بررسی و معرفی کتاب روایت انقلاب و انفجار

مصاحبه تاریخ شفاهی با مرتضی فضلعلی

«روایت انقلاب و انفجار» عنوان مصاحبه با مرتضی فضلعلی است که توسط محمدحسین یزدانی‌راد طی شانزده ساعت صورت گرفته و ویراستاری و پژوهش آن نیز بر عهده پیمانه صالحی بوده است. مصاحبه در سال‌های 1392 تا 1394 انجام شده و توسط انتشارات روزنه به چاپ رسیده است.

مرتضی فضلعلی از جانبازان واقعه هفتم تیر ۱۳۶۰، دارای شخصیتی آرام، متین و خوش خلق بوده است. وی از مبارزان علیه حکومت پهلوی است که پس از انقلاب سابقه چند دوره نمایندگی مجلس، عضویت در حزب جمهوری اسلامی و چهار دهه حضور در عرصه‌های آموزش و پرورش، فعالیت در انجمن‌های اسلامی و قانون‌گذاری دارد.

این کتاب شامل 262 صفحه است که با «مقدمه» آغاز شده و در ادامه 9 فصل با عنوان‌های: «خانواده، دوره ابتدایی، متوسطه و قیام 15 خرداد»، «فعالیت‌های سیاسی، دانشسرای عالی و تبعید به گرمسار»، «خاطره‌ای از ایرانشهر، شورای شهر گرمسار و انتخابات دوره اول ...»، «افتتاحیه مجلس، نخستین مصوبات و جنگ ایران و عراق»، «گروه‌های سیاسی، مسائل اقتصادی و وزارت سپاه»، «انفجار دفتر حزب جمهوری و ادامه جلسات حزب»، «مجلس دوم تا چهارم، مشاغل در نخست‌وزیری و پنجمین دوره مجلس»، «اشتغال جوانان و امور فرهنگی، تشکیل شوراهای شهر و روستا و...» و «سازمان تعزیرات حکومتی و هفتمین دوره مجلس» آمده و در انتهای هر فصل پی‌نوشت آن نگاشته شده است. در بخش پایانی کتاب، ضمائم با عنوان‌های «گاه‌شمار زندگی»، «گزیده تصاویر و اسناد»، «نمایه»، «کسان»، «جای‌ها» و «کتابنامه» را در بر می‌گیرد.

مقدمه کتاب مطالب و نکاتی درباره شیوه تنظیم و آماده‌سازی مطالب را در بردارد. این کتاب، یکی از منابع تاریخ شفاهی مدیریت همدانِ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است. در این کتاب به مواردی مانند: بیان فعالیت‌های مذهبی و سیاسی پیش از انقلاب در همدان، توضیح در مورد شکل‌گیری کمیته‌ها و بحران‌های اوایل انقلاب، بررسی عملکرد و فعالیت‌های اولین دوره مجلس شورای اسلامی، پیشینه شکل‌گیری، اهداف و مواضع حزب جمهوری اسلامی، شرح واقعه هفتم تیر ۱۳۶۰ به طور دقیق و مفصل، اجرای طرح‌های عمرانی، کشاورزی و فرهنگی در تویسرکان در مجلس پنجم، شرح فعالیت‌های کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس، تعامل با نمایندگان استان همدان در مجلس هفتم، پیشینه تأسیس سازمان تعزیرات حکومتی و فراز و نشیب‌های آن اشاره شده است.

این کتاب به صورت مصاحبه تدوین شده و فصل‌بندی آن به ترتیب و توالی تاریخ فعالیت‌های راوی است. در کتاب ابتدا به خانواده و تحصیل وی پرداخت شده و پس از آن وقایع مربوط به مبارزات سیاسی در دوره دانشجویی، استخدام در آموزش و پرورش آمده که چگونه با دخالت نیروهای ساواک، به صورت تبعیدگونه راهی گرمسار می‌شود. در ادامه به فعالیت‌های مرتضی فضلعلی در روزهای پیروزی انقلاب اشاره شده است. وی در دوران پهلوی چهار بار دستگیر و مورد شکنجه قرار گرفت. او در اوایل سال ۱۳۵۷ به منظور ملاقات با سیدعلی موسوی، آیت‌الله خامنه‌ای و سایر علمای تبعیدی، به ایرانشهر رفت، اما دستگیر شد و بعد از اقامت سه روزه در آنجا، به گرمسار بازگشت. علاوه بر این، او در جلسات درس بزرگانی همچون آیت‌الله جعفر سبحانی، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی و آیت‌الله سیدمحمد بهشتی حاضر می‌شده است.

 مرتضی فضلعلی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، به عضویت کمیته انقلاب گرمسار درآمد. سال ۱۳۵۹ با رأی مردم این شهرستان، به عنوان نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی، به مجلس راه یافت. مجلس اول با چالش‌ها و مسائل بسیاری نظیر: عزل ابوالحسن بنی‌صدر، انفجار و ترور در شهرها، اختلاف جناح‌های سیاسی و جنگ ایران و عراق مواجه شده است. فضلعلی در این دوره به عنوان یکی از اعضای حزب جمهوری اسلامی در متن حوادث حضور داشت و با هم‌فکرانش، برای رفع مشکلات انقلاب و نظام جمهوری اسلامی، گام‌های مؤثری برداشته و در حادثه هفتم تیر ۱۳۶۰ و انفجار به درجه جانبازی نائل گردید. 

در فصول مختلف کتاب به سِمت‌ها و مشاغل فضلعلی نیز اشاره شده است. وی در حال حاضر بازنشسته ریاست جمهوری است و به صورت پاره‌وقت، به عنوان نماینده وزیر دادگستری و دبیر هیئت مرکزی گزینش وزارت دادگستری مشغول فعالیت می‌باشد. این کتاب در بردارنده روایتی از وقایع انقلاب و بعد از انقلاب است و شامل مطالبی در خصوص فعالیت انقلابی مذهبیون و چگونگی روابط بین آنها است. راوی کتاب در بطن رخدادها و حوادث حضور داشته و آنها را به صورت کامل بیان کرده است.

این کتاب 262 صفحه‌ای در قطع وزیری و با قیمت 55000 تومان در سال 1398 روانه بازار نشر شده است.