در حاشیه فتح خرمشهر: از حیاط خلوت تا ایستگاه 7 و مهمان مهتاب

«حیاط خلوت» عنوان رمانی از فرهاد حسن زاده با مضمون دفاع مقدس با محوریت خرمشهر است، حیاط خلوت بازتابی از واقعیت‌های اجتماعی زندگی انسانها با پس‌زمینه‌ جنگ است. این رمان داستان زندگی چند دوست است که از یاران و دوستان دبستانی هم بوده اند و سالیان درازی را ناخواسته دور از هم زندگی کرده‌اند و در پی چاپ یک آگهی همدیگر را پیدا می کنند و بعدها وقتی که همدیگر را می‌یابند، احساس می‌کنند که یک نسل گم شده هستند. نسلی که پیشینه و هویّت خود را از دست داده است و سعی می کنند با بازگشت به خاطرات کودکی خود به یک نوع هویت دست پیدا کنند.

رمان «مهمان مهتاب» ازهمین نویسنده نیز روایت مقاومت 45 روزه مردم آبادان و خرمشهر را بیان می کند. داستان این رمان، تصویر زندگی خانواده‌ای آبادانی و سرگذشت آنها در روزهای اولیه جنگ است و ماجرای اصلی قصه، حول محور دو شخصیت و دو برادر دوقلو به نام‌های فاضل و کامل می‌گردد. فاضل برای دفاع از میهن در شهر می ماند و کامل، جنگ را رها می‌کند و همراه خانواده به ماهشهر عزیمت می‌کند و سپس به اصفهان می‌رود. اتّفاقاتی که برای این دو خانواده در حین مسافرت و اقامت اجباری آنها در شهرک مهاجرین پیش می‌آید و ده‌ها حادثه‌ ریز و درشت دیگر، از وقایع فرعی این رمان به شمار می‌روند. در واقع، داستان با جدایی دو برادر از یکدیگر آغاز می شود وسرانجام پس از وقوع یک سری حوادث و با پیوستن این دو برادر به یکدیگر و رسیدن به یک وحدت نظر در حفظ و حراست از وطن و ایستادگی در برابر دشمن به پایان می رسد.

رمان «ایستگاه7» یکی دیگر از رمانهای حسن زاده با مضمون دفاع مقدس است. ایستگاه7 نام یکی از محله‌های آبادان است. این رمان حسن زاده برخلاف سایر نوشته های جنگی وی که در آنها درگیری‌های جنگ، نقش اساسی را بازی می‌کردند به حوادث حاشیه ای جنگ می‌پردازد و نوع روایت آن هم با دیگر آثار داستانی نویسنده متفاوت است.

فرزندان ایران
مجموعه داستان «فرزندان ایرانیم»  به قلم داوود امیریان حاوی چند داستان طنز است. این کتاب مجموعه داستانی است که در قالب شصت داستان توسط نویسنده روایت شده است. کتاب با معرفی نویسنده آغاز می‌شود و آرام آرام وارد صحنه‌‌های داستانی طنزآلود می‌شود.

محتوای داستان‌های این کتاب طنزهای جنگ و جبهه است که در کنار جنگ و خون و صدای تیر و تفنگ، صحنه‌های خنده‌داری نیز وجود دارد که امیریان با شم طنزی که داشته این صحنه‌ها را به خوبی شکار کرده  و در قالب داستان برای کودکان و نوجوانان در 216 صفحه نوشته است. دست انداختن همدیگر، شوخی رزمندگان و فرماندهان با یکدیگر، دلتنگی‌ها و دلخوری‌ها، جان‌مایه اصلی طنزهای این کتاب است. فضاهای کلی این طنز- داستان ها در فضاهایی می گذرد که اغلب اوایل جنگ و حماسه خرمشهر را به یاد می آورند.

کتاب «رفاقت به سبک تانک» امیریان نیز شامل 47 قطعه طنز درباره حوادث جنگ است. درنگاه اول به نظر می‌رسد که این کتاب مجموعه‌ای پراکنده از طنزهای جبهه است ولی باکمی دقت به آن یک سیر کلی در این مجموعه به چشم می‌خورد و نویسنده سعی کرده برای کتاب خود شروع و پایانی مناسب داشته باشد.کتاب با داستان‌ «می روم حلیم بخرم» شروع می‌شود که در آن نوجوانی شوق رفتن به جبهه را دارد. با توجه به تعدد روایت‌های مختلف، آدم‌های مختلفی در کتاب حضور دارند که همگی در روایت‌های جداگانه‌ای ایفای نقش می‌کنند و همگی این آدم‌ها به ظاهر استقلال شخصیت دارند، اما با پیشروی مخاطب در صفحات میانی کتاب، مخاطب به طور غیرمستقیم درمی‌یابد که این آدم‌ها هر کدام به نوعی مکمل شخصیت دیگری هستند. این آدم‌های به ظاهر پراکنده در کلیت اثر به سمت وجه‌های مشترکی حرکت می‌کنند.

 بذله‌گویی و شوخ‌طبعی در موقعیت‌های امن و مفرح امری عادی است اما در میدان‌ جنگ که در آن اضطراب و دلهره از هر سو در حال باریدن است ، این خنده‌ها و شوخ‌طبعی‌ها و ساخت شخصیت های قابل قبول ،نیاز به نگاهی دقیق از سوی نویسنده دارد و در واقع هنری است که فقط از عهده آدم‌های خاص برمی‌آید که امیریان نمونه‌هایی از این داستان ها را در کتاب خود به تصویر کشیده است.