکه عقب نشینی داشته بهترین دلیل این موضوع این است که شما الان می بینید که میزان جرائم اخلاقی در کشور ما در حال افزایش است و این مسئله آن قدر برای مسئولان کشور مهم شده بعضا حتی فکر می کنند باید خیلی از مسائل جامعه را به حال خود رها کنن که این مسئله بسیار خطرناک است.

شما به عنوان کسی که هم از مبارزان انقلاب اسلامی هستید و هم از جمله افرادی که دغدغه انجام امور فرهنگی را دارید در این ایام مبارک دهه فجر به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب چه پیشنهاداتی به مسئولان داریم درجهت بهبود وضعیت فرهنگ در کشور ما؟

ما به طور مشخص می گویم که دولت یاید اول در دستگاه خودش با ناهنجاری های فرهنگی به شدت برخورد کند به هیچ عنوان تعارف نکند اگر در دستگاه های دولتی تخلفات قانونی، اخلاقی، رفتار ناشاسیت با مردم و همچنین بی توجهی به مسائل دینی مشاهده می شود باید برخورد شود نکته دوم اینکه باید نهادهای دینی و فرهنگی را به شکل مناسبی تقویت کند سوم اینکه در انتصاب مدیران فرهنگی جامعه باید با صلاحیت ترین افراد را این زمینه منصوب کند به هیچ عنوانی نباید اجاز دهد که مسائل جناحی، گروهی، حذبی در انتخاب افراد دخالت داشته باشد مسئله دیگر اینکه رسانه ملی باید موظف شود که به طور دائم برای ارتقا فرهنگ عمومی کشور برنامه ریزی کند و تمامی تلاش هایش در همین راستا باشد البته من فکر می کنم حوزه های علمه ما هم باید کیفیت و کمیت شان و امکاناتشان را افزایش پیدا کند و به خصوص به روحانیون در دستگاه های آموزشی در رسانه ها در مراکز تبلیغی باید پر رنگ تر از آنچیزی که تا کنون بوده باشد.